11.10.13

Η ιστορική προέλευση του οικονομ. όρου «κεφάλαιον»


Του Ι.Ν.Ηλιούδη*

Ο οικονομικός όρος «κεφάλαιον» (πρβλ. το έργο του Μάρξ «Das Kapital» ) έχει βέβαια ελληνική προέλευση(απαντά στους Νόμους του Πλάτωνος) και θεωρείται ότι σχετίζεται ετυμολογικά με την κε-φαλή, απ΄όπου προκύπτει κατά μεταφοράν η οικονομική σημασία.
Ομως μια πληροφορία από το έργο του Αθήναιου , Δειπνοσοφισταί εύλογα μας οδηγεί στο συμπέρασμα ότι ο όρος καθιερώθηκε συμπτω-ματικά και με κάποια χιουμοριστική διάθεση από παλαιότερο λόγιο ονοματοθέτη.
Παραδίδει συγκεκριμένα ο Αθήναιος: « Χάρης δε ο Μυτιληναίος φησίν: Εις τούθ’ ήκον τρυφής οι των Περσών βασιλείς,ώστε έχεσθαι της βασιλικής κλίνης υπέρ κεφαλής οίκημά τι πεντάκλινον, εν ώ χρυ-σίου πεντακισχίλια διά παντός έκειντο τάλαντα και τούτο εκαλείτο προσκεφάλαιον βασιλικόν…».(Μτφρ. Λέγει ο (ιστορικός ) Χάρης ο Μυτιληναίος ότι οι Πέρσες βασιλείς έφθασαν σε τόσο μεγάλο βαθμό τρυφηλού βίου (σημ. και βλακείας, διότι κατά τους παλαιούς σοφούς ο άγαν τρυφηλός εθεωρείτο βλαξ) , ώστε πάνω από το κεφάλι της βασιλικής κλίνης συνείχετο μικρό οίκημα πεντάκλινο ,στο οποίο μονίμως ήταν θησαυρισμένα πέντε χιλιάδες τάλαντα και αυτό (το οίκημα) εκαλείτο βασιλικό προσκέφαλο).
Εκτιμάται λοιπόν εξ αυτού ότι ο παλαιός πνευματώδης λόγιος επι-βάλλοντας τον όρο «κεφάλαιον»(εκ του «βασιλικού προσκεφαλαίου» κατ’αφαίρεσιν της πρώτης συλλαβής) ελοιδόρησε τις περί δυνάμεως και βασιλικής ισχύος αντιλήψεις του υλόφρονος Πέρση μονάρχη συν- δέοντάς τες υπαινικτικώς με τη συμπεριφορά των αφελών χωρικών και απαιδεύτων, που υποκρύπτουν τα χρήματα και τιμαλφή κάτω από το προσκέφαλό τους.Αλλωστε, με το ίδιο πνεύμα, ο μέγας επιγραμμα-τοποιός Σημωνίδης με αίσθημα πνευματικής υπεροχής εμφαντικότερα ελοιδόρησε τους Πέρσες συγγράψας το γνωστό ηρωελεγείον επίγραμ-μα σε εντυπωσιακά «ρωμαλέο» ποιητικό λόγο: «Ελλήνων προμαχούν-τες Αθηναίοι Μαραθώνι / χρυσοφόρων Μήδων εστόρεσαν δύναμιν».


*Ο Ι.Ν.Ηλιούδης είναι διδ.Φιλολογίας,σχολ.σύμβουλος Φιλολόγων.

Δεν υπάρχουν σχόλια: