Μόσχος Εμμ. Λαγκουβάρδος, Γιατί γράφω;

Γιατί γράφω; Οι Πατέρες της Εκκλησίας λένε να μη γράφουμε, αν δεν είμαστε καθαροί από τα πάθη. Ο Αββάς Μακάριος ο Αιγύπτιος λέει: «Εάν ενώ ελέγχεις κάποιον, κινηθείς εις θυμόν, εκτελείς ιδικόν σου πάθος. Όχι για να σώσεις άλλους, αλλά για να απωλέσεις τον εαυτό σου». Ο έλεγχος δεν πρέπει να γίνεται με θυμό. Κάθε φορά που γίνεται με θυμό, είναι σημάδι ότι «εκτελούμε το ιδικόν μας πάθος».
Ο Αββάς Μακάριος αναφέρεται στον προφορικό λόγο, ισχύουν όμως τα λόγια του και για το γράψιμο, ιδίως για το γράψιμο του δοκιμίου που είναι η συνέχεια του προφορικού λόγου. Είναι αλήθεια πώς είτε το θέλουμε είτε όχι, το γράψιμό μας ελέγχει κάποιους, αν δεν συμφωνούν με αυτά που γράφουμε, και τους ενοχλεί.
Αυτός είναι ο λόγος που αισθανόμαστε συχνά την ανάγκη να απολογηθούμε, γιατί γράφουμε. Είμαστε σε θέση να ελέγχουμε τους άλλους; Απολογούμενος για τον εαυτό μου, οπωσδήποτε δεν αισθάνομαι άξιος να ελέγξω κανέναν κι όταν αυτά που γράφω είναι διδακτικά ή ελέγχουν τους άλλους, δεν είμαι ευχαριστημένος με αυτά. Θα ήθελα να μην τα είχα γράψει.
Όμως η αρχή της ιστορίας με το γράψιμό μου δεν είναι ο διδακτισμός ή ο έλεγχος. Όταν άρχισα να γράφω δεν είχα ιδέα για διδακτισμό ή για έλεγχο. Έγραφα για να αποθησαυρίσω τις σκέψεις που μου άρεσαν, κυρίως τις σκέψεις των άλλων και σπανίως τις δικές μου. Όταν ύστερα από πολλά χρόνια, χάρις σ΄ ένα τυχαίο γεγονός ανακάλυψα ότι και ο πατέρας μου είχε την ίδια συνήθεια, να συλλέγει μικρές, κωμικές ιστορίες και να τις καταγράφει στο ημερολόγιό του, ένιωσα μεγάλη χαρά και συγκίνηση. Να είναι άραγε και το γράψιμο κληρονομικό, όπως είναι π.χ. η μουσική, για την οποία δεν υπάρχει καμιά αμφιβολία; Είναι πολύ πιθανόν.
Το δοκίμιο ξεκίνησε από τις σημειώσεις που κρατάει κανένας για τον εαυτό του. Γι’ αυτό είναι γεμάτο παραθέματα. Κάποιος αρχαίος Έλληνας φιλόσοφος είπε, πως αν αφαιρέσει κανείς αυτά που έχει πάρει από τους άλλους, τα βιβλία του θα μείνουν άδειες σελίδες, Με αυτήν την έννοια λένε, πως ολόκληρη η Ευρωπαϊκή φιλοσοφία, δεν είναι παρά «σχόλια στον Πλάτωνα».
Η αυτοβιογραφική γραφή είναι πιο συνηθισμένη στην ποίηση. Ο Καβάφης έλεγε, πως το θέμα του ήταν ο εαυτός του. Είναι όμως παρεξηγημένος ο Καβάφης από αυτούς που τον κατηγορούν για διδακτισμό και που θεωρούν δεύτερης ποιότητας τα διδακτικά του ποιήματα. Καθένα που γράφει με θέμα τον εαυτό του, δημοσιεύει το έργο του, γιατί ξέρει, ότι αν είναι ειλικρινής θα εκφράσει και τους άλλους, γιατί η ανθρώπινη φύση είναι μία,.
Ο Ταντέους Γκόλας στο βιβλίο του «Αυτογνωσία και τεμπελιά», εκδ.Γλάρος, μετάφραση Μαρίνα Λώμη, γράφει τα εξής για την αυτοβιογραφική γραφή: « Γράφω αυτά που θα ‘θελα να διαβάσω κάποια άσχημη στιγμή, όταν βρεθώ χαμένος σ΄ ένα αλλόκοτο τοπίο. Πολλές φορές σ΄ ένα κακό «ταξίδι» σκέφτηκα: τι θα μπορούσα να πω που να ‘χει κάποιο νόημα σ΄ έναν άνθρωπο που βρίσκεται στην ίδια κατάσταση; Από τέτοιου είδους δοκιμές πέρασε η πληροφορία αυτή. Δεν υπάρχει ούτε μια γραμμή στο βιβλίο αυτό που να βρίσκεται εδώ μόνο και μόνο επειδή ακούγεται ωραία. Η πληροφορία είναι πρακτική και αξιόπιστη. Με έχει βγάλει εμένα προσωπικά και κάμποσους άλλους από μερικές οριακές ψυχικές καταστάσεις και μπορεί να συνοψιστεί σε μερικές φράσεις απλές και εύκολα να
τις θυμάται κανείς σ΄ οποιαδήποτε κρίση».

"Ρεθεμνιώτικα Νέα"