Ο υπεροπτικός Ευρωπαίος

Λαρισινά
δοκίμια
Του Μ.Ε.Λαγκουβάρδου

       Άκουσα έναν Γερμανό πολιτικό να απευθύνεται στους Έλληνες με αυτά τα λόγια: "Να σκεφτεί καλά ο ελληνικός λαός, αυτό που έκανε. Τα 80% των Ελλήνων ήταν εναντίον των βομβαρδισμών της Γιουγκοσλαβίας, ήταν υπέρ των ορθοδόξων Σέρβων". 
       
       Ο Γερμανός αυτός πολιτικός δεν μπορεί να δεχθεί ότι οι Έλληνες μπορεί να έχουν αντίθετη γνώμη με τους Γερμανούς και ότι κατά βάθος είναι ενωμένοι. Για να το καταλάβει πρέπει να υπερβεί τη βουλησιαρχία που διέπει τους Γερμανούς και να δεχθεί την αποτυχία τους να κρατούν τους λαούς αιωνίως διηρημένους.
       
       Η υπεροψία του Ευρωπαίου εκφράζεται με το διαίρει και βασίλευε που εφαρμόζει στους άλλους λαούς. Τώρα που το σπουδαιότερο για μας τους Έλληνες είναι η ενότητα, αξίζει να μελετήσουμε λιγάκι το χαρακτήρα του Ευρωπαίου, για να δούμε τί μας κοστίζει ως λαό η υπεροψία του Ευρωπαίου.
       
       Και να αρχίσουμε από την γενεσιουργό αιτία αυτού του φαινομένου. Υπεροψίαν και μέθην, διέκρινε τον Δαρείο, γράφει ο Καβάφης, για να περιγράψει το χαρακτήρα του. Και που στήριζε την υπεροψία του; Στή δύναμη.
Η διαφορετική άποψη που έχει κάθε λαός για τη δύναμη χαρακτηρίζει τον πολιτισμό του. Η αρχέγονη άποψη του δικαίου του ισχυροτέρου, δηλαδή της δύναμης χωρίς ηθικά όρια βρίσκεται στον αντίποδα του πολιτισμένου ανθρώπου, ο οποίος επιζητεί τη δύναμη στη σοφία και στην αγάπη. Ο αρχέγονος άνθρωπος ζητεί τη δύναμη για την επιβίωση, ο δε πνευματικός άνθρωπος ζητεί τη δύναμη για να ανεβεί πιο πάνω πνευματικά. Ο αρχέγονος στηρίζεται στον άνθρωπο, ο πνευματικός ελπίζει στο Θεό.
     
        Ποια είναι η πρακτική συνέπεια της διαφορετικής αντίληψης για τη δύναμη, όσον αφορά την ενότητα των Ελλήνων; Πόσο επηρέασε την ενότητά μας η επιβολή ενός ξένου τρόπου ζωής, ο οποίος στηρίζεται στην αντίληψη της "δύναμης για τη δύναμη" και ειδικότερα της αντίληψης της "δύναμης για την επιβίωση";
       
      Η γέννηση του Χριστού, δύο χιλιάδες χρόνια πριν, μεταμόρφωσε τον κόσμο και τον κάθε άνθρωπο. Δεν είναι πια πρότυπο για τον κόσμο και για τον καθένα άνθρωπο, κάποια μυθολογία ή φιλοσοφία ή διδασκαλία ή κάποιοι ηθικοί ή νομικοί κανόνες.
     
     Κανένας δεν μπορεί να γίνει ένα, να ενωθεί, να αγαπήσει μια μυθολογία ή φιλοσοφία ή διδασκαλία, όσο σπουδαία κι αν είναι. Η πραγματική ενότητα γίνεται μόνο με την αγάπη, η οποία καλύπτει όλα τα σφάλματα. Μόνο στην αγάπη του Ιησού, γινόμαστε ένα μεταξύ μας, όπως ένα είναι και τα τρία πρόσωπα της Αγίας Τριάδος.
      
      Δείτε πώς έγινε με τις "ενώσεις" των Ελλήνων χωρίς Χριστό, κατά τα δυτικά πρότυπα. Μπήκε ο κομματισμός και τις διέλυσε. Το ίδιο γίνεται με την οικογένεια. Η ενότητα της οικογένειας είναι καρπός της αγάπης των μελών της. Το ίδιο και στην Εκκλησία. Έτσι θα γνωρίζουν ότι είστε μαθητές μου, είπε ο Κύριος Ιησούς, με το να έχετε αγάπη μεταξύ σας.
       
      Αυτός που αγαπάει είναι ταπεινός. Η υπερηφάνεια στηρίζεται στην επίγνωση της δύναμης. Η δύναμη σε βάζει πάνω από τους άλλους. Βάζοντας τον εαυτό μας πάνω από τους άλλους, στην οικογένεια, στην κοινωνία, εμποδίζουμε την αυτοσυνειδησία της ενότητας.
      
       Είναι αυτός ο προορισμός μας; Είναι η ζωή μας ως εκ Θεού αποστολή, το να προσπαθούμε να επιβληθούμε με τη δύναμη, όπως έκαναν οι ναζί; Μόνον άρρωστοι άνθρωποι νιώθουν μια ψευδο-πληρότητα, όταν επιδιώκουν να εξουσιάζουν τους άλλους. Είναι η ανάγκη του ζώου για το αίσθημα της ασφάλειας.
      
       Την εποχή αυτή της επιβίωσης ζούμε τώρα. Μια εποχή που μοιάζει με τον πρώϊμο κομμουνισμό, στον οποίο η αμοιβαία καχυποψία είχε αντικαταστήσει την αμοιβαία εμπιστοσύνη των μελών της κοινωνίας, και της οικογένειας ακόμη.
     
         Οι Έλληνες δεν θα γίνουμε ποτέ υπερόπτες Ευρωπαίοι. Και να αφήσουμε την εμπειρία των δύο χιλιάδων χρόνων της Ορθοδοξίας , δεν θα μας αφήσει εκείνη. Η Εκκλησία μας είναι θεραπευτήριο. Όσο περισσότερο μας αρρωσταίνει ο ξενόφερτος τρόπος ζωής, εννοώ του υπερόπτη Ευρωπαίου, τόσο πιο κοντά θα πηγαίνουμε στην Ορθοδοξία, για να θεραπευτούμε!