31.7.08

Μ.Ε.Λαγκουβάρδος, Ο ρυθμός φυλάγει τη ζωή

Ο ρυθμός φυλάγει τη ζωή!
Μ.Ε. Λαγκουβάρδος

Ο ρυθμός φυλάγει τη ζωή ! Οι αρχαίοι Έλληνες που αγαπούσαν και σέβονταν τον ρυθμό παντού, στις πόλεις, στις κατοικίες, στους δρόμους, στους ναούς, στα αγάλματα, στη ζωή γενικά, δεν το έκαναν με τον σημερινό τρόπο της «διακόσμησης», αλλά με τη βαθιά γνώση ότι ο ρυθμός φυλάγει τη ζωή, την υπερασπίζεται, την προάγει και τη θεραπεύει , ενώ η απουσία του ρυθμού την πληγώνει, την φθείρει και τη σκοτώνει!
Τραγική απόδειξη η απουσία του ρυθμού στις σύγχρονες πόλεις. «Υπάρχουν πολλοί τρόποι να σκοτώσεις έναν άνθρωπο», γράφει ο Αμερικανός ποιητής Έρικ Μπλοκ στο ποίημά του μαύρου χιούμορ, «Δώδεκα τρόποι να σκοτώσεις έναν άνθρωπο». «Ο πιο σίγουρος κι ο πιο αποτελεσματικός είναι να τον αφήσεις να ζει σε μια σύγχρονη πόλη!»
Ο ρυθμός και το μέτρο είναι δυο έννοιες που συγχέονται. Πολλές φορές χρησιμοποιούμε καταχρηστικά τη λέξη «μέτρο» με την έννοια του ρυθμού. Χρησιμοποιούμε τη λέξη «μέτρο» χωρίς να ακριβολογούμε, όταν αναφερόμαστε σε πράγματα που δεν επιδέχονται μέτρηση. Π.χ. με το ρητό «παν μέτρον άριστον» δεν αναφερόμαστε μόνο στα πράγματα που μετρούνται και ζυγίζονται , αλλά και εκεί όπου δεν χωρεί μέτρηση και ζύγιση όπως π.χ. στην ποιότητα ενός πράγματος και γενικά στην ψυχή και στο πνεύμα. Στην περίπτωση αυτή δεν ταιριάζει η λέξη «μέτρο», αλλά η λέξη «ρυθμός».
Στη μουσική και στην ποίηση εκείνο που αγαπάμε δεν είναι το μέτρο, αλλά ο ρυθμός. Η μουσική ή η ποίηση στην οποία προέχει το μέτρο αντί του ρυθμού δεν είναι καθόλου ωραία. Το ίδιο και η γλυπτική, η ζωγραφική, η αρχιτεκτονική, η πολεοδομία, η κωδωνοκρουσία των ιερών ναών, και γενικά κάθε μορφή καλής τέχνης.
Η απουσία του ρυθμού είναι αποκρουστική και αηδιαστική. Παράδειγμα τα σύγχρονα οικοδομήματα που πληγώνουν την ψυχή του ανθρώπου. Είδα μια φορά σε κάποιο θάλαμο νοσοκομείο ένα ομοίωμα ανθρώπου, δίχως το ρυθμό της τέχνης, και δεν μπορώ ακόμα να ξεχάσω τη φρίκη που ένιωσα.
Πώς μετριέται π.χ. η αγάπη στην πατρίδα ή ο ηρωισμός; «Με της καρδιάς το πύρωμα μετριέται και με το αίμα» γράφει ο ποιητής. Ποιο είναι το μέτρο στην ποιότητα ενός πράγματος; Το μέτρον είναι χρονική επανάληψη, αλλά στην ποιότητα και στη ζωή τίποτε δεν επαναλαμβάνεται.
Έμαθα τον ορισμό του ρυθμού από το φίλο μου επίκουρο καθηγητή πανεπιστημίου Ιωάννη Ηλιούδη, ο οποίος έχει γράψει ένα πολύ σπουδαίο βιβλίο για το ρυθμό και για το πώς πρέπει να διδάσκεται στα σχολεία. Ο Γιάννης μου είπε ότι «ρυθμός είναι χρόνου τάξις».( Οπωσδήποτε είναι ένας ορισμός του Αριστοτέλη.)
Πράγματι ο ρυθμός είναι χρόνου τάξις. Αλλά δεν θα καταλάβεις ίσως τη διαφορά θεωρητικά, αν δεν τη νιώσεις στην πράξη. Εμείς που ακούγαμε την κωδωνοκρουσία απ΄ τον παλιό καντηλάφτη στην εκκλησιά μας και ακούμε τώρα τα μεγάλα ηλεκτρικά κουδούνια στους σύγχρονους ναούς νιώθουμε φρίκη, αναλογιζόμενοι την ομορφιά των ρυθμών που χάθηκε.
Έχω ξαναγράψει για το Ρώσικο δίσκο με τις κωδωνοκρουσίες των εκκλησιών της Μόσχας. Ας τις ακούσουν οι αρμόδιοι που τοποθετούν τις καμπάνες στις εκκλησίες μας για να καταλάβουν τη διαφορά ανάμεσα στο ζωντανό ρυθμό και στο νεκρό, ρομποτικό μέτρο. Έλεος! Αν δεν προσέξουμε πολύ το θέμα αυτό, όχι μόνο θα μισήσει ο κόσμος το άκουσμα, αλλά και θα πάψουν να υπάρχουν καμπάνες των εκκλησιών στις πόλεις. Σεβασμός στην καλαισθησία του κόσμου! Ας μην καταστρέφουμε το αισθητικό του κριτήριο! Μουσικούς με αξία έχουμε πολλούς. Ας ρωτιούνται στις περιπτώσεις κι ας μην αποφασίζουν αδαείς, γύρω από το λεπτό όσο και σοβαρό αυτό θέμα.
Η μηχανική επανάληψη των ίδιων πραγμάτων είναι ενοχλητική. Το ίδιο ενοχλητικό είναι όταν γράφει κανείς κάτι που ξανάγραψε. Δυστυχώς οι επαναλήψεις είναι το ελάττωμα όταν γράφει κανείς συχνά μικρά κείμενα και δεν ασχολείται με ένα μεγάλο έργο, αλλά δε γίνονται χωρίς αγωνία. Με τη σκέψη αυτή ως ελαφρυντικό ζητούμε τη συγνώμη του ευγενικού αναγνώστη.

"Ρεθεμνιώτικα Νέα"

Το σχέδιο της ημέρας, Μ.Ε.Λαγκουβάρδος

Το σχέδιο της ημέρας
Μ.Ε.Λαγκουβάρδος

Εδώ και μερικές βδομάδες ξυπνώ στις τέσσερις και τέταρτο το πρωί. Ανοίγω τα παράθυρα να μπει δροσερός αέρας και να ανανεωθεί η ατμόσφαιρα στο διαμέρισμα.
Στη συνέχεια γυμνάζομαι επί τρία τέταρτα της ώρας, αργά και με ιδιαίτερη προσοχή: Επιβάλλεται λόγω της ηλικίας (εξήντα εφτά ετών) και του υπερβολικού βάρους μου (ενενήντα τέσσερα κιλά , με ύψος ένα και εβδομήντα οχτώ).
Είναι μια πεντάδα ασκήσεων , την οποία είδα σε κάποιο βιβλίο και την επαναλαμβάνω εφτά φορές. Ανάμεσα στην κάθε πεντάδα λέω με το νου μου μια προσευχή καθισμένος ήσυχα στη στάση του λιονταριού (καθισμένος στις φτέρνες) , όπως κάθονταν παλιά οι γυναίκες που αρμάθιαζαν καπνό στο Αργυροπούλι, πρώην Καρατζιόλι Τυρνάβου. Την προσευχή δεν την είχε το βιβλίο και την πρόσθεσα εγώ, σύμφωνα με τα λόγια του Ιησού «άνευ εμού ου δύνασθε ποιείν ουδέν» (χωρίς εμένα δεν μπορείτε να κάνετε τίποτα).
Η καλή αυτή συνήθεια της προσευχής ανάμεσα στις σωματικές ασκήσεις , εκτός απ΄ τη χαρά της επικοινωνίας με τον Κύριο και Θεό μου, διώχνει την ένταση που συσσωρεύεται απ΄ την σωματική προσπάθεια και με κάνει χαλαρό και ξεκούραστο.
Μου δίνει έτσι τη διάθεση και τη δύναμη να συνεχίσω, δεδομένου ότι οι ασκήσεις είναι πολλές κι αν στο ενδιάμεσο δεν είχα αυτές τις μικρο-απολαυές πιθανόν να εγκατέλειπα την προσπάθεια. Όλες οι ασκήσεις είναι τριάντα πέντε και πρέπει να γίνονται αργά και χωρίς βιασύνη κι ανταγωνισμό.
Παρέλειψα να σημειώσω ότι δεν μπαίνεις κατ΄ ευθείαν μια κι έξω στο πρόγραμμα, αλλά σταδιακά, αρχίζοντας την πρώτη βδομάδα από μια πεντάδα τη μέρα κι αυξάνοντας σιγά σιγά τον αριθμό των πεντάδων μέχρι να φτάσεις στον αριθμό που δεν σε κουράζει. Για μένα οι εφτά πεντάδες είναι καλές. Μετά την έκτη πεντάδα αρχίζω να κουράζομαι και να ιδρώνω. Για να συνεχίσω πρέπει να πιέσω τον εαυτό μου πράγμα που δεν επιτρέπεται για κανένα λόγο. Οι ασκήσεις εκτός απ΄ το γύμνασμα του σώματος ευεργετούν και την ψυχή και το πνεύμα που μαθαίνει να κάνει υπομονή και να έχει μέτρο, αρμονία και ρυθμό.
Μια φορά έκανα το λάθος να υπερβάλω (έκανα δώδεκα φορές τις ασκήσεις, δηλαδή δώδεκα επί πέντε , σύνολο εξήντα ασκήσεις) , ευτυχώς χωρίς να μου συμβεί τίποτε κακό. Φοβήθηκα μόνο, γιατί επάνω στον ενθουσιασμό μου κουράστηκα δίχως να το καταλάβω. Ήταν ένα καλό μάθημα για να προσέχω να μην πέσω στην υπερβολή, στον ανταγωνισμό με τον εαυτό μου και στην κατάχρηση.
Εκείνο το πρωί έπρεπε να πάω στη Θεσσαλονίκη για να δω την άρρωστη μητέρα μου. Με την κούραση που ένιωθα λόγω του υπερβολικού αριθμού των ασκήσεων φοβόμουν ότι δεν θα αντέξω την ταλαιπωρία, τη ζέστη, το θόρυβο και τη βιασύνη της Θεσσαλονίκης.
Στεκόμουν στο σκαλοπάτι του λεωφορείου, ο τελευταίος επιβάτης, και δεν ήξερα αν πρέπει να ανεβώ ή να φύγω. Ο οδηγός του λεωφορείου, συνηθισμένος ως φαίνεται απ΄ τις παραξενιές πολλών ηλικιωμένων, έκανε υπομονή και περίμενε να αποφασίσω την τελευταία στιγμή, αν θέλω να ταξιδέψω ή όχι. Έκανα το σταυρό μου, όπως με συμβούλευε η μητέρα μου να κάνω σε ανάλογες περιπτώσεις και προχώρησα.
Η μέρα μου ευτυχώς πήγε καλά εκτός από μια μικρή ζημιά στο μασελάκι μου. Όταν φτάσαμε στη Θεσσαλονίκη εξαντλημένος όπως ήμουν απ΄ τις ασκήσεις κι απ΄ το ταξίδι έτρεξα στο περίπτερο κι αγόρασα ένα παστέλι με μέλι και το έφαγα με βουλιμία για να ανακτήσω τις δυνάμεις μου. Ό,τι πρέπει για να ξεκολλήσουν τα ψεύτικα δόντια μου. Με τη μικρή γέφυρα στο χέρι μου ευχαρίστησα το Θεό γιατί ξεκόλλησε αλλά δεν την κατάπια, όπως ήταν πιθανόν να συμβεί.
«Η κάθε μέρα δίνει το σχέδιό της.» «Η καλή μέρα απ΄ το πρωί φαίνεται». Οι παροιμιακές αυτές εκφράσεις δείχνουν ότι η κάθε μέρα έχει το δικό της ύφος, χαρακτήρα, ρυθμό, αρκεί να προσέχει κανείς και να μη ζει μηχανικά.
Στη σημερινή εποχή που οι μηχανές δίνουν το μέτρο της ζωής (δεν μιλώ για το ρυθμό γιατί οι μηχανές δεν έχουν ρυθμό) έχει μεγάλη αξία η συμβουλή της Εκκλησίας μας που συνοψίζεται σ΄ αυτή εδώ τη μικρή φράση: « Πρόσεχε σεαυτόν»( πρόσεχε τον εαυτό σου)!
Μια άλλη φορά ίσως μπορέσω να περιγράψω αυτές τις ασκήσεις που κάνω. Σε όλους όμως είναι γνωστές κάποιες εύκολες ασκήσεις που μπορεί ο καθένας να τις επαναλάβει μερικές φορές σιγανά, σιγανά, σιγανά και ταπεινά, για να μην είναι αγύμναστος και εγκαταλειμμένος.
"Ρεθεμνιώτικα Νέα"

30.7.08

Μ.Ε.Λαγκουβάρδος, "Ω, Κύριε, πέρασέ με αντίπερα"

«Ω, Κύριε, πέρασέ με αντίπερα»
(Ομ μάνι πέντμε χουμ)
Μ.Ε.Λαγκουβάρδος

«Ή φεύγων φεύγε ή εμπαίζων έμπαιζε
Τον πονηρό και μάταιο αυτό κόσμο»

Ω, Κύριε, πέρασέ με αντίπερα. Ω, Κύριε, πέρασέ με αντίπερα. Αυτή είναι η πιο συνηθισμένη προσευχή των Βουδιστών του Μεγάλου Οχήματος (ή του Μικρού, θα σας γελάσω). Μου κάνει εντύπωση η προσευχή αυτή, γιατί πράγματι ο θάνατος μοιάζει με το πέρασμα ενός επικίνδυνου ποταμού. Αυτός είναι ο λόγος που θεωρώ τους νεκρούς από την άποψη ότι πέρασαν το επικίνδυνο ποτάμι του θανάτου , τυχερούς!
Είναι παράξενο αλλά καμιά φορά μας φοβίζει η ιδέα μήπως δεν μπορέσουμε να πεθάνουμε! Αν και ο θάνατος αναμφισβήτητα ανήκει στον καθένα εντούτοις δεν είναι στο χέρι του καθενός να πεθάνει. Δεν ξέρω τι ακριβώς νιώθει κανείς, αλλά κρίνοντας απ΄ τον εαυτό μου πιστεύω ότι τα αισθήματα του κάθε ανθρώπου απέναντι στο θάνατο είναι ανάμικτα. Δεν είναι πάντα το αίσθημα του φόβου, αν και επικράτησε το αίσθημα αυτό εξαιτίας της κακής λογοτεχνίας.
Σε μένα προέχει το αίσθημα της αχρηστίας, του εξευτελισμού και της ντροπής. Κάποτε που αντιμετώπισα το θάνατο το πιο φριχτό μαρτύριο ήταν η έλλειψη νοήματος. Δεν εύρισκα κανένα νόημα στο θάνατό μου, ίσως επειδή δεν είχε νόημα η ζωή μου. Όταν η ζωή μας έχει νόημα δε φοβούμαστε το θάνατο ούτε υποφέρουμε το μαρτύριο της αχρηστίας, του εξευτελισμού και της ντροπής.
Ο Χριστιανός π.χ. πρέπει να πιστεύει ότι δεν πεθαίνει ο ίδιος, αλλά ότι πεθαίνει ο Χριστός γι΄ αυτόν. «Πέρασέ με αντίπερα» σημαίνει ακριβώς αυτό. Μην μ΄ αφήνεις να πεθάνω μόνος, αλλά πάρε με στα χέρια σου και πέρασέ με αντίπερα. Έχουμε μια τέτοια εικόνα του Αγίου Χριστοφόρου, που μεταφέρει στους ώμους του
τον Ιησού περνώντας τον μέσα από κάποιο ποτάμι. Ο Άγιος Χριστοφόρος είναι ο άγιος προστάτης των οδηγών φορτηγών αυτοκινήτων.
Οι σημερινοί γιατροί έχουν εύκολα τα ηρεμιστικά χάπια στους γέρους . Δεν υπάρχει γέρος, ιδίως από αυτούς που ζούν στις σύγχρονες πόλεις να μην είναι ψιλο-καταθλιπτικός. Η «ψιλο-κατάθλιψη» στην εποχή μας, είναι σαν επιδημία. Δύσκολα να την αποφύγει κανείς. Παράδειγμα οι πολιτικοί: έχουν όλοι το προσωπείο του καταθλιπτικού και του απελπισμένου. Με το δίκιο τους, αφού αναγκάζονται να προπαγανδίζουν την πρόοδο και την ανάπτυξη, αν και ξυπνούν τη νύχτα κι ο αέρας μυρίζει κάρβουνο! Οι σημερινοί πολιτικοί απειλούνται εκτός απ΄ τις μεγάλες εκφυλιστικές ασθένειες του πολιτισμού και από τη διάσπαση της προσωπικότητας,.
Άλλα πιστεύουν, άλλα σκέφτονται, άλλα λένε και άλλα πράττουν!
Οι απλοί άνθρωποι όμως αποφεύγουν όσο μπορούν τα ηρεμιστικά και προσπαθούν με τον τρόπο που ξέρουν να τα βγάλουν πέρα με τους φόβους τους. Σπουδαιότεροι από όλους τους τρόπους κόντρα στην ψιλο-κατάθλιψη είναι η φυγή και το γέλιο. Τη φυγή και το γέλιο συνιστά και η Εκκλησία μας , όπως φαίνεται απ΄ τα λόγια του Αγίου, που παραθέτουμε στο μότο του μικρού αυτού δοκιμίου.
Μια φορά κάποιοι πολιτικοί δοκιμάζοντας τη φυγή ως ένα αντίδοτο στην ψιλο-κατάθλιψή τους πήγαν στην Αφρική και επιδόθηκαν στις αγαπημένες τους δηλώσεις προς τους πάντες, ακόμα και στους πρωτογόνους . Σε κάθε πολιτική δήλωση οι πρωτόγονοι της Αφρικής κραύγαζαν: «Ούμπαλα», «Ούμπαλα».
Οι πολιτικοί έμειναν ευχαριστημένοι με την υποδοχή και την κατανόηση των πρωτογόνων. Όταν τελείωσε η επίσκεψή τους , ο φύλαρχος
χάρισε στη σύζυγο του αρχηγού τους ένα τόσο σπάνιο ζωάκι που κανείς δεν είχε δει
προηγουμένως κάτι παρόμοιο!
Η σύζυγος του αρχηγού δέχτηκε το ζωάκι με μεγάλη χαρά, και ρώτησε το φύλαρχο ,αν είναι αρσενικό ή θηλυκό. Ο Φύλαρχος έδειξε πώς μπορεί να το εξακριβώσει η ίδια , αρκεί να κοιτάξει κάτω απ΄ την κοιλιά του. «Αν έχει «Ούμπαλα», είναι αρσενικό!», είπε.

"Ρεθεμνιώτικα Νέα"

28.7.08

Μόσχος Ε.Λαγκουβάρδος, Ασθένεια και θεραπεία

There you are, in a darkened rοom
And you're all alone, looking out the
window Your heart is cold and lost the will to love
(Αγγλικό τραγούδι)


Βράδυ στην ταβέρνα του Νικόδημου με το φίλο μου ζωγράφο Στέργιο Χατζούλη. Κάποιος αφηγείται την ιστορία της τελευταίας αρρώστιας του. (Κάθε φορά που ακούω για αρρώστιες , ιδίως αν υπάρχουν ζωντανές περιγραφές για τα συμπτώματά τους , φοβάμαι ότι γρήγορα τα συμπτώματα αυτά θα εμφανιστούν και σε μένα. Μια φορά πριν πολλά χρόνια στη Θεσσαλονίκη, στο νοσοκομείο ΑΧΕΠΑ, κινδύνεψα να πεθάνω απ΄ τα συμπτώματα κάποιου άλλου!
«Μην τρως το ασυνείδητο του άλλου στη μάπα», μονολογεί ο Χατζούλης βγαίνοντας αργά το βράδυ απ΄ την ταβέρνα. Στην Ανατολή είναι διαδεδομένη η δοξασία ότι η αρρώστια κι ο θάνατος εισέρχονται στο σώμα του ανθρώπου μέσα από τις εννέα πύλες του, οι οποίες για το λόγο αυτό ονομάζονται «πύλες του θανάτου»:
«Μην τρως το ασυνείδητο του άλλου στη μάπα», στη γλώσσα του Χατζούλη σημαίνει , μην αφήνεις το ασυνείδητο των άλλων να μπει μέσω της ακοής στην ψυχή σου. Η Αγία Γραφή το λέει αυτό με τον παρακάτω στίχο απ΄ το βιβλίο των παροιμιών : «Έλαιον δε αμαρτωλού μη λιπανάτω την κεφαλή σου».
Πρέπει να διαλέγεις τους φίλους σου , για να μη φορτώνεσαι το ασυνείδητό τους. Ασυνείδητο είναι οτιδήποτε είναι άγνωστο εντός μας, οτιδήποτε είναι σκοτεινό γι΄ αυτό στην ψυχολογία του βάθους ονομάζεται «σκιά». «Όποιος δε φωτίζει τη σκιά του» λέει ο Γιουγκ, « την προβάλλει στους άλλους» και φυσικά κατακρίνει τους πάντες. Στην ψυχολογία την απώθηση ακολουθεί η προβολή και η κατάκριση. «Μην απωθείς» σημαίνει τελικά να μην κατακρίνεις κανέναν. «Μην κρίνετε ίνα μη κριθήτε».
Ό,τι μπορεί να βοηθήσει στην ασθένεια ενδιαφέρει όλο τον κόσμο. Αν βρεις κάτι πρέπει να το πεις, όπως ο πατέρας στα παιδιά. Με αυτό το πνεύμα γράφουμε τις γραμμές αυτές. Μπορεί να μη συμφωνούν όλοι οι γιατροί του κόσμου, ότι η ψυχή είναι η αιτία για όλες τις αρρώστιες, όλοι όμως συμφωνούν ότι η στενοχώρια επιδεινώνει την αρρώστια. Σ’ αυτό δεν υπάρχει διαφωνία. Όλοι οι γιατροί συμβουλεύουν τους ασθενείς τους να μη στενοχωριούνται, αλλά κανένας δεν λέει πώς!

Στο τέλος του ιατρικού βιβλίου του «Εκείνο» , ο διάσημος στην εποχή του γιατρός Τζωρτζ Γκρόντεκ, ως πατήρ προς τέκνα συμπυκνώνει όλη τη γνώση του σε δύο προτάσεις, ως απάντηση στο ερώτημα , τι να κάνεις για να μην αρρωστήσεις ή τι να κάνεις για να βοηθήσεις τη θεραπεία του γιατρού. Πρώτον, να είσαι ειλικρινής και δεύτερον να μην απωθείς, δηλαδή να μην κατακρίνεις.
Αυτές τις δυο συμβουλές δίνει ο Γκρόντεκ στην προτελευταία σελίδα του βιβλίου του ως το επιστέγασμα της γνώσης του ως γιατρός, τις οποίες όμως αναιρεί για να τελειώσει το βιβλίο του με αυτά τα λόγια: « Ούτε κι αυτή είναι η λύση! Παρά τους επαίνους του «Εκείνο» (του βιβλίου του) και των φίλων σου για την ειλικρίνειά σου, είσαι ακριβώς σαν τους άλλους. Τίμιος δεν είναι παρά αυτός που λέει σαν τον τελώνη: « Η χάρη του Θεού ας είναι μαζί μου» (στον αμαρτωλό). Δεν βρίσκετε όμως πως ακόμα κι αυτό, ιδιαίτερα αυτό, είναι φαρισαϊσμός;»
Η επίκληση της χάρης του Θεού πιστεύει ο Γκρόντεκ, μας θεραπεύει, μόνο αν είναι απ΄ την καρδιά και δε γίνεται με τα χείλη, υποκριτικά, για να μας βλέπουν οι άλλοι.
Προχθές την Κυριακή στην Εκκλησία το Ευαγγέλιο αναφερόταν στη θεραπεία ενός παραλύτου. Ο Κύριος πριν θεραπεύσει το σώμα θεραπεύει την ψυχή του παραλύτου και ελέγχει του φαρισαίους που η υποκρισία δεν τους αφήνει να θεραπευτούν. Ο ειλικρινής είναι πράος και ταπεινός και έχει ησυχία στην καρδιά του.
Σπανίως αρρωσταίνει κι όταν αρρωστήσει θεραπεύεται γρηγορότερα απ΄ τους άλλους.
Ο υποκριτής είναι περήφανος κι ανήσυχος. Με το παραμικρό προσβάλλεται και στενοχωριέται. Να είμαστε ειλικρινείς λοιπόν και ταπεινοί, γιατί δεν είμαστε καλύτεροι απ΄ τους άλλους, αν θέλουμε να μην αρρωσταίνουμε, κι όταν αρρωσταίνουμε να γινόμαστε γρήγορα καλά.
Σημείωση: Το νόημα των στίχων του σύγχρονου αγγλικού τραγουδιού της Χριστίνας Αγκιλέρα και του Ρίκι Μάρτιν που βάλαμε ως μότο στην αρχή, σε ελεύθερη απόδοση (με τα λίγα αγγλικά μας) είναι περίπου αυτό:
«Είσαι σ΄ ένα σκοτεινό δωμάτιο, μόνος, κοιτώντας απ΄ το παράθυρο, με κρύα καρδιά και δίχως τη θέληση να αγαπήσεις». Το σκοτεινό δωμάτιο συμβολίζει την υποκρισία και την έλλειψη αληθινής επαφής με τους άλλους κι η απροθυμία για την αγάπη συμβολίζει την υπερηφάνεια που ο Θεός να σε φυλάει από αυτήν.
"Ρεθεμνιώτικα Νέα"

25.7.08

Μόσχος Ε.Λαγκουβάρδος, Το σύγχρονο κράτος

Το σύγχρονο κράτος
Μ.Ε.Λαγκουβάρδου

Το σύγχρονο κράτος θέλει να είναι για όλους, δηλαδή για κανένα! Θέλει να είναι και εθνικό (εθνικά θέματα) και πολυεθνικό (όπου δεν υπάρχουν εθνικά και μη εθνικά θέματα). Θέλει να είναι για τους θεϊστές και για τους αθεϊστές, για τους χριστιανούς και για τους μη χριστιανούς, για τους μουσουλμάνους, τους βουδιστές, τους ινδουϊστές για όλους, δηλαδή για κανέναν.
Το να θέλει το κράτος να είναι Ελληνικό και να είναι για όλους , αυτή είναι μια σωστή σκέψη, αν αυτό σημαίνει ότι όλοι όσοι διαμένουν στην επικράτειά του απολαμβάνουν την ίδια νομική προστασία, την οποία απολαμβάνουν οι Έλληνες.
Η σκέψη αυτή, αντιθέτως, δεν είναι σωστή, αν το κράτος με την πρόφαση ότι θέλει να είναι για όλους, δεν θέλει να είναι ούτε Ελληνικό , ούτε μη Ελληνικό και αυτονομείται τόσο πολύ, ώστε γίνεται αυτοσκοπός. Έτσι παύει να είναι όπως υπαγορεύει το Σύνταγμα κι ο πατριωτισμός των Ελλήνων ο καλύτερος και ίσως ο μοναδικός σύμμαχος των πολιτών του.
Η αμάθεια, η ημιμάθεια και η επιπολαιότητα, όσον αφορά την ερμηνεία των θεσμών, είναι πιο επικίνδυνη για την Ελλάδα κι απ΄ τους Τούρκους «συμμάχους» μας! Παράδειγμα η ιδέα που έχει το σύγχρονο κράτος για τον πολίτη. Κανείς δεν έχει χειρότερη ιδέα από αυτή για τον Έλληνα πολίτη! Αρκεί ο Έλληνας πολίτης να έρθει σε επαφή με την γραφειοκρατία, για να αποκτήσει την πικρή εμπειρία ότι το σύγχρονο κράτος τον θεωρεί εκ των προτέρων ψεύτη, κλέφτη , απατεώνα και οτιδήποτε άλλο χειρότερο μπορείς να φανταστείς.
Πρέπει καθένας από εμάς στην επαφή του με το σύγχρονο κράτος να αποδείξει όχι μόνον ότι τον αδικεί η κρατική καχυποψία εις βάρος τους, αλλά ακόμα πιο πολύ πρέπει να αποδείξει ότι δεν είναι οτιδήποτε φαντάζεται το σύγχρονο κράτος γι΄ αυτόν. Αλίμονο κανείς δεν μπορεί να τα βάλει με τα όνειρα! . Εκεί καταντούν οι ελληνικοί νόμοι που ψηφίζονται με περίσκεψη όσον αφορά τι έχει να κερδίσει ή να χάσει αυτός που τους εισάγει προς ψήφισιν.
Τρομάζει κανείς να σκεφτεί ότι η ίδια καχυποψία επικρατεί και στις άλλες λειτουργίες του κράτους.! Ο πολίτης προσδοκά να έρθει το κράτος κοντά του ως ο μοναδικός σύμμαχός του και αρωγός. Ουαί και αλίμονο, αν με την αιτιολογία ότι το κράτος είναι για όλους, ( και δεν είναι για κανένα συγκεκριμένο πολίτη) , συνεπώς δικαιούται να τρέφει τη χειρότερη καχυποψία και προκατάληψη εις βάρος των πολιτών του.
Αυτά έχω να πω αυτή τη στιγμή για το σύγχρονο κράτος. Πιστεύω ότι το σύγχρονο κράτος δεν μπορεί να το πολεμήσει κανείς. Μόνο να το αποκαλύψει μπορεί, όπως αποκαλύπτει ένα φίδι κρυμμένο κάτω απ΄ την πέτρα. Μόλις σηκώσεις την πέτρα, το φίδι φεύγει. Έγραψα εν ολίγοις τι σημαίνει η αυτονόμηση του συγχρόνου κράτους, και τι αντίκτυπο έχει στον πολίτη, που αντί το κράτος να τον βοηθάει, τον καταδιώκει η γραφειοκρατία του. Ο πολίτης μάχεται συχνά να επιβιώσει μεταξύ της Σκύλας του καπιταλισμού και της Χάρυβδης της γραφειοκρατίας.
Ο Θεός διεμοίρασε Έθνη κι έβαλε αγγέλους να τα προστατεύουν. Το σύγχρονο κράτος στην Ελλάδα ούτε εθνικό θέλει να είναι , ούτε υπερεθνικό, ούτε πολυεθνικό. Ούτε αυτό ξέρει τι θέλει. Ότι δεν θέλει να έχει σημείο αναφοράς το Θεό, αυτό είναι βέβαιο. Αλλά ας δούμε τι σημαίνει καθένας που δεν έχει σημείο αναφοράς. Σημαίνει ότι ο ίδιος υποκαθιστά τον παντοδύναμο από την ανάποδη. Η πραγματικότητα δεν έχει παρά να συμμορφωθεί με την ιδέα που έχουμε γι΄ αυτήν. Καμιά φορά και με το ζόρι. «Αυτός που δεν φωτίζει τη σκιά του (με το φως του Θεού) την προβάλλει , (αλίμονο), στους άλλους!» (Γιουγκ).
"Ρεθεμνιώτικα Νέα"

24.7.08

Μ.Ε.Λαγκουβάρδου, Νά 'σαι χαλαρός!

Νά ’σαι χαλαρός!

«Αν συναντήσεις το Βούδα σκότωσέ τον»
( Βουδιστικό ρητό)

Νά ’σαι χαλαρός δε σημαίνει ότι πρέπει να κυνηγάς τη χαλάρωση, όπως κάνεις με οτιδήποτε άλλο επιθυμείς. Η χαλάρωση είναι όπως η ειρήνη: όσο την κυνηγάς τόσο φεύγει.
Να ’σαι χαλαρός σημαίνει να είσαι χαλαρός στο πνεύμα και κατόπιν θα χαλαρώσει και το σώμα σου. Όλες οι εντάσεις στο πνεύμα εκδηλώνονται κατόπιν στο σώμα. Θυμάμαι κάποτε έπαθα θλάση μυός στο πόδι μου γιατί βιαζόμουν πάρα πολύ, αλλά δεν μπορούσα να τρέξω. Ένιωσα ένα φοβερό κάψιμο στην πατούσα μου , σαν να είχα πατήσει με γυμνό πόδι επάνω σε αναμμένο τσιγάρο.
Μια φορά πήγα σε μια δερματολόγο και της έδειξα κάτι «αιματοελιές» στο στήθος μου. «Αυτό είναι το άγχος σου», είπε. «Είναι της ψυχής δηλαδή». «Ναι, είναι της ψυχής». Η ψυχή είναι απέραντη. Δεν έχει όρια. Φαντάσου πόσο λίγο μας ξέρουν οι γιατροί που μας αντιμετωπίζουν σαν σώματα κι οι πολιτικοί σαν ψήφους.
Είχα ένα Αμερικάνο φίλο που το επώνυμό του στα Ελληνικά ήταν «Χαλαρός» και το μικρό του όνομα Ρομπέρτος. Ο Ρομπέρτος ήταν φιλόσοφος. Έλεγε για την ειρήνη: Να μην ψάχνεις να βρεις την ειρήνη. Να την αφήνεις να ψάχνει να σε βρει εκείνη .Χάρις στο φίλο μου είδα στην πράξη πως είναι η αληθινή χαλαρότητα. Δεν είναι χαλαρότητα το «ξεχείλωμα». Όπως γίνεται ο άνθρωπος όταν έχει παρατεντώσει τα νεύρα του και μετά δεν τον συγκινεί τίποτα. Δεν είναι αυτό χαλάρωση.
Ο φίλος μου ήταν χαλαρός με την έννοια του γυμνασμένου και του ευλύγιστου στο σώμα και του απλού και του αθώου, όσον αφορά τη χαλαρότητα στην ψυχή και στο πνεύμα. Η διαφορά μεταξύ του εύκαμπτου και του δύσκαμπτου, αν εξαιρέσουμε την «ειδική» περίπτωση του οσφυοκάμπτη, είναι αξιόλογη, γιατί δείχνει και την κατάσταση της υγείας. Η ευκαμψία των μελών του σώματος είναι ενδεικτική της καλής υγείας , ενώ η ακαμψία φανερώνει το αντίθετο.
Ευκαμψία ή ακαμψία είναι μια διαφορά που προκύπτει στο σώμα. Η ίδια διαφορά εμφανίζεται στον εσωτερικό κόσμο του ανθρώπου, στην ψυχή του και στο πνεύμα του με διαφορετικούς τρόπους. Ακόμα και εκεί που δεν το περιμένεις. Είμαι, καθώς βλέπει ο ευγενικός αναγνώστης, αφιερωμένος στο γράψιμο. Το γράψιμο με κάνει να νιώθω χαλαρός, που όμως το κτηματολόγιο ( η έμπνευση των πολιτικών) με βγάζει τώρα απ΄ τη χαλάρωση. (Οι πολιτικοί πρέπει να βρουν τα χρήματα του κτηματολογίου, που τα διέθεσαν για τα κόμματα).
Δυστυχώς πρέπει να ρθω στην Κρήτη, όχι για να χαρώ το ταξίδι και την παραμονή μου ανάμεσα στους φίλους Κρητικούς, στον τόπο όπου γεννήθηκε και μεγάλωσε ο πατέρας μου, που δεν γνώρισα ποτέ. Πρέπει ναρθώ για το κτηματολόγιο (πέντε χρόνια αργότερα, από τότε που πέρασε η προθεσμία )!
«Να διεκδικήσει κανείς τα δικαιώματά του και να γίνει άκαμπτος στον εσωτερικό του κόσμο και εν συνεχεία και στο σώμα του ή να παραιτηθεί και να μείνει απλός και αθώος στην ψυχή και χαλαρός στο σώμα; Οι απλοί πολίτες ντρέπονται όταν πηγαίνουν στα δικαστήρια. «Πρώτη φορά έρχομαι σ΄ αυτές τις πόρτες». Κι εγώ απ΄ την υπηρεσία έχω ιδεί ανθρώπους να αρρωσταίνουν κι άλλους να πεθαίνουν εξαιτίας των διεκδικήσεών τους στα δικαστήρια.
Διάβασα ένα ιατρικό βιβλίο με τίτλο «Το βιβλίο του Εκείνο» του Τζωρτζ Γκρόντεκ. Να πως τελειώνει αυτό το βιβλίο: «Να είσαι ειλικρινής, μην απωθείς τίποτε. (….) Όμως ούτε κι αυτή είναι λύση, γιατί απωθείς σαν τους άλλους. Τίμιος δεν είναι παρά αυτός που λέει σαν τον τελώνη:«Η χάρη του Θεού ας είναι μαζί μου !»
Αυτά συμβουλεύει ο μεγάλος αυτός γιατρός και συγγραφέας, για να μην αρρωσταίνουμε. Αν σκεφτεί κανείς τις αρρώστιες, πρέπει να τρέμει ακόμα και στη σκέψη ότι μπορεί να αδίκησε κάποιον.
Τι σημαίνει άραγε το ρητό του Βούδα, που βάλαμε ως μότο αυτού του δοκιμίου; Σημαίνει να μην κάνεις την πίστη ή την πολιτική ή οτιδήποτε άλλο ιδεολογία. Βγάλε απ΄ το νου σου κι απ’ την καρδιά σου την ιδεολογία για οτιδήποτε, λέει ο Βούδας, ακόμα και γι’ αυτό που θεωρείς ιερό και όσιο. Δεν ξέρω τι θα μείνει στους πολιτικούς, αν ακούσουν το Βούδα και σκοτώσουν τις ιδεολογίες τους.
"Ρεθεμνιώτικα Νέα"

22.7.08

Μόσχου Ε. Λαγκουβάρδου, Λίγη αγάπη, ζητιανιά

Λίγη αγάπη, ζητιανιά!
Μ.Ε. Λαγκουβάρδου

Ένα βράδυ στη Θεσσαλονίκη, ως πρωτοετείς φοιτητές , κάναμε λάθος κι αντί σε ξενοδοχείο μείναμε σε οίκο ανοχής! Εκεί είδαμε κατάπληκτοι ένα παράξενο θέαμα: λίγη αγάπη, ζητιανιά. Κάποιος φτωχός γέρος (ο ζητιάνος της αγάπης) έπεσε στα πόδια μιας γριάς ιερόδουλης και την παρακαλούσε να τον πάρει στο δωμάτιό της. Τόση μεγάλη ταπείνωση για λίγη αγάπη – ζητιανιά!
Πόσα τέτοια θύματα του έρωτα υπάρχουν; Αν κρίνουμε απ΄ τα ερωτικά τραγούδια , που ενενήντα φορές στις εκατό μιλούν για τα βάσανα της αγάπης, τα θύματα της αγάπης είναι αμέτρητα. Πόσους στεναγμούς και πόσα κλάματα δεν προκάλεσε στους ανθρώπους η προδοσία , η εγκατάλειψή , η μοναξιά; Περισσότερα ακόμα κι απ΄ τα θύματα της φτώχειας. Στην σημερινή Ελλάδα ακόμα κι οι φτωχοί απέκτησαν κοιλιές απ΄ τη πολυφαγία, αλλά στην αγάπη και στον έρωτα οι Έλληνες λιμοκτονούν.
Και ενώ υπάρχει τόση ζήτηση – για να μιλήσουμε με τους όρους της Αγοράς, -
εντούτοις οι γυναίκες έχουν παράπονο απ΄ τον έρωτα. Οι άντρες γίνονται ολοένα και πιο αδιάφοροι μπρος στα κάλλη τους. Η προβολή που κάνει στα σωματικά της θέλγητρα η σημερινή Ελληνίδα ξεπέρασε τα επιτρεπτά όρια, πράγμα που δείχνει ότι η αντρική αδιαφορία και ψυχρότητα την έφερε σε κατάσταση απόγνωσης. Δεν έχει άδικο δεδομένου ότι ο γυναικείος πληθυσμός είναι σχεδόν διπλάσιος του αντρικού, πράγμα που δυσκολεύει τα πράγματα στην εξεύρεση συντρόφου.
Οι άντρες πλησιάζουν τώρα εύκολα τις γυναίκες. Δε δυσκολεύονται όπως παλιά. Κάθονται δίπλα – δίπλα στα μπαρ και στις καφετέριες, αλλά αντί να τις φλερτάρουν και να τις κάνουν ερωτική εξομολόγηση, μιλούν για το ποδόσφαιρο, το μπάσκετ, τον κλασικό αθλητισμό, τα αυτοκίνητα, το ντύσιμο, τα χτενίσματα κ.ά.
Εμείς οι παλιοί, είχαμε άλλη αντίληψη για το γυναικείο φύλο. Ο φίλος μου διηγηματογράφος Νίκος Κύρκος περιγράφει σ΄ ένα χιουμοριστικό διήγημά του κάποιο γέρο συνταξιούχο, ο οποίος , χωρίς να δίνει σημασία στη γεροντική του εμφάνιση, (στην πληγή από φριχτό μαχαίρι, όπως την αποκαλεί ο Καβάφης), προσπαθούσε να δελεάσει μια νέα γυναίκα με τη σύνταξη του ΙΚΑ και το νοσηλευτικό του βιβλιάριο!
« Έρωτα μεγάλο και δυνατό νιώθει η καρδιά μας με το ταγκό», τραγουδάει η Μπελίντα με τη γλυκιά της φωνή στο περίφημο «ταγκό της Αθήνας». Στο ταγκό εύρισκες την ευκαιρία να σφίξεις στην αγκαλιά σου την αγαπημένη σου. Αυτός ήταν ο σπουδαιότερος χορός, το ερωτικό ταγκό.
Το ερωτικό ταγκό εκφράζει την εποχή του. Οι χοροί της εποχής μας παρόλο που ο χορευτής απομιμείται τις ερωτικές κινήσεις δεν έχουν σχέση με τον έρωτα. Είναι χοροί μοναχικοί. Αν και χορεύεις μέσα στο πλήθος είσαι μόνος. Καθένας με τις κινήσεις του, που δεν έχουν άλλο σημείο αναφοράς παρά τον ίδιο τον εαυτό μας. Ένα είδος «αυτό-ερωτισμού» στο χορό.
Και μια που το θέμα μας είναι ο έρωτας, ας δούμε τι είναι ο έρωτας στη σύγχρονη πραγματικότητα; Είναι χάρισμα, είναι ένα είδος ψυχο-σωματικής συναλλαγής (εμπόρευμα) ή είναι ζητιανιά, όπως στο παράδειγμα στην αρχή του μικρού αυτού δοκιμίου. (Με τον όρο δοκίμιο εννοούμε το μονότροπο εκείνο λογοτεχνικό είδος που στηρίζει ή δε στηρίζει την πειθώ του σε εντελώς υποκειμενικές απόψεις!)
Αν ο έρωτας είναι χάρισμα οπωσδήποτε δεν είναι ούτε εμπόρευμα (αυτό που γίνεται χάριν οποιασδήποτε πληρωμής), ούτε ζητιανιά, στην οποία απλώς χαρίζεται
το τίμημα. Με τον αποφατικό τρόπο, με τον τρόπο να ορίζεις κάτι μιλώντας γι΄ αυτό που δεν είναι, ο έρωτας σήμερα είναι ή εμπόρευμα ή ζητιανιά. Χάρισμα δε δίνει κανείς τίποτα, όχι γιατί δεν αγαπάμε τα χαρίσματα, αλλά γιατί δεν έχουμε τη γενναιότητα που απαιτεί η πράξη της δωρεάς.
Τι εννοούμε γενναιότητα του δωρητή; Εννοούμε ότι στη δωρεά ο δωρητής και ο λήπτης θυσιάζουν κι οι δυο τους κάθε υποψία ιδιοτέλειας, υστεροβουλίας, εγωισμού και γενικά όλα τα αρνητικά στοιχεία που δηλητηριάζουν τις προσωπικές σχέσεις των ανθρώπων, όταν υποβλέπει ο ένας τον άλλον, αντί να αγαπιούνται αληθινά.
Σε κάποια περιοχή της Ελλάδος οι ηλικιωμένες γυναίκες συμβουλεύουν τις νεώτερες. ( Η αξία του ηλικιωμένου, που έχει χάσει πια την ομορφιά τη σωματική και τη νειότη και την ευρωστία, είναι ότι μπορεί να δίνει συνετές συμβουλές στους νεώτερους. Αν όμως όπως λέει το Ευαγγέλιο το άλας μωρανθεί, εν τίνι αλισθήσεται.;
(Αν το αλάτι χαλάσει με τι θα αλατιστεί;).
Σε κάποια λοιπόν περιοχή της Ελλάδας οι ηλικιωμένες γυναίκες δίνουν την εξής συμβουλή πριν το γάμο στη νεώτερη γυναίκα: «Ο άντρας σου να σε ξέρει απ΄ το στήθος και κάτω.» Να μην ξέρει τίποτα άλλο. Έτσι η γυναίκα είναι για τον άντρα «τάφος» κι ο άντρας ένας «κατοικών εν τοις μνημείοις», όπως λέει χαρακτηριστικά το Ευαγγέλιο.
Οι άρχοντες των Γεργεσηνών εμπόδισαν τον Ιησού να θεραπεύσει τους δαιμονισμένους που έμεναν μέσα στους τάφους, γιατί φοβούνταν μήπως η θεραπεία τους ζημιώσει οικονομικά. Συγκεντρώθηκαν στα όρια της περιοχής τους και δεν τον άφησαν να μπει. Τόσο τους ένοιαζε για τους αρρώστους και τους δυστυχισμένους!
Λίγη αγάπη, ζητιανιά, που λέει και το όμορφο Ελληνικό τραγούδι.

19.7.08

Μ.Ε.Λαγκουβάρδου, Φύλαγε το ηθικό σου!

Φύλαγε το ηθικό σου!

Φύλαγε το ηθικό σου και το ηθικό σου θα σε φυλάγει! Οι απλοί άνθρωποι, καθώς γερνούν και βλέπουν να πλησιάζει ο καιρός της ανημπόριας , έχουν μια και μοναδική έγνοια κι έναν και μοναδικό φόβο, να μην πέσουν στο κρεβάτι! Οι άνθρωποι αυτοί , με τη σοφία της Παράδοσης, όπως τη διδάχθηκαν απ΄ τους πατέρες τους κι απ΄ την εμπειρία τους , συνδέουν την ελευθερία τους και τη χαρά της ζωής τους, με τη δύναμη των ποδιών τους, να τους κρατάνε όρθιους. Αλίμονο όταν πέσουν στο κρεβάτι και δεν μπορούν να κινηθούν, και τους μετακινούν οι άλλοι! «Είμαι ευτυχισμένος» έλεγε ένας σπουδαίος ποιητής και φιλόσοφος, «όταν το πρωί μπαίνω στα παπούτσια μου!»
Πλησιάζοντας λοιπόν την ηλικία που μας δένουν και μας πάνε όπου θέλουν, σκέφτομαι με ποιο τρόπο θα μπορέσω να κρατήσω το ηθικό μου μπροστά σ΄ αυτόν τον μεγάλο κίνδυνο να πέσω στο κρεβάτι. Πιστεύω πως ο φόβος των απλών ανθρώπων να μην τους κρατάνε τα πόδια τους δεν είναι φόβος για το σώμα. Ξέρουν (καθένας που περνάει τα πενήντα ή τα εξήντα το ξέρει) , ότι η ψυχή είναι πολυτιμότερη απ΄ το σώμα και ότι το παν όταν πέφτεις είναι να μη χάνεις το ηθικό σου.
Δυο ολόκληρα χρόνια , δυο όμηροι των Ισλαμιστών που υπέστησαν τα πάνδεινα, αγωνίζονταν να έχουν ελεύθερο το πνεύμα τους, για να μπορέσουν να επιβιώσουν στις κακουχίες. (Δείτε την αριστουργηματική ταινία Τζων Φυρς «Τυφλή Ελπίδα» ή διαβάστε στο βιβλίο μου «Ο Θεός του Θερισμού» το ομώνυμο δοκίμιο.)
Στα στρατόπεδα συγκέντρωσης οι ναζιστές εξόντωναν τους έγκλειστους εκμηδενίζοντας το ηθικό τους.
Σήμερα ο κόσμος έχει χάσει το ηθικό του. Ζει χωρίς ηθικό, απελπισμένος, καταπτοημένος! Φοβάται ότι δίχως ηθικό τον απειλούν οι φοβερές εκφυλιστικές ασθένειες της εποχής μας και έτσι είναι. Άρα πρέπει πάση θυσία και πριν από όλα να διδαχτούν τουλάχιστον οι νέοι, πώς να διατηρούν το πνεύμα τους ελεύθερο ή πώς να κρατούν ακμαίο το ηθικό τους, για να αντέχουν στις δυσκολίες και στα βάσανα της ζωής.
Μια φορά ο Μέγας Αλέξανδρος επιθεωρώντας το στράτευμά του, την παραμονή μιας μεγάλης μάχης, είδε έναν στρατιώτη που έτρεμε απ’ το φόβο του. «Πως σε λένε, στρατιώτη;» τον ρώτησε. «Αλέξανδρο», απάντησε ο στρατιώτης. «Αλέξανδρε» είπε ο Μέγας Βασιλιάς «ή να πάψεις να φοβάσαι ή να αλλάξεις όνομα».
Το χαριτωμένο αυτό περιστατικό δείχνει ότι ο βασιλιάς Αλέξανδρος πίστευε στη δύναμη του ονόματος. Πίστευε πως όταν ένας άνθρωπος φοβάται σημαίνει ότι έχει υποβαθμίσει τον εαυτό του, ότι άφησε το φθαρμένο, το καθημερινό, το χυδαίο να τον αχρηστεύσει, ότι είναι ένας άνθρωπος χωρίς ηθικό, χωρίς πίστη στις πνευματικές αξίες της ζωής. Αυτό πίστευε ο Μέγας Αλέξανδρος. Πως μπορούσε να ήταν διαφορετικά , όταν είχε δάσκαλό του τον μεγάλο φιλόσοφο της αρχαιότητας, τον Αριστοτέλη;
Το όνομα με το ανώτερο νόημα, με το νόημα που υπερβαίνει τα συνηθισμένα μέτρα δίνει στον καταπτοημένο άνθρωπο την συναίσθηση ότι αξίζει να ζει . Ο άνθρωπος που πιστεύει σε κάτι ανώτερο από αυτόν δεν φοβάται πια. Ξέρει ότι δεν εγκαταλείφθηκε στην τύχη και κανείς δε νοιάζεται γι’ αυτόν. Όταν ακόμα και η πίστη στη δύναμη του ονόματος ενός ανθρώπου μπορεί να μας δώσει νόημα στη ζωή, πόσο μάλλον μας βοηθάει η πίστη στο Όνομα του Θεού. Ο Θεός που εμποδίζει τον ήλιο να μας κάψει , μας φυλάει από κάθε κακό!

Αυτό πίστευε ο Μέγας Αλέξανδρος, ότι ακόμα και η πίστη στο όνομα ενός μεγάλου ανθρώπου, ενός προφήτη, ενός αγίου, ενός ήρωα, ενός σοφού, ενός μεγάλου επιστήμονα, ενός εφευρέτη, ενός καλλιτέχνη κλπ. μας βοηθάει να διατηρήσουμε το ηθικό μας και να μην πτοούμαστε μπροστά στους κινδύνους που απειλούν τη ζωή μας.
Ένας τρόπος , ίσως ο σπουδαιότερος από όλους είναι αυτός που αναφέραμε με αφορμή το περιστατικό με τον Μέγα Αλέξανδρο, η πίστη δηλαδή στη δύναμη του ονόματος ενός μεγάλου ανθρώπου και πολύ περισσότερο η πίστη στη δύναμη του Ονόματος του Θεού. Όποιος επικαλείται το Όνομα του Θεού, λέει η Γραφή, θα σωθεί.
Ο ευγενικός αναγνώστης που θα τον ενδιέφερε το θέμα θα μπορούσε επίσης να δει την αριστουργηματική ταινία του Τσάρλι Κάουφμαν «Η αιώνια λιακάδα του καθαρού μυαλού».Με το δοκίμιο αυτό τελειώνει το βιβλίο μου «Ο Θεός του Θερισμού» και συγκεκριμένα με αυτά τα λόγια της ταινίας: «Έπρεπε να γίνει για να το ξεπεράσεις. Ο κόσμος ξεχνάει κι ο κόσμος ξέχασε. Αιώνια Λιακάδα του Άσπιλου Πνεύματος. Κάθε προσευχή δεκτή και ευχή παραιτημένη. Πόσο ευτυχισμένος είναι ο αθώος!»
Δεν μας παίρνει ο χώρος να αναφερθούμε σ΄ αυτό που είναι πιο σπουδαίο για το θέμα μας: Στο ερώτημα, τι είναι αυτό που εκμηδενίζει το ηθικό μας. Επιγραμματικά μόνο θα πούμε, πως η αμαρτία εκμηδενίζει το ηθικό μας. Όποιος έχει συνειδητοποιήσει αυτό το πράγμα τρέμει στη σκέψη ότι μπορεί να αδικήσει κάποιον.

17.7.08

Μ.Ε.Λαγκουβάρδου, Μέρες οργής (Dies irae)

«Θα γνωρίσετε την αλήθεια και η αλήθεια θα σας
ελευθερώσει.» (Ιωαν.8,32)

Ήρθε ο καιρός, ευγενικέ αναγνώστη, να προετοιμαστούμε για τις χειρότερες μέρες , τις μέρες οργής (Diaes irae), όπως λέγονται στην Τέχνη (μουσική, ποίηση κλπ), αυτές που μας βρίσκουν ξεχωριστά τον καθένα, όταν έρχεται η ώρα του ή όλους μαζί, όπως είναι στον πόλεμο ή στις θεομηνίες κ.α. ;
Αν πράγματι ήρθε ο καιρός της προετοιμασίας , πώς πρέπει άραγε να προετοιμαστούμε, για να μη μας καταλάβει ο πανικός και η απόγνωση; Αν και ο σημερινός κόσμος δεν κινδυνεύει να καταληφθεί από πανικό, γιατί είναι ήδη πανικόβλητος , ούτε κινδυνεύει να πέσει στην απελπισία , γιατί είναι ήδη απελπισμένος.
«Μέρες οργής» για τον κάθε άνθρωπο, είναι οι μέρες της ανίατης αρρώστιας, των γηρατειών και του θανάτου. Όταν «άλλοι σε ζώνουν και σε πάνε όπου θέλουν», όπως περιγράφει χαρακτηριστικά το Ευαγγέλιο. Και για τις μέρες αυτές , ιδίως γι΄ αυτές, πρέπει να είναι κανείς προετοιμασμένος, για να μην έρθουν , όπως έρχεται ο κλέφτης τη νύχτα., όταν κανένας δεν τον περιμένει και τον καταλάβουν !
Τι πρέπει να κάνουμε για να διατηρήσουμε το πνεύμα μας ελεύθερο; Κανείς δεν κινδυνεύει να εξουθενωθεί και να γίνει αξιολύπητος , όσο διατηρεί το πνεύμα του ελεύθερο; Την ίδια προετοιμασία , για να διατηρήσουμε το πνεύμα μας ελεύθερο πρέπει να κάνουμε και για τις μέρες που η δυστυχία, επιπίπτει σε όλους, όπως συμβαίνει στον πόλεμο ,στη μεγάλη θεομηνία, στην πείνα και στη δυστυχία από κάποια τυχαία ή προμελετημένη παγκόσμια οικονομική κρίση κ.α.
Η σωστή προετοιμασία γίνεται όταν ξέρεις την κατάσταση που θα αντιμετωπίσεις και τις αιτίες που την προκάλεσαν, για να τις αποφύγεις και για να μην επισπεύσεις ο ίδιος τις μέρες της οργής για σένα.
Αν είσαι πατέρας η μητέρα παρατήρησε τη συμπεριφορά των παιδιών σου; Τα σημερινά παιδιά είναι γεμάτα επιθυμίες, οι οποίες έχουν καταλάβει την ψυχή τους και δεσμεύσει την ελευθερία τους. Τα σημερινά παιδιά δεν είναι ελεύθερα ούτε τον καιρό του παιχνιδιού, τότε που τα παιδιά πρέπει να νιώθουν ελεύθερα.
Ότι τα παιδιά και στα παιχνίδια τους ακόμη είναι δέσμια των επιθυμιών τους φαίνεται απ΄ το ότι είναι ευέξαπτα. Η οργή είναι η αντεστραμμένη όψη της επιθυμίας. Κάθε εμπόδιο στην επιθυμία προκαλεί την οργή. Άλλωστε ετυμολογικά η λέξη οργή προέρχεται από το ρήμα «ορέγομαι» που θα πει «επιθυμώ». Η οργή δεν είναι παρά εμποδισμένη επιθυμία.
Ο επιθυμών αφ ενός μεν οργίζεται ο ίδιος , όταν εμποδίζεται να ικανοποιήσει την επιθυμία του και αφετέρου προκαλεί και την οργή και την εξέγερση των άλλων, όταν το αντικείμενο της επιθυμίας του ανήκει στους άλλους. Η αιτία της μαζικής βίας, υποστηρίζει ο Γάλλος φιλόσοφος Ρενέ Ζιράρ , είναι η επιθυμία αυτών που ανήκουν στους άλλους. Η επιθυμία αυτή και πριν ακόμα ικανοποιηθεί προκαλεί την εξέγερση των άλλων και την κίνηση του θυματοποιητικού μηχανισμού της μαζικής βίας. Ο Ρενέ Ζιράρ επαναλαμβάνει την Εντολή του Κυρίου στο Ευαγγέλιο « να μην επιθυμήσεις καθόλου», εννοείται αυτό που δεν μας ανήκει.
Πώς να μην επιθυμούμε καθόλου (τα ξένα πράγματα) είναι χρήσιμο να το διδάσκονται οι σημερινοί νέοι. Οι νέοι στην εποχή μας καλούνται να ζήσουν σ΄ ένα κόσμο, όπου προέχει η κλεψιά και η μαζική βία, που εκδηλώνεται ακόμα και στα σχολεία και κανείς δεν ξέρει που θα φτάσει. Πώς να μην επιθυμούμε καθόλου και να διατηρούμε το πνεύμα μας ελεύθερο απ΄ την επιθυμία , την οργή , το φόβο και τα άλλα πάθη, που στη γλώσσα της πίστης ονομάζονται «δαίμονες»;
Οι άγιοι περιγράφουν πώς τα πάθη (οι δαίμονες) εισέρχονται στην ψυχή και δεσμεύουν την ελευθερία της. Η φαντασία, λένε, είναι η γέφυρα πάνω απ΄ την οποία περνούν οι δαίμονες και μπαίνουν στην ψυχή , για να δεσμεύσουν την ελευθερία του πνεύματός μας ( παθητική φαντασία). Στα σχολεία πρέπει να μαθαίνουν πως λειτουργεί η φαντασία και πως μπορούν να τη διευθύνουν (ενεργητική φαντασία) , αντί να τους διευθύνει εκείνη, για να διατηρούν το πνεύμα τους ελεύθερο.
Πριν πολλά χρόνια διδασκόταν στην τελευταία τάξη του γυμνασίου το μάθημα της Λογικής. Οι μαθητές μάθαιναν έστω μερικά στοιχεία για τη λειτουργία του κριτικού νου και για το πώς να ελέγχουν τις επιθυμίες τους και τα πάθη τους , αντί να ελέγχονται από αυτές. (Η Επιστήμη δεν είχε συμπράξει ακόμα με το Εμπόριο. Ήταν αδιάφορο για το υπουργείο Παιδείας και για την Κυβέρνηση, αν οι μαθητές με το να διατηρούν το πνεύμα τους ελεύθερο δεν θα γίνουν υπάκουοι καταναλωτές και δεν θα αγοράζουν ό,τι τους διατάξουν και γι΄ αυτό το μάθημα υπήρχε. Αργότερα άλλαξε η νοοτροπία αυτών που διευθύνουν την Εκπαίδευση και το μάθημα της Λογικής καταργήθηκε!)
Κανείς τώρα δε χρησιμοποιεί την έκφραση «έχω τη γνώμη»! Ακόμα και αυτοί που πρέπει να σκέφτονται και να έχουν «γνώμη»! Ούτε αυτοί ακόμα που κατέχουν δημόσια αξιώματα και πρέπει να αποφασίζουν ύστερα από ώριμη σκέψη και όχι με την αίσθηση ή τη διαίσθησή τους!
Η έκφραση «έχω την αίσθηση» αντικατέστησε ολοκληρωτικά την έκφραση «έχω τη γνώμη». Αν και ο αισθανόμενος διαφέρει απ΄ τον σκεπτόμενο, όσο διαφέρει ένας που περπατάει μέσα στο όνειρό του (υπνοβάτης), από αυτόν που είναι ξυπνητός!
(Ρεθεμνιώτικα Νέα)

15.7.08

Μ.Ε.Λαγκουβάρδου,Δημοκρατία δίχως πολίτες!

Δημοκρατία δίχως πολίτες!
(Λόγος κατά πολιτικών)

Ο Διογένης Λαέρτιος, ο βιογράφος του Ηράκλειτου, καταγράφει το εξής χαρακτηριστικό περιστατικό απ΄ τη ζωή του αρχαίου Έλληνα φιλοσόφου από την Έφεσο: Μια μέρα, διηγείται ο Λαέρτιος, μια παρέα Εφεσίων βρήκε τον Ηράκλειτο να παίζει ζάρια με μια ομάδα παιδιών και τον ρώτησε, γιατί το έκανε αυτό. « Γιατί εκπλήσσεστε, άχρηστοι άνθρωποι;» απάντησε ο Ηράκλειτος. «Δεν είναι προτιμότερο να παίζω ζάρια, από το να παίζω μαζί σας το παιχνίδι της πολιτικής;»
Ο Ηράκλειτος έζησε σε ταραγμένους καιρούς , δυόμισι χιλιάδες χρόνια πριν από σήμερα. Κατά τη διάρκεια της ζωής του πανάρχαιες αυτοκρατορίες ξαφνικά κατέρρευσαν και νέες δημιουργήθηκαν. Ο Ηράκλειτος πίστευε ότι ένας πολίτης είναι καλύτερος από τη μάζα 10.000 πολιτών.
Ο παρών λόγος κατά πολιτικών είναι απλός. Στηρίζεται στην απλή σκέψη ότι οι πολιτικοί αδικούν κατάφωρα τους πολίτες: πρώτον, τους αδικούν γιατί κάνουν τα κόμματα και την πολιτική αυτοσκοπό και δεύτερον τους αδικούν γιατί τους εμποδίζουν να είναι πολίτες και τους μετατρέπουν σε μάζα.(Πολίτης είναι αυτός που μετέχει αρχής και εξουσίας).
Τα κόμματα και η πολιτική στην Ελλάδα , είναι αυτοσκοπός και οι πολίτες μάζα. Αυτή την έννοια έχει η πολιτική προπαγάνδα που γίνεται με σκοπό το κομματικό (και το ατομικό) όφελος . Οι πολίτες πληρώνουν για να βομβαρδίζονται με την πολιτική προπαγάνδα και με τις πολιτικές διαφημίσεις.
Το τραγελαφικό είναι ότι πολλοί επηρεάζονται κι ακολουθούν το κόμμα που κάνει την καλύτερη πολιτική προπαγάνδα και τις καλύτερες και ακριβότερες διαφημίσεις! Οι πολίτες δεν είναι πολίτες. Με την παθητική τους στάση και με τον ενδοτισμό τους δείχνουν ότι δεν αξίζουν να είναι πολίτες!
Μια άλλη απόδειξη ότι οι πολιτικοί και τα κόμματα το τελευταίο που σκέφτονται είναι το όφελος των πολιτών, είναι ότι δεν συμφωνούν ποτέ μεταξύ τους, ακόμα και επί εθνικών θεμάτων ή επί θεμάτων Παιδείας, Υγείας ή Εθνικής Άμυνας κλπ. .
Ποιος από μας θα κρατούσε και δεν θα έδιωχνε τους εργάτες που τρώγονται μεταξύ τους, αντί να εργάζονται στην εργασία για την οποία τους προσέλαβε; Ποιος δεν θα τους έδιωχνε αμέσως, για να τους αντικαταστήσει με τους καλούς εργάτες, που με πνεύμα ενότητας και συνεργασίας προσπαθούν να φέρουν εις πέρας το έργο που τους ανέθεσε;
Δεν αντιλαμβάνονται οι πολιτικοί την αγανάκτηση των πολιτών; Δεν πήραν είδηση ότι η δημοκρατία στην Ελλάδα δε λειτουργεί; Η έννοια της δημοκρατίας είναι γνωστή στους πάντες ώστε περιττεύει να ρωτήσει κανείς. Ενδιαφέρει περισσότερο η έννοια του πολίτη, αφού δημοκρατία δίχως πολίτες δεν υπάρχει.
Ποιός είναι λοιπόν ο πολίτης, που μόνο αν αυτός υπάρχει, το καθεστώς είναι δημοκρατικό; Είναι αυτός που ψηφίζει κάθε τέσσερα χρόνια τους υποψηφίους που υποδεικνύουν οι αρχηγοί των κομμάτων; Πιστεύει κανείς ότι με την ψήφο κάθε τέσσερα χρόνια στους επαγγελματίες πολιτικούς, μετέχουν αρχής και εξουσίας οι πολίτες, για να φέρουν επαξίως το όνομα του πολίτη;
Κανείς δεν αμφιβάλλει πώς αν δεν υπάρχουν πολίτες, ούτε δημοκρατία υπάρχει. Οποιοδήποτε όνομα κι αν φέρει το πολίτευμα , αν δεν υπάρχουν στην πράξη πολίτες με την αληθινή έννοια του όρου, είναι μόνο ολοκληρωτισμός με την μια ή την με άλλη μορφή;
Σημείωση: Το περιστατικό με τον Ηράκλειτο παραθέτει στο βιβλίο του «Αν ελπίζεις θα επιτύχεις το ανέλπιστο», ο Αμερικανός συγγραφέας Ρότζερ Βον Όεκ . Το θέμα του βιβλίου του Όεκ είναι η εφαρμογή της φιλοσοφίας του Ηράκλειτου στην καθημερινή ζωή. Κυκλοφορεί απ΄ τις εκδόσεις «Ενάλιος», Αθήνα 2003.

10.7.08

Η οικογενειακή βία στην Ελλάδα - Μ.Ε.Λαγκουβάρδου

«Μ’ έδειραν , αλλά τις έφαγα κι εγώ!»
Καραγκιόζης

Η οικογενειακή βία στην Ελλάδα μέχρι την επικράτηση της ισότητας ανδρών και γυναικών, υπήρξε , όπως τουλάχιστον ισχυρίστηκε ο φεμινισμός , αποκλειστικό προνόμιο των αντρών!
Μετά την επικράτηση της ισότητας , δέρνουν άραγε ακόμα οι άντρες τις γυναίκες τους στην Ελλάδα; Η μήπως οι γυναίκες , μαζί με τα ίσα δικαιώματα , κατέκτησαν και το προνόμιο να δέρνουν κι εκείνες; Μερικοί λένε ότι ακόμα και τηγάνια της κουζίνας υψώθηκαν για να πέσουν με δύναμη σε ανδρικά κεφάλια !
Τι συμβαίνει άραγε; Στην εποχή μας δεν ισχύει πια το γνωστό ρητό που δείχνει την υπεροχή των γυναικών έναντι των ανδρών, ιδίως στα θερμά κλίματα, όπως π.χ. στην Κρήτη; Δεν ελκύουν πια οι γυναίκες τους άντρες στην εποχή μας;
Πριν από χρόνια ,πήγαμε με την πρώτη γυναίκα μου ταξίδι του μέλιτος στη Σκόπελο, όπου απ’ την πρώτη κιόλας ημέρα καυγαδίσαμε άγρια, εξαιτίας της κούρασης και της απελπισίας, που δε βρήκαμε πουθενά δωμάτιο να μείνουμε.
‘Ένιωθα σα σκυλί δαρμένο γιατί εγώ είχα το φταίξιμο, επειδή μου άρεσε η περιπέτεια και δεν ήθελα να κάνω πρόγραμμα για τίποτα. Αυτός ήταν ο λόγος που ξεκινήσαμε το ταξίδι χωρίς να κλείσουμε δωμάτιο. Η γυναίκα μου είχε δίκιο. (Αν και στο γάμο δεν έχει σημασία ποιος έχει δίκιο, αλλά ποιος αγαπάει!)
Ευτυχώς μας φιλοξένησε ένα ζευγάρι Ολλανδών με τους οποίους γνωριστήκαμε στο πλοίο. Μας έδωσαν τη σκηνή τους κι οι ίδιοι κοιμήθηκαν έξω στους υπνόσακούς τους. Το σπουδαιότερο όμως δεν ήταν αυτό. Το σπουδαιότερο ήταν το μάθημα ανώτερης συμπεριφοράς και πολιτισμού, που πήραμε από αυτούς τους ξεχωριστούς ανθρώπους!
Η φιλοξενία τους μας εξέπληξε, ιδίως η καλή τους διάθεσή ,χάρις στην οποία δέχονταν τα πάντα με το χαμόγελο και μ’ εκείνη τη φιλοσοφία της αποδοχής, που αντί λύπη, απολαμβάνεις τα εμπόδια στη ζωή σου: Το κέντρο των ενδιαφερόντων τους ήταν ο εμπλουτισμός του εσωτερικού ανθρώπου, με καινούριες εμπειρίες : «Κανένας δεν είναι εχθρός μου. Καθένας είναι δάσκαλός μου!» Σε μας το παραμικρό εμπόδιο ήταν ικανό να χαλάσει τη διάθεσή μας.
Ενδεικτικό του ανωτέρου επιπέδου πολιτισμού των νεαρών αυτών Ολλανδών ήταν ο ευγενικός τρόπος τους, την ώρα που μας φίλεψαν το πρόγευμα μπροστά στη σκηνή τους. Μας ενθάρρυναν ότι θα βρούμε δωμάτιο και προσπαθούσαν να μας κάνουν να ξεχάσουμε την απροσδόκητη δυσκολία μας..
Μου έκανε εντύπωση ιδίως η νεαρή Ολλανδή που δεν κάθισε μαζί μας στο τραπέζι για το πρόγευμα. Γονατιστή κάτω στο χορτάρι ετοίμασε ροφήματα, λεπτές φέτες ψωμιού πάνω στις οποίες άπλωσε με τα χεράκια της βούτυρο και μαρμελάδα, τηγάνισε αυγά με μπέικον, έψησε ευωδιαστό καφέ και σέρβιρε τα πάντα με θαυμαστή άνεση, ήσυχα και ταπεινά.
Η οικογενειακή βία στην Ελλάδα μοιάζει με την πολιτική βία. Οι πολιτικοί π.χ. παραπονιούνται πως τα ΜΜΕ ασκούν ψυχολογική βία σε βάρος τους. «Να γράφετε αυτά που σας λέμε κι όχι αυτά που βλέπετε» ζητούν απ’ τους δημοσιογράφους. Οι πολιτικοί εμφανίζονται σαν να είναι το αδύνατο μέρος που χρειάζεται προστασία, το ίδιο όπως στο γάμο τους οι γυναίκες που παρουσιάζουν τους άντρες τους βίαιους.
Εντούτοις κανείς δεν αγνοεί πως το «παιχνίδι» της οικογενειακής βίας στην Ελλάδα, όπως και παντού, εμπίπτει ολωσδιόλου στην ψυχολογία και πως τις περισσότερες γνώσεις αυτής της sui generis ψυχολογίας, τις κατέχουν οι γυναίκες παρά οι άντρες; Ποιος (ψυχολογικά) δέρνει ποιον , λοιπόν , στην οικογένεια και γενικά στις σχέσεις των ανθρώπων;
Είναι γνωστό ότι μπορεί ο άνθρωπος να πληγώσει έναν άλλο άνθρωπο ακόμα και με την «καλημέρα». Ποιος πληγώνει λοιπόν και ποιος πληγώνεται με την οικογενειακή βία ,σήμερα , στην Ελλάδα;
Κάποτε , όταν υπηρετούσα ως ειρηνοδίκης στη Λάρισα , ήρθε στο ειρηνοδικείο κάποιος γνωστός μου απ’ τη Δεσκάτη ( ένας εργατικός άνθρωπος) και μου εκμυστηρεύτηκε με δάκρια στα μάτια , τι τραβούσε η κόρη του απ΄ τον παλιάνθρωπο το γαμβρό του, ότι την έχει κάνει δυστυχισμένη και θέλει να τον χωρίσει.
Είχα κόσμο στην ανάκριση, αλλά έψαξα και βρήκα ένα άρθρο του εισαγγελέα στη δίκη του Λαμπράκη, του Δελαπόρτα, με τίτλο «Εθελοντίνες Ζωντοχήρες» και του το έδωσα να το διαβάσει. Ήρθε την άλλη μέρα και μου επέστρεψε το άρθρο σκεφτικός. Δεν είχε δάκρια στα μάτια του. «Ώστε έτσι!»,είπε.

Υποσημείωση:
το μικρό αυτό δοκίμιο γράφτηκε σαν μια διευκρίνιση στο χθεσινό «Γιατί οι καλοί δυστυχούν στο γάμο»

9.7.08

Μόσχος Λαγκουβάρδος, Γιατί δυστυχούν οι καλοί στο γάμο;

Γιατί δυστυχούν οι καλοί στο γάμο ;
Μ.Ε. Λαγκουβάρδου

Το μυστικό για να ευτυχήσεις στο γάμο σου είναι να μη δείχνεις καλός. Ίσως αυτό είναι το μυστικό γενικά σε οτιδήποτε αφορά την επιτυχία ή την αποτυχία με τις γυναίκες. Αν θέλεις να μπορείς όχι μόνο να δημιουργείς σχέσεις μαζί τους, αλλά και να τις διατηρείς, πρέπει να γνωρίζεις καλά το παραπάνω μυστικό και να το εφαρμόζεις πιστά στην προσωπική και στην οικογενειακή σου ζωή. Εννοείται ότι ακόμα και το να υποκρίνεται κανείς τον παλιάνθρωπο, πρέπει κι αυτό ακόμα να το κάνει με μέτρο. Η υπερβολή είναι δίκοπο μαχαίρι.
Κάποιος Έλληνας συγγραφέας, δεν θυμάμαι το όνομά του, έγραψε ένα βιβλίο για τους άντρες, με θέμα , πώς να ευτυχήσουν στις σχέσεις τους με τις γυναίκες. Τίτλος του βιβλίου, «πώς να γίνετε αλήτες»! Το ίδιο μυστικό οι Ισπανοί το λένε με την εξής δημώδη παροιμία τους : «Τη γυναίκα να τη δέρνεις, έστω κι αν δεν ξέρεις γιατί. Εκείνη το ξέρει.»
Κάποτε, συνάντησα στο δημοτικό παραλιακό κήπο της Θεσσαλονίκης ένα ρακένδυτο, μακρυγένη, γερο-θυμόσοφο. Ήταν ένας άνθρωπος ανέμελος, που του άρεσε με καθαρό το μυαλό του από σκέψεις, να ατενίζει τη μακρινή κι απέραντη θάλασσα.
Αντίθετα εγώ ήμουν ένας ψυχικά αναστατωμένος άνθρωπος. Ένα σωρό σκέψεις και αισθήματα με βασάνιζαν. Βρισκόμουνα στα πρόθυρα του διαζυγίου μου με την πρώτη μου γυναίκα. Κάθισα δίπλα του μένοντας για πολύ ώρα σιωπηλός. Ύστερα του ζήτησα πολύ ήσυχα να μου πει κάποιο λόγο Θεού, για να με βοηθήσει, γιατί είχα μεγάλη ανάγκη.
‘Ημουν βέβαιος από την όλη εμφάνιση του σπάνιου αυτού ανθρώπου ότι είχα μπροστά μου έναν «κατά Χριστόν σαλό», όπως ονομάζονται στην εκκλησιαστική γλώσσα οι χαρισματικοί αυτοί άνθρωποι.
Πράγματι , όπως φάνηκε από τα δυο τρία μετρημένα λόγια που μου είπε, ο άνθρωπος αυτός είχε το διορατικό χάρισμα, δηλαδή μπορούσε να βλέπει με τη χάρη του Θεού τον εσωτερικό σου κόσμο, ν’ ακούει τις σκέψεις σου στη σιωπή και να νιώθει τα συναισθήματά σου. « Είσαι παντρεμένος;» με ρώτησε. Απάντησα καταφατικά. «Να προσεύχεσαι κρυφά», είπε.
Δεν κατάλαβα τότε γιατί πρέπει να προσεύχομαι κρυφά απ΄ τη γυναίκα μου. Πολύ αργότερα κατάλαβα μετά την εμπειρία ενός διαλυμένου γάμου, ότι ο καλός χαρακτήρας του άντρα είναι εμπόδιο στην ευτυχία ενός ζευγαριού. Η γυναίκα μισεί τον καλό χαρακτήρα στο γάμο. Ιδίως μισεί τον άντρα που της φέρνει δώρα και που θυσιάζεται γι΄ αυτήν.
Πολλοί ημιμαθείς όσον αφορά στην ψυχολογία της γυναίκας αποδίδουν το μίσος αυτό σε σύμπλεγμα κατωτερότητας ή στην «καταπίεση» του παρελθόντος , αλλά δεν είναι η αιτία αυτή του παραλογισμού της παντρεμένης γυναίκας, που την κάνει χειρότερη κι απ΄ την πόρνη. Η πόρνη είναι ευγνώμων σ΄ αυτούς που της φέρονται με ευγένεια και τρυφερότητα, γιατί δέχεται το φέρσιμο αυτό ως ένδειξη αγάπης, ενώ η παντρεμένη είναι αχάριστη και μισεί τον άντρα που της φέρεται καλά και που της φέρνει δώρα.
Το μίσος της παντρεμένης γυναίκας προς τον άντρα με καλό χαρακτήρα είναι η αιτία για όλα τα «παιχνίδια» που παίζει, για να κρύψει την απουσία αισθημάτων αγάπης και στοργής. Διαθέτει δε τόση μεγάλη επιδεξιότητα στην υποκρισία ώστε η ίδια δέχεται ότι η γυναίκα έχει έμφυτη την πονηρία.
Η εξήγηση για το παράλογο μίσος της γυναίκας για τους άντρες με καλό χαρακτήρα και για την επίσης παράλογη έλξη της απ΄ τους άντρες με κακό χαρακτήρα είναι πολύ απλή και είναι η επιθυμία της αποφυγής του έρωτα. Αυτό το νόημα έχει το ρητό «μη φοβάσαι το θηρίο, τον ανέραστο να φοβάσαι».
Η γυναίκα ξέρει από τη διαίσθησή της ότι ο καλός χαρακτήρας του άντρα και τα δώρα αποσκοπούν σε ένα και μόνο πράγμα, στον έρωτα, που θέλει να αποφύγει. Πότε και για ποιους λόγους η γυναίκα αποφεύγει τον έρωτα
, είναι ένα άλλο θέμα, το ίδιο ενδιαφέρον, με το οποίο, πρώτα ο Θεός θα ασχοληθούμε μια άλλη φορά.
"Ρεθεμνιώτικα Νέα"

8.7.08

Μ.Ε.Λαγκουβάρδου, Ενενηντάχρονος ποδηλάτης

«Το καλό του ποδηλάτου είναι ότι δουλεύει το μυαλό», είπε ο γερο-ποδηλάτης, βλέποντάς με μ΄ ένα βιβλίο στο χέρι. «Είμαι ενενήντα χρονών και θυμάμαι τα πάντα». «Πόσα χρόνια χρησιμοποιείτε το ποδήλατο στις μετακινήσεις σας στην πόλη»; ρώτησα. «Δέκα επτά χρόνια». « Δηλαδή αρχίσατε όταν είσαστε εβδομήντα τριών ετών! Πώς τόσο αργά; Συνήθως το ποδήλατο το μαθαίνουμε νέοι.»
« Πριν δέκα επτά χρόνια άρχισαν να με πονούν τα πόδια μου- οι γέροι υποφέρουν απ΄ τα πόδια τους. Πήγα στο γιατρό και μού ’δωσε διάφορα φάρμακα, αλλά δεν μου έκαναν τίποτα. Ο γιατρός μου είπε τελικά , πως πρέπει να κάνω εγχείριση. Σε τρία χρόνια, είπε, δεν θα μπορείς να περπατάς. Εγώ όμως αντί εγχείριση έκανα ποδήλατο. Οι μύες των ποδιών μου με τη συνεχή άσκηση δυνάμωσαν κι έπαψαν τα πόδια μου να με πονούν. Έτσι πέταξα και τα φάρμακα και δεν τα ξαναπήρα. Η άσκηση με το ποδήλατο με ωφέλησε παντού. Νιώθω ευεξία σε όλο μου το σώμα.»
«Δεν φοβάστε μήπως καθώς κινείσθε με το ποδήλατο , χάσετε την ισορροπία σας; Σε πολλούς είναι έντονο το αίσθημα της ανισορροπίας, καθώς περνούν τα χρόνια. Ή μήπως είναι μόνο ψυχολογικό;» «Δεν αισθάνομαι καμιά ανησυχία.» είπε. « Όταν οδηγείς το ποδήλατο προσέχεις, βλέπεις τα πάντα.»
Χάρηκα την πρωινή αυτή κουβέντα με το γερο-ποδηλάτη, στο δρόμο μπροστά απ΄ το σπίτι του. Ετοιμαζόταν να πάει στο φαρμακείο, όπου βοηθούσε την κόρη του. Είχε στήσει το ποδήλατό του στο δρόμο και ήταν έτοιμος να ανεβεί, όταν τον σταμάτησα για να του εκφράσω το θαυμασμό μου, για την αγάπη του στο ποδήλατο. Έτσι αρχίσαμε να μιλάμε για το ποδήλατο. Όση ώρα μιλούσε κρατούσε με ένα τρόπο τρυφερό το χαμηλό (γυναικείο) ποδήλατό του. Τα λόγια του ήταν ένα μικρό εγκώμιο για το μόνο συγκοινωνιακό μέσο, που κατά τον Ρώσο φιλόσοφο Ιβάν Ίλιτς δεν πρέπει να νιώθεις τύψεις που το χρησιμοποιείς.
Ήταν μια πνευματική συζήτηση που θα μπορούσε να ονομαστεί «Ποδήλατο και διαλογισμός». Με όσους ποδηλάτες είχα μιλήσει μέχρι τώρα, η συζήτησή μας περιοριζόταν σε τεχνικά θέματα. Κρίμα γιατί η ποδηλασία είναι μια άσκηση γαλήνης και ησυχίας, όπως και η κωπηλασία το ίδιο! (Μόνο οι ατζαμήδες κωπηλατούν άγρια και νευρικά. Στην εποχή μας έχει διαφθαρεί και η χαριτωμένη αυτή άσκηση κι έγινε θέαμα χάριν ανταγωνισμού.)
Μίλησα κάποτε με κάποιον αλλοδαπό ποδηλάτη. Ήταν λαλίστατος στα τεχνικά θέματα. Όταν τον ρώτησα από πού είναι (φαινόταν σαν Τσέχος ή Πολωνός) δεν απάντησε. Ήταν φανερό ότι η ερώτησή μου τον εξόργισε. Τι τους έχει κάνει τους ανθρώπους η σύγχρονη τεχνοκρατία κι ο υλισμός; Δεν θέλουν ούτε τη λέξη «πατρίδα» ν’ ακούσουν. Δεν αγαπούν τον τόπο τους; Δεν αναπολούν την παιδική τους ηλικία, τα παιχνίδια, τα τραγούδια, τους φίλους;
Ενώ αυτοί λοιπόν είναι γεμάτοι οργή, το παράξενο με τους ήσυχους ανθρώπους είναι ότι δεν μισούν τον τεχνικό πολιτισμό. Δεν θ’ ακούσεις τους ασκητές στην έρημο, να κατηγορούν τον τεχνικό πολιτισμό και γενικά αυτούς που κάνουν κατάχρηση του κόσμου.
Αυτό είναι το μεγάλο μυστικό τους: ζουν ήσυχα είτε μέσα στον κόσμο είτε στην έρημο, χωρίς να είναι καμωμένοι απ΄ τα στοιχεία του κόσμου. «Να ζείτε στον κόσμο αυτόν, χωρίς να είσθε εκ του κόσμου τούτου», λέει το Ευαγγέλιο.
(Ρεθεμνιώτικα Νέα)

4.7.08

Μόσχου Ε. Λαγκουβάρδου, Το στρίψιμο της πολιτικής

Μ.Ε.Λαγκουβάρδου

Το στρίψιμο της πολιτικής

Η πολιτική από μία άποψη στρίβει σαν τη σβούρα, πότε αριστερά και πότε δεξιά, όπως εξυπηρετούνται τα συμφέροντα του έθνους, κατά τη δεξιά ή κατά πως εξυπηρετούνται τα συμφέροντα της εργατικής τάξης και του κόμματος , κατά την αριστερά πολιτική παράταξη.
Αν και δεν είναι καλή η φήμη του πολιτικού που γυρίζει σαν τη σβούρα, η πολιτική όμως γυρίζει προς τα εδώ και προς εκεί, γι΄ αυτό αν κι οι Έλληνες ασχολούνται με την πολιτική κανένας δεν έχει καλή ιδέα γι΄ αυτήν, και της προσάπτουν διάφορες υποτιμητικές προσωνυμίες, όπως και με την τηλεόραση, που όλοι την καταδικάζουν για τη χειρίστη ποιότητα των προγραμμάτων της κι όλοι την παρακολουθούν ανελλιπώς.
Και για να μη μιλάμε απλώς θεωρητικά ας έρθουμε στο προκείμενο. Προς τα που στρίβει η πολιτική στην εποχή μας, ανεξαρτήτως του κόμματος που βρίσκεται στην εξουσία; Η απάντηση στο περίπλοκο απ΄ τη φύση του αυτό ερώτημα δεν είναι απλή. Γιατί μπορεί να φαίνεται η σημερινή πολιτική της Ελλάδας ότι στρίβει προς τα αριστερά προς το κοινωνικό κράτος ή προς τα δεξιά, προς το φιλελευθερισμό και να συμβαίνει το αντίθετο.
Το στρίψιμο της πολιτικής γίνεται με τους παρακάτω δυνατούς τρόπους, σύμφωνα με το σύστημα το Αμερικανικό, που δεν είναι παρά μεταλλαγμένος βουδισμός και ταοϊσμός στην Αμερική. ( Οι αρχαίοι αυτοί τρόποι του απολυταρχισμού της Ανατολής εισήχθηκαν στην Αμερική εδώ και πενήντα χρόνια και φτάνουν στην Ελλάδα τώρα ως η τελευταία λέξη της πολιτικής φιλοσοφίας ).
Ας δούμε τώρα πως εφαρμόζεται στην πολιτική η ινδουστική και η κινέζικη σκέψη: Η βασική αρχή των δύο αυτών θρησκευτικο-πολιτικών συστημάτων είναι ότι δεν υπάρχει ουσία, αλλά αντί της ουσίας υπάρχει μια διαρκής αλλαγή, ένα είδος αυτορρυθμιζόμενου συστήματος , το οποίο λειτουργεί κάθε φορά που μια κατάσταση φτάνει στην υπερβολή .
‘Όταν μια κατάσταση φτάνει στην υπερβολή έρχεται η αντίθετη κατάσταση. Παράδειγμα, αν τρως πολύ θα ‘ρθει κάποια στιγμή που θα πάθεις σάκχαρο ή άλλη εκφυλιστική ασθένεια και θα αναγκαστείς εκ των πραγμάτων να τρως λίγο, ή αν ξοδεύεις πολλά με δάνεια απ΄ το εξωτερικό θα ρθεί κάποια στιγμή που θα ξοδεύεις λίγα ή και καθόλου, γιατί πρέπει να επιστρέψεις τα δάνεια και με το παραπάνω. Ή αν έγινες αλλαζόνας πολιτικός, γιατί η πολιτική διέφθειρε το ήθος σου , θα ταπεινωθείς, όπως όταν μια γυναίκα γδύνεται πολύ, θα αναγκαστεί να ντυθεί.
Πλην όμως, με την διαρκή αυτή αλλαγή των αντιθέτων , ιδίως όταν γίνεται με τους σημερινούς γρήγορους ρυθμούς , είναι αδύνατο να βγάλεις άκρη, γιατί το ένα πράγμα καταλαμβάνει τη θέση του άλλου , στο αέναο στροβίλισμά του. Παράδειγμα η σύγχυση στην πολιτική, όταν οι δεξιοί σκέφτονται και ενεργούν (ή παραλείπουν να ενεργήσουν) σαν τους αριστερούς (π.χ. μισούν την ιδιοκτησία και φορτώνουν όλα τα βάρη στους επιχειρηματίες) κι οι αριστεροί στον ιδεαλισμό τους γίνονται πιο συντηρητικοί κι απ΄ τους δεξιούς.
Στην ελληνική πολιτική αυτόν τον καιρό, όσον αφορά τα πολιτικά κόμματα , τους πολιτικούς και την πολιτική τους , ισχύει το παρακάτω βουδιστικό σχήμα: Ό,τι είναι, είναι. Ό,τι δεν είναι , δεν είναι. Ό,τι δεν είναι, είναι. Ό,τι είναι , δεν είναι! Τέτοια σύγχυση, σαν τη σημερινή ,δεν είχε γνωρίσει άλλη φορά ο κόσμος!
Ας πάρουμε ένα συγκεκριμένο παράδειγμα: Η Δεξιά κόπτεται για το σεβασμό του δικαιώματος της ιδιοκτησίας, η οποία άλλωστε απολαμβάνει της συνταγματικής προστασίας. Με την είσοδο όμως της Ελλάδος στην ενωμένη Ευρώπη, ο χώρος στον οποίο γίνεται το στρίψιμο της πολιτικής είναι πιο διευρυμένος από πριν, παρατηρείται το εξής τραγελαφικό. Δεξιοί βουλευτές και δεξιά κόμματα γίνονται διώκτες της ιδιοκτησίας και αριστεροί γίνονται υπερασπιστές. Αυτό ήταν το λάθος που έκανε ο Μαρξ. Δεν μπόρεσε να προβλέψει ότι όχι μόνο δεν θα διαιωνιζόταν η πάλη των τάξεων, αλλά θα υπήρχε και ανταλλαγή των θέσεων μεταξύ τους, με το να γίνονται οι δεξιοί αριστερότεροι των αριστερών και οι αριστεροί δεξιότεροι των δεξιών. Δεν απομένει οι Αριστεροί της Ελλάδας, να ζητήσουν την επιστροφή του βασιλικού θεσμού, ως φθηνότερου απ΄ τον προεδρικό.
Η πολιτική γυρίζει σαν τη σβούρα πότε δεξιά και πότε αριστερά και κανείς δεν έχει ιδεί το αληθινό της πρόσωπο, αν είναι πραγματικά δεξιό ή αριστερό, γιατί πάντα αυτό που φαίνεται είναι το προσωπείο της. Στην πραγματικότητα υπάρχουν μόνο δεξιοί (ή αριστεροί με δεξιά τσέπη).
Ωστόσο επειδή κάθε γενική ιδέα είναι ψέμα, κι αυτό που γράφουμε τώρα είναι μια γενική ιδέα, η αλήθεια είναι ότι υπάρχουν τόσες πολλές εξαιρέσεις, που βοηθούν τον απλό κόσμο, να κάνει υπομονή. Άλλωστε τα πρώτα εκατό χρόνια είναι δύσκολα.
Ο κόσμος πιστεύει ότι θα έρθουν καλύτερες μέρες, αν όπως ελπίζουμε, οι αληθινοί πολιτικοί σε όλο τον κόσμο κατορθώσουν να αποτρέψουν την αυτοκτονία
της ανθρωπότητας. Είθε όλοι να συμβάλλουμε σ΄ αυτό, με όποιες δυνάμεις διαθέτει καθένας από μας! Αμήν!
(Ρεθεμνιώτικα Νέα)

3.7.08

Μόσχος Λαγκουβάρδος,Το άλυτο πρόβλημα του εαυτού

Είναι ο εαυτός μας ένα άλυτο πρόβλημα; Είναι τόσο δύσκολο να αποκτήσει ο άνθρωπος την εσωτερική του ειρήνη, την ψυχική του ηρεμία;. Ο Ισπανός ποιητής Λόρκα λέει πως η εσωτερική ειρήνη είναι ο παράδεισος. «Ο παραδεισός μου, διάφανη γαλήνη».
Αιτία για την τραγωδία της ανθρωπότητας λέει ο Πασκάλ, είναι η έλλειψη ειρήνης του ανθρώπου με τον εαυτό του. Δεν έχουμε ειρήνη με τον εαυτό μας . Δεν μπορούμε να μείνουμε ούτε λίγα λεπτά μόνοι στο δωμάτιό μας χωρίς να κάνουμε τίποτα..
Είναι δύσκολο ν’ αγαπήσεις τον εαυτό σου, έλεγε ο ερημίτης ποιητής Ρομπέρτος, όταν μιλούσαμε για την ειρήνη της ψυχής. Κάθε φορά που συζητούσαμε γι΄ αυτό το θέμα με παρηγορούσε ότι θα αγαπήσω και όλα αυτά που με ενοχλούσαν τότε, π.χ. το υπερβολικό βάρος μου, τη δυσκολία στο γράψιμο, ακόμα και την εργασία μου.
Το πρόβλημα του εαυτού παρουσιάζεται με περισσότερη ένταση ιδίως σε κείνους που είναι αναγκασμένοι να βρίσκονται πολύ χρόνο αντιμέτωποι με τον εαυτό τους, όπως είναι π.χ. οι φυλακισμένοι ή εκείνοι που ζουν σαν φυλακισμένοι, γιατί δεν έχουν επαφή με τους άλλους .
Ένας σπουδαίος λόγος που αγωνίζονται πολλοί να καταλάβουν διοικητικές θέσεις στην εργασία τους είναι ότι με τους πολλούς υφισταμένους που τους περιτριγυρίζουν αποφεύγουν να βρίσκονται μόνοι, αντιμέτωποι με τον εαυτό τους..
Μιλώντας έτσι για τον εαυτό μας μοιάζει σαν να θεωρούμε τον εαυτός μας κάποιο άλλο, διαφορετικό πρόσωπο από εμάς. Μήπως κάθε άνθρωπος δεν είναι μόνο ένα πρόσωπο, αλλά περισσότερα από ένα πρόσωπα;
Ανάμεσα στους φυλακισμένους εκείνοι που είναι οι πιο δυστυχισμένοι , που δεν θέλουν να ζήσουν , που δεν αγαπούν τη ζωή , είναι εκείνοι που δεν συγχωρούν τον εαυτό τους. Το δράμα τους δεν είναι ότι δεν τους συγχωρεί ο κόσμος, αλλά γιατί δεν συγχωρούν οι ίδιοι τον εαυτό τους.
Η μητέρα μου θυμάται στο κρεβάτι του πόνου, τον πατέρα της που πέθανε απ΄ την ίδια ασθένεια. Βλέποντας γύρω της τα παιδιά της αναπολεί τις μέρες της ασθένειάς του και εξετάζει τον εαυτό της, αν υπήρξε καλή κόρη.
Ο Απόστολος Παύλος όταν αναφέρεται στον εσώτερο άνθρωπο μιλάει για αντικρουόμενος θελήσεις μέσα του. Αυτό που μισώ, αυτό πράττω, λέει αναφερόμενος στη θέληση που υπάρχει στο σώμα του που αντιστρατεύεται το θέλημα του Θεού, το θέλημα της συνείδησής του και το θέλημα του εγώ. Υπάρχουν τέσσερις θελήσεις, τέσσερεις νόμοι μέσα στον κάθε άνθρωπο. Ο νόμος του Θεού, ο νόμος της συνείδησης, ο νόμος του εγώ κι ο νόμος της αμαρτίας.
Όλη η προσπάθεια του ανθρώπου είναι να βρει την ισορροπία , που είναι ειρήνη με τον εαυτό του. «Δεν βρίσκω ένα μέρος να ακουμπήσω την καρδιά μου», γράφει στον Ξένο του ο Αλμπέρ Καμύ. Ο αρχαίος Αρχιμήδης πίστευε ότι η ειρήνη με τον εαυτό μας είναι το υπέρτατο αγαθό. «Δος μου που να σταθώ» έλεγε « και θα κινήσω τη γη» (Δος μοι πα στω και ταν γαν κινάσω).
Πάντα κάτι λείπει απ’ τη ζωή μας για να διαταράσσει την ειρήνη με τον εαυτό μας. . Τίποτε δεν είναι τέλειο. Στον υπέρβαρο, όπως εγώ, το εμπόδιο για την ειρήνη με τον εαυτό του είναι το παραπανήσιο βάρος και η δυσμορφία του σώματος. Λένε ότι το πάχος είναι συσσωρευμένη οργή.
Το πρωί, γυρνώντας απ΄ τη βόλτα στο Δημοτικό κήπο του Φρουρίου, συνάντησα κάποιον πιο υπέρβαρο από μένα. Με χαιρέτησε με ένα πονεμένο χαμόγελο, σαν να μου έλεγε πως δεν υπάρχει τίποτε πιο ωραίο από ένα χαμόγελο επάνω σε όλα αυτά τα πράγματα που μας θλίβουν. Αυτό είναι το χαμόγελο της κατανόησης, που στην υπέρτατη μορφή της είναι η αγάπη.
(Ρεθεμνιώτικα Νέα)

Μόσχος Λαγκουβάρδος,Το άλυτο πρόβλημα του εαυτού

Είναι ο εαυτός μας ένα άλυτο πρόβλημα; Είναι τόσο δύσκολο να αποκτήσει ο άνθρωπος την εσωτερική του ειρήνη, την ψυχική του ηρεμία;. Ο Ισπανός ποιητής Λόρκα λέει πως η εσωτερική ειρήνη είναι ο παράδεισος. «Ο παραδεισός μου, διάφανη γαλήνη».
Αιτία για την τραγωδία της ανθρωπότητας λέει ο Πασκάλ, είναι η έλλειψη ειρήνης του ανθρώπου με τον εαυτό του. Δεν έχουμε ειρήνη με τον εαυτό μας . Δεν μπορούμε να μείνουμε ούτε λίγα λεπτά μόνοι στο δωμάτιό μας χωρίς να κάνουμε τίποτα..
Είναι δύσκολο ν’ αγαπήσεις τον εαυτό σου, έλεγε ο ερημίτης ποιητής Ρομπέρτος, όταν μιλούσαμε για την ειρήνη της ψυχής. Κάθε φορά που συζητούσαμε γι΄ αυτό το θέμα με παρηγορούσε ότι θα αγαπήσω και όλα αυτά που με ενοχλούσαν τότε, π.χ. το υπερβολικό βάρος μου, τη δυσκολία στο γράψιμο, ακόμα και την εργασία μου.
Το πρόβλημα του εαυτού παρουσιάζεται με περισσότερη ένταση ιδίως σε κείνους που είναι αναγκασμένοι να βρίσκονται πολύ χρόνο αντιμέτωποι με τον εαυτό τους, όπως είναι π.χ. οι φυλακισμένοι ή εκείνοι που ζουν σαν φυλακισμένοι, γιατί δεν έχουν επαφή με τους άλλους .
Ένας σπουδαίος λόγος που αγωνίζονται πολλοί να καταλάβουν διοικητικές θέσεις στην εργασία τους είναι ότι με τους πολλούς υφισταμένους που τους περιτριγυρίζουν αποφεύγουν να βρίσκονται μόνοι, αντιμέτωποι με τον εαυτό τους..
Μιλώντας έτσι για τον εαυτό μας μοιάζει σαν να θεωρούμε τον εαυτός μας κάποιο άλλο, διαφορετικό πρόσωπο από εμάς. Μήπως κάθε άνθρωπος δεν είναι μόνο ένα πρόσωπο, αλλά περισσότερα από ένα πρόσωπα;
Ανάμεσα στους φυλακισμένους εκείνοι που είναι οι πιο δυστυχισμένοι , που δεν θέλουν να ζήσουν , που δεν αγαπούν τη ζωή , είναι εκείνοι που δεν συγχωρούν τον εαυτό τους. Το δράμα τους δεν είναι ότι δεν τους συγχωρεί ο κόσμος, αλλά γιατί δεν συγχωρούν οι ίδιοι τον εαυτό τους.
Η μητέρα μου θυμάται στο κρεβάτι του πόνου, τον πατέρα της που πέθανε απ΄ την ίδια ασθένεια. Βλέποντας γύρω της τα παιδιά της αναπολεί τις μέρες της ασθένειάς του και εξετάζει τον εαυτό της, αν υπήρξε καλή κόρη.
Ο Απόστολος Παύλος όταν αναφέρεται στον εσώτερο άνθρωπο μιλάει για αντικρουόμενος θελήσεις μέσα του. Αυτό που μισώ, αυτό πράττω, λέει αναφερόμενος στη θέληση που υπάρχει στο σώμα του που αντιστρατεύεται το θέλημα του Θεού, το θέλημα της συνείδησής του και το θέλημα του εγώ. Υπάρχουν τέσσερις θελήσεις, τέσσερεις νόμοι μέσα στον κάθε άνθρωπο. Ο νόμος του Θεού, ο νόμος της συνείδησης, ο νόμος του εγώ κι ο νόμος της αμαρτίας.
Όλη η προσπάθεια του ανθρώπου είναι να βρει την ισορροπία , που είναι ειρήνη με τον εαυτό του. «Δεν βρίσκω ένα μέρος να ακουμπήσω την καρδιά μου», γράφει στον Ξένο του ο Αλμπέρ Καμύ. Ο αρχαίος Αρχιμήδης πίστευε ότι η ειρήνη με τον εαυτό μας είναι το υπέρτατο αγαθό. «Δος μου που να σταθώ» έλεγε « και θα κινήσω τη γη» (Δος μοι πα στω και ταν γαν κινάσω).
Πάντα κάτι λείπει απ’ τη ζωή μας για να διαταράσσει την ειρήνη με τον εαυτό μας. . Τίποτε δεν είναι τέλειο. Στον υπέρβαρο, όπως εγώ, το εμπόδιο για την ειρήνη με τον εαυτό του είναι το παραπανήσιο βάρος και η δυσμορφία του σώματος. Λένε ότι το πάχος είναι συσσωρευμένη οργή.
Το πρωί, γυρνώντας απ΄ τη βόλτα στο Δημοτικό κήπο του Φρουρίου, συνάντησα κάποιον πιο υπέρβαρο από μένα. Με χαιρέτησε με ένα πονεμένο χαμόγελο, σαν να μου έλεγε πως δεν υπάρχει τίποτε πιο ωραίο από ένα χαμόγελο επάνω σε όλα αυτά τα πράγματα που μας θλίβουν. Αυτό είναι το χαμόγελο της κατανόησης, που στην υπέρτατη μορφή της είναι η αγάπη.
(Ρεθεμνιώτικα Νέα)

2.7.08

Kύριος κι υπηρέτης Μ.Ε. Λαγκουβάρδου

Kύριος κι υπηρέτης
Μ.Ε. Λαγκουβάρδου

«Δούλος γίνομαι, υπηρέτης δε γίνομαι»
(Καραγκιόζης)

Οι πέντε δυνατές θέσεις μεταξύ κυρίου και υπηρέτη ( όπου κύριος να εννοείς τους πολίτες και όπου υπηρέτης να εννοείς τις δημόσιες υπηρεσίες) είναι αυτές: Πρώτη θέση: κύριος επάνω, υπηρέτης κάτω. Δεύτερη θέση: κύριος κάτω, υπηρέτης επάνω. Τρίτη θέση: κύριος και υπηρέτης μαζί. Τέταρτη θέση: κύριος και υπηρέτης χώρια. Πέμπτη θέση: κύριος και υπηρέτης ούτε μαζί ούτε χώρια. .
Θα προσπαθήσουμε να ερμηνεύσουμε την καθεμιά θέση χωριστά.
. Πρώτη θέση: «Κύριος επάνω, υπηρέτης κάτω». Πώς ερμηνεύεται το σχήμα αυτό στις σχέσεις των πολιτών με τις δημόσιες υπηρεσίες; Οι σχέσεις των πολιτών με τις δημόσιες υπηρεσίες ρυθμίζονται απ’ τη γενική αρχή, ότι ο σκοπός των δημοσίων υπηρεσιών είναι η εξυπηρέτηση των πολιτών. Άρα οι δημόσιες υπηρεσίες σε σχέση με τους πολίτες δεν είναι σκοπός, αλλά μέσον προς εξυπηρέτηση του σκοπού.
Δεύτερη θέση: κύριος κάτω, υπηρέτης επάνω: Σ’ αυτή τη θέση οι δημόσιες υπηρεσίες κατεξουσιάζουν τους πολίτες, αντί να τους υπηρετούν. Οι δημόσιες υπηρεσίες βρίσκονται επάνω κι οι πολίτες δυστυχούν. Οι δημόσιοι υπηρέτες φέρονται σαν να έγιναν οι υπηρεσίες για τους ίδιους , σαν να έγινε η δικαιοσύνη για τους δικαστές, η βουλή για τους βουλευτές, η διοίκηση για τους διοικητικούς υπαλλήλους κ.ο.κ.
Η διαστροφή αυτή των δημοσίων υπηρεσιών τους οδηγεί στο να χρησιμοποιούν παν πονηρόν μέσον για να επιτυγχάνουν του σκοπού των. Αλλάζουν
πρόσωπο, χαρακτήρα, πολιτική, οι δεξιές γίνονται αριστερές κι οι αριστερές δεξιές, αρκεί να κατέχουν τις θέσεις τους, αλλάζουν ακόμα και τα ονόματά τους, όταν γίνονται μισητές. Το ίδιο κάνουν τα πολιτικά κόμματα, ακόμα και η εξουσία και τα ίδια τα πολιτεύματα. Ονομάζονται «δημοκρατίες» ενώ δεν έχουν καμία σχέση με το πολίτευμα αυτό.
Στα ονόματα και στη γλώσσα γίνονται οι πιο μεγάλες αυθαιρεσίες, γιατί κανείς δεν φοβάται να μη κατηγορηθεί ότι ψεύδεται , αφού κανένας δεν τα πιστεύει. Αν ρωτήσεις π.χ. γιατί το τάδε κόμμα ονομάζεται δημοκρατικό ή σοσιαλιστικό, αφού δεν έχει καμία σχέση με τη δημοκρατία ή με το σοσιαλισμό, θα λάβεις την απάντηση, «είναι ένα όνομα». Ρώτησα μια φορά κάποιον που άκουγε ένα τραγούδι με ανόητους στίχους, πως το ακούει. «Τραγούδι είναι», είπε.
Τρίτη θέση: κύριος και υπηρέτης μαζί. Είναι το λεγόμενο «κουλουβάχατα» ή το κράτος με το ανθρώπινο πρόσωπο. Όταν ανεξάρτητα απ’ την τύχη του αιτήματός σου, ο νομάρχης ή ο δήμαρχος σε ακούει όχι πίσω απ΄ το γραφείο του, ανάμεσα απ΄ την ελληνική και την ευρωπαϊκή σημαία, αλλά μπροστά του, μαζί σου. Όταν πάνε καλά τα πράγματα , όπως π.χ. στις γιορτές, στις δεξιώσεις, στις παρελάσεις κ.λπ.
η θέση αυτή είναι σωστή. Όταν δεν πάνε καλά τα πράγματα κι ο τόπος θέλει άξια χέρια για να κυβερνηθεί, τότε οι δημόσιοι υπηρέτες είναι δυσκολοεύρετοι.
Μια φορά οι αστυνομικοί προσήλθαν το πρωί στην αγροικία ενός φυγόποινου για να τον συλλάβουν. Είχαν εξαντλήσει κάθε μέσο για να τον πείσουν να μπει στο υπηρεσιακό αυτοκίνητο. Είχε πάει μεσημέρι κι ο ήλιος έκαιγε στο θεσσαλικό κάμπο.
Κανένας απ΄ τους αστυνομικούς δεν ήταν εκπαιδευμένος στο να συλλάβει κάποιον που αντιστέκεται. Ήταν όλοι τους του γραφείου ενώ έπρεπε να ξέρουν τουλάχιστον τα βασικά κόλπα της πάλης. Ταλαιπωρημένος , διψασμένος, έξω στον κάμπο Ιούλιο μήνα, κοίταζα απ΄ τον ίσκιο ενός δέντρου τους αστυνομικούς και τους πολίτες όλους μαζί . Τι καλά να μη χρειαζόταν ποτέ η βία. Αλλά κανένας δεν πάει με τη θέλησή του στη φυλακή. Το κράτος δεν μπορεί να απαλλαγεί εντελώς απ΄ τη δύναμη να επιβληθεί όταν πρέπει.
Τέταρτη θέση: Κύριος και υπηρέτης χώρια. Η υποκρισία βασιλεύει στη χώρα και δεν υπάρχει καμιά επαφή ανάμεσα στους πολίτες και στις δημόσιες υπηρεσίες, γιατί όλοι ξεχνούν το καθήκον της αληθείας και προσπαθούν να παγιδεύσουν και να εξαπατήσουν ο ένας τον άλλον. Η ίδια κατάσταση είναι και στην Πέμπτη θέση όπου ισχύει η παροιμία αυτοί μαζί δεν κάνουνε και χώρια δεν μπορούνε.

1.7.08

Μόσχος Λαγκουβάρδος,Παραίτηση, μια άγνωστη έννοια στην πολιτική

Παραίτηση μια άγνωστη έννοια στην πολιτική! ,
Μ.Ε.Λαγκουβάρδου

Η παραίτηση είναι μια άγνωστη έννοια στην πολιτική. Η παραίτηση των πολιτικών προσώπων , ( και των πολιτικών κομμάτων ) έπρεπε να είναι συχνό φαινόμενο, στην Ελλάδα τουλάχιστον. Γιατί στην Ελλάδα;
Γιατί εδώ κανένας δεν παραιτείται, ακόμα κι όταν είναι γνωστή σε όλο τον κόσμο η αποτυχία του κι η ανικανότητά του. Τα ίδια πρόσωπα (και τα ίδια κόμματα) εναλλάσσονται στην εξουσία, παρόλο που κανείς δεν περιμένει , όπως έχουν τα πράγματα, τίποτε καλύτερο από δαύτους. Με τη λογική αυτή κανείς δεν αναζητεί κάτι καλύτερο. Κανείς δε νοιάζεται.
Παράδειγμα, αν ένα κόμμα στην κυβέρνηση δεν μπόρεσε πέρυσι να φυλάξει τα δάση απ΄ τις φωτιές , γιατί θα μπορέσει φέτος να τα φυλάξει , αφού δεν άλλαξε τίποτε από πέρυσι; Ή αν ένα κόμμα δεν μπόρεσε είκοσι χρόνια να φέρει τις αλλαγές που επαγγέλθηκε, γιατί θα τις φέρει στην προσεχή τετραετία;
Αν ίσχυε στην πολιτική η παραίτηση, ο πολιτικός (ή το πολιτικό κόμμα) μετά την αποτυχία του να εκπληρώσει τις υποσχέσεις του, θά ’λεγε καθαρά στον κόσμο «δυστυχώς αποτύχαμε». «Δεν μπορούμε να διορθώσουμε την Παιδεία, να αστυνομεύσουμε το οδικό δίκτυο, να φυλάξουμε τα δάση, να μειώσουμε το ποσοστό ανεργίας των νέων κλπ. « και θα παραιτούνταν.»
Στην Ιαπωνία δεν παραιτούνται απλώς. Ζητούν δημοσίως συγνώμην και εν συνεχεία αυτοκτονούν. Αν η Ελλάδα ήταν Ιαπωνία δεν θα τους προλαβαίναμε τους πολιτικούς απ΄ τις αυτοκτονίες, με τις συνεχείς αποτυχίες τους σε όλους τους τομείς!
Οι δυο μεγάλοι σύγχρονοι συγγραφείς της Ιαπωνίας ο Γιασουνάρι Καβαμπάτα (βραβείο Νόμπελ Λογοτεχνίας) και ο Γούκιο Μισίμα, όταν απέτυχαν στην εκστρατεία τους εναντίον της αυτοκτονίας, αφού δεν έπεισαν τους Ιάπωνες να μην αυτοκτονούν, ζήτησαν δημοσίως συγνώμην και …...αυτοκτόνησαν!!
Ο Γούκιο Μισίμα, που ήταν και ο πρόεδρος της ιαπωνικής οργάνωσης συγγραφέων , πήγε στο υπουργείο Εθνικής Άμυνας, κι έκανε χαρακίρι μπροστά στους στρατιώτες. Ο Γιασουνάρι Καβαμπάτα αυτοκτόνησε με γκάζι. (Περισσότερα στο βιβλίο μου «Η μοναξιά της νυχτερινής σκοπιάς», Εκδόσεις των Φίλων, Πανεπιστημίου 10, Αθήνα).
Δέκα πέντε χιλιάδες νεκροί κάθε μερικά χρόνια στους δρόμους! Οι πολιτικοί έπρεπε να ζητήσουν συγνώμην από τα θύματα κι από όλους τους πολίτες και να παραιτηθούν για να βοηθήσουν να βρεθούν πιο ικανοί από αυτούς να κυβερνήσουν.
Ποιοι είναι οι στόχοι των πολιτικών πέρα από μια διαφορετική διαχείριση, σαν να ήταν όλα τα προβλήματα τεχνικής, λογιστικής φύσεως. Ποιο πολιτικό κόμμα στην Ελλάδα αναγνωρίζει τη μεγάλη αλήθεια ότι τα προβλήματα του σύγχρονου κόσμου είναι ηθικά; Κανένα!
Όλοι οι πολιτικοί πρέπει να ζητήσουν συγνώμην για τους ανέργους νέους , για το χαμηλό μορφωτικό τους επίπεδο, για τους φτωχούς, για την αβεβαιότητα στα σύνορά μας , για τον εξευτελισμό μας στα Εθνικά θέματα, για το Εθνικό μας χρέος, για τη διάλυση της οικογένειας και της κοινωνίας κ.ά.
Κι ο πιο απλός πολίτης γνωρίζει την ανικανότητα της εξουσίας. Όλοι , χωρίς εξαίρεση οι πολίτες αποδίδουν την ανικανότητα των πολιτικών και των κομμάτων στην Παιδεία, πράγμα που σημαίνει πως ο κόσμος αναγνωρίζει ότι τα προβλήματα είναι ηθικά. Η Γη μπορεί να μας θρέψει και μάλιστα με ήπιες μεθόδους!

Να ζητήσουν συγνώμην και να παραιτηθούν. Να πουν με θάρρος, ότι «δεν μπορούμε να φυλάξουμε τη χώρα μας, να προστατεύσουμε τη ζωή των πολιτών μας, τα δάση μας, τον εθνικό μας πλούτο, το ήθος μας, την αξιοπρέπειά μας, γι΄ αυτό παραιτούμαστε, για να αναλάβουν άλλοι πιο ικανοί από εμάς, και χωρίς δεσμεύσεις σε μυστικά κέντρα, τα οποία «καθοδηγούν» την πολιτική μας.
Με το σκεπτικό της πολιτικής ως τέχνης του εφικτού, κατά την ερμηνεία που δίνουν στη θεωρία οι πολιτικοί, κανείς δεν ευθύνεται για την ανικανότητά του, ακόμα κι όταν την καλύπτει! Κάνουμε ό,τι είναι εφικτό, λένε οι πολιτικοί και έχουν ήσυχη τη συνείδησή τους.
Άλλη παρόμοια θεωρία είναι ότι ο πολιτικός δεν τιμωρείται για τα εγκλήματά του, αλλά πηγαίνει σπίτι του! Σύγκρινε, ευγενικέ αναγνώστη, τους πολιτικούς, που πηγαίνουν σπίτι τους (!) με τους βασιλιάδες, που ευθύνονταν και με τη ζωή τους και τη ζωή των δικών τους! Παράδειγμα ο Κωνσταντίνος Παλαιολόγος, που δεν παρέδωσε την Πόλη στους Τούρκους και προτίμησε να περάσει απ΄ το μαχαίρι αυτός κι η οικογένειά του. Έτσι οι Τούρκοι κρατούν ακόμα την Πόλη με το ληστρικό δικαίωμα και όχι με το δίκαιο των πολιτισμένων χωρών!
Είναι λογική αυτή η θεωρία ου σπιτιού; Και γιατί να μην πάμε και οι πολίτες στα σπίτια μας, όταν εγκληματούμε και πηγαίνουμε στη Φυλακή; Τί θα πει πολιτικός; Δε θα πει ο κατεξοχήν πολιτισμένος; Δεν θα μπορούσαν οι πολιτικοί , με τον πολιτισμό τους που εννοείται διαθέτουν ,όταν διαπιστώνουν την αδυναμία τους, να παραχωρούν τη θέση τους στους πιο ικανούς από αυτούς;
Ο Αγησίλαος , στρατηγός της Σπάρτης , με μεγάλα προτερήματα και μεγαλοφυείς στρατιωτικές αρχές , δεν αναλάμβανε δημόσιο αξίωμα πριν βεβαιωθεί ότι δεν υπήρχε πιο άξιος από αυτόν. Ο Αγησίλαος δεν έβαζε το προσωπικό του όφελος πάνω απ΄ το όφελος της πατρίδας του. Έχουν μήπως και οι δικοί μας πολιτικοί (και τα πολιτικά κόμματα) αυτήν την έγνοια; Φοβάμαι ότι κανείς δεν το πιστεύει.