Αντικρούοντας τη θεωρία του μηδενισμού

Του Μόσχου Εμμανουήλ Λαγκουβάρδου

1.-Γιατί γράφεις εναντίον της θεωρίας του μηδενισμού; Είναι τόσο εύκολος αντίπαλος; Ο μηδενισμός, εκτός από τον εαυτό του, αρνείται τα πάντα, την αλήθεια, τις αξίες, την Πίστη, ακόμα και την ικανότητα της θεωρητικής γνώσης του ανθρώπου.
2.- Γράφω γιατί πιστεύω πως μόνο αν δούμε τις πλάνες του μηδενισμού, θα εκτιμήσουμε πόσο πολύτιμες είναι οι αξίες τις οποίες αρνείται και πρώτη από όλες την αξία της Πίστης. Δεν είναι εύκολος αντίπαλος. Αρκεί να σκεφτείς, πως για την κάθε αξία την οποία αρνείται , έχει και διαφορετική μέθοδο.
3.- Ποιο είναι το σταθερό γνώρισμα του μηδενισμού;
4.-Δεν έχει σταθερό (ουσιαστικό) γνώρισμα. Άλλωστε αρνείται και την ίδια την ουσία και τη σταθερότητα. Σύμφωνα με τη θεωρία του, τίποτα δεν μένει και ακόμα περισσότερο, δεν υπάρχει τίποτα που να αξίζει να μείνει. Κατά τον μηδενισμό της καταστροφής, οτιδήποτε μπορεί να καταστραφεί, πρέπει να καταστραφεί.
5.- Δεν είναι αυτό σκέτη μανία καταστροφής. Για ποιο λόγο πρέπει όλα να καταστραφούν ;
6.- Πρέπει να καταστραφούν , κατά τον Νίτσε, χάριν ενός νέου κόσμου, που θα κτιστεί με την προοπτική της έλευσης του υπερανθρώπου. Πράγματι φαίνεται ανεξήγητη αυτή η δίψα για καταστροφή, αν δεν λάβουμε υπόψη, ποιον επιθυμεί , κατά βάθος, ο μηδενισμός να καταστρέψει μαζί με όλα τα άλλα. Ο μηδενισμός επιθυμεί να καταστρέψει καθετί που έχει σημείο αναφοράς το Θεό. Ο μηδενισμός αρνείται την ύπαρξη του Θεού. Δεν υπάρχει Θεός, διότι όλα επιτρέπονται. Αφού όλα επιτρέπονται δεν υπάρχει Θεός.
7.-Ποια είναι η μέθοδος που χρησιμοποιεί εναντίον της Πίστης;
8.- Είναι η μέθοδος του ψησίματος του βατράχου, σύμφωνα με το μύθο, κάποιος μυλωνάς έψηνε κοτόπουλο. Πηγαίνει κι ο διάολος και ψήνει δίπλα του βάτραχο. Κάθε τόσο χτυπάει με το βάτραχο το κοτόπουλο του μυλωνά, λέγοντας «εσύ κοτόπουλο, εγώ βάτραχο». Ώσπου αηδιάζει ο μυλωνάς και πετάει το κοτόπουλο.
9. –Πώς γνωρίζεται ένας μηδενιστής;
10. -Δεν γνωρίζεται ο μηδενιστής. Γνωρίζεται η μηδενιστική νοοτροπία.
11. –Υπάρχει κάτι να μας βοηθήσει στην αυτοεξέταση, αν θέλουμε να ξέρουμε, μήπως έχουμε μηδενιστική νοοτροπία;
12.- Η Εντολή της επιθυμίας και η στάση μας απέναντι σ΄ αυτήν είναι ένα σημείο, με το οποίο μπορούμε να διακρίνουμε πόσο έχουμε νοσήσει από την ασθένεια του μηδενισμού. Η Εντολή του να μην επιθυμούμε αυτό που ανήκει στον πλησίον είναι η σπουδαιότερη από όλες, αφού αν δεν τηρούμε αυτήν την Εντολή , καμία δεν τηρούμε. Αυτή είναι άλλωστε η αιτία της μαζικής βίας. Για την επιθυμία αυτή, κάποιος ψεύδεται, κλέβει, σκοτώνει.
Αυτός που μπορεί να πει ψέμματα, λέει ο Μάρτιν Λούθερ Κινγκ, μπορεί και να κλέψει κι αυτός που μπορεί να κλέψει, μπορεί και να σκοτώσει. Η παράβαση της Εντολής να μην επιθυμείς αυτό που ανήκει στον πλησίον σου είναι η αιτία κάθε μορφής βίας.
Γιατί άραγε δεν θέλει ο κόσμος το Χριστό; Γιατί τον σταύρωσαν; Ο διάσημος Αμερικανός συγγραφέας Τζακ Κέρουακ, είπε, πως δεν ακολουθεί το Χριστό εξαιτίας των Εντολών. Για να ακολουθήσω το Χριστό πρέπει να κόψω το πιοτό, είπε.
Ακόμα κι ο Διαφωτισμός, στον οποίο οφείλεται εν πολλοίς η σημερινή διάλυση των κοινωνιών , αναγνώριζαν πως δεν γίνεται να έχουν ισχύ οι αξίες του ανθρώπου, χωρίς την Πίστη. Ένας από αυτούς, ο Μοντεσκιέ, είπε, πως ακόμα κι αν δεν υπήρχε ο Θεός, έπρεπε να τον επινοήσουμε.

Το νόημα της φτώχειας και του θανάτου

 Λαρισινά

Δοκίμια

Μ.Ε.Λαγκουβάρδου

                             «Το μυστήριον της πτωχείας και του θανάτου»

               

         «Εκεί, άνθρωποι ανικανοποίητοι πασχίζουν να ζήσουν και πεθαίνουν

          χωρίς να μάθουν γιατί υπέφεραν» (Ρίλκε)

          Το νόημα της φτώχειας και του θανάτου απασχολεί , μέρα και νύχτα, το μυαλό μας , τον  δύσκολο αυτόν καιρό. Εφιαλτικά όνειρα ταράσσουν τον ύπνο μας. Ένα παρόμοιο  όνειρο με παρακινεί  να γράψω τις γραμμές που ακολουθούν:

          Βρίσκομαι σε αριστοκρατικό προάστιο μιας άγνωστης πόλης. Μπροστά μου αστραφτερές κατοικίες πλουσίων. Μα δεν υπάρχει πουθενά ψυχή. Κι εγώ δεν έχω καθόλου χρήματα,

          Δεν λυπάμαι για τα χρήματα που λείπουν. Λυπάμαι γιατί δεν υπάρχει άνθρωπος, να ζητήσω από κάποιον να με βοηθήσει. Σκέφτομαι τον θάνατο από πείνα και ξυπνώ , για να μην ξανακοιμηθώ μέχρι το πρωί.

          Η φτώχεια είχε πάντοτε αρνητικό νόημα, όπως κι ο θάνατος.  «Να ζήσεις με τον ιδρώτα του προσώπου σου» είναι οι συνέπειες της αποστασίας του Αδάμ και της Εύας.

          Από την αρχή της αποστασίας του Αδάμ μέχρι την αποστασία του σύγχρονου ανθρώπου η κατάσταση δεν άλλαξε. Τη νύχτα της προδοσίας, ο Ιησούς προλέγει στους μαθητές Του το θάνατό Του. Την ίδια στιγμή η μητέρα του Ιωάννη και του Ιακώβου, ζητάει  από τον Ιησού εξουσία για τους γιους της.

          «Δεν ξέρετε τί ζητάτε ......Οι άρχοντες καταδυναστεύουν τους λαούς». Ο Ιησούς τους μιλάει για τις συνέπειες του να ζει κανείς μακριά απ΄ το Θεό:  «Ο φιλών την ψυχήν αυτού απολέσει αυτήν και ο μισών την ψυχήν αυτού εν τω κόσμω τούτω, εις ζωήν αιώνιον φυλάξει αυτήν» (Ιωάν.12, 25).

          (Ο αγαπών την ζωή του μακριά απ΄ το Θεό, θα τη χάσει. Και ο μισών την ζωήν του μακριά απ΄ το Θεό σ΄αυτόν τον κόσμο, θα τη  φυλάξει αιώνια.)

            Ο Ιησούς έγινε άνθρωπος και μετέχει στην ανθρώπινη  φύση και στα αδιάβλητα πάθη. Ο Θεός ταπεινώνει τον εαυτό Του  και γίνεται άνθρωπος. «Επειδή τα παιδία κεκοινώνηκε σαρκός και πνεύματος, παραπλησίως  μετέσχε .…» (Εβρ.2,14)

           (Επειδή, λοιπόν, τα παιδιά αυτά ήταν άνθρωποι, έγινε κι ο Ιησούς άνθρωπος, για να καταργήσει με το θάνατό του αυτόν που εξουσίαζε το θάνατο, δηλαδή το διάβολο. Μ΄ αυτόν τον τρόπο απελευθέρωσε όσους ο φόβος του θανάτου τους είχε καταδικάσει να είναι δούλοι σ΄ όλη τους τη ζωή.)

           Η φτώχεια είναι μια ακόμα υπέρτατη ταπείνωση του Θεού. Με τη γέννηση του Ιησού από μια φτωχή οικογένεια στο σπήλαιο της Βηθλεέμ, κυνηγημένη από την εξουσία ο Θεός μετέχει στην φτώχεια της ανθρώπινης φύσης, για να μην είναι πια η φτώχεια οι συνέπειες μιας κατάρας. Ο Ιησούς καταργεί την κατάρα. Αφού κι ο ίδιος δεν είναι παρά ένας φτωχός μαραγκός.

             Ο Νίτσε και κάθε  θεωρητικός του μηδενισμού , πρεσβεύει ότι η ίδια η ζωή απαιτεί να καθαριστεί από τα θύματα., τους φτωχούς, τους ανήμπορους, τους γέρους, τους αρρώστους κ.α.  

            Για την καθαρότητα θυσιάζουν  τα αθώα θύματά τους τα ολοκληρωτικά καθεστώτα σε κάθε εποχή.  Ο  Ιησούς με τον θάνατό Του επάνω στο Σταυρό απεκάλυψε την ωμότητά της.

            Αν τα θύματα έφταιξαν, ο Ιησούς σε τί έφταιξε και τον σταυρώσατε;  Οι άρχοντες καταδυναστεύουν τους λαούς. Κανείς δεν ξέρει ,ποιοι είναι μαζί τους και ποιοι είναι με τον Νίτσε και  με τους κάθε είδους μηδενιστές .

Η ΠΡΟΣΕΥΧΗ ΤΗς ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ

Του Μόσχου Εμμανουήλ Λαγκουβάρδου

Μόνον η Εκκλησία προσεύχεται υπέρ των θυμάτων, υπέρ των διωκομένων, υπέρ των αδυνάτων, υπέρ αυτών που δεν έχουν κανέναν με το μέρος τους. Όλοι είναι εναντίον των θυμάτων και όλοι ζητούν από τα θύματα να συναινέσουν ότι καλώς διώκονται. Ζωντανό παράδειγμα η Ελλάδα σήμερα.
Τρεις φορές ζήτησε από τους μαθητές Του ο Ιησούς να μείνουν άγρυπνοι μαζί Του , την ώρα που έλιωνε απ΄ την αγωνία του θανάτου, τη νύχτα , στον κήπο της Γεσθημανή και τρεις φορές τους βρήκε να κοιμούνται. «Ουκ ισχύσατε μίαν ώραν γρηγορήσαι μετ΄ εμού» (ούτε μια ώρα δε μπορέσατε να μείνετε ξάγρυπνοι μαζί μου).
Για το παράδοξο της Ενσάρκωσης του Κυρίου, που Θεός υπάρχων έγινε άνθρωπος για να γίνει ο άνθρωπος Θεός, λέγεται το εξής: «Εις τα ίδια ήρθε και οι δικοί του δεν τον αναγνώρισαν, δεν τον δέχθηκαν, Του φέρθηκαν σαν να είναι άγνωστος και ξένος. Είναι τρομερό το αίσθημα αυτό της αποξένωσης, Και αυτό βίωσε ο Κύριος, λαμβάνοντας μορφήν δούλου.
Αλίμονο αν νιώσουμε πως δεν μας χρειάζεται κανείς. Είναι τρομερό το αίσθημα ότι είμαστε βάρος της γης. Πρέπει να νιώθουμε ευγνωμοσύνη που υπάρχουν ακόμα άνθρωποι κοντά μας που μας έχουν ανάγκη. Αλίμονο, αν πάψουμε να έχουμε αισθήματα. Αλίμονο αν δεχθούμε να ζήσουμε σε έναν άκαρδο κόσμο. Πολλοί κλείνονται στα σπίτια τους. «Ποιος θα χαρεί να μας δει και ποιον θα χαρούμε να δούμε;», σκέφτονται με απέραντη λύπη.
Να μιμηθούμε την Εκκλησία στην προσευχή της για τους άλλους. Να προσεύχεστε για τους άλλους για να ιαθείτε, λέει ο Απόστολος. Με την αποθάρρυνση συμβαδίζει ο Ιησούς και εγκαθιστά έγκυρες ελπίδες, που θα φαίνονταν παράλογες, χωρίς τον Ιησού. Το Ευαγγέλιο αποκαλύπτει την ωμότητα των διωκτών.
Μερικοί κατηγορούν το Ευαγγέλιο και τους Προφήτες ότι είναι μύθοι. Αγνοούν ότι οι μύθοι είναι με το μέρος των διωκτών.'Οτι οι μύθοι σκεπάζουν την ωμότητα των διωκτών. Είναι φτιαγμένοι από τους ίδιους. Το Ευαγγέλιο αποκαλύπτει την ωμότητα των διωκτών. Ο διάβολος πιάστηκε στο ίδιο του το δόκανο, σταυρώνοντας τον Ιησού. Δεν μπορούσε να πιστέψει ότι ο Κύριος θα αφήσει να Τον σταυρώσουν.
Η Εκκλησία προσεύχεται γι΄ αυτούς που δεν έχουν κανέναν να προσευχηθεί γι΄ αυτούς. Πολλοί συνάνθρωποί μας χάνουν τους δικούς τους και μένουν μόνοι. Είναι ωραίο που η Εκκλησία δεν ξεχνάει κανέναν και προσεύχεται μέρα και νύχτα, δυο χιλιάδες χρόνια !
Εμείς τώρα λιγότερο ή περισσότερο απομακρυσμένοι απ΄ την Εκκλησία, περιτριγυριζόμαστε από πράγματα που μαζεύουμε μια ζωή, για τις ανάγκες μας. Αλλά τα πράγματα δεν έχουν ψυχή και δεν μπορούν να ανταποδώσουν την αγάπη μας.
Ό Ντοστογιέφσκι έλαβε χάρη μπροστά στο εκτελεστικό απόσπασμα. Το πρώτο πράγμα που ήρθε στο νου του, μόλις άκουσε τη χάρη , ήταν η απορία του, πώς δεν αγαπάει όλο τον κόσμο. Έπρεπε να δει το θάνατο να τον πλησιάζει τόσο κοντά, για να συνειδητοποιήσει την αξία της αγάπης, ως τον πιο δυνατό δεσμό με τη ζωή, Τόσο δυνατό που μπορεί να νικήσει ακόμα και το θάνατο. Μάρτυρες αυτοί που με τη χάρη του Θεού επιβίωσαν στα ναζιστικά και στα σταλινικά στρατόπεδα συγκεντρώσεως. «Αγάπη κραταιά ως θάνατος» , λέει το Άσμα.

"Η ΑΓΩΝΙΑ ΤΟΥ ΚΑΙΡΟΥ ΜΑΣ"

Του Μόσχου Εμμανουήλ Λαγκουβάρδου

Ο Γάλλος συγγραφέας, στοχαστής και μαχητής Ζωρζ Μπερνανός, σε άρθρο του που δημοσιεύεται στην «Ευθύνη» του Αυγούστου, με τίτλο «Η αγωνία του καιρού μας», θέτει το ερώτημα, αν η αγωνία του καιρού μας είναι αγωνία για την επερχόμενη διαρκή τυραννία. Και μολονότι δε θέλει να απαντήσει ο ίδιος, προτιμώντας να αφήσει τον αναγνώστη να απαντήσει για τον εαυτό του, εντούτοις φαίνεται πως η απάντησή του στο αγωνιώδες ερώτημα του είναι καταφατική.
Ο Μπερνανός εξηγεί τους λόγους για τους οποίους είναι δυνατόν να καταλυθεί για πάντα η ελευθερία του ανθρώπου. «Δεν έχουμε παρόμοιο παράδειγμα», λέει «στην ιστορία του ανθρωπίνου γένους, επειδή οι κατά καιρούς τύραννοι δεν ήταν σε θέση να καταλύσουν για πάντα την ελευθερία των λαών. Πράγμα που τώρα μπορεί να συμβεί (ή άρχισε ήδη να συμβαίνει), επειδή η τυραννία μπορεί να διαρκέσει για πάντα.
«Η βιομηχανική οργάνωση παρέχει σήμερα στον απολυταρχικό δικτάτορα πόρους πρακτικά ανεξάντλητους. Εάν οι τυραννίες δεν μπόρεσαν ποτέ να διαρκέσουν, τούτο οφείλεται, πολύ απλά, στο γεγονός ότι δεν υπήρξαν ποτέ ούτε αρκετά ισχυρές, ούτε αρκετά πλούσιες. Τώρα το σύστημα που επιβάλλει την τυραννία είναι διαφορετικό απ' τους διαφόρους Ναζισμούς, διότι είναι αρκετά ισχυρό και ομοιογενές.»
Οι αλλοτινοί Ναζισμοί δεν μπόρεσαν να επιβάλλουν μια διαρκή τυραννία, κατά τον Μπερνανός, διότι καταργούσαν μεν τις ελευθερίες, αλλά ήταν ανίσχυροι μπροστά στο πνεύμα της ελευθερίας. Τώρα οι μελλοντικοί Ναζισμοί δεν θα είναι ανίσχυροι απέναντι στο πνεύμα της ελευθερίας, διότι οι άνθρωποι παραιτούνται από αυτό.
«Παραιτούμενος ο άνθρωπος από το προνόμιο, το πιο ιερό, αλλά και το πιο επικίνδυνο, της παραδοσιακής Χριστιανοσύνης, αποφεύγει να χρησιμεύσει ως διαιτητής ανάμεσα στο φτωχό και στον πλούσιο και, καταργώντας και τους δύο, καθιερώνει την ισότητα στη δουλεία.»
Δεν είναι λοιπόν μόνον οι ανεξάντλητοι πόροι των μελλοντικών τυράννων η αιτία για την οποία μπορεί να επιβληθεί η παντοτινή δουλεία, αιτία είναι επίσης και η εθελοδουλία των ανθρώπων. Γιατί ο σημερινός κόσμος, αντίθετα με τους προηγούμενους, γίνεται θεληματικά δούλος; Ο συγγραφέας παρακάμπτει το εύλογο αυτό ερώτημα. Προκαλεί πράγματι φρίκη η προοπτική μιας δίχως τέλος τυραννίας.
Η πιο θλιβερή επισήμανση του συγγραφέα είναι ότι θα πάψουν οι άνθρωποι να αγαπούν την ελευθερία τους. Αυτός είναι πράγματι ένας θλιβερός, όσο και αστήρικτος ισχυρισμός. Οφείλεται μάλλον στην απόγνωση του Δυτικού Κόσμου, που για πρώτη φορά στην ιστορία της ανθρωπότητας θέλησε ως κοινωνικό σύνολο να ζήσει χωρίς θεό και Θεώρησε την κοινωνία συμβατική, την επικοινωνία μεταξύ των ανθρώπων τυπική (όχι ειλικρινή) και την αγάπη ανέφικτη!
Κατά τον Μπερνανός η κατάλυση της ελευθερίας και μάλιστα εις το διηνεκές, είναι αναπόφευκτη για δύο λόγους: Πρώτον, γιατί ο μελλοντικός τύραννος θα διαθέτει ανεξάντλητους πόρους και δεύτερον, γιατί ο κόσμος παραιτείται από την ελευθερία του και γίνεται με τη θέληση του δούλος.
Η αντίκρουση των ισχυρισμών αυτών είναι, κατά τη γνώμη μας, η εξής: Πρώτον, η ελευθερία είναι πνευματικό αγαθό κι όπως μας βεβαιώνει το αψευδές στόμα του Κυρίου, το κακό στον πνευματικό τομέα έχει ηττηθεί: «Είδα το Σατανά, να πέφτει σαν αστραπή στη γη.» Δεύτερον, αν είναι ανεξάντλητοι οι πόροι για τον απολυταρχικό δικτάτορα, είναι επίσης ανεξάντλητοι και για τον αντίπαλό του. Ήδη γίνονται επιτυχή πειράματα για τη φτηνή και χωρίς ραδιενεργά κατάλοιπα παραγωγή πυρηνικής ενέργειας. Και τρίτον, το σπουδαιότερο, που δεν έλαβε υπόψη του ο Μπερνανός είναι ότι όπως εξελίσσονται τα πράγματα, η δουλεία είναι ασύμφορη για οποιονδήποτε μελλοντικό απολυταρχικό δικτάτορα.
Όπως κάνει η Αμερική σήμερα, βοηθώντας άριστους φοιτητές από όλο τον κόσμο να σπουδάσουν και να γίνουν καθηγητές στα πανεπιστήμια και στα ερευνητικά της κέντρα, έτσι θα κάνουν όλες οι μελλοντικές κυβερνήσεις, επειδή ο ελεύθερος άνθρωπος θα είναι πιο αποδοτικός από τον μη ελεύθερο. Δούλοι θα γίνονται μόνο αυτοί που από ραθυμία, από άγνοια, από ανευθυνότητα κι από ανωριμότητα επιθυμούν να ζουν ως δούλοι.
Με αυτό το σκάρτο και ψεύτικο υλικό καμιά απολυταρχική δικτατορία δεν θα πολυκαιρίσει. Οι χριστιανοί ορθόδοξοι είμαστε αισιόδοξοι. Πιστεύουμε, αντίθετα με το Δυτικό Κόσμο, ότι η κοινωνία δεν είναι συμβατική (κοινωνικό συμβόλαιο), αλλά είναι εκ φύσεως, ότι ο άνθρωπος δεν είναι άτομο, αλλά είναι πρόσωπο, που υπάρχει μόνο όσο υπάρχουν αληθινές σχέσεις και ότι η αγάπη δεν είναι ανέφικτη, αλλά είναι εφικτή.

(Απ' το βιβλίο "Ο ΘΕΟΣ ΤΟΥ ΘΕΡΙΣΜΟΥ". Βιβλιοπωλεία Παιδεία, Λάρισα)

"Ελάβομεν πνεύμα επουράνιον"

Του Μόσχου Εμμανουήλ Λαγκουβάρδου

Αυτό που προέχει είναι το πνεύμα. Άλλαξε το πνεύμα κι ο κόσμος ακολουθεί. Σήμερα η νέα γενιά ξέχασε το σεβασμό της ηλικίας. Αυτό που προέχει είναι η υλική δύναμη. Δείτε τους γέρους πώς νεάζουν. Μέχρι και τη δεκαετία του πενήντα οι σαραντάρηδες βαστούσαν μπαστούνια, χωρίς να τα χρειάζονται, για να δείχνουν ότι έχουν πείρα και να εμπνέουν το σεβασμό.

Ο μύθος του Αισώπου «Τράγος και αλώπηξ» λέει πως μια αλεπού πέφτει μέσα σ΄ ένα πηγάδι και δεν μπορεί να βγει. Περνάει ένας τράγος και τη ρωτάει:
-Είναι καλό το νερό;
-Πολύ καλό, απαντάει η αλεπού. Κατέβα να δεις.

Ο τράγος κατεβαίνει και βλέπει πως δεν μπορεί να βγει. Η αλεπού του λέει το σχέδιό της, να βγει πρώτη και να τραβήξει κι αυτόν έξω απ΄ το πηγάδι. Ο τράγος σηκώνει τα πόδια του. .Η αλεπού πατάει επάνω τους , βγαίνει απ΄ το πηγάδι και φεύγει,.
-Στάσου, φωνάζει ο τράγος. Πού πας;
-Πού πάω; Επειδή εσύ είσαι ανόητος;

Στην εποχή μας στείρεψαν οι πηγές του πνεύματος. Προέχει η υλική δύναμη. Ο γέρος εξευτελίζεται. Δεν χρειάζεται κανείς την πείρα του και τη σοφία του. Ο γέρος νιώθει σαν να ζει κοντά σε μια ξεραμένη πηγή. Δεν λυπάται την πηγή που ξεράθηκε , αλλά τον εαυτό του. Αυτή τη λύπη εκφράζουν τα λόγια του Αμερικανού συγγραφέα Τζων Πέρελμαν: «Όσο το χέρι μου κρατάει την πένα, δεν θα πω τον εαυτό μου γέρο ταλαίπωρο».

Θυμάμαι τη μητέρα μου, πόσο λυπόταν που είχε ανάγκη μπαστουνιού. Αν ο κόσμος δεν υποτιμούσε το πνεύμα, η μητέρα μου δεν θα υπέφερε από τη λύπη της. Ο Απόστολος Παύλος λέει, όταν βρίσκομαι σε θέση αδυναμίας είμαι δυνατός (έχω το πνεύμα μου δυνατό). «Αδελφοί, πιστεύω στον Κύριο….Να έχετε παράδειγμα τους αδελφούς μας, οι οποίοι για το έργο του Χριστού, δεν φείδονται κόπου και κινδύνων. …Μέχρι θανάτου ήγγισαν.»

Ο εχθρός του ανθρώπου χτυπάει στα αδύνατα σημεία μας. Είναι πονηρός και χαιρέκακος. Να ξέρουμε πρέπει από πού αντλούμε τη δύναμή μας, για να αγωνιζόμαστε εναντίον του. Από την προσευχή, από την λατρεία, από το Ευαγγέλιο, από τα έργα των Πατέρων της Εκκλησίας, από τους Ψαλμούς, από τους Προφήτες , από την μυστηριακή ζωή της Εκκλησίας αντλούμε τη χάρη του Αγίου Πνεύματος.

Στη Θεία Λειτουργία, μετά τον τρισάγιο ύμνο, ο ιερέας εκφωνεί την επίκληση της δύναμης για να ακολουθήσει η ανάγνωση του Αποστόλου και του Ευαγγελίου, ως πηγή δυνάμεως για τους πιστούς.

Στο τέλος ο λαός δια μέσου του ψάλτη, ψάλλει «Είδομεν το φως το αληθινόν, ελάβομεν πνεύμα επουράνιον. Εύρομεν πίστιν αληθή, αδιαίρετον Τριάδα προσκυνούντες. Αύτη γαρ ημάς έσωσεν. Και η Θεία Λειτουργία τελειώνει με τον ύμνον του Ονόματος του Ιησού. «Είη το όνομα Κυρίου ευλογημένον από του νυν και έως του αιώνος. Αμην.»

Ο φόβος είναι άγνοια

 Λαρισινά

Δοκίμια

Του Μ.Ε.Λαγκουβάρδου

                                 « Ο φόβος είναι άγνοια »

       « Ο φόβος είναι άγνοια», είπε ο  Γιώργος,  Έλληνας  φοιτητής της ιατρικής από τη Γεωργία. Τον συναντήσαμε  χθες στο καφέ Όρμπι, ο φίλος μου Γιάννης κι εγώ.  Νιώσαμε κι οι δυο θαυμασμό για  την μόρφωσή του και για την εσωτερική του καλλιέργεια.

       Ο Γιώργος, κατάγεται από Έλληνες γονείς της Γεωργίας. Σου κάνει εντύπωση η ευγένειά του και η  μόρφωσή του. Τιμήθηκε με δυο  πρώτα βραβεία της Ακαδημίας Επιστημών της Γεωργίας. Είναι ο νεώτερος βραβευμένος στην ιστορία του Ιδρύματος. Σε ηλικία μόλις δέκα τεσσάρων ετών, πήρε το πρώτο βραβείο.   Τώρα φοιτά στην Ιατρική Σχολή Λαρίσης  και το όνειρό του είναι όταν τελειώσει τις σπουδές του στη σχολή να ασχοληθεί με την  έρευνα στον τομέα της ιατρικής επιστήμης.   

       -Άλλαξα, είπε, τέσσερα εκπαιδευτικά συστήματα, το Σοβιετικό, το Ρωσικό, το Γεωργιανό και το Ελληνικό.

       -Τι λέει η ιατρική επιστήμη για το φόβο;  ρώτησα όπως κάνω κάθε φορά που συναντώ γιατρό, πρόθυμο να μου δώσει κάποια χρήσιμη συμβουλή. Ποτέ  δεν έμαθα ποιες είναι οι αιτίες του φόβου  και πώς θεραπεύονται. Με απασχολεί από παιδί, όταν άφησε τα ανεξίτηλα στίγματά του στην ψυχή μου. 

       -Ο φόβος είναι άγνοια, είπε .

       -Τι είδους άγνοια είναι αυτή, που παραμένει μέχρι το τέλος αυτής της ζωής, και δεν ξέρουμε , αν δεν μας συνοδεύει και στην άλλη ζωή,  όπως είναι πολύ πιθανόν, αν ο  Αδέκαστος Κριτής δεν τάξει την  ψυχή μας, ένθα οι δίκαιοι αναπαύονται;

         -Έχω την εντύπωση , είπε ο |Γιώργος, ότι στη ζωή σου περίμενες και περιμένεις πολλά από τους άλλους.  Η προσδοκία αυτή προκαλεί φόβο,  είτε τα γεγονότα την διαψεύδουν είτε όχι.

          Πράγματι ο Γιώργος έχει δίκιο.  Από την προσωπική μου πείρα εκείνο που θυμάμαι από το φόβο της παιδικής και της νεανικής ηλικίας είναι ότι αυτό που φοβόμουν ήταν η αχρηστία,  το να είμαι άχρηστος. Μέσα μου, χωρίς να το ξέρω, πίστευα ότι αν ήμουν άχρηστος, όπως με απειλούσε το γεγονός που με φόβιζε, δεν θα έκανε κανείς τίποτα για να με γλιτώσει

       Για τον ίδιο λόγο   αλλάζει το αίσθημα του φόβου κι  άλλοτε   μας αναγεννάει και μας ξανανιώνει  , όταν ο φόβος  είναι του Θεού κι άλλοτε  μας φθείρει και μας αρρωσταίνει, όταν είναι φόβος του κόσμου τούτου, που  μας μαθαίνει να είμαστε χρήσιμοι για να αξίζει να μας αγαπούν.

         Η  πίστη στο Θεό διώχνει το φόβο. Δεν χρειάζεται να είμαστε χρήσιμοι , για να μας αγαπάει και να μας  φυλάσσει από το κακό. Χαιρόμαστε όταν έχουμε φόβο Θεού, αντί  να νιώθουμε το ενοχλητικό αίσθημα του φόβου .

       Το ρήμα φοβούμαι  στα αρχαία χρόνια είχε τη σημερινή σημασία, αλλά  σήμαινε και τη φυγή. Φοβούμαι σήμαινε τρέπομαι εις φυγήν και φοβώ , τρέπω εις φυγήν . Οι αρχαίοι Σπαρτιάτες δεν έφευγαν ποτέ από το πεδίο της μάχης. Έμεναν και υπερασπίζονταν τον τόπο τους.

       Κάποιος απορούσε πού πηγαίνει όλος αυτός ο κόσμος. Έβλεπε  την κίνηση στους δρόμους της Αθήνας, που δεν σταματούσε ποτέ, μέρα και νύχτα και δεν μπορούσε να καταλάβει πού πηγαίνει αυτός ο κόσμος που κινείται διαρκώς από τον ένα τόπο στον άλλον. Κάποτε ρώτησε τον πνευματικό του στο μοναστήρι.  «Δεν ξέρω πού πηγαίνει αυτός ο κόσμος» του είπε ο πνευματικός, αλλά ξέρω ότι είναι φοβισμένος.  

Ο ΔΙΑΒΟΛΟΣ ΓΙΑ ΤΟ ΔΙΑΝΟΗΤΙΚΟ ΚΛΙΜΑ ΣΕ ΟΛΗ ΤΗ ΔΥΤΙΚΗ ΕΥΡΩΠΗ

Ο ΔΙΑΒΟΛΟΣ ΓΙΑ ΤΟ ΔΙΑΝΟΗΤΙΚΟ ΚΛΙΜΑ ΣΕ ΟΛΗ ΤΗ ΔΥΤΙΚΗ ΕΥΡΩΠΗ

(Απ το βιβλίο του Κ.Σ.ΛΙΟΥΙΣ , ΤΑΚΤΙΚΗ ΤΟΥ ΔΙΑΒΟΛΟΥ, Εκδ.Π.ΠΟΥΡΝΑΡΑ)

"Μόνον οι λόγιοι μελετούν τα παλαιά βιβλία, αλλά γι΄ αυτούς έχομε λάβει τέτοια μέτρα ώστε έχουν καταντήσει, μεταξύ όλων των ανθρώπων, να είναι οι πιο ανίκανοι να αποκτήσουν κάποια φρόνηση από αυτά.

Έχομε φθάσει σ΄ αυτό το αποτέλεσμα με την εισαγωγή της επιστημονικής "Ιστορικής Απόψεως". Χάρις σ΄ αυτήν ο άνθρωπος που βρίσκεται μπροστά σ΄ ένα χωρίο παληού συγγραφέα, δεν εξετάζει καθόλου εάν αυτό είναι σύμφωνο με την αλήθεια.

Ερευνά 1) Κάτω από ποια επίδραση βρισκόταν ο παληός συγγραφέας, 2) κατά πόσον η ρήσις αυτή βρίσκεται στα άλλα βιβλία του συγγραφέως, 3)Ποια φάση της αναπτύξεως του συγγραφέως ή της γενικής ιστορίας της σκέψεως διευκρινίζει, 4)κατά πόσον έχει επηρεάσει τους μεταγενεστέρους συγγραφείς, 5)σε ποιο σημείο πρέπει να παρενοήθη (ιδίως από τους λογίους συναδέλφους του),6)ποια είναι η γενική πορεία της κριτικής τα τελευταία δέκα χρόνια και 7) ποια είναι η παρούσα κατάσταση του ζητήματος.

Να παρατηρεί τον παλαιό συγγραφέα σαν δυνατή πηγή γνώσεως- να περιμένει ότι αυτό μπορούσε ίσως να τροποποιήσει τις σκέψεις του ή την συμπεριφορά του- αυτό μπορούσε να απορριφθεί ως πάρα πού απλοϊκό."
(Κ.Σ.ΛΙΟΥΙΣ, ΤΑΚΤΙΚΗ ΤΟΥ ΔΙΑΒΟΛΟΥ, ΕΚΔΟΣΕΙς Π. ΠΟΥΡΝΑΡΑ)

Σχόλιο Μ.Ε.Λ.
Δεν είναι ανεξήγητο γιατί η Δυτική Ευρώπη δεν εξετάζει καθόλου αν είναι σύμφωνο με την αλήθεια. Η Δυτική Ευρώπη δεν δέχεται ότι υπάρχει αλήθεια. Για την Δυτική Ευρώπη δεν υπάρχει αλήθεια, υπάρχουν μόνον σκέψεις για την αλήθεια.

Με αυτόν τον τρόπο π.χ. τα ΜΜΕ παρουσιάζουν τις απόψεις τους ως γεγονότα, ενώ είναι μόνο σκέψεις δικές τους, κατά πώς τους συμφέρει κάθε φορά. Ο κόσμος το πήρε είδηση πια και δεν ψάχνει.

Μια φορά σε κάποια διάλεξη ευρωπαΪστή έκανα μια ερώτηση χωρίς να λάβω απάντηση. Ένας γέρος με περίμενε στην έξοδο: Τί ψάχνεις; είπε.

ΔΙΑΚΡΙΣΗ ΤΩΝ ΠΝΕΥΜΑΤΩΝ

Του Μόσχου Εμμανουήλ Λαγκουβάρδου

Στην Ορθοδοξία η αρετή της διάκρισης , της διάκρισης των πνευμάτων, είναι ίσως η μεγαλύτερη αρετή. Όταν κάποιοι προσκυνητές στο Άγιον Όρος ρώτησαν , τί κάνουν οι μοναχοί εκεί, ένας γέρων απάντησε.
- Δεν κάνουμε κατάχρηση του κόσμου.

Τα λόγια αυτά του καλού γέροντος σημαίνουν πως ο μοναχισμός είναι ζωή με διάκριση. Ο μοναχός έχει διάκριση. Η διάκριση των πνευμάτων είναι αναγκαία. Ο άνθρωπος μετέχει στα πνεύματα, ως πνευματικό ον που είναι και ο ίδιος. Χωρίς διάκριση μας παγιδεύουν τα πονηρά πνεύματα. Πιανόμαστε σαν τα στρουθία στις παγίδες τους. "Ως στρουθία ερρύσθημεν εκ της παγίδος του εχθρού", γράφει ο Δαβίδ.

Ο μοναχός κάνει αγώνα για να έχει σωστή διάκριση. Το πνεύμα της πονηρίας εμφανίζεται ως άγγελος φωτός. Κάποιος μοναχός, λέει το Γεροντικό, είχε αυτή τη μέθοδο για να ξέρει, αν το πνεύμα που εμφανιζόταν ήταν του Θεού. Το γνώρισμα των πνευμάτων του Θεού είναι η ταπείνωση και η πίστη, ενώ των πονηρών πνευμάτων είναι η υπερηφάνεια και η απιστία.

Όταν εμφανιζόταν κάποιο πνεύμα του πονηρού με την μορφή του αγγέλου του φωτός, του έλεγε: "Πάμε πρώτα να προσκυνήσουμε τον Δέσποτα Ιησού Χριστό...". Πριν αποσώσει το λόγο του ο γέροντας, το πονηρό πνεύμα γινόταν άφαντο.

Ένα παράδειγμα διάκρισης των πνευμάτων από τη σύγχρονη πραγματικότητα. Στην πολιτική π.χ. όταν το πνεύμα είναι ώριμο να φύγει μια κατάσταση, πληθαίνουν οι φωνές "δεν θα βρεθεί κανείς να τους διώξει αυτούς;". Αν δεν υπήρχε αυτό το πνεύμα δεν θα μιλούσε κανείς.

Τελικά βρίσκεται κάποιος που τους διώχνει. Είναι άλλο θέμα, το είδος της φυγής , αν είναι άτακτη φυγή, για να έρθουν στην εξουσία άρχοντες που πραγματικά αγαπάνε το λαό ή είναι τακτική υποχώρηση, για να επανέλθουν με άλλο προσωπείο.

ΓΙΑΤΙ ΤΙΜΩΡΟΥΝΤΑΙ ΤΑ ΑΘΩΑ ΘΥΜΑΤΑ ΑΝΤΙ ΟΙ ΕΝΟΧΟΙ;

Του Μόσχου Εμμανουήλ Λαγκουβάρδου

1. Ποιος πληρώνει τις αμαρτίες του σημερινού κόσμου;

2.Ποιος είναι λογικό και τίμιο να να πληρώνει τις αμαρτίες , εκτός από εκείνον που τις διέπραξε;

3. Στην πραγματικότητα ποιοι πληρώνουν συνήθως τις αμαρτίες των άλλων;

4. Τί σημαίνουν τα λόγια "αμαρτίες γονέων, παιδεύουσι τέκνα;"

5. Είναι δίκαιο να τιμωρούνται τα αθώα παιδιά για τις αμαρτίες των γονέων τους;

6. Το δέχονται αυτό οι γονείς , να πληρώνουν τις αμαρτίες τους τα αθώα παιδιά τους;

7. Το δέχονται ή δεν το δέχονται;

8. Νομίζω πως σιωπηρά το δέχονται; Αλλά κι αν δεν το δέχονταν δεν θα γινόταν το ίδιο;

4. Αυτό θα το δούμε.

5. Γιατί άλλοι τα σπάνε κι άλλοι πληρώνουν τα σπασμένα; Ποιος το θέλει αυτό;

6. Κανένας, εκτός από αυτούς που τα σπάνε.

7. Εσύ, ως γονέας, δεν το θέλεις;

8. Όχι, βέβαια.

9. Το θέλεις.

10. Δεν το θέλω.

11. Γιατί δεν τιμωρούνται οι πραγματικοί ένοχοι, δηλαδή αυτοί που διέπραξαν τις αμαρτίες τους;

12. Γιατί αυτοί που κάνουν τα σφάλματα , έχουν εξασφαλίσει και την ατιμωρησία τους.

13. Πώς γίνεται να εξασφαλίσουν την ατιμωρησία τους, όταν εκατομμύρια γονείς και παιδιά δεν το θέλουν; Ή μήπως το θέλουν; Μήπως έδωσες κιόλας τη συναίνεσή σου;

14. Σκέφτηκες, αν έδωσες τη συναίνεσή σου και με ποιο τρόπο;

15. Ξέρεις, τί είπαν στη γυναίκα του πρωτομάστορα, για να εξασφαλίσουν τη συναίνεσή της, να την κτίσουν ζωντανή στα θεμέλια του γεφυριού της Άρτας; Της είπαν πως αν δεν δεχθεί αυτή, θα κτίσουν τον αδερφό της.

16. Ξέρεις τί τους είπε η μάνα του παιδιού που το έχτισαν ζωντανό για να σταθεί το φρούριο του Σουράμ, σύμφωνα με τον ομώνυμο γεωργιανό θρύλο;

17. Τους είπε, γιατί δεν μιμείστε την αθωότητα του παιδιού μου για να στερεωθεί το φρούριο και να μην κλονίζεται κι ο Εχθρός επιτίθεται στα παιδιά μας;

18. Το ίδιο αυτό ερώτημα τίθεται σε όλους που αδικούν και τις αδικίες τους τις πληρώνουν τα αθώα θύματα.

19. Τί λέει μέσα του καθένας από μας, αντί να μην αμαρτάνει; Αφού η δική μου συμπεριφορά αποτελεί συναίνεση, η οποία με τη σειρά της κλονίζει τους θεσμούς που προστατεύουν την αθωότητα, αντί να αλλάξω εγώ και να μην δίνω τη συναίνεσή μου , ας πάει στα κομμάτια η αθωότητα.

20. "Να ζείτε σ΄ αυτόν τον κόσμο, χωρίς να είστε από τα στοιχεία αυτού του κόσμου". Μόνον έτσι δεν δίνουμε τη συναίνεση να πληρώνουν οι αθώοι για τις αμαρτίες των ενόχων. Αυτό είναι το μήνυμα του Ευαγγελίου, το μήνυμα της Ειρήνης.























































.

ΠΕΡΙ ΗΛΙΘΙΩΝ

Του Μόσχου Εμμανουήλ Λαγκουβάρδου

Μερικές αλήθειες για τους ηλιθίους:

1. ΟΙ ηλίθιοι που κυκλοφορούν είναι περισσότεροι που κυκλοφορούν, είναι πολύ περισσότεροι από όσους νομίζουμε.

2.Ο Αμερικανός συγγραφέας Τζακ Κέρουακ, το λέει αυτό, στο βιβλίο του Αλήτες του Ντάρμα, κάπως διαφορετικά: Λέει: " Οι καβαλίνες είναι περισσότερες από τα άλογα."

3. Οι ηλίθιοι γεννιούνται και παραμένουν ακόμα κι αν πάρουν βραβείο Νόμπελ.

Ο ίδιος ο 'Αλμπερτ ΑΪνστάΪν παραδέχθηκε πως συχνά συλλαμβάνει τον εαυτό του , να είναι εντελώς ηλίθιος. Αυτό το γράφει στο αυτοβιογραφικό του βιβλίο "Ο Νέος Κόσμος", αν δεν με απατάει η μνήμη μου.

Σχετική έρευνα απέδειξε ότι
ότι ένα τμήμα των βραβείων Νόμπελ αποτελείται από ηλιθίους.

Υπάρχουν ηλίθιοι που βλάπτοντας τους άλλους, δεν βλέπουν ότι βλάπτουν πολύ περισσότερο τον εαυτό τους. Αυτό το είδος βρίσκεται πιο πολύ σε δουλειές που πληρώνει κανείς πολύ ακριβά αυτά που κερδίζει. Ας μην ονομάσουμε αυτές τις δουλειές, τις ξέρουν καλά όσοι τις δοκίμασαν.

Θα φέρουμε μόνο ένα παράδειγμα , αυτούς που σε καταστάσεις ανελευθερίας διακινδυνεύουν αναλαμβάνοντας θέσεις εξουσίας.

Έπρεπε να τους κυνηγούν για να τους δώσουν αυτές τις θέσεις και να φεύγουν μακριά, αν δεν ήταν η ανθρώπινη ηλιθιότητα.

Τα μη ηλίθια άτομα δεν βλέπουν τη ζημιά που μπορούν να πάθουν στη συναναστροφή τους με ηλιθίους.

Σ' αυτά και σε άλλα παρόμοια συμπεράσματα καταλήγει κανείς διαβάζοντας το ενδιαφέρον βιβλίο του C.M.CIPOLLA , ALEGRO MA NON TROPO, Δοκίμιο περί ανθρώπινης βλακείας, Έκδοση ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΓΡΑΜΜΑΤΑ, ΜΕΤΆΦΡΑΣΗ Καίτη Μάρακα

ΣΕΛΙΔΕΣ ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟΥ

Του Μόσχου Εμμανουήλ Λαγκουβάρδου

ΣΤΟ ΤΑΧΥΔΡΟΜΕΙΟ ΠΗΓΑ ΝΑ ΡΩΤΗΣΩ πόσα είναι τα ταχυδρομικά τέλη για μια κάρτ –ποστάλ. «Ενενήντα λεπτά» λέει μια πρόσχαρη νεαρή γυναίκα πίσω από το τζάμι του ταμείου. «Αυτό ήθελα μόνο». «Να σας δώσω και τα γραμματόσημα». Δεν είχα σειρά. Μου τα δίνει. Την ευχαριστώ πάρα πολύ. Με ευχαριστεί πολύ και εκείνη.

ΜΙΑ ΚΥΡΙΑ ΚΡΑΤΩΝΤΑΣ ΜΙΑ ΤΣΑΝΤΑ ΜΕ ΠΟΡΤΟΚΑΛΙΑ έρχεται στο καφέ Όρμπι. «Του άρεσε το παλτό μου» λέει για μένα και δίνει ένα πορτοκάλι σε μένα, ένα στην κυρία στο μπαρ και ένα στην αδερφή της. «Τι ωραία που σας πηγαίνει το καπέλο σας» λέει σε μένα, δίνοντάς μου το πορτοκάλι.

Προχθές τη συνάντησα στο δρόμο και της έκανα κοπλιμέντο για το καμηλό παλτό της. Το καλό έχει αλυσιδωτές αντιδράσεις στην ψυχή αλλά και στον εξωτερικό κόσμο . Η μικρή ιστορία που θα σας αφηγηθώ παρακάτω είναι μια παραβολή.

Στην Κάλυμνο, όταν υπηρετούσα εκεί, δεν ήμουν παντρεμένος. Δεν είχα παιδιά κι αγαπούσα όλα τα παιδιά σαν δικά μου. Μόλις με έβλεπαν να περνώ στη γειτονιά , έτρεχαν χαρούμενα όλα μαζί κι έρχονταν κοντά μου , με γέλια και χαρές.

Το ίδιο έκαναν και στον Ρομπέρτο, αλλά σε κείνον πλησίαζαν πιο πολύ και τον έπιαναν από τα φαρδιά του παντελόνια. Ο Ρομπέρτος έτσι καθώς ήταν ψηλός και άβολος, έμοιαζε με κανέναν πελαργό που τον έπιαναν από τις φτερούγες και προχωρούσε όλος ο χορός μαζί , με βήμα θριαμβικό.

Ανάμεσα στα παιδάκια αυτά ήταν κι ένα μικρό κοριτσάκι, πολύ πιο μικρό από όλα. Αυτό δεν πλησίαζε όπως τα άλλα. Έμενε στην άκρη. Κι όταν έφευγαν όλα και μέναμε οι δυο, το χαιρετούσα «γεια σου Ελένη», αλλά δεν απαντούσε. Μόνο όταν ήταν να στρίψω στη γωνία, μου φώναζε, «Μόσχο». Αυτό. Τίποτε άλλο.

Γιατί αφηγήθηκα την ιστορία αυτή της μικρής Ελένης. Γιατί θέλοντας να της δίνω καμιά καραμέλα, σαν ευγνωμοσύνη , γέμιζα τις τσέπες μου και έδινα σε όλα τα παιδάκια.

Αν ήταν τότε πέντε χρονών νήπιο, τώρα θα είναι σαράντα πέντε χρονών ώριμη γυναίκα.

ΕΒΑΨΑΝ ΜΕ ΑΣΠΡΟ ΧΡΩΜΑ ΤΑ ΤΖΑΜΙΑ του αυτοκινήτου κι η ιδιοκτήτρια μια νεαρή, φορώντας σφιχτό κολλάν έτριβε τα τζάμια με τρόπο που δονούνταν όλο το κορμί της.
Το ίδιο έκανε δίπλα της και μια μεσόκοπη κυρία στο δικό της αυτοκίνητο. Αυτή ήταν καλά ντυμένη, με παλτό, γιατί έκανε παγωνιά.

«Δεν βγαίνει το χρώμα,» λέει λυπημένα η νεαρή κοπέλα στη μεσόκοπη. Κοιτάζω το πρόσωπο της μεσόκοπης και μου αρέσει η στωικότητα που εκφράζει.

ΜΙΑ ΓΥΝΑΙΚΑ ΠΛΕΝΕΙ ΤΗ ΒΕΡΑΝΤΑ ΤΗΣ. Της λέω ¨καλημέρα» σαν ένα ευχαριστώ που έχει πάντα τη βεράντα της τόσο καθαρή. Στο τραπέζι πάντα έχει ένα καινούριο καλοσιδερωμένο τραπεζομάντυλο και μια γλάστρα με ένα ζωηρό λουλούδι.

Περνάμε λίγα δευτερόλεπτα, ώσπου να βεβαιωθεί , αν είναι αληθινός ο χαιρετισμός ή αν είναι πείραγμα. «Καλημέρα» απαντάει και ησυχάζω κι εγώ γιατί δεν θα ήθελα να αλλάξω δρόμο και να μην περνώ από την όμορφη βεράντα της

Πιστεύω ότι αυτοί που αγαπούν την ομορφιά, είναι οι πιο κοινωνικοί ΄άνθρωποι. Θα αρρωστήσουμε όλοι με αυτήν την ασχήμια.

Ποιος θα πείσει τους χωρικούς που άφησαν τα χωριά του κάμπου κι ήρθαν στις πόλεις, χωρίς στοιχειώδη καλαισθησία;

Copyright: Μ.Λ.

Η ΠΑΡΟΥΣΙΑ ΤΟΥ ΥΙΟΥ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ

Του Μόσχου Εμμανουήλ Λαγκουβάρδου

Ας υποθέσουμε ότι ο άνθρωπος είναι ένας δημιουργός που περνάει τρεις ηλικίες:

Πρώτη ηλικία περισπασμού, ανακαλύπτει την κλίση του και συλλέγει το υλικό,

Δεύτερη ηλικία του περισπασμού, η δημιουργία του αγαθού και

Τρίτη ηλικία του τέλους του περισπασμού, όταν δει το βδέλυγμα της ερημώσεως να "ίσταται εν τόπω αγίω", οι περισπασμοί είναι ανούσιοι και εγκαταλείπονται.

 Η παρουσία του Υιού του Ανθρώπου είναι ως η αστραπή!

ΑΞΙΖΕΙ ΝΑ ΖΗΤΑΜΕ ΤΟ ΑΝΘΡΩΠΙΝΟ

Του Μόσχου Εμμανουήλ Λαγκουβάρδου

Αξίζει να ζητάμε το ανθρώπινο. .Το ανθρώπινο χάνεται παντού.

Αν ζητάς π.χ. καφενείο όπου σέβονται τον διπλανό τους και δεν καπνίζουν, όπου  οι καπνιστές βγαίνουν έξω, υπάρχει ένα, ίσως το μοναδικό. Είναι το "ΘΡΑΚΙΚΟΝ" του Ανέστη Λαζαρίδη, στην Κομοτηνή.

Θα μου πείτε, θα πάμε στην Κομοτηνή για να βρούμε ένα καθαρό καφενείο; Ναι , θα πάμε, κι ακόμα μακρύτερα. Μόνο έτσι θα αισθανθούμε πόσο πολύτιμο είναι το ανθρώπινο και θα το πονέσουμε.

Στη Λάρισα, με την αλαζονεία του αρχοντοχωριάτη που δεν καταλαβαίνει, αν υπάρχει και άλλος κόσμος, εκτός από αυτόν , δεν πρόκειται να υπάρξει ποτέ το ανθρώπινο.

ΤΟ ΤΕΛΕΙΟ ΑΙΤΗΜΑ

 Του Μόσχου Εμμανουήλ Λαγκουβάρδου

"Όταν γράφεις, να γράφεις προς τον ιδανικό αναγνώστη" μου είπε κάποτε ο ποιητής Ρόμπερτ Λαξ, στους ατέλειωτους περιπάτους μας στην προκυμαία της Καλύμνου, στα ευλογημένα χρόνια 1968 με 1971.

Τώρα, σαράντα τόσα χρόνια μετά, καταλαβαίνω το νόημα που κρύβουν τα λόγια του αυτά. Για να γράψεις προς τον ιδανικό αναγνώστη, πρέπει να είσαι ο ίδιος ιδανικός αναγνώστης. Δεν μπορώ να είμαι μίζερος και να μιλώ στον ιδανικό αναγνώστη.

Όταν γράφω για ένα πράγμα, να μην έχω στο νου μου ένα κάποιο πράγμα, αλλά το τέλειο, το πολυτιμότερο από όλα. Για να γράφω πρέπει να αφήσω το μίζερο εαυτό μου. Αυτό που που λένε οι Πατέρες, ότι οι μίζεροι κι οι αρρωστημένοι να μην γράφουν , γιατί η αρρώστια είναι κολλητική. Με το μέτρο που μετράμε, θα μετρηθούμε.

Ο Ρόμπερτ Λαξ, υπήρξε ο δάσκαλός μου σε πολλά και όχι μόνο στη λογοτεχνία. Πάνω από όλα του χρωστώ ότι με το παράδειγμά του , με βοήθησε να ξαναβρώ την πίστη μου στο Χριστό και να με βγάλει από το πηγάδι της απόγνωσης και της απελπισίας , όπου με έριξε η επίδραση συγγραφέων, που οι ίδιοι δεν μπόρεσαν ή δεν ζήτησαν να πιστέψουν πουθενά.

Δεν ζουν πια οι συγγραφείς αυτοί, αλλά τα βιβλία τους έχουν μεγάλη κυκλοφορία κι οι νέοι πρέπει να φυλάγονται από αυτά, όπως είναι ο Καζαντζάκης π.χ. , ο οποίος γνώρισε πολλές παραδόσεις, όχι όμως και την Ορθόδοξη Παράδοση. Αν την γνώριζε θα πίστευε και θα ομολογούσε ότι ο Ιησούς είναι ο Θεός.

Οι λόγοι του Ιησού είναι το πρότυπο για κάθε συγγραφέα, γιατί ο Κύριος μιλάει για το τέλειο. Όταν λέει τη λέξει "αίτημα", εννοεί το τέλειο "αίτημα". Όταν λέει δεν ζητήσατε τίποτα, εννοεί δεν ζητήσατε τίποτα τέλειο. Είναι σαν να πηγαίνουμε στο Θεό που έχει ετοιμάσει για μας τα πολυτιμότερα πράγματα και εμείς με τη μιζέρια μας, του ζητάμε να ενισχύσει τη μιζέρια μας και να μας κάνει ακόμα περισσότερο μίζερους.

Τί εννοούν, λοιπόν , τα λόγια του Ιησού προς τους μαθητές Του , "έως άρτι ουκ ητήσατε ουδέν εν τω ονόματί μου. αιτείτε και ληψεσθε, ίνα η χαρά υμών η πεπληρωμένη" (μέχρι τώρα δεν ζητήσατε τίποτα από τον Πατέρα μου. Ζητείτε και θα λάβετε, για να είναι η χαρά σας ολοκληρωμένη."

Ως απάντηση θα μεταφέρω εδώ τα λόγια τα λόγια του βιβλίου "ΙΗΣΟΥΣ, Ατενίζοντας τον Σωτήρα" , γραμμένο από ένα μοναχό της Εκκλησίας της Ανατολής: "Θέλομεν τον Ιησούν ιδείν", είπαν μερικοί Έλληνες στον απόστολο Φίλιππο. Την ίδια φράση απευθύνω και τώρα σαν προσευχή στο Άγιο Πνεύμα: Βασιλεύε Ουράνιε, Πνεύμα Άγιο, κάνε με να δω τον Ιησού. "
(ΙΗΣΟΥΣ, Ατενίζοντας τον Σωτήρα, Εκδόσεις Δόμος, Αθήνα 1988)

Ο ΕΧΘΡΟΣ ΟΡΜΑΕΙ ΣΤΑ ΠΑΙΔΙΑ

 Του Μόσχου Εμμανουήλ Λακουβάρδου

«Μη φοβηθείτε αυτούς που σκοτώνουν το σώμα
αλλά δεν μπορούν να σκοτώσουν την ψυχή»
Ματθ.10,28

Ο εχθρός ορμάει στα παιδιά, αλλά για τις κυβερνήσεις, τα πολιτικά κόμματα, την κοινωνία ολόκληρη «πέρα βρέχει». Ακόμα κι οι ίδιοι οι γονείς εφησυχάζουν αφού το αγαθό που κινδυνεύει ,η ψυχή , δεν είναι γι’ αυτούς το πολυτιμότερο από όλα , πιο πολύτιμο κι απ΄ την ίδια τη ζωή. «Τι θα ωφεληθεί ο άνθρωπος αν κερδίσει όλο τον κόσμο και στερηθεί την ψυχήν αυτού;» λέει το Ευαγγέλιο. Η ελληνική κοινωνία (και η ελληνική οικογένεια ) δεν ανησυχεί για τις ψυχές των παιδιών της αν και γνωρίζει τους κινδύνους που τις απειλούν!
Τα αρχαία χρόνια επιτρέπονταν οι ανθρωποθυσίες και κανείς δεν διαμαρτυρόταν γι’ αυτήν την βαρβαρότητα. Τα θύματα ήταν κυρίως νέοι. Παράδειγμα τα θύματα του βασιλιά των Αθηνών Αιγαία , που για να διατηρήσει το καθεστώς του θυσίαζε μερικές δεκάδες νέων κάθε χρόνο. Απορεί κανείς πώς οι Αθηναίοι γονείς των παιδιών αυτών αποδέχονταν παθητικά τη θυσία τους;
Μήπως όμως αποδεχόμαστε κι εμείς τώρα παθητικά τη νέα βαρβαρότητα, που τείνει να επιβληθεί σε όλο τον κόσμο και δεν το πήραμε είδηση; Μήπως χρησιμοποιούνται μέθοδοι που η ανθρωπότητα υπό το φως της Χριστιανικής Διδασκαλίας έχει καταδικάσει; Δυο παραδείγματα απ΄ την εποχή μας, το παράδειγμα των αυτοκινήτων και το παράδειγμα της τηλεόρασης είναι ενδεικτικά:
Στην εποχή μας κάθε δέκα χρόνια περισσότεροι από 15.000 άνθρωποι χάνουν τη ζωή τους στα αυτοκινητιστικά ατυχήματα.( Οι αιτίες είναι γνωστές, η μεγάλη ταχύτητα, η μη τήρηση των κανόνων οδήγησης κ.α.). Τέσσερις χιλιάδες από αυτούς είναι παιδιά. Ποιοι από τους πατέρες και ποιες από τις μητέρες των παιδιών αυτών εγκατέλειψαν τα αυτοκίνητά τους ; Όσον αφορά την τηλεόραση: Κανείς δεν αμφιβάλλει για τη βλάβη που προκαλεί σε όλους , ιδιαιτέρως όμως στις ψυχές των παιδιών. Ποια ελληνική οικογένεια έβαλε το δέκτη της τηλεόρασης στην αποθήκη;
Ένας Γεωργιανός θρύλος λέει πως υπήρξε ένας σοφός βασιλιάς στη Γεωργία που για να προστατεύει το πιο πολύτιμο θησαυρό της χώρας του την αγνότητα και την αθωότητα των παιδιών έχτισε έναν πύργο, τον Πύργο του Σουράμ. Ο πύργος όμως αυτός ολοένα χτιζόταν και ολοένα έπεφτε κι οι Γεωργιανοί της εποχής του σοφού βασιλιά δεν ησύχαζαν ποτέ γιατί ήξεραν ότι δίχως τον πύργο ο εχθρός θα ορμήσει στα παιδιά. Το κύριο μέλημά τους ήταν αυτό, να φυλάξουν την αγνότητα και την αθωότητα των παιδιών τους απ΄ τη διαφθορά.
Όταν ακούς αυτόν τον θρύλο ο νους σου πάει στη σύγχρονη εποχή και στην αδιαφορία του κόσμου για τα παιδιά. Δεν είναι για τον σύγχρονο άνθρωπο υπέρτατο αγαθό η ψυχή του παιδιού και δεν αξίζει να ενδιαφερθεί να τη φυλάξει;
Όλα τα έμβια όντα που έχουν αναπτυγμένη την έλλογη ή την ενστικτώδη νοημοσύνη τους φροντίζουν για τα παιδιά τους. Δεν συμβαίνει το ίδιο και με τους ανθρώπους της εποχής μας. Οι άνθρωποι της σύγχρονης εποχής αδιαφορούν για ό,τι πολυτιμότερο έχουν τα παιδιά τους, την ψυχή. Μακάρι να πρόσεχε και η κοινωνία των ανθρώπων τα παιδιά της και να φρόντιζε για την ψυχή τους, όπως φροντίζει για την οικονομία και για τα περιουσιακά ζητήματα..
Έγινα μάρτυρας ενός γεγονότος, που μοιάζει με θαύμα. Είδα μπροστά μου χιλιάδες μυρμήγκια να μετακινούν τις νύμφες τους για να τις φυλάξουν από τον άμεσο κίνδυνο στον οποίο εντελώς ξαφνικά και ανεπάντεχα βρέθηκε η φωλιά τους. Τα μυρμήγκια μετακίνησαν με τέτοια εκπληκτική ταχύτητα τις νύμφες τους σε ειδικές κρύπτες, χωρίς το παραμικρό λάθος, την παραμικρή άστοχη κίνηση! Η μετακίνηση ήταν τόσο γρήγορη που δεν προλάβαινε το μάτι να τη δει. Το μόνο που μπορούσες να δεις ήταν το αποτέλεσμα που ήταν καμία νύφη ξεχασμένη, εγκαταλειμμένη, εκτεθειμένη σε κίνδυνο! Μόνο αν είχαν εξασκηθεί χιλιάδες χιλιάδων φορές θα μπορούσαν να κατορθώσουν ένα τέτοιο επίτευγμα αν δεν είχε προνοήσει γι΄ αυτά η σοφία του παντοδύναμου και πάνσοφου Δημιουργού!
Ο Δαβίδ περιγράφει στον 120ό ψαλμό του τα συναισθήματα του πιστού που έχει στήριγμά του το Θεό. Γράφει: «Η βοήθειά μου παρά Kυρίου,/ του ποιήσαντος τον ουρανόν και την γην./ Μη δως εις σάλον τον πόδα σου,/ μηδέ νυστάξει ο φυλάσσων σε./ Ιδού ου νυστάξει ουδέ υπνώσει/ ο φυλάσων τον Ισραήλ./ Κύριος φυλάξει σε,/ Κύριος σκέπη σου επί χείρα δεξιάν σου. Ημέρας ο ήλιος ου συγκαύσει σε. ουδέ η σελήνη την νύκτα/ Κύριος φυλάξει σε από παντός κακού, / φυλάξει την ψυχήν σου ο Κύριος./ Κύριος φυλάξει την είσοδόν σου και την έξοδόν σου/ από του νυν και έως του αιώνος».
Θα κάνουμε πολύ δρόμο να συναντήσουμε έναν αληθινό άνθρωπο. Θα σηκώνουμε τα μάτια μας στα ψηλά βουνά, από όπου θα περιμένουμε να έρθει η βοήθειά μας. Τα ψηλά βουνά είναι οι άγιοι και οι όσιοι της εκκλησίας μας οι οποίοι προσεύχονται διαρκώς για όσους τους επικαλούνται και για όλους τους ανθρώπους.
Αργά ή γρήγορα οι άνθρωποι θα δουν τη ματαιότητα της ζωής χωρίς πίστη στο Θεό κι ανιδιοτελή αγάπη μεταξύ τους. Θα νιώσουν το μεγάλο κενό μέσα τους και την έλλειψη νοήματος , που χωρίς αυτό κανείς δεν μπορεί να ζήσει μακρά και ευτυχισμένη ζωή.

(«Ο Θεός του θερισμού», Βιβλιοπωλεία «Παιδεία» Λάρισας)

ΑΣΦΑΛΗΣ ΕΞΟΔΟΣ

Του Μόσχου Εμμανουήλ Λαγκουβάρδου

Οι πολιτικοί που νιώθουν ενοχή φοβούνται να αφήσουν την εξουσία και να φύγουν. Ούτε να μείνουν μπορούν, ούτε να φύγουν. Εκτός αν νιώσουν ασφαλείς φεύγοντας. Ας μην περιμένουμε την ολοκληρωτική καταστροφή. Ας τους εγγυηθούμε μια ασφαλή έξοδο.

Αυτά γράφει ο Ξενοφών, χιλιάδες χρόνια πριν. Ας εμβαθύνουμε στα λόγια αυτά κι ας δουλέψουμε για να ανανεώσουμε την κοινωνία μας. Οι κοινωνίες ανανεώνονται, όταν εμβαθύνουν στη σοφία του παρελθόντος.

Διαβάστε με προσοχή τον Ιέρωνα ή Τυραννικόν του Ξενοφώντος:

ΞΕΝΟΦΩΝΤΟΣ ΙΕΡΩΝ Ή ΤΥΡΑΝΝΙΚΟΣ
(Περί τιμών)

"Εγώ βέβαια καλοτυχίζω έναν άνθρωπο που τιμάται με τέτοιο τρόπο. διότι νιώθω ότι αυτός δεν αντιμετωπίζει επιβουλές, αλλ΄ ότι νοιάζονται να μην πάθει κάτι και ότι ζει χωρίς φόβο, χωρίς φθόνο, χωρίς κίνδυνο και ευτυχισμένα.

ενώ ο τύραννος, σαν να είναι καταδικασμένος από όλους τους ανθρώπους να θανατωθεί εξαιτίας των αδικιών , έτσι, Σιμωνίδη, ξέρε το καλά, ζει και νύκτα και μέρα."

Όταν ο Σιμωνίδης άκουσε προσεκτικά όλα αυτά, είπε: "Και πώς, Ιέρωνα, αν η εξουσία αυτή είναι τόσο επικίνδυνη και εσύ το έχεις καταλάβει, δεν απομακρύνεσαι από ένα τόσο μεγάλο κακό, αλλ' ούτε συ ούτε κανένας άλλος ποτέ ως τώρα δεν εγκατέλειψε με τη θέλησή του αυτή την εξουσία, αφού μια φορά την κατέκτησε;"

"Επειδή, Σιμωνίδη ", είπε, " και από την άποψη αυτή η "τυραννίδα" είναι κάτι πολύ κακό. δηλαδή δεν είναι δυνατό ούτε να φύγει κάποιος από αυτή. Διότι ποιος ποτέ τύραννος θα μπορούσε να επαρκέσει ή πληρώνοντας χρήματα σ΄ εκείνους από τους οποίους άρπαξε χρήματα ή ανταποδίδοντας με δική του φυλάκιση όσους φυλάκισε ή πώς θα μπορούσε να προσφέρει αρκετές ζωές, για να θανατωθούν, για όσους σκότωσε;"

Αλλά Σιμωμνίδη, αν σε οποιονδήποτε άλλον συμφέρει να κρεμαστεί, ξέρε ότι εγώ τουλάχιστον διαπιστώνω ότι αυτό κυρίως συμφέρει σ΄ έναν τύραννο να το κάνει. Διότι μόνο σ΄ αυτόν δεν συμφέρει ούτε να έχει ούτε να εγκαταλείψει τα κακά."

Θα σου πω, Σιμωνίδη, και ένα άλλο δυσάρεστο πάθημα των τυράννων. Ξέρουν δηλαδή όχι λιγότερο από τους απλούς πολίτες τους δυνατούς, τους σοφούς και τους δικαίους.

Αυτούς όμως, αντί να τους εκτιμούν, τους φοβούνται. τους ανδρείους μήπως αποτολμήσουν κάτι για χάρη της ελευθερίας. τους σοφούς, μήπως επινοήσουν κάτι. τους δικαίους , μήπως επιθυμήσει ο κόσμος να κυβερνηθεί από αυτούς.

Όταν όμως από φόβο παραμερίζουν τέτοιους ανθρώπους, ποιοί άλλοι τους μένουν, για να τους χρησιμοποιήσουν, παρά οι άδικοι, όσοι δεν μπορούν να αυτοσυγκρατηθούν και οι δουλοπρεπείς;

ΕΝΤΥΠΑ

Του Μόσχου Εμμανουήλ Λαγκουβάρδου

Δεν μπορούμε να επιλέξουμε να διαβάζουμε ή να μην διαβάζουμε καθόλου έντυπα.

Μπορούμε να επιλέξουμε να διαβάζουμε καλά έντυπα ή άθλια. Και το καλό έντυπο κανένας δεν το προβάλλει στους νέους.

"Η ΒΟΥΛΗΣΗ ΤΗΣ ΠΙΣΤΗΣ"

Του Μόσχου Εμμανουήλ Λαγκουβάρδου

Του Μόσχου Εμμανουήλ Λαγκουβάρδου
  

  

Ως προς τη βούληση της πίστης υπάρχουν δύο επιλογές. Η επιλογή να πιστέψει κανείς και η επιλογή να μην πιστέψει. Κι οι δυο επιλογές γίνονται με δικό μας ρίσκο. 

Ο Αμερικανός φιλόσοφος Ουίλιαμ Τζέϊμς, στο βιβλίο του «Η Βούληση της Πίστης», Έκδοση Πρίντα, γράφει: «θέλω να είμαι με το μέρος των νικητών.»

Ποια από τις δυο προαναφερόμενες επιλογές είναι η επιλογή των νικητών , την οποία προτιμάει ο διάσημος Αμερικανός φιλόσοφος; Ποιοι είναι οι νικητές αυτοί που επιλέγουν να πιστεύουν ή αυτοί που επιλέγουν να μην πιστεύουν;

Για να κάνει αισθητή τη σκέψη του ο Ουίλιαμ Τζέϊμς , χρησιμοποιεί την εικόνα των χαμένων στη χιονοθύελλα: Χαμένοι στη χιονοθύελλα , στο βουνό, αν προχωρήσουν για το καταφύγιο κινδυνεύουν να σκοτωθούν πέφτοντας σε κάποια χαράδρα, γιατί δεν έχουν καθόλου ορατότητα . Έχουν όμως την ελπίδα του καταφυγίου. Αν δεν προχωρήσουν δεν έχουν καμιά ελπίδα. Θα πεθάνουν από το κρύο.

Εσύ τί θα διάλεγες; Την ελπίδα ή το φόβο;

«Τι μας αποδεικνύει « , λέει ο ΤζέΪμς , « ότι η εξαπάτηση δια της ελπίδας είναι χειρότερη από την εξαπάτηση διά του φόβου; Εγώ, τουλάχιστον , δεν βλέπω καμία τέτοια απόδειξη, και απλώς αρνούμαι να συμμορφωθώ με την προσταγή του επιστήμονα να μιμηθώ τη δική του επιλογή, όταν το διακύβευμα είναι για μένα αρκετά σημαντικό, ώστε να μου δίνει το δικαίωμα να επιλέξω μόνος μου τον τρόπο με τον οποίο θα διακινδυνεύσω. «

«Εάν η θρησκεία είναι αληθής και οι υπέρ αυτής αποδείξεις παραμένουν ανεπαρκείς, δεν επιθυμώ, καταπιέζοντας με τις απόψεις σας τη φύση μου (η οποία αισθάνομαι ότι έχει τελικά κάποιο ρόλο να παίξει σε αυτή την υπόθεση), να εγκαταλείψω τη μοναδική μου ευκαιρία στη ζωή, να βρεθώ στην πλευρά των νικητών.

Μια ευκαιρία που φυσικά εξαρτάται από την προθυμία μου να διακινδυνεύσω να ενεργήσω, σαν να ήταν προφητική και ορθή η παθιασμένη ανάγκη μου να δω τον κόσμο υπό το πρίσμα μιας θρησκείας.»

(William JAMES, Η ΒΟΥΛΗΣΗ ΤΗΣ ΠΙΣΤΗΣ, Μετάφραση Γεώργιος Καρανικόλας, Εκδοση ΠΡΙΝΤΑ, Στις πηγές της Γνώσης, σ.74, Αθήνα 2002).

Ο φίλος μου ,ο μάστορας του ξύλου

Του Μόσχου Εμμανουήλ Λαγκουβάρδου

        Ο φίλος μου, ο μάστορας του ξύλου, ο μακαρίτης ο Κώστας Γαζής, ήταν γόνος οικογενείας μαραγκών. Μεγάλωσε με τη μυρουδιά του ξύλου και τα πρώτα παιχνίδια του ήταν τα ξύλα και τα πριονίδια, στο πατρικό του σπίτι , στη Δεσκάτη, αντίκρυ στον Άγιο Αθανάσιο.
       Λένε ότι οι κλίσεις των παιδιών δημιουργούνται πιο πολύ με την αίσθηση της όσφρησης παρά με οποιαδήποτε άλλη αίσθηση. Ούτε η όραση γεννά την κλίση, ούτε η ακοή, ούτε καμιά άλλη αίσθηση , όσο η αίσθηση της όσφρησης.
       Αν θέλεις ο γιος σου πχ. να αγαπήσει το βιβλίο, όπως ήθελα εγώ, να του βάζεις ,από μικρό, βιβλία κοντά του, για να μυρίζει το τυπωμένο χαρτί. Να είσαι σίγουρος ότι το παιδί σου με τον απλό αυτό τρόπο , θα αγαπήσει το βιβλίο πάνω από όλα.
       Να μην απορούν αυτοί που δεν έχουν κανένα βιβλίο, εκτός από τον τηλεφωνικό κατάλογο, στο σπίτι τους, που τα παιδιά τους δεν αγαπούν το βιβλίο. Όταν ήταν μικρά δεν μύριζαν βιβλία και γι΄ αυτό δεν έπεσε, όταν έπρεπε, μέσα στην ψυχή τους ο σπόρος της αγάπης του βιβλίου.
       Έτσι ο φίλος μου, ο μακαρίτης ο Κώστας, αγάπησε από μικρό παιδί την τέχνη του μαραγκού , όπως ήταν επόμενο, να την αγαπήσει , αφού μεγάλωσε μέσα στην τέχνη αυτή και ιδίως γιατί τα πρώτα του μυρίσματα ήταν το άρωμα του ξύλου των Καμβουνίων , δηλαδή του αρωματικού ρόμπολου.
        Λέω «όπως ήταν επόμενο» και για έναν άλλο λόγο, γιατί αν δεν την αγαπούσε πάνω από όλα ,δεν θα γινόταν άριστος τεχνίτης, όπως ήταν αυτός. Μάστορας δε γίνεται κανείς με το στανιό.
Μάστορας σημαίνει μέγιστος, μεγίστορας, μαέστρος, όπως λέγεται σήμερα ο πρώτος μουσικός. Είναι η ελληνική λέξη «μεγίστορας» που προέρχεται από την σύνθεση των λέξεων «μέγας» και «ίστορας» που σημαίνει πρώτος, οδηγός, αυτός που ανοίγει «τορό», δρόμο, αυτός που γράφει «ιστορία».
        Ότι ήταν άριστος στη δουλειά του, ο Κώστας, φαινόταν κι από τον κόσμο που τον αγαπούσε και τον εμπιστευόταν, όταν ήθελε να κάνει κάτι καλό, που να μείνει. Αυτή ήταν η αντίληψη των αστών, ότι ήθελαν αυτό που έκαναν , να μείνει. Και πώς κερδίζεται αυτή η εμπιστοσύνη, αν όχι με την αγάπη.
       Όταν πήγαινα στο ξυλουργείο του Κώστα,στη Δεσκάτη, μου μετέδιδε την αγάπη του για τα ξύλα, για τα εργαλεία, για τη μυρουδιά απ΄ το πριονίδι, ιδίως γιατί το πιο πολύ τα ξύλα του ήταν από τα Καμβούνια, το ρόμπολο, που έχει ωραίο άρωμα.
         Ένιωθα τόση χαρά, να τον βλέπω με πόση ευθύνη και σοβαρότητα αφοσιωνόταν στη δουλειά του. Πώς συγκρατούσε τα φιλικά του αισθήματα και περίμενε να τελειώσει τη δουλειά του, για να τα πούμε.
         Αυτό είναι ο μάστορας, ο «μέγιστος» ο «πρώτος», ο «οδηγός», αυτός που γράφει ιστορία. Τέτοιοι άντρες, «σαγλάμικοι», όπως τους λεμε στη Δεσκάτη, γράφουν ιστορία. Και σ΄ αυτούς ανήκει αυτή εδώ η γη, γιατί, καθώς λένε οι σοφοί Πατέρες, η γη ανήκει σ΄ αυτούς που έγραψαν και γράφουν την ιστορία του τόπου.
         Μια φορά, γέμισα το σκαραβαίο μου με ξύλα ρόμπολου, ως άρωμα εσωτερικού χώρου και μύριζε το γέρικο αμάξι , που διήνυε την τρίτη δεκαετία της ζωής του, άρωμα ρόμπολου.