Καραγκιόζης και καραγκιόζηδες

Του Μόσχου Εμμ. Λαγκουβάρδου

Μερικοί λένε με περισσή προχειρότητα πώς ο καραγκιόζης είναι τούρκικη λέξη. Αγνοούν ότι το όνομα κάθε πράγματος είναι όπως η επιγραφή στο μαγαζί. Η επιγραφή δείχνει τι πουλάει το μαγαζί. Δεν υπάρχει επιγραφή άσχετη με το εμπόρευμα, τουλάχιστον δεν υπήρχε όσο οι επιγραφές είχαν κάποιο νόημα και δεν είναι σαν τις σημερινές που ως επί το πλείστον δείχνουν μόνον την ξενομανία μας, εκτός αν δεν μπορεί να γίνει αλλιώς.

Τι σχέση έχει η τούρκικη λέξη “ καραγκιόζ” που σημαίνει μαυρομάτης με τον καραγκιόζη; Κάθε μαυρομάτης είναι καραγκιόζης; Φτάνει να δεις ποιους ο λαός μας ονομάζει καραγκιόζηδες για να καταλάβεις ότι άλλα είναι τα εξωτερικά και τα εσωτερικά γνωρίσματα του καραγκιόζη και όχι τα μαύρα μάτια του. Κανείς μα κανείς από όσους είδαν στη ζωή τους καραγκιόζη δεν έδωσε σημασία ποτέ στα μάτια του, αν είναι μαύρα ή καστανά ή πράσινα, ούτε γέλασε ποτέ με το χρώμα των ματιών του.
Καμιά σχέση δεν έχει το χρώμα των ματιών του καραγκιόζη με τον κοσμαγάπητο αυτόν ήρωα του λαού μας; Κοσμαγάπητο γιατί αποκαλύπτει τους καραγκιόζηδες της ζωής.

Άλλους ονομάζει καραγκιόζηδες ο λαός μας , δίνοντας σημασία όχι στο χρώμα των ματιών τους παρά σε άλλα ουσιώδη γνωρίσματα αυτά που δείχνουν το χαρακτήρα τους είτε είναι εξωτερικά είτε εσωτερικά. Ονομάζει καραγκιόζηδες αυτούς που είναι τόση η πονηρία, η θρασύτητά τους και η αρπακτική τους διάθεση που μόνο με τα αρπακτικά κοράκια μπορεί κανείς να τους παρομοιάσει. Ακόμα και το βάδισμά τους προδίδει το χαρακτήρα τους, γιατί κι αυτοί όπως οι κόρακες περπατάνε με τα γόνατα. Είτε καραγκιόζηδες της πολιτικής είναι είτε οτιδήποτε άλλο, έχουν το ίδιο χαρακτηριστικό στη στάση τους: την θρασυδειλία και την αρπακτική διάθεση: (προ της βίας έρπουν, προ της αδυναμίας μεταβάλλονται εις θηρία).

Θα μου πείτε και ποια είναι η ετυμολογία του καραγκιόζη στη γλώσσα μας;
Η ετυμολογία φαίνεται από τα παρόμοια ελληνικά ονόματα όπως είναι το κορακοζώης, το κορακοζώητος, το κορακόζογλου κ.α.; Ο κορακοζώης μπορεί εύκολα να γίνει κορακιόζης και καραγκιόζης στα χείλη του λαού. Να σκεφτείς μόνο ότι η
γλώσσα και οι λέξεις δεν είναι κάτι σαν τα σήματα μόρς. Η γλώσσα είναι η εκμυστήρευση του λαού μέσω των λογίων του. Δεν προήλθε χωρίς σχέδιο και νόημα απλώς από τις κραυγές και τους ήχους.
Ότι ο ήρωας του θεάτρου των σκιών καραγκιόζης είναι κορακοζώης, δηλαδή αιώνιος αυτό βγαίνει απ΄ τη δημιουργική φαντασία του ελληνικού λαού που θέλει όλους τους ήρωές του αιώνιους. Θυμηθείτε το περιστατικό από τη Φυλλάδα του Μεγαλέξαντρου, που αν κάποιος καπετάνιος αμφισβητούσε την αιώνια ζωή του Μεγαλέξαντρου η γοργόνα βούλιαζε το καράβι του.
Δείτε την καμπύλη που σχηματίζει η μορφή του κόρακα, η οποία ξεκινάει από την ουρά και φτάνει μέχρι και το ράμφος του για να είναι ολόκληρο αυτό το πλάσμα μια αρπακτική καμπύλη, που εκφράζει την εσωτερική του διάθεση και τον χαρακτήρα του. Ο καραγκιόζης για τους Έλληνες ιδίως της εποχής μας είναι μια ολοζώντανη μεταφορά.