Αντάλλαξε τη γνώση με τη χάρη

Του Μόσχου Λαγκουβάρδου

Παλιά για να ανεβείς στο βουνό –προσκυνητής σε κάποιο μοναστήρι- έπρεπε να είσαι έτοιμος, να έχεις κάνει τη δέουσα σωματική, πνευματική και ψυχική προετοιμασία. Έπρεπε να νηστέψεις για ν νιώσεις όλα αυτά που σου πρόσφερε το βουνό και η προσέγγιση στους μοναχούς, στους ανθρώπους της ευλογημένης ησυχίας. Τώρα σε λίγα λεπτά ανεβαίνεις με το αυτοκίνητό σου στο βουνό, γιατί το έχουν οργώσει με δρόμους που σε πάνε εύκολα παντού. Έτσι όμως χάθηκε το νόημα του να ανεβείς με κόπο και ιδρώτα ψηλά στο βουνό για να νιώσεις την ειρήνη των μοναχών. Αν ξέρεις τη διαφορά του τότε και του τώρα, θα καταλάβεις πλήρως τους λόγους του Κυρίου, τούτο το γένος δεν θα σωθεί παρά μόνο με νηστεία και προσευχή.

Η χριστιανική ορθόδοξη διδασκαλία είναι ασκητική (νηπτική). Απαιτεί νηστεία και προσευχή. Χωρίς τη νηστεία είναι δύσκολη η προσευχή και χωρίς την προσευχή, την νοερά προσευχή, είναι δύσκολη η νηστεία. Η μία βοηθάει την άλλη. Με την πρόοδο της επιστήμης η προσέγγιση ακόμα και στο πνεύμα γίνεται με αναλυτικό τρόπο. Εννοείται ότι η ανάλυση είναι μέθοδος της επιστήμης, η οποία εξυπηρετεί την ίδια και όχι αυτόν που χρειάζεται την προσέγγιση και τη συμμετοχή στο πνεύμα. Όλα τα πράγματα μπορούν ίσως να γίνουν αντικείμενα της αναλυτικής μεθόδου, εκτός από το πνεύμα και την συμμετοχή του σ’ αυτό.

Στην χριστιανική ορθόδοξη διδασκαλία η γνώση είναι η χάρη. Έρχεται σε μας, όταν η καρδιά μας είναι καθαρή από τα εμπόδια της χάρης. Η συμβουλή του πνευματικού μου ήταν πάντοτε αυτή: «μην εμποδίζεις τη χάρη να σε επισκεφθεί». Δεν ρώτησα «πώς εμποδίζω τη χάρη να μ’ επισκεφθεί;». Και δε ρώτησα γιατί δεν ήμουν ακόμα έτοιμος να εφαρμόσω τη συμβουλή του. Ο πνευματικός δεν μιλάει αν δεν ερωτηθεί, είτε ρητά είτε ενδόμυχα. Αν ρωτούσα τον πνευματικό μου, τον πατέρα Κωνσταντίνο, σίγουρα θα μου έλεγε πως. Θα μου έλεγε κατ’ αρχήν «παιδί μου, να έχεις την ελπίδα σου στο Χριστό. Με την ελπίδα σου στο Χριστό, δε θα εμποδίζεις τη χάρη να σ’ επισκεφθεί».

Αργότερα, όταν συνειδητοποιούσα το βίωμα της χάρης, θα καταλάβαινα επίσης τα λόγια των Αγίων να ανταλλάσουμε τη γνώση με τη χάρη. Θα καταλάβαινα και την παροιμία που έλεγαν στο χωριό μου «παιδί μου μάθε γράμματα, παιδί μου βάλε γνώση. Τα γράμματα είναι στο χαρτί κι η γνώση πέρα-πέρα» . Ποια είναι άραγε η γνώση που πηγαίνει πιο πέρα; Είναι σίγουρα η χάρη, που όταν την έχει ο άνθρωπος δεν απελπίζεται, γιατί ανοίγει κόσμους που δεν έχουν πέρας!