Αισθητική καλλιέργεια

Aισθητική καλλιέργεια
Μ.Ε.Λαγκουβάρδου

Είναι αισθητικά καλλιεργημένος ο μέσος Έλληνας στην εποχή μας ή είναι αισθητικά απαίδευτος; Διαθέτει το αισθητικό κριτήριο των Ελλήνων των προηγουμένων γενεών; Με ποιο κριτήριο αποτιμάμε σήμερα την αισθητική αξία του κάθε πράγματος. Ή μήπως οι Νεοέλληνες ξεχωρίζουμε ανάμεσα στους άλλους για το κακό μας γούστο και για την έλλειψη της στοιχειώδους καλαισθησίας; Ξέρει με βεβαιότητα ο μέσος Έλληνας, ποιο είναι το ωραίο και ποιο είναι το άσχημο;
Αυτό είναι ένα κρίσιμο ερώτημα και ενδιαφέρει ακόμα και την Αγορά και όχι μόνο εκείνους που αγαπούν την Τέχνη και την Αισθητική Φιλοσοφία. Οι Νεοέλληνες ακολουθώντας τους Ευρωπαίους και τους Αμερικανούς, τους οποίους αντιγράφουν σε οτιδήποτε σάπιο διαθέτουν, αγνοούν πιο βασικά πράγματα απ΄ τη διάκριση του ωραίου και του άσχημου. Δεν είναι βέβαιοι π.χ. για το ποιο είναι φυσιολογικό και ποιο αφύσικο! Καταφεύγουν στη συμπεριφορά των ζώων , για να διδαχθούν πώς να ζουν σαν άνθρωποι! Επόμενο είναι να έχουμε απωλέσει και την αίσθηση του καλού γούστου γενικά.
Εντούτοις μερικές δεκαετίες πριν , ήταν τόσο ανεπτυγμένη η καλαισθησία του Έλληνα, ώστε ο ξένος που επισκεπτόταν την Ελλάδα, θαύμαζε την καλλιτεχνική μας ιδιοσυγκρασία.. Άλλωστε ερχόταν σε μια χώρα , στην οποία δεν υπήρχε σπιθαμή γης να μην είναι κατάσπαρτη με αγάλματα και πανέμορφους ρυθμούς της λαϊκής και της αρχαίας αρχιτεκτονικής. Θυμάμαι, που μου είπε κάποιος ξένος επισκέπτης στη χώρα μας, ότι του έκανε εξαιρετική εντύπωση η καλαισθησία των Ελλήνων. Είπε μάλιστα χαριτολογώντας, ότι κανείς απ΄ τους νεοέλληνες δεν συμβιβάζεται να είναι λιγότερο ωραίος απ΄ τον Ερμή του Πραξιτέλη! Τόσο καλή εντύπωση του προκάλεσε η κομψότητα στην εμφάνιση των Ελλήνων! Δεν τολμούσε ακόμα κανένας να βγει , κατά μίμηση των Αμερικάνων κλόουν , με το βρακί στην πλατεία. Αυτό ήταν αποκλειστικό προνόμιο του χαζού του χωριού.
Απ΄ τη φιλοσοφία της ελληνικής γλώσσας μπορείς να διαπιστώσεις ότι ο νεοέλληνας είχε ανεπτυγμένο το αίσθημα του ωραίου, ώστε το αίσθημα αυτό να κυριαρχεί παντού ακόμα και πάνω απ΄ το αίσθημα του καλού και του αληθινού. Φαίνεται ότι τα αισθήματα αυτά υστερούσαν μπροστά στο αίσθημα του ωραίου γι΄ αυτό και για κάθε πράγμα που δεν το δεχόμαστε δεν λέγαμε όχι αυτό δεν είναι καλό ή αυτό δεν είναι αληθινό, αλλά αυτό δεν είναι ωραίο. Μπορούσαμε να υποχωρήσουμε σε άλλα πράγματα εκτός από εκείνο που δεν ήταν ωραίο. Δεν δεχόμασταν την έλλειψη του ωραίου.
Φοβάμαι ότι σήμερα άντρες και γυναίκες δεν έχουμε την ίδια ευαισθησία για το ωραίο που είχε η προηγούμενη γενιά. Απόδειξη το κακόγουστο ντύσιμο αντρών και γυναικών ιδίως των γυναικών , το οποίων η έλλειψη καλαισθησίας ξεπερνάει τα όρια.
Σήμερα το πρότυπο για τη γυναικεία κομψότητα στην Ελλάδα δεν είναι οι Ελληνίδες ούτε οι Ευρωπαίες, ούτε οι Αμερικανίδες. Δεν έχω κάνει βέβαια στατιστική έρευνα σε όλη την Ελλάδα. Φαντάζομαι ότι κάπου υπάρχει κάτι όμορφο. Θα είναι όμως σταγόνα στον ωκεανό. Η έλλειψη καλού γούστου αντιθέτως είναι αισθητή παντού.
Πού οφείλεται άραγε αυτό. Είναι αποτυχία της Εκπαίδευσης να καλλιεργήσει την αίσθηση της ομορφιάς μέσα στην ψυχή των νέων; Αλλά την αίσθηση της ομορφιάς δεν την καλλιεργεί μόνο το σχολείο, αλλά και η οικογένεια και το περιβάλλον , εκτός από την κληρονομικότητα. Ο Γιουγκ μάλιστα διατείνεται ότι κληρονομούμε ακόμα και τις πνευματικές αρχές χώρια απ΄ τις διάφορες κλίσεις μας.
Πώς έγινε λοιπόν και στέρεψε το αισθητικό και καλλιτεχνικό αισθητήριο των νεοελλήνων έτσι ξαφνικά, όπως το βλέπουμε στην εμφάνιση των αντρών και των γυναικών, στις κατοικίες τους, στη διακόσμηση και στην Τέχνη;
Ουσιαστικό χαρακτηριστικό του αισθήματος του ωραίου είναι η αίσθηση του μέτρου, του ρυθμού και της αρμονίας. Η αίσθηση του μέτρου έχει χαθεί απ΄ τις σύγχρονες κοινωνίες κι απ΄ τη δική μας. Σήμερα είμαστε όλοι άμμετροι στις επιθυμίες μας, στις απαιτήσεις μας, στις εκδηλώσεις μας και γενικά στον τρόπο της ζωής μας. Ποιος έχει μέτρο; Έχει η Ελληνίδα μέτρο στο ντύσιμό της; Είναι η Ελληνίδα μετρημένη απέναντι στον άντρα της όπως ήταν παλιότερα; Έχει ο άντρας μέτρο στις απαιτήσεις του απέναντι στους άλλους; Ή κανένας δεν κάνει πίσω είτε άντρας είναι είτε γυναίκα;
Είδα μια όμορφη, ψηλή, καλοντυμένη, νεαρή Αλβανή, και τη χάρηκα. Η όλη εμφάνισή της έδειχνε ότι διέθετε μια ανεπτυγμένη αισθητική καλλιέργεια, πράγμα που το επιβεβαίωνε και η άριστη γνώση της Ελληνικής γλώσσας. Μ’ αρέσει περισσότερο μια Αλβανή που μιλάει άριστα τα Ελληνικά, από μια Ελληνίδα που τα σκοτώνει. «Ελληνίδα θα είναι « μου λέει κάποιος φίλος μου. Από αυτήν την άποψη, όλοι Έλληνες είναι, όσοι διαθέτουν την Ελληνική μόρφωση.
"ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ"