Ποιοι και πώς ζουν πολλά χρόνια;

Του Μόσχου Εμμανουήλ Λαγκουβάρδου                  

         Όταν πέθανε στην Αμερική ο ποιητής Ρόμπερτ Λαξ, οι γιατροί του έκαναν όλες τις εξετάσεις και τις βρήκαν καλές. «Εν τοιαύτη περιπτώσει, γιατί πεθαίνω;» ρώτησε ο Λαξ. «Εξαρτάται από σένα», απάντησαν οι γιατροί. Τι εννοούσαν με αυτά τα λόγια οι γιατροί; |Εννοούσαν πως η ζωή και ο θάνατος του ανθρώπου εξαρτάται από αυτόν τον ίδιο; Πώς ο άνθρωπος όταν πεθαίνει , θέλει να πεθάνει και κανείς δεν πεθαίνει παρά τη θέλησή του;  Η μακροβιότητα σημαίνει θέληση να ζήσει κανείς πολλά χρόνια;

        Γνώριζα κάποιον αιωνόβιο άνθρωπο. Ο αιωνόβιος γνωστός μου έζησε έναν αιώνα γιατί αυτό ήθελε:  να ζήσει πολλά χρόνια. Δεν του πέρασε ποτέ από το νου η ιδέα να πεθάνει νωρίς.  Τη μέρα που πέθανε στα εκατό του χρόνια, βρέθηκε στην τσέπη του ένα απόκομμα εφημερίδος που έγραφε, «πώς να ζήσετε εκατόν είκοσι χρόνια».

       ‘Ενας γιατρός που έζησε ως κρατούμενος στα ναζιστικά στρατόπεδα συγκεντρώσεως αυτό υποστηρίζει, ύστερα από τις μελέτες του στους κρατουμένους, όσον αφορά τις αιτίες του θανάτου. Στο βιβλίο του γράφει πως εκείνο που προέχει στη ζωή και στο θάνατο είναι το πνεύμα. Εκείνοι που έχουν δυνατό πνεύμα έχουν και δυνατό ανοσοποιητικό σύστημα και ο οργανισμός τους αντέχει στις αρρώστιες. Αντίθετα, εκείνος που δεν θέλει να ζήσει, γιατί δεν βρίσκει νόημα στη ζωή του, δεν έχει δυνατό ανοσοποιητικό σύστημα κι οι ασθένειες καταβάλουν τον οργανισμό του γρήγορα και πεθαίνει.

       Μια γυναίκα που ξενοδούλευε για να συντηρήσει την οικογένειά της , είτε γελούσε είτε έκλαιγε, έλεγε πάντα τα ίδια λόγια που φανέρωναν ότι δεν ξέρει τι να κάνει και ότι θα πεθάνει. Διαβάζοντας το βιβλίο του Φράκλιν, ο οποίος συνδέει τη ζωή με το νόημα της ζωής, μου έκανε εντύπωση πως η απλή αυτή γυναίκα , με εντελώς ασυνείδητο τρόπο συνέδεε επίσης τη ζωή με το νόημα της ζωής. Τα λόγια της γυναίκας που τυπώθηκαν στη μνήμη μου είναι «Αχ, τι να κάνω, αχ θα πεθάνω!»

       Ο μακαρίτης ο εκ μητρός  παππούς μου  Αγγελάκης είχε ταλαιπωρηθεί πολύ στη ζωή του αλλά δεν το παραδέχθηκε ποτέ. Δεν του άρεσε να παραπονείται για τίποτε. Μια φορά κάποιος του είπε για να τον πειράξει, «Μπαρμπαγγελάκη, είσαι φτωχός.» «Δεν είμαι φτωχός|, απάντησε ο παππούς μου. «Φτωχός είναι ο διάβολος», εννοώντας προφανώς ως πλούτο τον εσωτερικό πλούτο του ανθρώπου, την πίστη, την ελπίδα, την αγάπη, τις αρετές, αυτό που ο σύγχρονος κόσμος το ονομάζει «νόημα ζωής|.

       Ο παππούς μου ήταν πλούσιος σε νόημα ζωής. Είχε πάει εκείνη την εποχή, στις αρχές του εικοστού αιώνα, τρείς φορές στην Αμερική, αλλά δεν είχε αρρωστήσει ποτέ, ούτε ξάπλωσε ποτέ στο κρεβάτι, ούτε πήρε φάρμακα. Έζησε όλη του τη ζωή με τα ενδιαφέροντά του, το κυνήγι των άγριων μελισσιών και ποτέ δεν παραπονέθηκε για τίποτε.

       Η ιδέα του θανάτου με απασχόλησε από μικρόν, γιατί στα χρόνια που μεγάλωσε η γενιά μου με τους πολέμους ο θάνατος ήταν καθημερινό μέλημα καθενός από εμάς που ζούσαμε σε μέρη, όπου ο πόλεμος έδειξε όλο το φρικιαστικό του πρόσωπο.

       Θυμάμαι για πολλά χρόνια συγκέντρωνα αποκόμματα από εφημερίδες που δημοσίευαν επιστολές που οι αυτόχειρες άφησαν πίσω τους, για να ενημερώσουν τους δικούς τους για την αιτία που διάλεξαν το θάνατο ή για να ζητήσουν συγνώμην. Σε όλες σχεδόν τις περιπτώσεις οι άνθρωποι αυτοί δεν βρήκαν ένα νόημα ζωής  ή είχαν κάποιο νόημα ζωής και το στερήθηκαν και δεν είχαν πια ούτε τη θέληση , ούτε το κουράγιο να ζήσουν. Άλλοι είχαν κουραστεί ή είχαν βαρεθεί από την ανούσια ζωή τους. Είναι φανερό ότι γι΄ αυτούς η ζωή είναι πολύτιμη, όταν υπάρχει κάτι πολύτιμο και όχι αυτή καθ΄ εαυτή. Πίστευαν πως για να αξίζει να ζεις και να υπομένεις τα βάσανα της ζωής πρέπει να υπάρχει κάτι για το οποίο αξίζει να ζεις.

          Η Αγία Γραφή συνδέει την Εντολή  της τιμής προς τον πατέρα και τη μητέρα με την μακροβιότητα: «τίμα τον πατέρα σου και την μητέρα σου για να ζήσεις μακρά και ευτυχισμένη ζωή».  Μέσα στη λιγόλογη αυτή εντολή η Γραφή αναφέρει ως αιτία μακράς ζωής εκτός από την τιμή στον πατέρα και τον πατέρα και την ευτυχισμένη ζωή. Εμμέσως συνάγεται ότι η δυστυχισμένη ζωή είναι αναπόφευκτα σύντομη.

      Αν το συνειδητοποιούσαμε αυτό νωρίς, δεν θα πέφταμε εύκολα θύματα στις διάφορες αυτοκαταστροφικές λατρείες  και θα προτιμούσαμε να μην ενδίδουμε στην άρνηση και στην μιζέρια, που εκτός του ότι αφαιρούν από τη ζωή μας το νόημα της ζωής, επί πλέον συντομεύουν το χρόνο της ζωής μας.

       Στο βιβλίο του «αναζητώντας νόημα ζωής και ελευθερίας  σ΄ένα στρατόπεδο συγκεντρώσεως, ο Βίκτωρ Φράκλιν, γράφει: «για την ανθρώπινη υπόσταση αποτελεί κάτι το πολύ ουσιαστικό η επίγνωση, συνειδητή ή ασυνείδητη, της ύπαρξης ενός Θεού μέσα του, που τον διακρίνει από τα άλλα ζώα».