Πότε θα γίνει επανάσταση;

Του Μόσχου Εμμανουήλ Λαγκουβάρδου

"Sin las mujeres no hay revolucion" (Χωρίς τις γυναίκες δεν υπάρχει επανάσταση)

Πότε θα γίνει επανάσταση; Οι επαναστάσεις γίνονται από τους καταπιεζόμενους εναντίον των καταπιεστών τους. Όταν την εξουσία την κατέχει η Γυναίκα και η θηλυκότητα γενικά , ποιος θα επαναστατήσει εναντίον της απαλότητας;

Επανάσταση σημαίνει όχι καφεδάκι στη λιακάδα, όχι καλή παρέα, όχι οτιδήποτε λέγεται ηπιότητα. Οι Έλληνες δεν αγάπησαν ποτέ την αγριότητα. Προτιμούν να λύνουν τα προβλήματά τους με τη συζήτηση. Προσφέρεται και το κλίμα γι΄ αυτό. Πώς να θυσιάσεις μια μέρα στον ήλιο για να ανάβεις φωτιές και να χύνεις αίματα; Δεν εννοούμε αυτούς που τους βάζουν τα κόμματα.

Οι Έλληνες αγαπούν τη γυναίκα και το ωραίο, γενικά. Θα επαναστατήσουν ποτέ οι Έλληνες κατά των γυναικών; Ας μην περιμένει κανείς επανάσταση, όσο οι γυναίκες περνούν καλά, ξοδεύοντας τα τελευταία αποθέματα.

Άρα η απάντηση έρχεται από μόνη της. Επανάσταση θα γίνει μόνο αν στριμωχτούν οι γυναίκες. Όταν ο Παπαδόπουλος αύξησε τους φόρους, το BBC είπε ότι οι μέρες του είναι μετρημένες: O Έλληνας δεν ανέχεται να βάζουν χέρι στην τσέπη του.

Η παρατήρηση αυτή, σωστή από μια άποψη, δεν ισχύει σήμερα που η εξουσία περιήλθε στις γυναίκες. Δεν γίνεται να επαναστατήσουν οι Έλληνες κατά των γυναικών. Μόνον οι γυναίκες μπορούν να κάνουν επανάσταση, αν δυσκολέψουν γι΄ αυτές τα πράγματα.

Ετικέτες: Επανάσταση, revolucion, γυναίκες, mujeres

"Η καρδιά μας είν’ καλή"

Του Μόσχου Εμμανουήλ Λαγκουβάρδου

Μια παροιμία του ορθόδοξου λαού μας λέει "Η καρδιά μας είν’ καλή". Τί εννοεί άραγε;

Ένας επιστήμων θα ερμηνεύσει τα λόγια αυτά κατά την επιστήμη του. Η καλή καρδιά είναι η φυσιολογική καρδιά. Ένας ηθικολόγος θα δώσει τη δική του ερμηνεία με το κριτήριο του καλού και του κακού. Καλή καρδιά για τον ηθικολόγο είναι η καρδιά του ηθικού ανθρώπου. Για τους θρησκευομένους οποιασδήποτε θρησκείας καλή καρδιά είναι η καρδιά του πιστού στη θρησκεία του, αυτού που ακολουθεί τον ηθικό νόμο της θρησκείας του.

Όλοι αυτοί που ερμηνεύουν την "καλή καρδιά" δεν μιλούν από την εμπειρία τους, αλλά από τις γνώσεις τους, με εξαίρεση τον επιστήμονα, ο οποίος εκτός από τις γνώσεις περί του υγιούς μυοκαρδίου ενδεχομένως να χρησιμοποιεί και την προσωπική του εμπειρία περί της φυσιολογικής καρδιάς.

Αν η Ορθοδοξία αντικαθιστούσε την εμπειρία των αγίων με τις γνώσεις θα ήταν και η Ορθοδοξία θρησκεία. Αλλά η Ορθοδοξία δεν είναι θρησκεία. Μοιάζει πιο πολύ με την ιατρική επιστήμη. Η Ορθοδοξία είναι θεραπεία. Η παροιμία του ορθόδοξου λαού μας "Η καρδιά μας είν’ καλή" δεν είναι γνώση, αλλά εμπειρία. Αν δεν έχεις "καλή καρδιά" δεν ξέρεις τί είναι καλή καρδιά. Δεν αντικαθίσταται η εμπειρία από τη γνώση. Η Ορθοδοξία είναι θεραπεία. Ο θεραπευτής είναι ήδη θεραπευμένος. Η διδασκαλία δίνεται από τον θεραπευμένο στον μαθητή. Με αυτήν την έννοια η Ορθοδοξία είναι μυστική διδασκαλία. Μεταδίδεται από την Εκκλησία των θεραπευμένων στους υπό θεραπείαν πιστούς. Αν οι θεραπευμένοι δεν είναι στην πραγματικότητα θεραπευμένοι, αλλά απλώς κατέχουν γνώσεις για τη θεραπεία η Ορθοδοξία χάνει την ουσία της και γίνεται μια θρησκεία όπως όλες οι θρησκείες.

Η παροιμία "Η καρδιά μας είν’ καλή" σημαίνει ότι η καρδιά μας είναι καθαρή, με την έννοια της καθαρότητας που περιγράφει ο Προφήτης στοn 50ό ψαλμό του, "Καρδίαν καθαράν κτίσον εν εμοί ο Θεός και πνεύμα ευθές εγκαίνισον εν τοις εγκάτοις μου".

Ακούμε συχνά τα λόγια "καλή καρδιά" , που λέγονται σαν ευχή. Εννοούν την καρδιά που δεν κρατάει κακία, που γρήγορα συγχωρεί; Ο κυρ Άγγελος, ο πταισματοδίκης της Βεροίας, δεν χρησιμοποιούσε τα λόγια "H καρδιά μας είν’ καλή" με την έννοια της ανεξικακίας. Πέρασαν μερικές δεκαετίες από τότε που συνυπηρετούσαμε στη Βέροια, εκείνος είχε γεράσει στην υπηρεσία του κι εγώ τότε άρχιζα. Δεν εμβάθυνα στα λόγια του, αλλά ήμουν βέβαιος ότι τα λόγια αυτά δεν σήμαιναν απλά τον καλοπροαίρετο, τον έντιμο, τον καλόκαρδο άνθρωπο. Είχαν άλλη σημασία, που μόνο ύστερα από μια ολόκληρη ζωή, μπόρεσα να μπω κάπως στο νόημά τους.

Ο λόγος που άργησα τόσο είναι ότι έψαχνα μέσα στα βιβλία, αντί να καταφύγω στους θεραπευμένους, στους γέροντες, στους πνευματικούς, που έχουν εμπειρία της νοεράς προσευχής.

Η νοερά προσευχή με την καθοδήγηση του έμπειρου σ΄ αυτήν πνευματικού θα μας διδάξει με την εμπειρία τί είναι η καθαρή καρδιά. Αυτός είναι ο λόγος, που οι άγιοι λένε ότι δεν εξαρτάται από μας η ποιότητα της νοεράς προσευχής, αλλά μόνο η ποσότητα.

Οι Πατέρες της Εκκλησίας δεν εννοούν καθαρή καρδιά την καρδιά του καλού, του ηθικού, του έντιμου, του ανθρώπου με τους καλούς λογισμούς. Η καρδιά ακόμα κι αν έχει μόνο καλούς λογισμούς δεν είναι καθαρή. Υπάρχει, λοιπόν, καθαρή καρδιά, όπως την εννοούν οι Πατέρες της Εκκλησίας; Μόνο αυτός που έχει θεραπευτεί από την ακάθαρτη καρδιά μπορεί να το πει.

Η καθαρή καρδιά κατά τους Πατέρες είναι το Α και το Ω της νοεράς προσευχής, αλλά και η νοερά προσευχή είναι το Α και το Ω της καθαρής καρδιάς. Η καθαρότητα της καρδιάς και η νοερά προσευχή είναι η αιτία και το αποτέλεσμα της μιας για την άλλη. Με την καθαρότητα της καρδιάς φτάνουμε στη νοερά προσευχή και με τη νοερά προσευχή φτάνουμε στην καθαρή καρδιά.

Μια φορά ήρθε στο γραφείο μου ένας κληρικός με πτυχίο θεολογίας, νυν επίσκοπος, που ξεκίνησε από τα κατηχητικά σχολεία. Είδε που κρατούσα στο χέρι μου το κομποσχοίνι και μου είπε, "με το κομποσχοινάκι σας θα σώσετε τον κόσμο";

"Σήμερα στην Ελλάδα η Εκκλησία περνάει μια κρίσι. Γιατί;Διότι μετά τον πόλεμο του ’40 πήγαν τα Ελληνόπουλα στα Κατηχητικά Σχολεία του Νεοελληνισμού και εκεί έμαθαν τους ευσεβισμούς, έμαθαν την νέα ερμηνεία της Αγίας Γραφής Προτεσταντικού τύπου, την νέα ερμηνεία των δογμάτων, τη νέα Ορθοδοξία κλπ... και γέμισαν ηθικολογία και πουριτανισμό. Καί βέβαια αυτά τα έμαθαν ως συνθήματα. Και ποιος ξέρει πόσοι από σας περάσατε από τέτοια Κατηχητικά σχολεία. Γεμάτα συνθήματα και τραγουδάκια. Με τραγούδια δηλαδή "Ω Χριστέ μας, Ω Χριστέ μας....", τους έμαθαν Ορθοδοξία. Μετά όμως τί συνέβη;' Όσοι πήγαν σε τέτοια Κατηχητικά σχολεία, τί έπαθαν; Κλονίστηκε η πίστις τους, διότι δεν είχε θεμέλιο και τους έμεινε ο πουριτανισμός." (π. Ιωάννου Ρωμανίδου, Πατερική Θεολογία, Εκδόσεις Παρακαταθήκη).

Η Ουσία του Διαλόγου με τους Παπιστές

Του Μόσχου Εμμανουήλ Λαγκουβάρδου

Ποια είναι η Ουσία του Διαλόγου με τους Παπιστές; Είναι η πίστη ή είναι το "άρχειν", δηλαδή το σύστημα διοικήσεως; Είναι οι διαφορές περί την πίστιν ή είναι η εξεύρεση ενός κοινού αποδεκτού τρόπου αναβάθμισης της εξουσίας και των δύο πλευρών; Μάλλον το δεύτερον συμβαίνει πράγμα που εξηγεί το ότι ο διάλογος είναι ελκυστικός για αμφότερες τις πλευρές.

Οι ορθόδοξοι, με άλλα λόγια, προσερχόμαστε στον πολυχρόνιο (και πολυέξοδο) διάλογο γιατί περιμένουμε να δεχθεί ο Πάπας, o απόλυτος τώρα και αλάνθαστος παγκόσμιος μονάρχης , να υποβαθμιστεί σε επίσκοπο Ρώμης , έστω και πρώτο μεταξύ ίσων, όπως ορίζει το συνοδικό σύστημα της Ορθοδοξίας, οι δε ορθόδοξοι πατριάρχες να αναβαθμιστούν σε πάπες αφού εγκαταλείψουν το συνοδικό σύστημα και εφαρμόσουν εν τοις πράγμασιν το σύστημα της ενός ανδρός αρχής του πάπα!

Για τους παπιστές αυτή η επί τα χείρω αλλαγή της εξουσίας είναι αδύνατη εκ των πραγμάτων. Ακόμα και αν ήθελε αυτήν την ντεμινούτσιο κάπιτις ο Πάπας, πώς θα μπορούσε να γίνει χωρίς να αλλάξει εκ βάθρων η θρησκευτική, εκκλησιαστική,οικονομική, πολιτική και κοινωνική δομή των παπιστών, χωρίς να καταργηθεί το κράτος του Βατικανού, χωρίς να βάλουν λουκέτο οι Τράπεζες ντελ εσπίριτου σάντο και να κλείσουν οι επιχειρήσεις, οι βιομηχανίες και γενικά οι δραστηριότητες του κράτους αυτού; Έναντι ποίου ανταλλάγματος θα γινόταν αυτή η κοσμογονική αλλαγή του καθεστώτος των παπιστών;

Για τους ορθοδόξους είναι εφικτό, αν η Διοικούσα Εκκλησία παραθεωρήσει την πίστη του λαού του Θεού.

Ρώτησαν ένα επιφανή παπιστή , ποια είναι η διαφορά Ορθοδοξίας και παπιστών και απάντησε: Η διαφορά, κατά την άποψη των παπιστών, είναι ποιος "άρχει".

;" Δεν θα είχες καμία εξουσία, αν δεν ήταν δοσμένη άνωθεν-" Με αυτά τα λόγια ο Κύριος οριοθετεί την θεάρεστη άσκηση της εξουσίας. Δεν είναι προσωποπαγής η εξουσία. Θα παραδοθεί στους επερχομένους. Η νοοτροπία του μετά από μένα γαία πυρί μιχθήτω δείχνει κούραση και απελπισία και φθορά.

Η εποχή μας, εποχή του διαλόγου με τους παπιστές, απαιτεί επισκόπους με καθαρότητα, με πίστη , με τόλμη και με φωνή. Η σημερινή αφωνία των επισκόπων εμβάλει σε ανησυχία ως προς την ουσιαστική ισχύ του Συνοδικού συστήματος της διοικήσεως της Εκκλησίας μας. Μήπως ήδη υπάρχουν δείγματα διοικήσεως της Εκκλησίας κατά το σύστημα της ενός ανδρός αρχή των παπιστών;

Εκτός από τη διαφορά της Ορθοδοξίας με τον Παπισμό ως προς το σύστημα διοίκησης υπάρχει η ουσιαστική διαφορά ως προς την αποστολή της Εκκλησίας. Για την Ορθοδοξία η αποστολή της είναι η θεραπεία των ψυχών και των σωμάτων του ανθρώπου. Για τον Παπισμό η αποστολή τους είναι η επιβολή της εκκλησιαστικής εξουσίας, προς ικανοποίησιν της τρωθείσας θείας δικαιοσύνης! Τί έννοια έχει ο διάλογος με τον παπισμό, εκτός από τη φιλοδοξία των επισκόπων οι οποίοι θεωρούν και την εκκλησία μια μορφή εξουσίας και αγνοούν παντελώς την Ορθοδοξία ως θεραπεία της ψυχής και του σώματος του ανθρώπου.

Το ουσιώδες ερώτημα για τους Ορθοδόξους είναι αν θέλουμε την κάθαρση της καρδιάς από τα πάθη, για να κατοικήσει μέσα μας ο Χριστός. Άρα η αδιάλειπτη προσευχή και προσοχή μας είναι στο Χριστό και σε ό,τι αρέσει στο Χριστό. Αρέσει στο Χριστό να ξεχάσει η Ορθοδοξία τη θεραπευτική της αποστολή για να αυξήσει την εκκλησιαστική της ισχύ στον κόσμο, δηλαδή να απεμπολήσει την πίστη, χάριν της εξουσίας; Ας συνεχίσουμε τότε τον πολύχρονο και πολυδάπανο διάλογο με τους παπιστές. Αυτό έκαναν οι παπιστές και οι προτεστάντες και οι ναοί τους είναι άδειοι από κόσμο, με εξαίρεση αυτούς που έχουν συναισθηματική σχέση με την εκκλησία.

Ο Εξευτελισμός του Ενηλίκου

Του Μόσχου Εμμανουήλ Λαγκουβάρδου

"Κύριε, ουχί καλόν σπέρμα έσπειρας εν τω σω αγρώ; Πόθεν ούν έχει τα ζιζάνια;"

Ματθ. ιγ,

Έτσι θα με αγαπάτε, αν τηρείτε τις Εντολές μου, είπε ο Κύριος Ιησούς. Στην Εκκλησία , με την νοερά προσευχή θα καθαριστούμε από τα πάθη για να κατοικήσει στην καρδιά μας ο Χριστός.

Στην ψυχοσυναλλαγή, μια άλλη λέξη για την ψυχική επαφή, συναλλασσόμενοι είναι ο Ενήλικος, η Γυναίκα και το Παιδί. Ο Ενήλικος ενσαρκώνει τις δυνάμεις της ελευθερίας και της ειλικρίνειας και η Γυναίκα και το Παιδί τις δυνάμεις της ανελευθερίας και της υποκρισίας, τις οποίες μεταφέρουν η μέν Γυναίκα ως Γονεϊκή Επίδραση , το δε παιδί ως Πρωτογονική καταβολή (κληρονομικότητα).

Η Αγία Γραφή για να προλάβει τη χρησιμοποίηση της Γυναίκας από το Διάβολο, δίνει Εντολή στον Ενήλικο να μη δώσει την ψυχή του στη Γυναίκα σε τέτοιο βαθμό, ώστε να γίνει η Γυναίκα δυνατότερη από εκείνον. "Μη δως γυναικί την ψυχήν σου επιβήναι επί την ισχύν σου", γράφει το Βιβλίο των Παροιμιών.

Στο Βιβλίο της Γενέσεως ο Διάβολος ψεύδεται στην Εύα και εκείνη δέχεται εν γνώσει της το ψεύδος του και το μεταφέρει στον Αδάμ, αντί να του αποκαλύψει την ψευτιά . Γίνεται έτσι συνεργάτης του Διαβόλου εναντίον του Αδάμ, τον οποίο και εξαπατά. Το φταίξιμο του Αδάμ κατόπιν είναι το ότι δεν αναγνωρίζει και δεν μετανοεί για το λάθος του, αλλά προσπαθεί να το κρύψει από το Θεό!

Από την ανάλυση του σχετικού αρχαίου ελληνικού μύθου των Δαναϊδων προκύπτει ότι η Γυναίκα κατά κανόνα μεταφέρει τις Γονεϊκές Επιδράσεις. Στις πενήντα κόρες του Δαναού που έλαβαν την πατρική εντολή να αποκεφαλίσουν (ψυχολογικά) τους άντρες τους, την πρώτη νύχτα του γάμου, μόνο μία δεν υπάκουσε στον πατέρα της, οι σαράντα εννέα υπήρξαν πειθήνια όργανα της πατρικής εξουσίας.

Ο διάβολος σύμφωνα με την λαϊκή παράδοση για να πειράξει τον Ενήλικο χρησιμοποιεί τη Γυναίκα και το Παιδί. Ο λόγος που χρησιμοποιεί τη Γυναίκα και το Παιδί για να πειράξει τον Ενήλικο είναι ότι και η Γυναίκα και το Παιδί είναι δεκτικοί στην σατανική επιρροή, γιατί και οι δυο μεταφέρουν, όπως είπαμε, τις δυνάμεις της ανελευθερίας, την υποκρισία και την απείθεια, πράγμα που κάνει συμβατή την συμπεριφορά τους με την τακτική του Διαβόλου , του πατέρα του ψεύδους, της απάτης και της απείθειας. Οι δυνάμεις της ελευθερίας και της ειλικρίνειας (Ενήλικος) με τις σατανικές δυνάμεις της υποκρισίας και του ψεύδους (Διάβολος) είναι ασύμβατες.

Για τον ευγενικό αναγνώστη που θα αντέξει όλες αυτές τις ψυχολογικές θεωρητικολογίες και θα συνεχίσει το διάβασμα - χαρά στο κουράγιο του - οι σκέψεις που ακολουθούν ελπίζουμε ότι θα είναι πιο βατές, μια που το θέμα αξίζει τον κόπο, τουλάχιστον για τον Ενήλικο αυτής της εποχής που οι δυνάμεις της ανελευθερίας και της υποκρισίας, δηλαδή των γονεϊκών επιδράσεων και των πρωτογονικών καταβολών των Γυναικών και των Παιδιών δίνουν το ρυθμό της σύγχρονης ζωής.

Στην εποχή μας ο Ενήλικος εξευτελίζεται. Οι άλογες δυνάμεις της ψυχής δρουν απροκάλυπτα. Ώσπου οι δυνάμεις αυτές να περάσουν το στάδιο της καθάρσεως και να υπερβούν την υποκρισία, για να επικοινωνούν με την ειλικρίνεια και την ευθύτητα του Ενηλίκου, η ελευθερία θα διώκεται και ο Ενήλικος θα εξευτελίζεται.

Οι δυνάμεις της ελευθερίας και της ειλικρίνειας δεν συγκρούονται με τις δυνάμεις τις αρχέγονες του ψεύδους και της υποκρισίας "Μη αντιστήναι τω πονηρώ", γράφει το ευαγγελικό κείμενο. Στα χωριά μας, όπου οι άνθρωποι δεν είχαν ανταλλάξει τη σοφία τους με τις γνώσεις και τις πληροφορίες όπως εκείνοι που έλαβαν ανώτατη μόρφωση, ο Ενήλικος δεν συγκρουόταν με τις δυνάμεις της ανελευθερίας και της υποκρισίας . Όταν κανένας συγκρουόταν με τη γυναίκα ή το παιδί έχανε την εκτίμηση των άλλων ενηλίκων. Γινόταν γυναικωτός ή παιδί ή παλιάνθρωπος. Στην καλύτερη περίπτωση τον θεωρούσαν ως ένα μεγάλο παιδί, σαν τα μεγάλα παιδιά που κατέλαβαν την εξουσία σε όλο τον κόσμο, αυτήν την επικίνδυνη εποχή, που η Γη μπορεί να καταστραφεί.

Αυτό δε σημαίνει ότι δεν υπήρχαν πολλοί που από τα πάθη τους , από την φιληδονία, την φιλοχρηματία, την ματαιοδοξία δεν συγκρούονταν με τις γονεϊκές επιδράσεις των γυναικών και με τις πρωτογονικές καταβολές των παιδιών, σε σημείο να χάσουν την ψυχή τους.

Εξωτερικά το σημάδι του Ενηλίκου είναι κατά τον Ιπποκράτη τα 42 του χρόνια. Μετά την ηλικία αυτή ο Ενήλικος βάζει νερό στο κρασί του. Παίζει το βιολί του με σουρντίνα. Αν έχουμε διατροφές και σκεπάσματα, να αρκούμαστε σ΄ αυτά΄, λέει ο Απόστολος Παύλος στον Ενήλικο, που μπορεί να τον ακούσει. Ούτε η Γυναίκα, που στις εκατό ανάγκες της οι 95 είναι ψευδο-ανάγκες ούτε το Παιδί είναι σε θέση να ακούσουν και να δεχθούν τη σοφία και τα λόγια που λέγονται με αγάπη, με ειλικρίνεια, δίχως υποκρισία και ψεύδος.

Αυτός είναι ο λόγος που οι διαφημίσεις στοχεύουν στη Γυναίκα και στο Παιδί και οι επιχειρήσεις που έχουν πελάτες τα δυο αυτά όντα δεν κλείνουν ποτέ. Ο Αμερικανός συγγραφέας του Δρόμου Τζακ Κέρουακ ονομάζει τις γυναίκες "σεληνιακά πλάσματα", με την έννοια ότι τον περισσότερο καιρό είναι έξω από τον εαυτό τους, σε έκσταση, εκτός να δεχθούν τον Ενήλικο ώς κεφαλή τους, για να έρθουν στα σύγκαλά τους και ευτυχήσουν. Η Εκκλησία είναι η κεφαλή του Ενηλίκου, ο Ενήλικος είναι η κεφαλή της Γυναικός. Το πρόβλημα είναι ότι ο σημερινός Ενήλικος είναι σπάνιο είδος. Τα χρόνια φέρνουν γεράματα, όχι σοφία.

Η Ορθοδοξία είναι θεραπεία, δεν είναι θρησκεία. Για την Ορθοδοξία εκείνος που δεν έχει περάσει ακόμα το στάδιο της καθάρσεως της ψυχής από τα πάθη είναι ψυχοπαθής και έχει ανάγκη από τη θεραπεία της Εκκλησίας. Αυτή είναι η αποστολή της Εκκλησίας, η θεραπεία της ψυχής και του σώματος του ανθρώπου.

Στο Ευαγγέλιο διαβάζουμε ότι δεν υπάρχει άντρας και γυναίκα όταν κατοικεί μέσα τους ο Χριστός (ουκ ένι άρσεν και θήλυ). Όταν κατοικεί μέσα τους ο Χριστός η καρδιά τους είναι καθαρή. Το επαναστατημένο παιδί μέσα τους είναι υπάκουο, σώφρον και ιματισμένο. Έτσι θα με αγαπάτε, αν τηρείτε τις Εντολές μου, είπε ο Κύριος Ιησούς. Στην Εκκλησία , με την νοερά προσευχή θα καθαριστούμε από τα πάθη για να κατοικήσει στην καρδιά μας ο Χριστός.

Η Ορθοδοξία είναι θεραπεία, δεν είναι θρησκεία. Το καθαρτικό στάδιο.

Του Μόσχου Εμμανουήλ Λαγκουβάρδου

"Όσοι εις Χριστόν εβαπτίσθητε, Χριστόν ενεδύθητε"

Η Ορθοδοξία είναι θεραπεία της ψυχής (και του σώματος) σε τρία στάδια, το στάδιο της κάθαρσης , το στάδιο του φωτισμού και το στάδιο της θέωσης. Η Ορθοδοξία δεν είναι θρησκεία. Η Ορθοδοξία είναι θεραπεία.

Το καθαρτικό στάδιο αρχίζει και ολοκληρώνεται με το βάπτισμα.
Βαπτιζόμαστε στο θάνατο του Χριστού που πέθανε από τις αμαρτίες του κόσμου. Όπως ο Χριστός πέθανε από τις αμαρτίες του κόσμου, το ίδιο κι εμείς πεθαίνουμε για τις αμαρτίες μας. Βαπτιζόμαστε στο θάνατο του Χριστού και αναγεννώμαστε εκ πνεύματος και ύδατος ως καινούριοι άνθρωποι καθαροί από τους ρύπους του παλαιού ανθρώπου.

Η μυστηριακή (χωρίς επίγνωση) κάθαρση θα συνεχιστεί ως κατ΄ επίγνωση κάθαρση με την προσωπική μας συνέργεια και τη μετοχή μας στη μυστηριακή ζωή της Εκκλησίας, ιδίως στο μυστήριο της Θείας Ευχαριστίας.

Το στάδιο της καθάρσεως θα μπορούσε να ονομαστεί στάδιο της μετάνοιας. Ο στίχος του ψαλμού της μετανοίας περιγράφει αυτόν που πορεύεται στο στάδιο της κάθαρσης ως εξής: "Την ανομίαν μου εγώ γινώσκω και η αμαρτία μου ενώπιόν μου εστί δια παντός." ( Την ανομία μου εγώ γνωρίζω και η αμαρτία μου είναι για πάντα μπροστά μου.)

Οι αμαρτίες μας είναι πάντα μπροστά μας, ακόμα κι αν έχουμε μετανοήσει, για να μην υπερηφανευόμαστε. Η υπερηφάνεια θα εμπόδιζε τη χάρη του Θεού. Οι αμαρτίες μας είναι για πάντα μπροστά μας, για να είμαστε ταπεινοί. Είναι μπροστά μας, αλλά χωρίς το δηλητήριό τους. Η μετάνοια αφαιρεί το δηλητήριο της αμαρτίας που μας αρρωσταίνει γιατί μας απαλλοτριώνει από το Θεό, από τους άλλους και από τον ίδιο τον εαυτό μας. Η οδός της καθάρσεως είναι η οδός δια της μετανοίας. "Εύρον καγώ την οδόν δια της μετανοίας, το αρχαίον κάλλος αναμορφώσασθε".

Το καθαρτικό στάδιο περιγράφουν τα λόγια "ελογίσθημεν ως πρόβατα σφαγής, κάθε μέρα θανατούμεθα." Θάνατο εννοεί τον θάνατο των επιθυμιών που είναι αντίθετες στις Εντολές του Θεού. Ή τα λόγια "σε μένα σταυρώθηκε ο κόσμος και εγώ σταυρώθηκα για τον κόσμο. Δεν ζω εγώ. Ζη σε μένα ο Χριστός."

Η Ασιατική Απολυταρχία στην Ελλάδα

Του Μόσχου Εμμανουήλ Λαγκουβάρδου

Φίλτατε Φίλιππε, σου γράφω με αγάπη . Μόνο αυτό που γράφουμε ή και απλά σκεφτόμαστε με αγάπη θα ακουστεί . Σου γράφω για την ασιατική απολυταρχία, αυτήν που νίκησαν οι πρόγονοί μας και την εμπόδισαν να επεκταθεί στην Ευρώπη και σε όλο τον κόσμο. Η ασιατική απολυταρχία υποβαθμίζει την αξία του ανθρώπου και της ανθρώπινης ζωής σε αφάνταστο βαθμό. Τριάντα έξη κάστες υπήρχαν στην Ινδία. Στην τριακοστή τάξη οι άνθρωποι λογίζονταν σαν ζώα. Οι παρίες δεν ανήκαν σε καμιά τάξη. Ήταν πιο κάτω κι από τα ζώα.
Σήμερα ακόμα σε κάποιες χώρες της Ανατολής υπάρχουν άνθρωποι, που τους ονομάζουν "λιγότερο από σκόνη" και τους φέρονται, όπως φέρονται σε κάτι λιγότερο από σκόνη. Οι δυστυχισμένοι λαοί που ζούν κάτω από τα καθεστώτα αυτά επιζητούν την ανυπαρξία ή την απέκδυση της ανθρώπινης ιδιότητας. Θα έχεις ακούσει για τη Νιρβάνα. Παρακαλούν να μεταπηδήσουν σε άλλες μορφές ζωής, να γίνουν ζώα ή φυτά παρά να είναι άνθρωποι. Αυτό σημαίνει η λατρεία των ζώων ,πτηνών, ερπετών, ακόμα και φυτών, αρκεί να αποβάλουν την ανθρώπινη ιδιότητα.

Αλλά ας έρθουμε στην Ελλάδα. Θα σου κάνουν εντύπωση πολλά αλλοπρόσαλλα πράγματα στην Ελλάδα την εποχή αυτή. Παράδειγμα η κυβέρνηση, σήμερα ανακοινώνει απολύσεις υπαλλήλων και αύριο αναιρεί την ανακοίνωσή της, χωρίς καμιά αιτιολογία. Ένα άλλο παράδειγμα από την διοικούσα Εκκλησία. Σήμερα κάποιος επίσκοπος είναι εχθρός του οικουμενισμού και αύριο είναι φίλος του!

Για να καταλάβουμε τον ελληνικό παραλογισμό της ασιατικής απολυταρχίας πρέπει να δούμε ποια είναι η θεωρητική της βάση. Γνωρίζοντας τη θεωρητική βάση της θα καταλάβουμε και τις εκδηλώσεις της. Η ασιατική απολυταρχία ξεκινάει από την έλλειψη πίστης στην ουσία. Ο κόσμος για τις καταστροφικές λατρείες της Ανατολής δεν έχει πραγματική ύπαρξη, είναι μια πλάνη, μια απάτη . Κανείς δεν μπορεί να γνωρίσει την αλήθεια, γιατί δεν υπάρχει. Ο κόσμος ζει μέσα στην άγνοια της αλήθειας. Δεν υπάρχει ουσία ούτε αλήθεια. Τίποτε δεν είναι σταθερό. 'Τίποτε δε διαρκεί για πάντα. Το μόνο σταθερό είναι η διαρκής αστάθεια. Όταν μια κατάσταση φτάνει στην υπερβολή της , τη διαδέχεται η αντίθετη κατάσταση. Ό,τι υπάρχει δεν υπάρχει. Ό,τι δεν υπάρχει υπάρχει. Σε δέκα χρόνια θα έχει ξεχαστεί αυτό που θεωρούμε σήμερα αληθινό,η πίστη στην αλήθεια, στην πατρίδα, στον Ιησου. Δεν έχουν αξία τα πράγματα, αλλά η ερμηνεία που δίνουμε στα πράγματα, ανάλογα πως εξυπηρετούνται τα συμφέροντά μας, ο εγωισμός μας.

Όταν ο Κανάρης πήγαινε να τορπιλίσει την τουρκική φρεγάτα έλεγε στον εαυτό του: "Κωνσταντή, σήμερα θα πεθάνεις". Με την ασιατική απολυταρχία αυτών που κατέλαβαν την εξουσία σε όλο τον κόσμο, δεν υπάρχει τίποτε πέρα από αυτό που ικανοποιεί τις αισθήσεις τους, τα συμφέροντά τους, την μικροπολιτική τους, σήμερα. Μετά από αυτούς που κατέχουν τώρα την εξουσία σε οποιαδήποτε μορφή της, πολιτική, οικονομική, κοινωνική, εκκλησιαστική, , ή οτιδήποτε άλλο, γαία πυρί μιχθήτω.

Κάποιος φιλόσοφος αναρωτήθηκε αν ο σύγχρονος δικτάτορας θα είναι αιώνιος. Ο φιλόσοφος αυτός είναι απαισιόδοξος. Φοβάται ότι ο σύγχρονος δικτάτορας θα είναι αιώνιος, όχι γιατί η δύναμή του θα είναι ανεξάντλητη, αλλά γιατί οι άνθρωποι θα έχουν ξεχάσει την ελευθερία. Θα θεωρούν τη σκλαβιά τους κοινωνική κατάκτηση.

Εμείς είμαστε αισιόδοξοι. Πιστεύουμε ότι οι καλύτερες μέρες του ανθρώπου είναι μπροστά του. Θα έμαθες, Φίλιππε, για τους γιατρούς του δημοσίου που δεν τους πληρώνει το κράτος και πρέπει να τους πληρώνουμε εμείς. Αύριο θα γίνει τό ίδιο και με τους φαρμακοποιούς. Θα στερηθούμε παντελώς την υγεινομική μας περίθαλψη, αν και το ανεκδιήγητο κράτος θα συνεχίζει να κάνει κρατήσεις υγειονομικής περίθαλψης.
Όπως είμαι, Φίλιππε . εξαρτημένος από τα χάπια, ρώτησα τη φίλη φαρμακοποιό: Δηλαδή, αν θέλω να αυτοκτονήσω μπορώ να το κάνω κόβοντας τα χάπια ή αν θέλουν να κάνει το κράτος γενοκτονία σκοτώνοντας γέρους και αρρώστους μπορεί να μας κόψει τα χάπια; Όχι, είπε η καλή φαρμοκοποιός. Ο οργανισμός σου θα βρει τρόπο να επιβιώσει και χωρίς τα χάπια. Η χάρη του Θεού θα μας προστατέψει! Θα το γράψω αυτό, λέω στη φίλη μου, με χρυσά γράμματα. Έτι έφυγα χαρούμενος από το φαρμακείο.

Και κάτι ακόμα. Φίλιππε, ξέρεις ότι το χόμπυ όλων των Ελλήνων είναι να κατηγορούν την Ελλάδα και να μην βρίσκουν κάτι ελληνικό, να τους αρέσει. Τόσο αθώοι είναι που δέχθηκαν άκριτα και αβασάνιστα την ξένη προπαγάνδα. Κάθε ξένο είναι καλύτερο. Μπορεί να είναι έτσι. Άλλά κάθε ξένος δεν είναι και καλύτερος. Εμείς δεν πάμε σαν κοπάδι. Αυτό που κατηγορούμε στον εαυτό μας , αυτή είναι η αρετή μας. Ότι αν ο διπλανός θέλει να πάει να πνιγεί, δεν θα τον ακολουθήσουμε.

Σιχάθηκα τους ξένους που με τόση ευκολία μπαίνουν στην αράδα, μου είπε κάποιος φίλος που έζησε π0λλά χρόνια στη Γαλλία, στη Γερμανία, στη Σουηδία. Δεν θα περάσουν τα μέτρα της ασιατικής τους βαρβαρότητας στους Έλληνες. Γιατί άφησες τη γιόγκα, ρώτησα ένα φίλο μου. Γιατί δε θέλω να περάσω τη ζωή μου μισοκοιμισμένος.

Βλέπεις, Φίλιππε, ότι έχουν κοιμίσει τη νεολαία μας. Εφτά ώρες μπροστά στον υπολογιστή κι άλλες τόσες στην τηλεόραση δεν είναι τίποτα. Έχουμε την περισσότερο παχύσαρκη νεολαία του κόσμου, χάρις στις τελευταίες κυβερνήσεις που εισήγαγαν τον αγγλο-αμερικάνικο πραγματισμό- μια άλλη ονομάσία για την ασιατική απολυταρχία και την καταστροφική λατρεία της- στην Ελλάδα.

Αλλοτρίωση και αμαρτία

Του Μόσχου Εμμανουήλ Λαγκουβάρδου

Η λέξη αλλοτρίωση δεν έχει την ίδια δύναμη με τη λέξη αμαρτία, όπως έχει παραδοθεί μέσα απ΄ την Αγία Γραφή. Η αμαρτία μας αποξενώνει όχι μόνο από τον εαυτό μας , αλλά και από τους άλλους, από τον κόσμο, απ΄ το Θεό. Είναι λάθος να αντικαθίσταται η έννοια της αμαρτίας με την αλλοτρίωση. Η βιβλική έννοια της αμαρτίας, μας απαλλάσσει από κάθε παραπλάνηση στην οποία μπορεί να μας οδηγήσει η απλή χρήση της λέξης αλλοτρίωση. Το πάν δεν εξηγείται με μια κατάσταση ατέλειας παροδικής του ανθρώπου την οποία η πρόοδος της ιστορίας και της κουλτούρας θα μπορέσουν να καλύψουν. (Bernard Lambert).

Αρκετόν τη ημέρα η κακία αυτής. Κάθε μέρα γινόμαστε μάρτυρες των παθών των ανθρώπων, που ο Χριστός τους ονομάζει ελαχίστους. Στους διωκόμενους και στα θύματα βρίσκεται ο Ιησούς. Ό,τι κάνετε σ΄ αυτούς, είπε, σε μένα το κάνετε. Συμμετέχουμε στα πάθη των ανθρώπων στους οποίους βρίσκεται ο Ιησούς; Η παρηγοριά και η ενθάρρυνση που νιώθουμε είναι ανάλογη με τη συμμετοχή μας.

Δεν υπάρχει καλό που κάνουμε σε κάποιον , που δεν το κάνουμε και στον εαυτό μας, και δεν υπάρχει κακό που δεν το κάνουμε και στο Χριστό. Η συναισθηματική συμμετοχή στα πάθη του Χριστού τις μέρες των γιορτών, όταν τελείται η ανάμνησή τους δεν είναι πραγματική συμμετοχή. Ο Χριστός ζει και υφίσταται τα πάθη στους διωκομένους, στα θύματα, στους ελαχίστους αδερφούς μας.

Ο Χριστός δεν είναι ανάμνηση, αλλά ζωή. Είναι διαρκής παρουσία. Παντού και πάντοτε. Θα είμαι μαζί σας μέχρι το τέλος του κόσμου, είπε.Συμμετοχή στα πάθη του Χριστού είναι θυσία της επιθυμίας μας, όταν χάριν της αγάπης μας γι΄Αυτόν δεν μεταβάλουμε κανέναν άνθρωπο σε διωκόμενο, σε θύμα ή σε ελάχιστο. Όταν αμαρτάνουμε μεταβάλουμε κάποιον αδερφό μας σε ελάχιστο, που σημαίνει αμαρτάνουμε στον Ιησού και απαλλοτριωνόμαστε από Αυτόν, όπως και από τους άλλους και από όλο τον κόσμο, ακόμα και από τον εαυτό μας.

Δεν αρκεί να κατανοήσουμε τη διαφορά μεταξύ της αλλοτρίωσης και της αμαρτίας. Μελετώντας το Ευαγγέλιο μπορούμε να γνωρίσουμε ποια είναι η διαφορά. Αλλά μόνο αν έχουμε την εμπειρία της , θα ζητήσουμε από το Θεό να μας απελευθερώσει από τη φοβερή αλλοτρίωση που προκαλεί η αμαρτία. Η ψιλή γνώση της αλλοτρίωσης και της αμαρτίας δεν εισχωρεί στο βάθος της ψυχής μας, ώστε με όλη τη δύναμη να προσευχηθούμε και να παρακαλέσουμε το Θεό να μας ελευθερώσει η γνώση της αλήθειας. Θα γνωρίσετε την αλήθεια και η αλήθεια θα σας ελευθερώσει, είπε.

Παραθέτουμε εδώ περικοπές από το Ευαγγέλιο και τον Απόστολο, που αναγιγνώσκει η Εκκλησία μας την Πέμπτη της δεκάτης εβδομάδας:

"Τω καιρώ εκείνω , παραλαβών ο Ιησούς τους δώδεκα μαθητάς αυτού, είπε προς αυτούς. Ιδού αναβαίνομεν εις Ιεροσόλυμα και τελεσθήσεται πάντα τα γεγραμμένα δια των προφητών τω υιώ του ανθρώπου. Παραδοθήσεται γάρ τοις έθνεσιν και εμπαιχθήσεται και υβρισθήσεται και εμπτυσθήσεται, και μασστιγώσαντες αποκτενούσιν αυτόν, και τη ημέρα τη τρίτη αναστήσεται. Και αυτοί ουδέν τούτων συνήκαν, και ην το ρήμα τούτο κεκρυμμένον απ΄ αυτών, και ουκ εγίγνωσκαν τα λεγόμενα." (Λουκ.ιη,31-34).

"Καθώς περισσεύει τα παθήματα του Χριστού εις ημάς, ούτω δια Χριστού περισσεύει και η παράκλησις υμών. (.....) Ώσπερ κοινωνοί εστε των παθημάτων, ούτω και της παρακλήσεως." ( Παράκληση σημαίνει ενθάρυνση, παραγορία, ενδυνάμωση).

Αυτό σημαίνει πως οι άνθρωποι που με τις ενέργειες και τις παραλείψεις τους δημιουργούν διωκομένους, θύματα, ελαχίστους, δεν μετέχουν στα παθήματα του Χριστού και το "κέρδος " τους είναι να στερούνται της παρακλήσεως. Είναι άνθρωποι απαράκλητοι. Δε νιώθουν την παρουσία του Θεού να τους προστατεύει. Τους κατέχει πνεύμα δειλίας και αισθάνονται φόβο ακόμα και εκεί όπου δεν υπάρχει. Είναι άρρωστοι άνθρωποι, και στην πραγματικότητα θέλουν να αυτοκτονήσουν παρασύροντας και τους άλλους μαζί τους. Πρέπει να τους πούμε ότι είναι άρρωστοι και να κάνουμε ό,τι μπορούμε για να εμποδίσουμε την ανθρωπότητα να αυτοκτονήσει.

Η αποστολή αυτή βαραίνει την Εκκλησία, η οποία πρέπει με θάρρος να πει σ΄ αυτούς που κατέλαβαν την εξουσία σε όλο τον κόσμο, ότι είναι άρρωστοι και να τους βοηθήσει να γνωρίσουν βιωματικά την αλήθεια του Χριστού, για να θεραπευθούν από την αρρώστια τους.

Η Εκκλησία, γράφει στο θαυμάσιο βιβλίο του για τους Μακαρισμούς ο Μπέρναρντ Λάμπερτ, σαν πρώτο ίσως ρόλο της θα μπορούσε να έχει ρίξει φως στο βάθος της αλλοτρίωσης και της απελευθέρωσης. Ο Χριστός έλεγε: Η αλήθεια ελευθερώσει υμάς."

Ναόμι Καβάσε, Πληγωμένο Δάσος

Του Μόσχου Εμμανουήλ Λαγκουβάρδου

Η γιαπωνέζικη ταινία της Ναόμι Καβάσε " Πληγωμένο Δάσος" περιγράφει την ιστορία δύο ανθρώπων που χάθηκαν στο δάσος όπου δεν μπόρεσαν να επιβιώσουν και πέθαναν. Η ταινία ονομάζει το δάσος «πληγωμένο», γιατί δεν μπορεί να θρέψει δυο ανθρώπους. Στην πραγματικότητα δεν είναι το δάσος πληγωμένο, αλλά οι άνθρωποι, που πέθαναν από τη θλίψη τους, γιατί δεν μπόρεσαν να βαστάξουν την απώλεια των αγαπημένων τους προσώπων. Ο θάνατος γι΄ αυτούς είναι λύτρωση, γιατί θέτει τέρμα στην αβάσταχτη θλίψη τους. Ο σύγχρονος άνθρωπος προβάλλει στη γη την αδυναμία του να ζήσει και βλέπει το τέλος της σαν τέλος της θλίψης του.

Το τέλος της θλίψης είναι η κεντρική ιδέα της γιαπωνέζικης ταινίας «Πληγωμένο δάσος». Θέματης ταινίας είναι η θλίψη (και πως τελειώνει) δυο πληγωμένων ανθρώπων από το θάνατο των δικών τους , ενός γέρου, που δεν μπόρεσε να αντέξει την απώλεια της αγαπημένης του συζύγου και έχασε το λογικό του και της νεαρής γυναίκας που τον προσέχει, η οποία έχασε το παιδί της. Το τέλος της θλίψης για τους δυο αυτούς ήρωες της ταινίας είναι και το τέλος της ζωής τους, αφού δοκιμάσουν την απελπισία και την απόγνωση, χαμένοι σ΄ ένα δάσος, από όπου τίποτα δεν μπορεί να τους σώσει από το θάνατο. Το μήνυμα της ταινίας είναι ότι η βαθειά θλίψη δεν τελειώνει παρά μόνο με το θάνατο.

Για τους Ιάπωνες, που η τελετουργική αυτοκτονία είναι παράδοση, το τέλος της θλίψης μαζί με το τέλος της ζωής φαίνεται λογικό, όσο παράλογο φαίνεται σε μας, να πιστεύει κανείς ότι για να τελειώσει η θλίψη πρέπει να τελειώσει και η ζωή. Είναι τόσο βαθειά ριζωμένη η αντίληψη αυτήστους Ιάπωνες ,ώστε τίποτα δεν μπόρεσε να καταργήσει το έθιμο της αυτοκτονίας που κανείς δεν ξέρει από πότε επικρατεί στην Ιαπωνία.

Με τη χριστιανική διδασκαλία και τη νίκη του θανάτου με την Ανάσταση του Χριστού φαίνεται σε μας παράξενο να πιστεύει κανείς ότι αυτό είναι το τέλος της θλίψης, ο θάνατος. Αλλά η αντίληψη αυτή επικρατούσε και στην Ελλάδα όπως και παντού πριν την ενανθρώπιση του Χριστού. Αρκεί να διαβάσει κανείς τα αρχαία επιγράμματα, αλλά και την αρχαία φιλοσοφία, για να διαπιστώσει ότι μπροστά στο θάνατο τα πάντα βουβαίνονται. Ούτε η ποίηση ούτε η φιλοσοφία έχει τον παραμικρό λόγο να αρθρώσει, για να σώσει τον άνθρωπο απ΄ την απελπισία και την απόγνωση.

Οι ήρωες της ταινίας «Πληγωμένο δάσος» χάνουν την ελπίδα τους και στη ζωή, όπως και στη λύτρωση από τη θλίψη. Λίγες μόνο στιγμές πριν το θάνατο η θλίψη τελειώνει. Είναι οι λιγοστές στιγμές της χαράς σ’ αυτούς που χάθηκαν στο «πληγωμένο δάσος», οι στιγμές λίγο πριν το θάνατό τους, στη σκέψη ότι πεθαίνοντας, πεθαίνει και η θλίψη τους. Παράξενο πως μπορούν να αρκούνται σε τόσο λίγα (οι ανατολίτες είναι πάντοτε λιτοδίαιτοι) ενώ σε μας ένα τέτοιο τέλος της θλίψης θα ήταν δώρο άδωρο.

Η ίδια ιστορία της θλίψης που εξοντώνει τον άνθρωπο θα μπορούσε να παιχθεί αντί στο δάσος, σε μια πόλη που είναι σαν φυλακή ή μέσα σε μια φυλακή κι ακόμα χειρότερα μέσα σ΄ ένα λευκό κελί. Γιατί η βαθειά θλίψη δεν διαφέρει απ΄ την αποστέρηση της φυλακής. Στο «πληγωμένο δάσος» υπήρχαν τα πάντα, αλλά οι ήρωες της ιστορίας δεν έβλεπαν τίποτα Θα μπορούσαν να επιβιώσουν, αν δεν είχαν τη δική τους εσωτερική πλήρη αποστέρηση που είναι η απελπισία και η κατάθλιψη.

Το Πάσχα και η Πίστη στην Ανάσταση του Χριστού

Του Μόσχου Εμμανουήλ Λαγκουβάρδου

Το Πάσχα η Εκκλησία μας τελεί την ανάμνηση της Ανάστασης του Χριστού. Οι χριστιανοί γιορτάζουμε τη διάβαση του Ιησού Χριστού από το σταυρικό θάνατο στην Ανάσταση,που είναι και δική μας διάβαση από το θάνατο της αμαρτίας στην αναστημένη ζωή του Χριστού μέσω της ένωσής μας μαζί Του. Το πέρασμα απ΄ το θάνατο στην Ανάσταση συμβολίζει επίσης το πέρασμα από το υπερήφανο "εγώ" στο ταπεινό "εμείς" στο οποίο συμπεριλαμβάνονται όχι μόνο οι δικοί μας και οι όμοιοί μας, αλλά κι αυτοί που δεν είναι δικοί μας και που διαφέρουν από μας.

Η μεγαλύτερη οδύνη του ανθρώπου τόσο στη ζωή όσο και στο θάνατο προέρχεται από την αίσθηση της μοναξιάς του. Σκληροτράχηλοι κατάδικοι που άντεχαν σε διάφορες κακουχίες στην πολύχρονη φυλάκισή τους δεν μπορούσαν να υποφέρουν την ολοκληρωτική αποξένωση και μοναξιά. Η σκέψη ότι δεν είναι μόνοι και ότι υπάρχουν άνθρωποι που τους σκέφτονται και που προσεύχονται γι΄ αυτούς τους ενδυνάμωνε και τους διατηρούσε στη ζωή για πολλά χρόνια. Τη μεγαλύτερη όμως υποστήριξη και ελπίδα την ένιωθαν όσοι πίστευαν στον Κύριο Ιησού. Υπάρχουν παραδείγματα μελλοθανάτων που ενώ δεν είχαν τη δύναμη να στηριχτούν στα πόδια τους, ενδυναμώθηκαν την τελευταία στιγμή από την αίσθηση της παρουσίας του Κυρίου! Οι άνθρωποι αυτοί πέρασαν από το θάνατο στη ζωή, στηριγμένοι στην πίστη και στην αγάπη του Χριστού.

Ο Χριστός σηκώνει το σταυρό για όλους τους ανθρώπους, αλλά το νόημα της σταυρικής θυσίας του κατανοεί μόνον εκείνος που πιστεύει σ΄Αυτόν και που τον αγαπάει πάνω από όλα.

"Μακάριοι οι μη ιδόντες και πιστεύσαντες." Με αυτά τα λόγια ο Κϋριος ύψωσε την πίστη του χριστιανού στο επίπεδο της υπέρτατης ευτυχίας. "Αν δε ιδώ δεν πιστεύω." Τα λόγια αυτά του Θωμά επαναλαμβάνουν και σήμερα πολλοί που δεν πιστεύουν στην Ανάσταση του Χριστού, ούτε ενδιαφέρονται γι΄ αυτήν. Ο χριστιανός όμως δεν είναι αδιάφορος για την πίστη του. "Πώς θα το ξέρω ότι πιστεύω αληθινά " αναρωτιέται. Κατ΄ αρχήν ο χριστιανός ξέρει ότι η Διδασκαλία του Χριστού είναι αληθινή. Κι αφού είναι αληθινό το φως είναι αληθινή και η πηγή του φωτός.

Ο χριστιανός δεν στηρίζει τον εαυτό του στις σκέψεις και στα αισθήματά του. Σκέψεις και αισθήματα έχουν και τα ζώα. Ο ορθόδοξος χριστιανός στηρίζει τον εαυτό του στη γνώση του ότι "ζη ο Κύριος". Οι χριστιανοί έχουμε επίγνωση ότι ο Κύριος ανασταινόμενος υπάρχει μέσα μας από το γεγονός ότι αγαπάμε ο ένας τον άλλον.

Πιστεύω στην Ανάσταση όπως πιστεύω στο ωραίο. Πιστεύω στην Ανάσταση γιατί είναι ωραίο ότι ο Κύριος Ιησούς αναστήθηκε. Όπως είναι ωραίο ότι μίλησε με τα λόγια που μίλησε. Ουδέποτε μίλησε άνθρωπος όπως αυτός ο άνθρωπος! Τα πανέμορφα λόγια Του που μας βεβαιώνουν για τη θεότητά Του, μας βεβαιώνουν επίσης για την Ανάστασή Του. Αν δεν αναστήθηκε ο Ιησούς ούτε η Διδασκαλία Του είναι αληθινή. Ξέρουμε με όλη την καρδιά μας πως τα λόγια του Κυρίου είναι αληθινά, όπως ξέρουμε πως το ωραίο είναι ωραίο στη δημιουργία είναι ωραίο και τίποτα δεν μπορεί να κλονίσει την αγάπη μας και την εμπιστοσύνη μας σ΄ αυτό. Την ίδια βεβαιότητα έχουμε για τον Ιησού , ότι είναι ο Υιός και Λόγος του Θεού του ζώντος. Δεν υπάρχει τίποτε ωραιότερο στον κόσμο από την αίσθηση της παρουσίας του γλυκύτατου Ιησού. Τα συναισθήματα αυτά της ψυχής για την ωραιότητα του Θεού περιγράφει ο Σολομών στο Άσμα Ασμάτων.

Ποτέ δεν αμφισβήτησα την ύπαρξη του ωραίου. Δεν θα υπήρχε μεγαλύτερη λύπη από την απουσία του ωραίου. Στους Έλληνες υπερισχύει των άλλων το κριτήριο του ωραίου. Είναι ίσως ο πιο καλλιεργημένος αισθητικά λαός του κόσμου. Όταν θεωρούμε κάτι απαράδεκτο δεν χρησιμοποιούμε άλλο κριτήριο, από αυτό της ωραιότητας. " Δεν είναι ωραίο αυτό", λέμε για κάτι που δεν μπορούμε να το δεχτούμε. Δεν λέμε, δεν είναι αληθινό ή δεν είναι χρήσιμο. Λέμε μόνο "αυτό δεν είναι ωραίο".

Ο λαός μας συνδέει την πίστη του στο Θεό με την πίστη του στο ωραίο. Αγαπάει στο Θεό την ωραιότητα περισσότερο από τη δύναμη ή την αλήθεια. Η αγάπη για το ωραίο στηρίζει την πίστη του στην Ανάσταση ως μια υπέρτατη κατανόηση. Πιστεύω στην Ανάσταση, επειδή είναι ωραίο ότι αναστήθηκε ο Ιησούς, όπως είναι ωραίο ότι τα λουλούδια ανθίζουν την άνοιξη!

Μεγάλη Παρασκευή

Του Μόσχου Εμμανουήλ Λαγκουβάρδου

Την Αγία και Μεγάλη Παρασκευή επιτελούμε τα άγια και σωτήρια πάθη του Κυρίου, τα οποία θεληματικά υπέστη για μας, δηλαδή τους εμπτυσμούς, τους γέλωτες, τα ραπίσματα, τις ύβρεις, την πορφυρή χλαίνη, το καλάμι, τα καρφιά, την λόγχη και τέλος το σταυρό και το θάνατο.

Η Μεγάλη Παρασκευή είναι η έκτη ημέρα της εβδομάδος που αντιστοιχεί στην έκτη ώρα της ημέρας, κατά την οποία σταυρώθηκε ο Κύριος. Ως σύμβολο της πνευματικής πορείας μας η έκτη ημέρα της Σταύρωσης είναι η ημέρα της υπέρτατης οδύνης, που ακολουθείται από την οδύνη του θανάτου, την οποία θα δοκιμάσουμε όλοι, όταν έρθει αυτή η ώρα, για να περάσουμε αντίπερα στην ανάσταση και στην αιώνια ζωή.

Μαθαίνουμε να ευλογούμε αυτήν την έκτη ώρα της ημέρας, το ίδιο και την έκτη ημέρα της εβδομάδος και γενικά οτιδήποτε συμβολίζει το στάδιο αυτό της ζωής μας, γιατί προσδοκούμε μέσα απ΄ τον πόνο να έρθει η χαρά, όπως μέρα απ΄ τα πάθη και το θάνατο του Κυρίου ήρθε η Ανάσταση.

Σαν τη Μεγάλη Εβδομάδα χωρίζεται η κάθε μέρα σε εφτά εκκλησιαστικές ώρες, την Πρώτη, την την Τρίτη, Την Έκτη, την Εννάτη και τα Μεσώρια αυτών, το Μεσώριο της Πρώτης, της Τρίτης κ.λπ., οι οποίες αποτελούν την ακολουθία των Ωρών, που τώρα διαβάζεται μόνο στα μοναστήρια.

Με την υπόμνηση της έκτης ώρας και της έκτης ημέρας της Σταύρωσης του Κυρίου αρχίζει το παρακάτω τροπάριο, που ψάλουμε την έκτη ώρα: " Ο εν τη έκτη ημέρα και ώρα/ τω Σταυρώ προσηλώσας/ την εν τω παραδείσω τολμηθείσαν τω Αδάμ αμαρτίαν/ και των πταισμάτων ημών το χειρόγραφον/ διάρρηξον Χριστέ ο Θεός/ και σώσον ημάς."

Στην εποχή μας θεωρείται χαμένος χρόνος να εμβαθύνεις στα νοήματα των στίχων. Αυτό δε σημαίνει ότι η Σταύρωση του Κυρίου δεν έχει σημαδέψει με την παρουσία της τη ζωή των ανθρώπων. Όλοι οι άνθρωποι, όταν έρχεται η εποχή της σύνεσης (ο Ιπποκράτης την προσδιορίζει στην ηλικία των σαράντα δύο ετών- έξη επτάδες) θυμούνται ότι μέσα στον πόνο ευλογούμε τη ζωή.

Τα πιο όμορφα, τα πιο κατανυκτικά και τα πιο φιλοσοφημένα τροπάρια ψάλλονται στην ακολουθία της Μεγάλης Παρασκευής. Παραθέτουμε για να το χαρείς, ευγενικέ αναγνώστη το ακόλουθο τροπάριο: " Τας αισθήσεις ημών/ καθαράς τω Χριστώ παραστήσωμεν/ και ως φίλοι αυτού/ τας ψυχάς ημών θύσωμεν ( θυσιάσουμε) δι΄ αυτόν/ και μη ταις μερίμναις του βίου/ συμπνιγώμεν ως ο Ιούδας/ αλλ’ εν τοις ταμείοις ημών κράξωμεν, /Πάτερ ημών ο εν τοις ουρανοίς/ από του πονηρού ρύσαι ημάς."

Μεγάλη Πέμπτη

Του Μόσχου Εμμανουήλ Λαγκουβάρδου

Την Αγία και Μεγάλη Πέμπτη γιορτάζουμε τέσσερα γεγονότα, τα οποία παρέλαβαν οι Πατέρες της Εκκλησίας μας από τους Αποστόλους και τα ιερά Ευαγγέλια: το πλύσιμο των ποδιών των μαθητών από το Χριστό, Το Μυστικό Δείπνο κατά το οποίο ο Χριστός παρέδωσε στους μαθητές Του το μυστήριο της Θείας Ευχαριστίας, την προσευχή του Χριστού και την προδοσία του Ιούδα.

Τελούμε την μνήμη αυτών των γεγονότων για δύο λόγους: πρώτον για την ιστορική τους αξία και δεύτερον για τη σημασία τους στην πνευματική μας πορεία προς την σωτηρία. Έχει λεχθεί ότι κάθε γεγονός που αναφέρεται στις άγιες Γραφές και κάθε γιορτή σηματοδοτεί την πνευματική μας πορεία. Με αυτήν την έννοια η Αγία Γραφή είναι η ψυχογραφία του κάθε ανθρώπου.

Είναι αυτονόητο πως οι μέρες του Αγίου Πάσχα ονομάζονται μεγάλες όχι βέβαια γιατί διαρκούν περισσότερο, αλλά για τη σημασία τους στην πνευματική ζωή μας. Κάθε μέρα της Μεγάλης Εβδομάδος είναι και ένας σταθμός στην πνευματική πορεία μας:

Η Μεγάλη Δευτέρα είναι η αρχή της πνευματικής ζωής. Είναι η γνώση του δρόμου που πρέπει να διανύσουμε για να γίνουμε αληθινοί άνθρωποι και να εργαστούμε για τους άλλους. Αυτό σημαίνει η μνήμη του προσώπου του Ιωσήφ του παγκάλου και της ξηρανθείσας συκής.

Η Μεγάλη Τρίτη με την Παραβολή των Δέκα Παρθένων δείχνει τον τρόπο με τον οποίο πρέπει να πορευτούμε , που είναι η διαρκής πνευματική επαγρύπνηση.

Η Μεγάλη Τετάρτη είναι η ημέρα-σταθμός που συνειδητοποιούμε ότι η αξία μας ως άνθρωποι φαίνεται στην προσφορά μας προς τους άλλους, που μοιάζει με πολύτιμο μύρο, γιατί γίνεται με αγάπη.

Η Μεγάλη Πέμπτη είναι η συνέχεια της πορείας μας που δείχνει ότι η διαρκής πνευματική επαγρύπνηση πρέπει να γίνεται με ταπείνωση, με τη συμμετοχή στη μυστηριακή ζωή της Εκκλησίας και με προσευχή.

Οι ύμνοι της Μεγάλης Πέμπτης ίσως είναι οι πιο κατανυκτικοί από όλους τους ύμνους που ψάλλονται στις ιερές ακολουθίες κατά τη διάρκεια του έτους. Θαυμάζει κανείς το μέτρο στην έκφραση της λύπης και της αγανάκτησης για την προδοσία του Διδασκάλου από το μαθητή.

Η έκφραση δεν ξεπέφτει στο συναισθηματισμό και στην υπερβολή. Τα γεγονότα της ημέρας αυτής χρησιμεύουν στους υμνογράφους να αναδείξουν τη θεία ευσπλαχνία του Κυρίου και την μακαριότητα της διδασκαλίας Του.

Παραθέτουμε αυτούσιους τους στίχους που ακολουθούν από το ποίημα του Ρωμανού του Μελωδού, για να τους χαρείς, ευγενικέ αναγνώστη. Δεν πιστεύουμε ότι για να χαρεί κανείς ένα ποίημα είναι να γνωρίζει την γραμματική του ερμηνεία. Σημασία στο ποίημα έχει η αρέσκεια και μπορεί να σου αρέσουν πολλά εκτός από το νόημα. Η ποίηση είναι έκφραση υπαινικτική. Περισσότερο υποβάλλει παρά εξηγεί. Η γραμματική ερμηνεία χαλάει όλη την ατμόσφαιρα που δημιουργεί το ποίημα. Πόσο μάλλον όταν τους στίχους αυτούς τους ακούμε στην εκκλησία με τη μελωδία τους. Η Εκκλησία συνέβαλε στην αισθητική καλλιέργεια του λαού μας. Το θρησκευτικό βίωμα είναι το αυτό με το αισθητικό βίωμα.

Το ποίημα μιλάει για τη θεία πραότητα του Κυρίου και για τη φθορά του ανθρώπου εξαιτίας του υπέρμετρου εγωϊσμού του: "Ο ραπισθείς υπέρ γένους ανθρώπων/και μη οργισθείς,/ ελευθέρωσον εκ φθοράς / την ζωήν ημών, Κύριε,/ και σώσον ημάς."

Με τις κατανυκτικές ακολουθίες της Μ. Πέμπτης και όλης της Μ. Εβδομάδος μας δίδεται η ευκαιρία να προσεγγίσουμε την ιερότητα της ζωής από την οποία η καθημερινή φθορά μας αποξενώνει και να ξανασυνδέσουμε την αγάπη με το πνεύμα. Στην εκκλησία θα νιώσουμε το σύνδεσμο που υπάρχει ανάμεσα στον ορατό κόσμο και στον αόρατο, ανάμεσα στο φθαρτό και στο αιώνιο.

Η Μεγάλη Τετάρτη

Του Μόσχου Εμμανουήλ Λαγκουβάρδου

Τη Μεγάλη Τετάρτη γιορτάζουμε την ανάμνηση του πολύτιμου μύρου με το οποίο μια πόρνη γυναίκα άλειψε τον Ιησού. Τί συμβολίζει η πράξη αυτή της πόρνης, ώστε η Εκκλησία μας τελεί τη μνήμη της τη μια από τις μέρες της Μεγάλης Εβδομάδος; Είναι φανερό ότι η Εκκλησία μας χρησιμοποιεί την εν λόγω πράξη σαν μια παραβολή για να δείξει πόσο πολύτιμη για μας πρέπει να είναι η αγάπη για τον Ιησού. Η αγάπη μας για τον Ιησού είναι η πρωταρχική αγάπη, αυτή που υπερέχει από όλες τις άλλες αγάπες μας.

Το φυτό βαμβακιά, όταν ξεραίνεται φυλάει το λουλούδι που βρίσκεται στην κορυφή του. Θυσιάζει όλα τα άλλα και κρατάει μόνο αυτό , σε μια ύστατη προσπάθεια να το κρατήσει ζωντανό. Το ίδιο και στην πρωταρχική, την υπερέχουσα από όλες αγάπη για τον Ιησού. Οτιδήποτε προσκρούει σ΄ αυτήν θυσιάζεται ως ευτελέστερο. Έτσι, με τον τρόπο αυτό θα μπορούσαμε να μιμηθούμε στην αγάπη μας για τον Ιησού την πόρνη ή τη βαμβακιά, όταν την απειλεί η ξηρασία. Θα πουλούσαμε οτιδήποτε είχαμε για να αγοράσουμε το πιο πολύτιμο πράγμα που μπορούμε , για να το χαρίσουμε στον Ιησού.

Σ’ έναν κόσμο σαν το δικό μας, το σημερινό, όπου κανείς δεν αναφέρεται σε αρχές, σε αξίες ή σε αισθήματα, που υπερβαίνουν το "εγώ" , πρέπει να διατηρεί κανείς στο χαρακτήρα του σπάνια απλότητα, ώστε να γεμίζει χαρά και ευτυχία, με την αίσθηση ότι ο Θεός τον ξέρει και τον αγαπάει με τόσο μεγάλη αγάπη, που είναι ακατανόητη για τον άνθρωπο. Από μια τέτοια αγάπη παρακινήθηκε η γυναίκα που άλειψε με το πολύτιμο μύρο της τον Ιησού.

Ολόκληρη η παραβολή, η υπόθεσή της και το νόημά της περιέχεται στο ακόλουθο τροπάριο, που ψάλλεται τη Μεγάλη Τετάρτη:

Ότε η αμαρτωλός

προσέφερε το μύρον

τότε ο μαθητής,

συνεφώνει τοις παρανόμοις.

Η μεν έχαιρε

κενούσα το πολύτιμον,

ο δε έσπευδε

πωλήσαι τον ατίμητον.

Αυτή τον Δεσπότην επεγίγνωσκεν,

ούτος δούλος εγεγόνει του εχθρού.

Δεινόν η ραθυμία!

Μεγάλη η μετάνοια!

ην μοι δώρησαι, Σωτήρ,

ο παθών υπέρ ημών

και σώσον ημάς.

Θα κλείσουμε το παρόν σημείωμα παραθέτοντας ακόμα ένα τροπάριο από τους Αίνους της Μεγάλης Τετάρτης. Είναι και αυτό γεμάτο αντιθέσεις, μεστές νοημάτων, καθώς ο υμνωδός αντιπαραθέτει στη γυναίκα με το πολύτιμο μύρο, την προδοσία του Ιούδα.

Ω της Ιούδα αθλιότητος! Εθεώρει την πόρνη

φιλούσαν τα ίχνη

και εσκέπτετο δόλω

της προδοσίας το φίλημα.

Εκείνη τους πλοκάμους διέλυσε

και ούτος τω θυμώ εδεσμείτο

φέρων αντί μύρου

την δυσώδη κακίαν.

Η Μ. Εβδομάδα στη Βυζαντινή Υμνογραφία

Του Μόσχου Εμμανουήλ Λαγκουβάρδου

Οι γιορτές τον Πάσχα μας θυμίζουν τα γεγονότα που συνέβησαν από την ημέρα της θριαμβευτικής εισόδου του Κυρίου μας στα Ιεροσόλυμα μέχρι την ημέρα της Ανάστασής Του. Τα γεγονότα αυτά περιγράφονται στα αναγνώσματα και στους ύμνους που διαβάζονται και ψάλλονται στις ακολουθίες (εκκλησιαστικές τελετές) των ημερών της Μ. Εβδομάδας.

Πριν αναφερθούμε στο νόημά τους, όπως αυτό περιγράφεται στους ύμνους και στα αναγνώσματα των ημερών αυτών, καλό είναι να πούμε δύο λόγια γιατί πηγαίνουμε στην εκκλησία τις μέρες αυτές των γιορτών. Ποιο είναι το νόημα της συμμετοχής μας στις ιερές συνάξεις, που αποτελούν το σώμα του Χριστού;

Τις μέρες των γιορτών πηγαίνουμε στην εκκλησία όχι απλώς για να τηρήσουμε κάποιο έθιμο και για να είμαστε πιστοί στην παράδοση. Ο σκοπός που συγκεντρωνόμαστε εκεί είναι βαθύτερος. Πηγαίνουμε στην εκκλησία ανταποκρινόμενοι στην πρόσκληση της χάρης του Αγίου Πνεύματος. Έχουμε επίγνωση ότι η σύναξη των πιστών είναι το σώμα του Χριστού και συμμετέχοντας σ' αυτήν συμμετέχουμε στο πάθος του Χριστού. Σηκώνουμε στους ώμους μας το σταυρό του Χριστού. Η συμμετοχή μας δεν γίνεται αβρόχοις ποσί, δηλαδή χωρίς να μας κάνει ούτε κρύο ούτε ζέστη. Αυτός είναι ο λόγος που δεν μπορείς να νιώσεις το νόημα των ημερών αυτών χωρίς προετοιμασία και χωρίς να νηστέψεις.

Ύστερα από τη μεγάλη αυτή για ένα σύντομο άρθρο εισαγωγή θα αναφερθούμε πολύ συνοπτικά στο θέμα μας, που είναι η Μ. Εβδομάδα στην υμνογραφία: Την Κυριακή των Βαΐων γιορτάζουμε τη θριαμβευτική είσοδο του Κυρίου μας στα Ιεροσόλυμα. Ο Κύριος εισήλθε στα Ιεροσόλυμα καθήμενος επί πώλου όνου, ως βασιλεύς της ειρήνης. Στην Παλαιστίνη ήταν έθιμο οι άρχοντες να κάθονται επάνω σε όνους, γιατί τα υπομονετικά αυτά τετράποδα συμβόλιζαν την ειρήνη, αντίθετα με τους ίππους που θύμιζαν τον πόλεμο.

Οι υμνογράφοι εκφράζονται μεταφορικά; για να φανερώσουν το βαθύτερο νόημα των πραγμάτων. Η υποδοχή των παιδιών με κλάδους δέντρων και βάγια φοινίκων είναι ένας τύπος, που σημαίνει ότι μόνο με καθαρή καρδιά μπορούσαν να δουν τα ανθρώπινα μάτια Αυτόν που δεν τολμούσαν ούτε οι άγγελοι να Τον κοιτάζουν κατάματα. Τα παιδιά της Ιερουσαλήμ υποδέχθηκαν Αυτόν που ήρθε να σώσει τους ανθρώπους από την πλάνη. Οι κλάδοι των δέντρων δεν θυμίζουν μόνο τη χαρά των άδολων παιδιών που προμηνύει τη χαρά της Ανάστασης, θυμίζουν και την κακία των Φαρισαίων, που Τον συνέλαβαν, για να Τον σταυρώσουν. «Μετά κλαίων υμνήσαντες πρότερον, μετά ξύλων συνέλαΒον ύστερον οι αγνώμονες...», γράψει ο Ρωμανός ο Μελωδός.

Την αγία και Μ. Δευτέρα γιορτάζουμε την ανάμνηση της ξηρανθείσης συκής. Η Μ. Δευτέρα είναι η απαρχή των παθών του Κυρίου. Με αφορμή την ξηρανθείσα συκή ο Κύριος μιλάει στους μαθητές Του για τη δύναμη της πίστης και για την αποτελεσματικότητα της προσευχής. «Πάντα όσα εάν αιτήσετε εν της προσευχή πιστεύοντες, λύψεσθε». (Όλα όσα ζητήσετε στην προσευχή με πίστη, θα τα λάβετε).

Την πορεία του Χριστού προς τα Ιεροσόλυμα ο υμνωδός Κοσμάς ο μοναχός, τη χρησιμοποιεί ως πρότυπο για το χριστιανό, που συμπορεύεται με το Χριστό προς την άνω Ιερουσαλήμ, που είναι η βασιλεία του Θεού. Ο ίδιος υμνωδός χρησιμοποιεί επίσης μεταφορικά την ξηρανθείσα σνκή για να εκφράσει το Βαθύτερο συμβολισμό της: «Της ξηρανθείσης συκής δια την ακαρπίαν / το επτιτίμιον φοβηθέντες, αδελφοί, / καρπούς αξίους μετανοίας / προσάξωμε τω Χριστώ / τω παρέχοντι υμίν το μέγα έλεος». (Ας προσφέρουμε στο Χριστό την έμπρακτη μετάνοιά μας για να δεχτούμε την υπέρτατη αγάπη Του).

Την αγία και Μ. Τρίτη γιορτάζουμε την ανάμνηση της παραβολής των δέκα παρθένων. «Ιδού ο νυμφίος έρχεται / εν τω μέσω της νυκτός / και μακάριος· ο δούλος/ ον ευρήσει γρηγορούντα / ανάξιος δε πάλιν / ον ευρήσει ραθυμούντα / Βλέπε ουν ψυχή μου / μη τω ύπνω κατενεχθής / ίνα μη τω θανάτω παραδοθείς /και της Βασιλείας έξω, κλεισθής /..».

Το ευαγγελικό ανάγνωσμα του, όρθρου αναφέρεται στην Ανάσταση με αφορμή την πλάνη των Σαδδουκαίων, που δεν πίστευαν σ' αυτήν και στην καταδίκη της υποκρισίας των γραμματέων και Φαρισαίων, κατά την οποία ακούγονται τα τρομερά εκείνα λόγια του Χριστού, που αρχίζουν με τη λέξη «Ουαί» (αλίμονο). «Ουαί δε υμίν γραμματείς και Φαρισαίοι υποκριταί...». Το δε ευαγγελικό ανάγνωσμα στη θεία λειτουργία αναφέρεται στη Δευτέρα Παρουσία του Χριστού και στην παραβολή των δέκα παρθένων».

Ετικέτες:

Ρωμανός ο Μελωδός, Πίστη, Υμνωδός Κοσμάς

Μια προσέγγιση στο πνεύμα της Μεγάλης Εβδομάδος

Του Μόσχου Εμμανουήλ Λαγκουβάρδου

Η Μεγάλη Εβδομάδα των παθών του Κυρίου αρχίζει ουσιαστικά από την Κυριακή των Βαΐων και ειδικότερα αρχίζει με τα λόγια του Κυρίου «Ιδού αναβαίνομεν εις Ιεροσόλυμα» και με την προφήτευση των όσων μέλλει να συμβούν εκεί τις μέρες που ακολουθούν.

Τα σπουδαιότερα αναγνώσματα σε κάθε γιορτή, είναι το ευαγγελικό και το αποστολικό ανάγνωσμα και οι στίχοι του Ψαλτηρίου, για μια ποιητική προσέγγιση του βαθύτερου νοήματος της συγκεκριμένης ημέρας.

Σαν ένα παράδειγμα θα αναφερθούμε στον Απόστολο και στο Ευαγγέλιο της Κυριακής των Βαΐων. Είναι φανερό ότι τα αναγνώσματα αυτά αποτελούν ένα είδος εισαγωγής στο πνεύμα της Μεγάλης Εβδομάδας. Καταφεύγουμε στην Εκκλησία σαν θεραπευτήριο, σαν τραυματισμένοι που χρειάζονται θεραπεία και όχι σαν άξιοι να δεχθούμε ανώτερες σχολαστικές γνώσεις.

Είναι εκπληκτικό πώς η εισαγωγή, στη Μεγάλη Εβδομάδα των παθών του Κυρίου γίνεται με ένα τόσο χαρμόσυνο απόσπασμα από την Επιστολή του Αποστόλου Παύλου στους Φιλιππησίους. Η περικοπή αρχίζει με τα λόγια της χαράς. «Να χαίρεστε πάντοτε με τη χαρά που δίνει η κοινωνία με τον Κύριο. Θα το πω και πάλι να χαίρεστε. Σε όλους να δείχνετε την καλοσύνη σας. Ο Κύριος εγγύς. Για τίποτα να μην σας πιάνει άγχος (Μηδέν μεριμνάτε). Και η ειρήνη του Θεού που είναι ασύλληπτη στο ανθρώπινο μυαλό, θα διαφυλάξει τις καρδιές και τις σκέψεις σας κοντά στον Ιησού Χριστό».

Το Ευαγγέλιο αναφέρεται στη θριαμβευτική είσοδο του Ιησού στα Ιεροσόλυμα και στην υποδοχή των άδολων παιδιών με κλάδους δέντρων και βάια φοινίκων, που οι υμνογράφοι την χρησιμοποιούν ως ποιητική μεταφορά, που σημαίνει ότι μόνο με καθαρή καρδιά μπορούσαν να δουν τα ανθρώπινα μάτια Αυτόν που δεν τολμούσαν ούτε οι Άγγελοι να Τον κοιτάξουν κατάματα.

Πάσχα στα εβραϊκά σημαίνει «πέρασμα». Οι Εβραίοι την ημέρα του Πάσχα γιόρταζαν την ανάμνηση της διάβασης απ' τη δουλεία των Αιγυπτίων στην ελευθερία. Στην Εκκλησία μας η γιορτή του Πάσχα καθιερώθηκε σε ανάμνηση της Ανάστασης του Χριστού. Οι χριστιανοί γιορτάζουμε τη διάβαση του Ιησού Χριστού από το σταυρικό θάνατο στην Ανάσταση, που είναι και δική μας διάβαση από το θάνατο της αμαρτίας στην αναστημένη ζωή του Χριστού μέσω της ένωσής μας μαζί Του. Το πέρασμα απ' το θάνατο στην Ανάσταση συμβολίζει επίσης το πέρασμα απ' το υπερήφανο «εγώ» στο ταπεινό «εμείς» στο οποίο συμπεριλαμβάνονται όχι μόνο οι δικοί μας και οι όμοιοι μας αλλά κι αυτοί που δεν είναι δικοί μας και που διαφέρουν από εμάς.

Η μεγαλύτερη οδύνη του ανθρώπου τόσο στη ζωή όσο και στο θάνατο προέρχεται από την αίσθηση της μοναξιάς του. Σκληροτράχηλοι κατάδικοι που άντεχαν σε διάφορες κακουχίες στην πολύχρονη φυλάκιση τους δεν μπορούσαν να υποφέρουν την ολοκληρωτική αποξένωση και μοναξιά. Η σκέψη ότι δεν είναι μόνοι και ότι υπάρχουν άνθρωποι που τους σκέφτονται και που προσεύχονται γι' αυτούς τους ενδυνάμωνε και τους διατηρούσε στη ζωή για πολλά χρόνια. Τη μεγαλύτερη όμως υποστήριξη και ελπίδα την ένιωθαν όσοι πίστευαν στον Κύριο. Υπάρχουν παραδείγματα που μελλοθάνατοι που δεν είχαν ούτε τη δύναμη να στηριχτούν στα πόδια τους και να αντιμετωπίσουν το εκτελεστικό απόσπασμα ενδυναμώθηκαν την τελευταία στιγμή από την αίσθηση της παρουσίας του Κυρίου! Οι άνθρωποι αυτοί πέρασαν από το θάνατο στη ζωή στηριγμένοι στην πίστη και στην αγάπη του Χριστού.

Ο Χριστός σηκώνει το σταυρό για όλους τους ανθρώπους. Αλλά το νόημα της σταυρικής θυσίας του κατανοεί μόνο εκείνος που πιστεύει σ' Αυτόν και που τον αγαπάει πάνω από όλα. «Δεν ξέρουμε το μέλλον» λέει κάποιο νέγρικο θρησκευτικό τραγούδι (σπρίτσιουαλ). «Δεν ξέρουμε το κάθε εμπόδιο./Μα πρέπει να βαδίζουμε με πίστη./Να προοδεύουμε συνεχώς./Να 'χουμε οδηγό τον Ιησού./Αυτός θα κουβαλήσει το φορτίο μας».

Πάσχα σημαίνει πέρασμα, διάβαση, υπέρβαση. Κάθε στιγμή είμαστε έτοιμοι να περάσουμε στην αντίπερα όχθη, όπου θα δούμε το Θεό καθώς εστί, πρόσωπο με πρόσωπο, ενώ μέχρι τώρα κατανοούμε συμπερασματικά δηλαδή μέσα από σύμβολα την ύπαρξή Του. Αυτή τη χαρά γιορτάζουμε το Πάσχα, τη χαρά της διάβασης από το θάνατο στη ζωή.

Η ζωτική σημασία του Πασχαλινού μυστηρίου είναι ότι ανασταινόμενος ο Χριστός ζει μέσα μας. Ζώντας μέσα μας φανερώνεται με την αγάπη που έχουμε ο ένας στον άλλον.

Ετικέτες:

Μεγάλη Εβδομάδα, Αναγνώσματα, στίχοι, Πάσχα, Πέρασμα, Ανάσταση, Πασχαλινό μυστήριο, η παρουσία του Κυρίου

Τα Πάθη του Χριστού και η Κρίση

Του Μόσχου Εμμανουήλ Λαγκουβάρδου

Τα Πάθη του Χριστού την εποχή αυτή που η κρίση του πολιτισμού έχει αυξήσει την ευαισθησία μας έχουν μεγαλύτερη σημασία για μας. Με τη συμμετοχή μας στα σεπτά Πάθη του Κυρίου ίσως κατανοήσουμε καλύτερα και τη δική μας αγωνία για το μέλλον.

Η Μεγάλη Εβδομάδα ίσως είναι η συνοπτική ιστορία όλης ανθρωπότητας, αλλά και του κάθε ανθρώπου χωριστά. Αρχίζει από την εποχή που δίδεται στην ανθρωπότητα η ελπίδα της πνευματικής αναγέννησης με τη μετάνοια και τα καλά έργα. Ο Θεός ζητεί από τους ανθρώπους να αναθεωρήσουν το παρελθόν και να γίνουν καινούριοι άνθρωποι, πνευματικά αναγεννημένοι. Η μετάνοια είναι το κήρυγμα του Τιμίου Προδρόμου που προετοιμάζει την οδόν του Κυρίου. Η μετάνοια επίσης είναι η αρχή της Διδασκαλίας του Κυρίου Ιησού.

Το Ευαγγέλιο της Μεγάλης Τρίτης αναφέρεται στον αιφνίδιο ερχομό του τέλους αυτού του κόσμου. Ποια μέρα και ώρα θα έρθει το τέλος κανένας δεν το ξέρει. ούτε οι άγγελοι των ουρανών, παρά μόνον ο ουράνιος Πατέρας. Η παρουσία του Υιού του Ανθρώπου θα μοιάζει με ό,τι έγινε την εποχή του Νώε. Εκείνη την εποχή , πριν από τον κατακλυσμό, οι άνθρωποι έτρωγαν και έπιναν, παντρεύονταν και πάντρευαν ως την ημέρα που μπήκε ο Νώε στην κιβωτό. Δεν κατάλαβαν τίποτε, ώσπου ήρθε ο κατακλυσμός και τους αφάνισε όλους. Έτσι θα γίνει και με την παρουσία του Υιού του Ανθρώπου. Τότε από δύο ανθρώπους που θα βρεθούν στο χωράφι, ο ένας θα σωθεί κι ο άλλος θα χαθεί. Δύο γυναίκες θ΄ αλέθουν στο μύλο, η μία θα σωθεί κι η άλλη θα χαθεί. Αγρυπνείτε λοιπόν γιατί δεν ξέρετε που μέρα θα έρθει ο Κύριός σας."

Ευρισκόμενοι προ του τέλους ποιο δρόμο θα επιλέξουμε για να ζήσουμε την ζωή που μας όρισε ο Θεός να ζήσουμε; Το δρόμο της μετάνοιας ή της άγνοιας γι΄ αυτό που μας περιμένει; Με την άγνοιά μας, μπόρεσε, γράφει ο Σολτζενίσκιν να διατηρηθεί το Γκουλάγκ (Το Σοβιετικό Σύστημα Φυλακών) πενήντα χρόνια απαρατήρητο.

"Αν τώρα λαχταρούμε- και υπάρχει ένα αμυδρό φως ελπίδας- να πάμε μπρος σε μια τουλάχιστον δίκαιη, καθαρή, τίμια κοινωνία, πώς αλλοιώς μπορούμε να το κάνουμε, παρά απορρίχνοντας το βάρος του παρελθόντος , και πώς αλλιώς παρά με τη μετάνοια;"

Η υπερέχουσα αγάπη!

Του Μόσχου Εμμανουήλ Λαγκουβάρδου

Ο άνθρωπος αποζητά παντού την ολοκλήρωσή του κι αναλόγως τοποθετεί τις προτιμήσεις του στην κλίμακα των αξιών του. Η αναζήτησή του αυτή δεν τελειώνει ποτέ, αν δεν βρει ποιο πράγμα είναι το πολυτιμότερο από όλα. Οτιδήποτε προσκρούει σ΄ αυτό θυσιάζεται ως ευτελέστερο. Η σύγκρουση του πολυτιμότερου με το ευτελέστερο είναι διαρκής.

Ο Ιησούς, ο Θεός με τη μορφή του ανθρώπου, γεννήθηκε για να είναι το πολυτιμότερο όπως έχει προφητευθεί από όλους τους προφήτες και από τον προφήτη Συμεών, όταν ευλόγησε τον Ιησού, όταν ήταν παιδί, και τον πήγαν οι γονείς του στο ναό. «Ούτος εγεννήθη εις σημείον αντιλεγόμενον», είπε. Κανείς και τίποτα δεν μπορεί να παρακάμψει τον Ιησού, χωρίς η ίδια η πράξη του να τον κρίνει.

Δυστυχώς δεν είναι η αγάπη του Ιησού, η πολυτιμότερη αγάπη, η πρωταρχική, η υπερέχουσα για όλους τους ανθρώπους. Οι άνθρωποι παραπαίουν ανάμεσα στις άλλες αγάπες. Στην κλήση του Θεού άλλοι απαντούν «αγρόν ηγόρασα» ή «ζεύγη βοών αγόρασα και πάω να τα δοκιμάσω». Η αναζήτηση του πολυτιμότερου, της πρωταρχικής, της υπερέχουσας αγάπης δεν σταματάει ποτέ, παρά μόνο όταν φτάσει στην αληθινή ολοκλήρωσή της, όταν μας αποκαλυφθεί η υπερέχουσα αγάπη, η αγάπη του Ιησού.

Το ίδιο ισχύει για τον κόσμο. Γι’ αυτό ένα από τα σημάδια, ότι πλησιάζει το τέλος του κόσμου, η ολοκλήρωση του σχεδίου του Θεού, είναι όταν το Ευαγγέλιο κηρυχτεί σε όλα τα Έθνη, όταν ο Ιησούς θα είναι σημείον αντιλεγόμενον, θα είναι λίθος που κανείς δεν θα μπορεί να παρακάμψει, χωρίς να σκοντάψει το πόδι του σ΄ αυτό. Τότε θα επαληθευθεί σε όλη τη Γη ότι ο Ιησούς είναι το φως του κόσμου, αλλά οι άνθρωποι που δεν τον ακολούθησαν, δεν το δέχτηκαν.

Η ουσία της πτώσης είναι αυτή, ο υπεράνθρωπος. Είδαμε με το ναζισμό τα δεινά που υπέφερε η ανθρωπότητα., όταν ο άνθρωπος θεοποιεί τον εαυτό του. Βλέπουμε που οδηγεί τη γη ο δυτικός άνθρωπος που απομακρύνθηκε από το Θεό και θεοποιεί τον εαυτό του.

« Η ουσία της πτώσεως εις την αμαρτίαν είναι πάντοτε η ίδια: το να θέλει κανείς να γίνει καλός δια του εαυτού του, το να θέλει κανείς να γίνει τέλειος δια του εαυτού του, το να θέλει κανείς να γίνει Θεός δια του εαυτού του. Αλλά τοιουτοτρόπως ο άνθρωπος ασυναισθήτως εξισούται με τον διάβολον. (π. Ιουστίνος Πόποβιτς)

Η ζωή του ανθρώπου και η ζωή του κόσμου ολοκληρώνεται με την αποκάλυψη ότι ο Ιησούς είναι ο Θεός. «Στα Ιεροσόλυμα βρισκόταν ένας άνθρωπος που τον έλεγαν Συμεών. Ήταν πιστός και ευλαβής. Περίμενε τη σωτηρία του Ισραήλ και τον καθοδηγούσε το Πνεύμα το Άγιο. Του είχε φανερώσει , λοιπόν, το Άγιο Πνεύμα ότι δεν θα πεθάνει προτού να δει το Μεσσία. Τότε το Άγιο Πνεύμα του υπέδειξε να πάει στο ναό. Μόλις οι γονείς έφεραν εκεί το παιδί, τον Ιησού, για να κάνουν γι΄ αυτό τα έθιμα του νόμου, τον πήρε στην αγκαλιά του, δόξασε το Θεό και είπε: « Τώρα, Κύριε, μπορείς ν’ αφήσεις το δούλο σου να πεθάνει ειρηνικά, όπως του υποσχέθηκες, γιατί τα μάτια μου είδαν τον σωτήρα που ετοίμασες για όλους τους λαούς, φως που θα φωτίσει τα έθνη και θα δοξάσει το λαό σου τον Ισραήλ.(…) Αυτός θα γίνει σημείο αντιλεγόμενο για να φανερωθούν οι πραγματικές διαθέσεις πολλών»

Η αγάπη του Ιησού υπερέχει από όλες τις αγάπες. Η αγάπη του Ιησού βρίσκεται πάνω από όλα, σαν πόλη επάνω όρους κειμένη , σαν τη λυχνία που τοποθετείται στο πιο ψηλό σημείο, για να λάμπει σε όλους όσους βρίσκονται στην οικία . Τίποτα δεν μπορεί να υπερβεί την αγάπη του Ιησού. Είναι η πρωταρχική αγάπη, γιατί είναι φως, που φωτίζει πάντα άνθρωπον ερχόμενον στον κόσμο.

Από την προφητεία του Συμεών, που προαναφέραμε, από τις προφητείες της Αγίας Γραφής, από κάθε φράση του Ευαγγελίου, από τα ίδια τα λόγια του Ιησού, αλλά κι από την προσωπική πείρα αυτών που έχουν ανάλογες εμπειρίες γνωρίζουμε ότι η αγάπη του Ιησού είναι πρωταρχική : «Ο φιλών πατέρα ή μητέρα υπέρ εμέ ουκ έστι μου άξιος και ο φιλών υιόν ή θυγατέρα υπέρ εμέ ουκ έστι μου άξιος. Και ος ου λαμβάνει τον σταυρόν αυτού και ακολουθεί οπίσω μου ουκ έστι μου άξιος. Ο ευρών την ψυχήν αυτού απολέσει αυτήν και ο απολέσας την ψυχήν αυτού ένεκεν εμού ευρήσει αυτήν.»

Δε γίνεται να αγαπήσει ο άνθρωπος οτιδήποτε στον κόσμο πάνω από τον Ιησού, χωρίς να χάσει την ψυχή του. Αν η αγάπη του Ιησού δεν υπερέχει από όλες τις αγάπες ισχύουν τα λόγια του Ευαγγελίου : «τί ωφελήσει άνθρωπον αν κερδίσει ολόκληρο τον κόσμο και στερηθεί την ψυχήν αυτού; »

Η αγάπη του Ιησού είναι πρωταρχική. Κανείς και τίποτα δεν μπορεί να παρακάμψει την αγάπη του Ιησού. Ή θα είναι γι΄ αυτόν η αγάπη του Ιησού πάνω από όλα και θα έχει το φως της ζωής ή θα πορεύεται στο σκοτάδι, ως πρόβατο που χάθηκε

ή ως τυφλός υπό τυφλού οδηγούμενος.

Στο Χριστό θα κάμψει πάν γόνυ επουρανίων, επιγείων και καταχθονίων δυνάμεων και πάσα γλώσσα θα ομολογήσει ότι ο Ιησούς Χριστός γεννήθηκε απ΄ το Θεό για τη δόξα του Θεού, , γιατί ο Θεός είναι ο ενεργών μέσα μας για την ευτυχία.

"Στις Ρίζες του Σταυρού", Βιβλιοπωλεία Παιδεία, Λάρισα

Ετικέτες:

Ο Ιησούς, ο προφήτης Συμεών, ο υπεράνθρωπος, η ουσία της πτώσης,