Εντολές, ανάγκη ή θέληση;

"¨ει τις θέλει οπίσω μου ελθείν" Ματθ.ιστ΄,24 Γιατί αντιπαθούμε τους κανόνες; Η τήρηση των κανόνων και η αγάπη μας για την ελευθερία δεν συμβαδίζουν άραγε ποτέ ; Από τα παιδικά παιγνίδια που παίζαμε, θυμάμαι, το πιο αγαπητό ήταν αυτά που τρέχοντας "ξελευτερωνόμαστε". Αν και μια ζωή μπορώ να πω ότι την πέρασα "τρέχοντας" πραγματικά και μεταφορικά, δεν μπορώ να πω ότι βρήκα και εφάρμοσα ,εγκαίρως , το νόημα της ελευθερίας από τον καταναγκασμό των κανόνων. Είναι καλό να ξέρουμε, εγκαίρως, το νόημα της ελευθερίας, για να καταλάβουμε γιατί πολλές φορές επαναστατούμε χωρίς αιτία κατά των κανόνων και της τάξης στη ζωή μας. Ιδίως πρέπει να το ξέρουμε, για να καταλαβαίνουμε τα παιδιά μας όταν γίνονται επαναστάτες χωρίς αιτία. Στη νηπτική ασκητική παράδοση του λαού μας, κάθε μέρα διδασκόμαστε από το παρελθόν. Η καρδιακή προσευχή του Ονόματος του Ιησού είναι μια διαρκής αυτοεξέταση, η οποία δεν τελειώνει ποτέ. Αυτό εννοεί ο Άγιος Γρηγόριος Νύσσης με τα λόγια του, "η πίστη είναι το αεί ζητείν τον Θεόν". Στο βιβλίο μου με τον τίτλο Ένας ήσυχος άνθρωπος", Εκδόσεις των Φίλων, συγκέντρωσα τα δοκίμια , τα οποία είχα γράψει κατά καιρούς, με θέμα την αναζήτηση της ησυχίας. Όλα αυτά τα χρόνια με βασάνιζε το άγχος της αυτοσυντηρήσεως, Αλλά δεν ήταν η αναζήτησή μου για την ησυχία. Στην παρουσίαση του βιβλίου μου ο κ. Αθανάσιος Παπαθανασόπουλος, που με έκανε την τιμή να το παρουσιάσει, επισήμανε ως την κεντρική ιδέα που διαπερνούσε όλα τα κείμενα την αναζήτηση του Θεού. Αναζητούσα το Θεό και δεν το ήξερα. Θυμάμαι το βιβλίο αυτό, διότι το εμπόδιο στην αναζήτηση και στη συνάντηση με το Θεό είναι η τήρηση των Εντολών. Δεν θέλουμε τις Εντολές, διότι φοβούμαστε ότι στερούν την ελευθερία μας. Ώσπου να κατανοήσουμε ότι δεν είναι η αποφυγή των Εντολών ελευθερία. Το άντίθετο συμβαίνει. Νιώθουμε άγχος όχι από την τήρηση των Εντολών και γενικά των κανόνων, αλλά από την αποφυγή τους. Θα το καταλάβουμε αυτό, αν θεωρήσουμε τις Εντολές ως δικές μας΄. Λένε ότι το πιο εύκολο πράγμα να κάνεις κάποιον να σε υπακούσει, είναι να του ζητήσεις να κάνει αυτό που θέλει. Το ίδιο ισχύει και με τον εαυτό μας. Είναι χαρά μας να τηρούμε τις Εντολές, επειδή το θέλουμε , για χάρη της φιλίας μας με το Θεό. Είμαστε ενωμένοι με το Θεό, ο Θεός είναι μέσα μας. Στα λόγια του Κυρίου "Ο γαρ ζυγός μου χρηστός και το φορτίον μου ελαφρύ",οι άγιοι Πατέρες προσθέτουν, "τοις προαιρουμένοις". Μόσχος Λαγκουβάρδος

ΤΟ ΠΙΟ ΦΟΒΕΡΟ ΟΠΛΟ ΚΑΤΑ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ

Οι πλούσιες χώρες διαθέτουν στην εποχή μας το πιο φοβερό όπλο κατά του ανθ΄ρπωου..Το φοβερό αυτό όπλο σκοτώνει τον άνθρωπο, χωρίς να προκαλεί την παραμικρή ζημία σε υλικά πράγματα. Η μέθοδος της αδικίας εις βάρος των φτωχών , των χηρών και των ορφανών η οποία εφαρμόζεται ανέκαθεν με την χρήση των όπλων αυτών που τα κατέχουν, τώρα στην εποχή μας, με την αλματώδη εξέλιξη της επιστήμης και γενικά του τεχνικού πολιτισμού τελειοποιείται και αλλάζει μορφή: Οι έχοντες τη δύναμη των όπλων καταδιώκουν πρώτα το πνεύμα και μετά "κλέβουν το ψωμί." Ο Αμερικανός ελληνολάτρης ποιητής Ρόμπερτ Λαξ, αυτό το πράγμα το λέει προφητικά με αυτά τα λόγια: "Αυτό που κάνουν σήμερα στον ποιητή, θα κάνουν αύριο σε σένα". Τα λόγια αυτά σημαίνουν ότι προηγείται ο διωγμός του πνεύματος και ακολουθεί ι η αρπαγή του ψωμιού του φτωχού. Οι έχοντες στη διάθεσή τους το φοβερότερο όπλο κατά του φτωχόκοσμου, καταστρέψουν το ανοσοποιητικό σύστημα του ανθρώπου. Πρπκαλούν τέτοια σύγχυση και τόσο φοβερή διάλυση, ώστε οδηγούνται οι φτωχοί και οι απελπισμένοι στο να μην θέλουν να ζήσουν. Μόνο ο Θεός μπορεί να προστατέψει το ανοσοποιητικό σύστημα του ανθρώπου .Αυτό σημαίνουν τα λόγια του Ψαλμού, "προορώμην τον Κύριον ενώπιον μου διά παντός, ίνα μη σαλευθώ." Η νηπτική και ασκητική θεωρία , η ορθόδοξη παράδοση του λαού μας διώχθηκε επίσης και είναι ένα θαύμα, το ότι στην εποχή μας ανθίζει ξανά, παρά το διωγμό και την υποτίμηση της προσευχής στους νέους, ακόμα και στο σχολείο και στην οικογένεια. Μόσχος Λαγκουβάρδος

Ο ΕΛΛΗΝΑΣ ΔΕ ΧΑΝΕΤΑΙ

Κάποιος δυτικός συγγραφέας γράφει πως όταν είναι με τους άλλους νιώθει περισσότερο μόνος.Άν οι δυτικοί νιώθουν μόνοι με τους άλλους, αυτό σημαίνει ότι δεν επικοινωνούν ο ένας με τον άλλον. Αυτός είναι ίσως ένας λόγος που χρησιμοποιούν τις ιδιαίτερες προσευχές από τις προσευχές που είναι για όλους. Εμείς επικοινωνούμε με τους άλλους ακόμα κι αν δεν είναι γνωστοί μας, ακόμα κι αν δεν είναι κοντά μας. Αν είναι δυο Έλληνες σ' ένα καφενείο, όσο μακριά κι αν κάθεται ο ένας από τον άλλον, νιώθουν την παρουσία ο ένας του άλλου κι αυτό τους κάνει να μην αισθάνονται μοναξιά. Ο Έλληνας δεν χάνεται κλεισμένος στον εαυτό του. Καταλαβαίνουμε γιατί δε χρειάζεται να λέμε στο Θεό τί να κάνει ή για ποιόν να το κάνει. Η προσευχή μας δεν γίνεται για να πληροφορήσουμε το Θεό για κάτι που δεν ξέρει. Η προσευχή για μας είναι συμμετοχή στο πνεύμα του Θεού. Η προσευχή μας ενώνει με το Θεό και με τους άλλους. Απόκτησε την εσωτερική σου ειρήνη, λέει ο Άγιος Σεραφείμ του Σαρώφ και χίλιοι άνθρωποι γύρω σου θα σωθούν. Οι Έλληνες γνωρίζουμε ότι παρόλο που είμαστε στην εξωτερική πραγματικότητα διηρημένοι, εσωτερικά είμαστε ένα. Αυτό αποδεικνύεται κάθε φορά στους αγώνες των Ελλήνων για την ελευθερία! Γράφω αυτές τις σκέψεις κυρίως για να πω έναν τρόπο που μπορούμε να νικήσουμε τον πειρασμό της μοναξιάς, εννοώ τον τρόπο της προσευχής του ονόματος του Ιησού. Αν νιώθουμε μόνοι ιδίως τη νύχτα, στο δωμάτιό μας, ας κάνουμε την Ευχή, με πίστη ότι η μοναξιά μας είναι μόνο ένα συννεφάκι που γρήγορα θα περάσει. Πράγματι με την νοερά προσευχή δεν είμαστε μόνοι. Το πνεύμα μας δεν περιπλανιέται χαμένο. Ενώνεται με το Θεό και με τους άλλους. Προσευχηθείτε για τους άλλους και θα ιαθείτε, γράφει ο Απόστολος Ιάκωβος στην επιστολή του. Στην νοερά προσευχή δεν προσευχόμαστε για τους άλλους, γιατί δεν είμαστε χωριστά από τους άλλους. Δεν είμαστε το εγώ και το εσύ αλλά είμαστε εμείς ενωμένοι με το Θεό. Μόσχος Λαγκουβάρδος moschoblog.blogspot.com

Φόβος νυχτερινός

Ο νυχτερινός φόβος είναι ο χειρότερος. Αλλά δεν είναι μόνο ο φόβος που είναι χειρότερος τη νύχτα. Όλα τα κακά είναι χειρότερα.:Ο πόνος, η αρρώστεια, τα ατυχήματα και γενικά όλες οι δυνάμεις του Κακού, είναι χειρότερες τη νύχτα. Μια αιτία είναι ο ύπνος. Ο Σεφέρης έλεγε ότι ο ύπνος είναι αδιαφορία. Ο ΣΕφέρης δεν διευκρίνιζε ποιόν ύπνο εννοεί, τον δικό μας ή των άλλων. Πράγματι ο ύπνος τόσο ο δικός μας όσο και των άλλων είναι αδιαφορία. Και βέβαια όταν εμείς αδιαφορούμε, δεν μας πειράζει. Η αδιαφορία όμως των άλλων όταν γίνεται αισθητή, ακόμα και τη μέρα μας ενοχλεί. Το ότι ζούμε ανάμεσα σε χιλιάδες αγνώστους αισθανόμαστε λύπη ακόμα και αγανάκτηση. Αυτή είναι ίσως μια από τις αιτίες της απρόκλητης βίας στις μεγαλουπόλεις. Πως ηρεμούμε άραγε, όταν ξυπνάμε από έναν τρομερό εφιάλτη που μας ξυπνάει και δεν μπορούμε πια να κοιμηθούμε; Ο πιο παρηγορητικός ανάμεσα στους Ψαλμούς του Δαβίδ, είναι ο ενενηκοστός, ο οποίος λέγεται και "ανεξίκακος". Ένας στίχος του λέει: "Ου φοβηθήση από φόβου νυχτερινού" (δεν θα φοβηθείς από φόβο νυχτερινό"..Δε φοβόμαστε αν έχουμε μέσα στην καρδιά μας το Θεό. Ο Θεός είναι αγάπη και η αγάπη διώχνει το φόβο. Ο αγώνας για να έχουμε πάντοτε την αίσθηση της παρουσίας του Θεού, δεν τελειώνει ποτέ. Ο Άγιος Γρηγόριος Νύσσης, λέει πώς πίστη είναι το "αεί ζητείν τον Θεόν". Μόσχος Λαγκουβάρδος

Ο πόνος της Κόλασης κι η αγαθότητα του Θεού

Ο πόνος έχει διάφορες αιτίες και δεν είναι πάντοτε οι αιτίες κακές. Ο άνθρωπος υποφέρει και από καλές αιτίες όπως είναι η . αγάπη, η συμπονια, η νοσταλγία κ.ά. Ο πόνος από οποιαδήποτε αιτία κι αν προέρχεται, βασανίζει τον άνθρωπο. . Είτε πρόκειται για τιμωρία είτε πρόκειται για μεταμέλεια, ο πόνος είναι ίδιος. Η διαφορά είναι ως προς την αιωνιότητα. Ο πόνος στην Κόλαση είναι αιώνιος, ενώ ο πόνος από καλή αιτία τελειώνει κάποτε. Όπως π.χ. ο πόνος από τη νοσταλλγία του Οδυσσέα, τελείωσε, όταν ο Οδυσσέας είδε ξανά την Ιθάκη. Η αντίρρηση ως προς την αιώνιότητα του πόνου της Κόλασης, όπως είναι αυτή του Ωριγένη, έχει ως αιτιολογία ότι ο αιώνιος πόνος στην Κόλαση δεν συμβαδίζει, κατ' αυτούς με την αγαθότητα του Θεού. Ο Ωριγένης αναθεματίστηκε ως αιρετικός από την Ε' Οικουμενική Σύνοδο της Κωνσταντινουπόλεως κυρίως για το δόγμα του της αποκαταστάσεως των πάντων, για την προύπαρξη των ψυχών κ.ά. Ως προς τον αιώνιο πόνο στην Κόλαση, ο Ωριγένης θεωρεί την καταδίκη στην Κόλαση, σαν μια απόφαση του Θεού, χωρίς την σύμπραξη του ανθρώπου, ως να είναι η καταδίκη μια πράξη μαγείας, την οποία δεν μπορούσε να αποφύγει ο κολασμένος. Ενώ η καταδίκη στην Κόλαση είναι επιλογή του ίδιου του ανθρώπου, επειδή δεν θέληση να ακολουθήσει την οδόν "δια της μετανοίας". Κακτά την Ορθόδοξη Διδασκαλία ο Θεός αγαπάει όλους τους ανθρώπους, αλλά η αγάπη Του δεν γίνεται το ίδιο αισθητή από όλους τους ανθρώπους. Για τον ΄΄ανθρωπο που ενώνεται με το Θεό η αγάπη του Θεού είναι παράδεισος, ενώ για τον άνθρωπο που αρνήθηκε την μετάνοια είναι κόλαση αιώνια, διότι μετά το θάνατο δεν υπάρχει μετάνοια. Μόσχος Λαγκουβάρδος

ΚΑΘΑΡΣΗ Ή ΦΩΤΙΣΗ;

Όπως συμβαίνει με τα άτομα έτσι συμβαίνει και με τους λαούς. Ανάλογα σε ποιό πνευματικό στάδιο βρίσκονται , στο στάδιο της κάθαρσης, του φωτισμού ή της τελείωσης,. Αναλόγως εφαρμόζεται και το αντίστοιχο παιδευτικό μέσον. Αν ένας λαός βρίσκεται στο στάδιο της κάθαρσης, θα ρθει η μάστιγα ενός άλλου λαού, κυρίως της Ανατολής, να τον παιδέψει, για να προχωρήσει στο επόμενο στάδιο, του φωτισμού, στο οποίο δε χρειάζεται να μαθαίνει πια με χτυπήματα, αλλά με τη φώτιση. Ύστερα από τετρακόσια χρόνια δουλείας στους Τούρκους από Μικρασιατική Καταστροφή, από Γερμανική κατοχή κ.ά. δεν ιστεύω ότι οι Έλληνες βρίσκονται ακόμα στο στάδιο της Κάθαρσης. Μόσχος Λαγκουβάρδος

Αγαπάτε τους εχθρούς υμών

Η μακαρίτισσα η γιαγιά μου, όπως όλοι οι απλοί άνθρωποι, βιώνουν τα διδάγματα της Εκκλησίας και τα εκφράζουν με δικά τους λόγια. Π.χ. η γιαγιά μου όταν άκουγε το κήρυγμα του ιερέως για την Σταύρωση του Χριστού, το "ουκ οίδασι τί ποιούσι", το καταλάβαινε ότι δεν ήξεραν τί έκαναν, γιατί δεν τους ¨΄εκοβε το μυαλό". Έτσι μπορούσε να δικαιολογεί τον άδικο, ότι δεν έχει μυαλό. Αν είχε μυαλό δεν θα ήταν άδικος. Θυμάμαι πάντα τί μου έλεγε όταν της έκανα παράπονα για κάποιο άδικο φέρσιμο, πως δικαιολογούσε τον άδικο; Δεν τον κόβ\ μάνα μ'. Δεν τον κόβει." Με αυτή την δικαιολογία, μπορώ κι εγώ τώρα, να λέω, ότι δεν είναι παράλογη η αγάπη των εχθρών, διότι δεν έχουν μυαλό. Αν είχαν μυαλό θα ήξεραν ότι το άδικο δεν είναι καλό για κανέναν. Αυτό το έλεγε ο Σωκράτης με τα λόγια, Ουδείς εκών κακός , δηλαδή κανένας που ξέρει τί κανει δεν γίνεται κακός. Και η Διοτίμα, έλεγε επίστης πώς "όλοι αγαπούν το καλό". Άρα η αγάπη των εχθρών είναι πραγματικότητα και δεν είναι , όπως νομίζουν πολλοί΄, ανέφιικτη. Με την έννοια αυτή, τα λόγια του Ιησού στο Σταυρό, ουκ οίδασι τί ποιούσε, εκφράζουν το απαύγασμα της Διδασκαλίας Του, που συνοψίζεται στίς λέξεις Αγαπάτε τους εχθρούς υμών, ευλογείτε τους καταρωμένους υμάς, καλώς ποιείτε τοις μισούσιν υμάς και προσεύχεσθε υπέρ των επηρεαζόντων υμάς και διωκόντων υμάς."

ΛΟΓΙΣΜΟΙ

Η θέση όλων των λογισμών, κατά την πατερική θεολογία, είναι ο εγκέφαλος (η διάνοια), τόσο των καλών όσο και των κακών. Είναι αδύνατον να ξεχωρίσουμε τους καλούς από τους κακούς από τα ζιζάνια, όπως τα ονομάζει η Παραβολή του Ευαγγελίου για να βάλουμε τους καλούς μόνο λογισμούς, στην καρδιά. Η καρδιά δεν είναι για τους λογισμούς, καλούς η κακούς. Η καρδιά είναι ο οίκος (ναός) τού Θεού και πρέπει να είναι καθαρή, για να κατοικεί η άκτιστη χάρη του Θεού. Όταν μπαίνουν στην καρδιά λογισμοί ,ακόμα και οι καλοί λογισμοί, βραχυκυκλώνουν τη χάρη. Από το πρωί, λέει κάποιονς στίχος της Γραφής, εμπόδιζα τους λογισμούς να μπουν στην καρδιά.

Εξομολόγηση

Το πρώτο συναίσθημα που νιώθουμε, πριν ακόμα νιώσουμε τον εαυτό μας΄, είναι ο φόβος.Αυτός μας συνοδεύει σε όλη μας τη ζωή, άλλοτε φανερός και άλλοτε κρυμμένος μέσα σε κάθε αρνητικό αίσθημα. Ο φόβος υπήρξε το πρώτο συναίσθημα των πρωτοπλάστων. Φοβήθηκαν το Θεό μέσα στον παράδεισο και κρύφτηκαν, γιατί είδαν τη γύμνωσή τους. Που σημαίνει ότι στο φόβο είμαστε εντελώς γυμνοί, ανυπεράσπιστοι. Διάβασα ό,τι μπόρεσα να βρω στη λογοτεχνία, σχετικό με το φόβο, καθώς επίσης και στην ψυχολογία. Έγραψα μια σειρά από δοκίμια, προσπαθώντας να καταλάβω τί είναι ο φόβος. Παρόλο, που μαζέψει ολόκληρο θησαυρό από φόβο, δεν μπορώ να πω ότι ξέρω κάτι περισσότερο από ό,τι ήξερα πριν. Κάποτε συνάντησα μια γιατρίνα του πόνου και μια που και ο φόβος είναι ίσως η χειρότερη μορφή ψυχικού πόνου, γιατί διαρκει, μια ολόκληρη ζωή, τη ρώτησα, αν θεραπεύονται τα παιδικά ψυχικά τραύματα και μου απάντησε, όχι. Ύστερα από ωριμότερη σκέψη ,είπε πως δεν θεραπεύονται, αν δεν το θέλει ο πάσχων. Εγώ όμως στάθηκα στην πρώτη απάντηση, ότι δεν θεραπεύονται. Κι αφού δεν θεραπεύονται, παραιτήρθηκα κι εγώ από το ψάξιμο. Και μέσα στην παραίτησή μου, μου ήρθε μια έλαμψη, να ζητήσω στην προσευχή μου προς τον Ιησού να με θεραπεύσει. Άλλαξα λίγο τα λόγια της νοερής προσευχής και αντί να προσεύχομαι "Κύριε Ιησού Χριστέ, Υιέ του Θεού, ελέησόν με," προσεύχομαι τώρα με αυτά τα λόγια, Κύριε Ιησού Χριστέ Υιέ του Θεού θεράπευσέ με από το φόβο μου και πιστεύω ότι θα με θεραπεύσει. Ήδη ένιωσα τη διαφορά από αυτή τη στιγμή κιόλας και με καλή διάθεση και με αισιοδοξία, γράφω αυτήν εξομολόγηση. Θα μου πείτε, και δεν ντρέπεσαι να φοβάσαι. Όχι. Είναι άλλο πράγμα ο φόβος και άλλο πράγμα η ντροπιαστική δειλία Φόβο νιώθουν και οι ήρωες. Αν δεν ένιωθαν στο τί έγκειται ο ηρωισμός. Ήρωες δεν είναι αυτοί που δεν φοβούνται, αλλά αυτοί που νικούν το φόβο και δεν τους ακινητοποιεί! Μόσχος Λαγκουβάρδος

Η ευλογία του Θεού

Του Μόσχου Λαγκουβάρδου Η ευλογία του Θεού υπερβαίνει τα όρια του ανθρώπου. Να τι θέλω να πω. Θα φανεί απ’ την ιστορία που θα πω απ’ τη ζωή του Μεγάλου Αλεξάνδρου. Μια φορά ένας στρατιώτης του Μεγάλου Αλεξάνδρου, του έκανε μια εκδούλευση και ο Μέγας Αλέξανδρος, του το ανταπέδωσε υπερβαίνοντας τα όρια, του έδωσε ένα πουγκί γεμάτο νομίσματα. Ο στρατιώτης θαύμασε και είπε, μα εγώ δεν έκανα τίποτε, απλώς εκτέλεσα την εντολή του Βασιλιά, ως στρατιώτης! «Εσύ εκτέλεσες την εντολή ως στρατιώτης κι εγώ σε ανταμείβω ως βασιλεύς.» Βέβαια, η ευλογία του Θεού δεν είναι ανταμοιβή, αλλά χάρισμα. Δεν μπορούμε να κάνουμε καμιά εκδούλευση στο Θεό. Η ιστορία αυτή δείχνει ότι δεν πρέπει να είμαστε φειδωλοί στα αιτήματά μας προς το Θεό. Μην τυχόν και τον ξοδέψουμε, ενώ ξέρουμε ότι έχει μύριες ευεργεσίες για μας και μας καλεί να τις δεχθούμε και δεν πηγαίνουμε. Δεν είναι εγωιστικό να ζητάμε «γενηθήτω το θέλημά σου, ως εν ουρανώ και επί της γης.» Δεν ζητάμε πράγματα. Ζητάμε τον ίδιο το Θεό: «Ελθέ και σκήνωσον εν ημίν και καθάρισον ημάς από πάσης κηλίδος και σώσον αγαθέ τα ψυχάς ημών.»