ΚΟΛΑΣΗ ΕΙΝΑΙ ΝΑ ΜΗΝ ΑΓΑΠΑΣ

Του Μόσχου Λαγκουβάρδου

Ο Ντοστογιέφσκι λέει ότι η κόλαση είναι να μην μπορείς να αγαπήσεις; Γιατί δεν μπορούμε να αγαπήσουμε. Πώς είναι η κόλαση; Στην κόλαση αυτό που βασανίζει τους κολασμένους είναι η αδυναμία να επικοινωνήσουν. Βλέπει ο ένας την πλάτη του άλλου και δεν βλέπει ΄΄η μάλλον δεν θέλει να βλέπει κανείς το πρόσωπο και τα μάτια του άλλου που εκφράζουν την ψυχή του και τα σισθήματα της χαράς ιδίως και τα άλλα αισθήματα. Η Κόλαση είναι ο χώρος που δεν νιώθεις ότι κάποιος χαίρεται από σένα. Η χαρά σου δεν μπορεί να μεταδοθεί στον άλλον.

Είναι σχεδόν όπως η ζωή μας τώρα, που κανένας δεν θέλει να κοιτάξει στα μάτια σου. Αυτό όμως είναι η μοναξιά των νεκρών. Να πώς το λέει ο Λόρκα: "Κανένας δεν θα θελήσει να κοιτάξει στα μάτια σου, γιατί έχεις πεθάνει σαν όλου τους πεθαμένους, που λησμονιούνται σε ένα σωρό από σκυλιά σβησμένα"

Ξεχάσαμε την αγάπη. Δεν την προσέχουμε και δεν δίνουμε σημασία. Να διαβάστε τον Ηλίθιο, να δείτε πώς από τότε ακόμα, οι άνθρωποι δεν επικοινωνούσαν μεταξύ τους. Ο Πρίγκιπας Μύσκιν ήταν ο μόνος που ένιωθε αληθινά αισθήματα και γι΄ αυτόν τον θεωρούσαν ηλίθιο. Ο Νοστογιέφσκι έγραψε τον Ηλίθιο, για να φέρει το πρόσωπο του Ιησού στη σύγχρονη εποχή.

Η αγάπη τώρα είναι συναισθηματική και μοιάζει όπως τρως ένα γλύκισμα και βέβαια δεν διανοείσαι ότι νιώθουν κι οι άλλοι την γλύκα που νιώθεις εσύ. Στην χαρά όμως την αισθητική, της μουσικής π.χ. όταν την μοιράζεσαι με άλλους γίνεται πιο μεγάλη. Να μην παραμελούμε τον καλλιτέχνη μέσα μας, αν δεν θέλουμε να γεράσουμε γρήγορα και να πικραθούμε στην μοναξιά μας..

Ένας φίλος μου είπε μια φορά, πως όταν έχασε τον πατέρα του, έχασε τον μοναδικό άνθρωπο που θα χαιρόταν όταν τον έβλεπε στο δρόμο και θα έλεγε , αυτός είναι ο γιος μου. Στην |Ανατολή παρομοιάζουν την χαρά της φώτισης , με την χαρά να δεις τον πατέρα σου ξαφνικά στο δρόμο, αλλά εγώ θα έλεγα με τη χαρά αυτών που αγαπάς και σε αγαπάνε.

Μια καινούρια αποστολή για τον καθένα μας την δύσκολη αυτή εποχή είναι να δώσει αξία στην αγάπη και γενικά να εργαστεί για να ξαναβρούν τα πράγματα την έννοιά τους.

Ο ΑΙΣΘΗΤΙΚΟΣ Ή Ο ΒΛΕΠΩΝ

Του Μόσχου Λαγκουβάρδου

     Γράφοντας τώρα για τον πιο άγνωστο από όλους τους ανθρώπινους τύπους, για τον αισθητικό τύπο ή αλλιώς "βλέποντα", πρέπει να πούμε από την αρχή ότι ο καλύτερος τρόπος να γνωρίσεις έναν τέτοιο τύπο, είναι να τον αγαπήσεις.

     Γιατί είναι ο καλύτερος τρόπος η αγάπη; Γιατί στον αισθητικό κόσμο δεν προσεγγίζεις με άλλο τρόπο π.χ. με την γνώση, αλλά με αυτό που λέμε "μέθεξη", δηλαδή μετέχεις στον κόσμο αυτόν άμεσα και πρέπει για να τον δεις, να έχεις αναπτύξει την ψυχική σου όραση (διόραση) Γι΄ αυτό ό τύπος αυτός λέγεται και "διορατικός": βλέπει με τα μάτια της ψυχής του. Δεν μπορείς να τον πλησιάσεις αλλιώς π.χ. με το πείραμα και με το εργαστήριο.

     Αλλά τί θέλουμε να δούμε με τα μάτια της ψυχής μας; Η ψυχή του ανθρώπου είναι εικόνα του Θεού κι όπως ο Θεός είναι απερίγραπτος, απρόσιτος, απεριόριστος έτσι και η ψυχή διψάει να δει αυτό που είναι απερίγραπτο. απρόσιτο, απεριόριστο, δηλαδή το Θεό.

     Αντιπροσωπευτικός τύπος του αισθητικού ανθρώπου είναι ο Μωϋσής, ένας ποιητής που διψούσε να δει το Θεό και τον είδε, με τον τρόπο που περιγράφει η Γραφή. Ο Μωϋσής είναι ο αισθητικός άνθρωπος ή ο βλέπων γι΄ αυτό και ονομάστηκε "θεόπτης". Η θεολογία της θεοψίας ή της όρασης του Ακτίστου φωτός, λέγεται μυστική ή συμβολική θεολογία και οι Πατέρες της Εκκλησίας που την ακολουθούν λέγονται "Μυστικοί" 'η "διορατικοί".

      Γιατί άραγε μόνο με την μέθεξη γνωρίζεις τον αισθητικό άνθρωπο, τον κόσμο του και την ζωή του σ' αυτόν; Διότι η "γνώση" του αισθητικού δεν είναι "ψιλή" γνώση, αλλά "μυστική"ή αλλιώς "βίωμα". Η "γνώση" αυτή είναι αποκάλυψη. Βεβαιότητα που δημιουργείται μέσα στην καρδιά του ανθρώπου. Και είναι μυστική διότι είναι προσωπική εμπειρία ή αλλιώς "γνώση της καρδιάς" και όχι του εγκεφάλου.

        Για να γνωρίσει κάτι η καρδιά πρέπει να "ανοίξει" και για να ανοίξεις την καρδιά σου πρέπει να σου ανοίξει κι ο άλλος την καρδιά του και στο μικροσκόπιο και στο εργαστήριο δεν ανοίγει η καρδιά και δεν δημιουργείται μέσα σου η βεβαιότητα εκείνη, που λέγεται αποκάλυψη.

Αυτό συμβαίνει μόνο στο αισθητικό βίωμα και στο ιερό βίωμα, που είναι το ίδιο. Αυτός είναι ο λόγος, για τον οποίο η γνώση αυτή λέγεται "μυστική". Δεν είναι φανερή σε όλους. Στους πρακτικούς και στους "γνωσιολογικούς" τύπους, είναι άγνωστη δηλαδή ανύπαρκτη.

ΕΠΑΝΑΛΗΨΗ

Του Μόσχου Λαγκουβάρδου

   Όταν κάνουμε τα ίδια πράγματα, με τον ίδιο τρόπο, στο τέλος χάνουν το νόημά τους. Οι αρχαίοι τραγικοί για να σπάσουν την μονοτονία του τραγικού,χρησιμοποιούσαν το χιούμορ, για να μην κουραστεί ο θεατής με την συνεχή ένταση των τραγικών γεγονότων. Κι ο Όμηρος είχε ένα κωμικό πρόσωπο τον Θυέρστη, για να μην κουράζει η ένταση του πολέμου.

     Δυο σύγχρονοι Αμερικανοί συγγραφείς ο Ρόμπερτ Λαξ και ο Τόμας Μέρτον συνδέονταν με στενή φιλία πολλά χρόνια. Διαβάζοντας την αλληλογραφία τους βλέπει κανείς την προσπάθειά τους να αποφύγουν την ρουτίνα με το χιούμορ.

      Το πρόβλημα της μονοτονίας και της μηχανικής επανάληψης αντιμετώπισε και ο Θεός στη Δημιουργία Του, και βλέπουμε στη Φύση την ποικιλία παντού, ώστε τίποτε να μην επαναλαμβάνεται. Τίποτε δεν είναι ίδιο, ούτε δυο σταγόνες νερού. 

     Τώρα με την πληθώρα των μηχανών που μπαίνουν στη ζωή μας, η ανάγκη για ποικιλία γίνεται μεγαλύτερη. Ο μηχανικός τρόπος ζωής οδηγεί στην αδιαφορία και στον ύπνο. Η σπουδαιότερη Εντολή, η οποία αποτελεί την πεμπτουσία του Ορθόδοξου Δρόμου είναι η Εγρήγορση. Οι Μαθητές του Ιησού στο δρόμο προς την Εμμαούς δεν γνώρισαν τον Ιησού, παρά μόνο όταν έφυγε. "Δεν καιγόταν η καρδιά μας" είπαν "που ήταν ανάμεσά μας και δεν τον γνωρίσαμε". Ο Κύριος συχνά εφιστούσε την προσοχή στο να αποφεύγουμε την μηχανική επανάληψη; Αυτό σημαίνουν τα λόγια Του, ο έχων ώτα ακούειν ακουέτω. Να μην ακούμε μηχανικά. Το ίδιο λένε κι οι προφήτες. Ότι ο λαός τείνει να ζει μηχανικά. Η καρδιά χάνει την ευαισθησία της. Έχουμε μάτια να βλέπουμε και δεν βλέπουμε. Αυτιά να ακούμε και δεν ακούμε. Η Ορθοδοξία τονίζει την μεγάλη αξία που έχει η επίγνωση και η εγρήγορση. 

Το παιδικό παιχνίδι της αυθεντικής ύπαρξης

Του Μόσχου Λαγκουβάρδου

ΚΑΛΗΜΕΡΑ!

Πάρτε από μένα σαν δώρο μια ιδέα του "παιχνιδιού της αυθεντικής ύπαρξης" απ΄ το ανέκδοτο βιβλίο μου "ΙΔΕΕΣ ΓΙΑ ΠΑΙΔΙΚΑ ΘΕΑΤΡΙΚΑ ΠΑΙΧΝΙΔΙΑ"

ΤΟ ΠΑΙΓΝΙΔΙ ΤΗΣ ΑΥΘΕΝΤΙΚΗΣ ΥΠΑΡΞΗΣ

ΣΚΟΠΟΣ: Θα βοηθηθούν τα παιδιά να δουν την σύγχυση που υπάρχει σήμερα ως προς τον αληθινό εαυτό και την γνήσια και αυθεντική ζωή.

Η ψυχή και η προσωπική ελευθερία

Ο άνθρωπος απ’ τα πανάρχαια χρόνια ακόμη, απ’ την πρωτόγονη εποχή, γνώριζε ότι ο αληθινός εαυτός είναι η ψυχή. Αυτός που φυλάει την ψυχή του, φυλάει και την προσωπική του ελευθερία και δεν γίνεται υποχείριο αυτού που θα μπορούσε να του κλέψει τις δυνάμεις της ψυχής του. Γι’ αυτό το λόγο στολίζει το πρόσωπό του με σχέδια και με χρώματα, για να μην μπορεί κανείς ν’ αποτυπώσει την ψυχή του, που καθρεφτίζεται σ’ αυτό. Για τον ίδιο λόγο ακόμα και σήμερα πολλοί φοβούνται αυτόν που με την φωτογραφία ή με το σχέδιο αποτυπώνει το πρόσωπό τους. Νιώθουν ότι αυτός που ξέρει την μορφή τους, γνωρίζει και την ψυχή τους και μπορεί να τους κατευθύνει όπου θέλει.

Κριτικός νους και εσωτερική καλλιέργεια

Τα παιδιά θα βοηθηθούν να αναπτύξουν τον κριτικό τους νου και να αποκτήσουν εσωτερική καλλιέργεια, για να μην παρασύρονται από την φαντασία τους και γίνονται υποχείρια των άλλων. Δεν θ’ αφήσουν κανέναν να εκμεταλλευτεί την φαντασία τους και να υποκαταστήσει την πραγματικότητα με τις ονειροπολήσεις

Ο ΠΛΑΤΩΝ ΗΤΑΝ ΑΙΡΕΤΙΚΟΣ

Του Μόσχου Λαγκουβάρδου

Παραθέτουμε πρώτα ως προοίμιο μια συνοπτική παρουσίαση του θέματος και κατόπιν ακολουθεί ολόκληρο το μικρό δοκιμιο:

Ο Πλάτων ήταν αιρετικός. Ταύτιζε τη Δημιουργία με το Θεό (...)
Σ' αυτήν την αίρεση έπεσε ο Πλάτων κι ο δυτικός κόσμος, γιατί θεωρεί τις ενέργειες του Θεού (Χάρη), κτιστές. Αλλά αν είναι κτιστές οι ενέργειες του Θεού, δηλαδή απ΄ το υλικό που είναι και ο φθαρτός κόσμος, πώς θα μας βγάλουν στον άφθαρτο κόσμο, οι φθαρτές ενέργειες του Θεού; (...)

Θα μου πείτε και τί τους πειράζει να δεχθούν ότι οι Ενέργειες του Θεού είναι άκτιστες; Τους πειράζει γιατί αν οι ενέργειες του Θεού είναι κτιστές γίνονται μέσω του ανθρώπου,, του ανώτερου από όλα τα πλάσματα, άρα ο αρχιερέας είναι ο υποκατάστατος του Θεού και ο Θεός έπλασε τον κόσμο, όπως λέει ο άλλος αιρετικός φιλόσοφος ο Επικούρειος, και δεν ενδιαφέρεται πια γι΄ αυτόν, γιατί έχει βάλει στη θέση τον αντικαταστάτη του, τον αλάθητο Πάπα.

Όλη η φασαρία γίνεται για να υποκατασταθεί ο Θεός από τον άνθρωπο. Και τί με νοιάζει εμένα, θα σου πει κάποιος που δεν έχει ενημερωθεί σωστά. Σε νοιάζει πιο πολύ από ό,τι μπορείς να βάλει ο νους σου.
Ο Θεός έδωσε τις Ενέργειές Του (τη χάρη) να προστατεύει τους φτωχούς και Αν όμως,όπως συμβαίνει ο αντικαταστάτης του Θεου, ο άνθρωπος,, προσκυνάει τον ισχυρό ή είναι ο ίδιος ο ισχυρός , η περίπτωση του καισαροπαπισμού, ποιός θα υπερασπιστεί τον φτωχό και τον αδύνατο από την κατάχρηση της εξουσίας.

___________ .___________


Ο Πλάτων ήταν αιρετικός. Ταύτιζε τη Δημιουργία με το Θεό. Αν ο Θεός είναι από το ίδιο "υλικό", που είναι η Δημιουργία Του, στην πραγματικότητα όσοι πιστεύουν στην ιδέα αυτή του Πλάτωνος είναι άθεοι, δεν έχουν δηλαδή ελπίδα να υπερβούν από την "εντροπία" της Δημιουργίας ή αλλιώς να λυτρωθούν απ'[ τη φθορά. Άρα δεν πιστεύουν στο Θεό. Ο άνθρωπος για τους απελπισμένο, τοn "deses[erado", όπως τον λένε οι Ισπανοί, δεν είναι παρά ένα ον προς θάνατον, όπως όλα τα άλλα ζωντανά πλάσματα.
Σ' αυτήν την αίρεση έπεσε ο Πλάτων κι ο δυτικός κόσμος, γιατί θεωρεί τις ενέργειες του Θεού (Χάρη), κτιστές. Αλλά αν είναι κτιστές οι ενέργειες του Θεού, δηλαδή απ΄ το υλικό που είναι και ο φθαρτός κόσμος, πώς θα μας βγάλουν στον άφθαρτο κόσμο, οι φθαρτές ενέργειες του Θεού; Το φθαρτό είναι παραδομένο στη φθορά. Από την άλλη μεριά ο Θεός είναι έξω απ΄ τη Δημιουργία Του. Όπου είναι ο Θεός είναι και η ουσία Του. Άρα δεν μπορεί η ουσία του Θεού να ταυτιστεί με την ουσία του υλικού κόσμου. Ο Θεός είναι απέραντος, απλησίαστος, απεριόριστος, άπειρος, απερίγραπτος ασύλληπτος και δεν υπάρχει ουδεμία ομοιότητα, αναλογία, αντίθεση με την Δημιουργία, τον κτιστό κόσμο, όπως λέγεται. Πώς θα περιοριστεί ο απεριόριστος Θεός μέσα στο Σύμπαν, και πώς θα μας βγάλει, αν δεν το κάνει με τις Ενέργειες, που δεν είναι εκ του κόσμου τούτου, αλλά εκ Θεού και γι΄ αυτό μπορούν να μας ελευθερώσουν.
Θα μου πείτε και τί τους πειράζει να δεχθούν ότι οι Ενέργειες του Θεού είναι άκτιστες; Τους πειράζει γιατί αν οι ένέργειες του Θεού είναι κτιστές γίνονται μέσω του ανθρώπου,, του ανώτερου από όλα τα πλάσματα, άρα ο αρχιερέας είναι ο υποκατάστατος του Θεού και ο Θεός έπλασε τον κόσμο, όπως λέει ο άλλος αιρετικός φιλόσοφος ο Επικούρειος, και δεν ενδιαφέρεται πια γι΄ αυτόν, γιατί έχει βάλει στη θέση τον αντικαταστάτη του, τον αλάθητο Πάπα.
Όλη η φασαρία γίνεται για να υποκατασταθεί ο Θεός από τον άνθρωπο. Και τί με νοιάζει εμένα, θα σου πει κάποιος που δεν έχει ενημερωθεί σωστά. Σε νοιάζει πιο πολύ από ό,τι μπορείς να βάλει ο νους σου.
Ο Θεός έδωσε τις Ενέργειές Του (τη χάρη) να προστατεύει τους φτωχούς και Αν όμως,όπως συμβαίνει ο αντικαταστάτης του Θεου, ο άνθρωπος,, προσκυνάει τον ισχυρό ή είναι ο ίδιος ο ισχυρός , η περίπτωση του καισαροπαπισμού, ποιός θα υπερασπιστεί τον φτωχό και τον αδύνατο από την κατάχρηση της εξουσίας;
Ο Ιησούς περπάτησε στη Γη ως Θεάνθρωπος. Ο Θεός ταπείνωσε τον Εαυτό του γενόμενος άνθρωπος στο πρόσωπο του Ιησού. Τα θαύματά Του εποίησε με την Άκτιστη Χάρη του Θεού, δηλαδή με τις Ενέργειες του Θεού, όχι με την Ουσία του Θεού. Η Ουσία του Θεού, όπως είπαμε δεν περιλαμβάνεται στον κόσμο αυτόν, ο οποίος θα καταστραφεί. Αν ο κόσμος αυτός είχε την Ουσία του Θεού θα ήταν αιώνιος, δηλαδή ο κόσμος θα ήταν ο Θεός, όπως πιστεύουν οι ειδωλολάτρες.

ΔΕΝ ΜΠΑΙΝΟΥΝ ΟΛΟΙ ΟΙ ΑΝΘΡΩΠΟΙ Σ’ ΕΝΑ ΚΑΛΟΥΠΙ

Του Μόσχου Λαγκουβάρδου

Υπάρχουν πολλοί ανθρώπινοι τύποι: άλλοι θέλουν να μιλούν, άλλοι θέλουν να σωπαίνουν. Άλλοι είναι συγκρατημένοι άλλοι είναι παθιασμένοι κι ασυγκράτητοι. Υπάρχουν διαφορετικές ποιότητες και αναλόγως η κάθε κατηγορία προπορεύεται ή ακολουθεί. Η σιωπή π.χ. λέγεται και είναι ανώτερη ποιότητα γι΄ αυτό λέγεται και "χρυσός". Αλλά ποιοί έχουν πραγματικά το χάρισμα της σιωπής; Γιατί υπάρχει και ο τύπος του «Ηγεμόνος εκ Δυτικής Λιβύης» του Καβάφη, που η φλυαρία του είναι εσωτερική. Μέσα του στοιβάζει κουβέντες, ενώ εξωτερικά δείχνει σιωπηλός και λιγόλογος. Αυτός ο τύπος σε ποια κατηγορία ανήκει; Στην κατηγορία αυτών που η σιωπή τους είναι χρυσός ή στους άλλους;
Με την νηστεία πάλι: Ποιοι είναι νηστευτές; Αυτοί που δεν τρώνε κρέας ή τις άλλες αρτίσιμες τροφές αυτοί κατατάσσονται στους νηστευτές, ακόμα κι αν δεν τρώνε τις τροφές αυτές γιατί δεν τους αρέσουν;
Ή με το ήθος: Ποιοι έχουν ήθος; Αυτοί που είναι καλοί γιατί δεν έχουν τη δύναμη να πράξουν το κακό, αυτοί έχουν ήθος; Ο Απόστολος Παύλος λέει: Νιώθω εν τοις μέλεσί μου άλλον νόμον, αντιστρατευόμενον τον νόμον του νοός μου. Αυτό που μισώ αυτό πράττω. Ποιος θα με απαλλάξει κλπ. Πώς θα ξεχωρίσουμε τον άνθρωπο και θα τον εντάξουμε στην κατηγορία που ανήκει; Η Γραφή λέει, πως ο Θεός κρίνει από την προαίρεση του κάθε ανθρώπου. Αντίθετα εμείς οι άνθρωποι κρίνουμε από τα φαινόμενα. Δεν ξέρουμε την προαίρεση. Άβυσσος η ψυχή του ανθρώπου. Μόνον ο Θεός ξέρει την προαίρεση του κάθε ανθρώπου. Ο Θεός ετάζει καρδίας και νεφρούς λέει η Γραφή. Στον Απόστολο διαβάζουμε πως η μάχη δεν είναι προς αίμα και σάρκα, αλλά προς τις αρχές και τις εξουσίες του σκότους του αιώνος τούτου.
Οι άνθρωποι με τα εξωτερικά κριτήρια και με την άγνοια της ψυχής μας, αγωνιζόμαστε για το δίκαιο με την έννοια των έργων και αγνοούμε την εσωτερική ποιότητα αυτών που δεν έχουν να παρουσιάσουν έργα, αλλά έχουν άλλη βαθύτερη ποιότητα που δεν γίνεται αντιληπτή με τα φυσικά μάτια. Η διαμάχη συνήθως στα ζευγάρια είναι εξωτερική. Ποιος έχει δίκιο με τα εξωτερικά κριτήρια. Ο Αβραάμ εκ πίστεως εσώθη. Η πίστη του λογίστηκε ως έργο. Στα ζευγάρια θα τους ενώσει το δίκιο ή η αγάπη μεταξύ τους, θα τους κρατήσει ενωμένους για να ζούνε χαρούμενη ζωή;
Τις ενώσεις τις δημιουργεί το ωραίο, λέει ο Άγιος Διονύσιος ο Αρεοπαγίτης. Είναι ωραίο αυτό που είναι εξωτερικά (τυπικά) εντάξει ή είναι ωραίο η εσωτερική ενότητά τους; Θα πει ο ένας στον άλλον, εμένα δεν με νοιάζει τι νιώθεις, αν μ’ αγαπάς ή δεν μ’ αγαπάς, αυτό είναι δικό σου πρόβλημα, εμένα με νοιάζει να είσαι εντάξει στις υποχρεώσεις σου; Είναι αυτή η στάση το ωραίο που θα κρατήσει τα ζευγάρια ενωμένα; Ποια είναι τα στοιχεία του ωραίου; Ποιο είναι ωραίο; Το ωραίο περιέχει ως στοιχεία sine qua non, (που χωρίς αυτά δεν υπάρχει), την συμπόνια, την πίστη, ,την ειλικρίνεια, την εμπιστοσύνη, την χάρη, την έλξη, το θαυμασμό, την αγάπη κ.ά. Έχει κανένα από αυτά τα στοιχεία το τυπικό, συμβατικό, εξωτερικό δίκιο; Οπωσδήποτε όχι. Όταν λοιπόν θα αρχίσουμε να μαλώνουμε μεταξύ μας, στις προσωπικές μας σχέσεις, για το ποιος έχει δίκιο και ποιος έχει άδικο, να ξέρουμε ότι ακολουθούμε λάθος δρόμο. Δεν είναι εκεί ο Θεός.

Ο ΒΛΕΠΩΝ

Του Μόσχου Λαγκουβάρδου

Ο Μωυσής, αν δεν κάνω λάθος, ονομάζεται "ο βλέπων τον Θεόν" (ο Θεόπτης).

Για τον Μωυσή η μεγαλύτερη χαρά ήταν να βλέπει. Μήπως είναι και για μας το ίδιο; Βέβαια η όραση στην προκειμένη περιπτωση δεν είναι η φυσική όραση, αλλά η πνευματική όραση, η οποία είναι πιο ουσιαστική από την φυσική. Εμείς έχουμε τώρα πνευματική όραση; Ένα είδος πνευματικής όρασης είναι η επίγνωση και η κατανόηση, όταν γνωρίζουμε κι όταν κατανοούμε την ουσία των πραγμάτων, δηλαδή αυτό που μένει. Τί μένει π.χ. από έναν άνθρωπο; Ποιά είναι η ουσία του ανθρώπου; 

Όταν λέμε αυτό που μένει εννοούμε αυτό που μένει κι όταν ο άνθρωπος πεθαίνει ή όταν ο κόσμος αυτός καταστραφεί, όπως λέει η Γραφή. Η μορφή του ανθρώπου οπωσδήποτε μένει. Αλλιώς πώς θα γνωρίζει και θα γνωρίζεται μετά τον θάνατο του σώματος; Με αυτήν την έννοια το βλέπειν είναι συνώνυμο με το δοξάζειν. Το ρήμα "δοξάζω" προέρχεται από το ρήμα "δοκώ", που σημαίνει "θεωρώ", δηλαδή βλέπω με τα πνευματικά μου μάτια. Κι ο τύπος του ανθρώπου που αγαπάει την "θεωρία" με την έννοια του βλέπω με τα πνευματικά μου μάτια, κατανοώ, ονομάζεται "θεωρητικός" τύπος, σε διάκριση με τον "ηθικό" ή πρακτικό τύπο, ο οποίος ενδιαφέρεται για το ήθος, για τα έργα, για την δραστηριότητα γενικά.

Για τον Μωυσή η μεγαλύτερη χαρά της ζωής του ήταν να βλέπει με την πνευματική του όραση. Ο Θεός τιμώρησε τον Μωύσή με το να μην του επιτρέψει να μπει στη Γη της Επαγγελίας, γιατί επάνω στο θυμό του έσπασε τις πλάκες με τις Εντολές του Θεού, Ήταν όμως καλός ο Θεός με τον Μωυσή. Δεν τον επέτρεψε να μπει στη Γη της Επαγγελίας, αλλά τον άφησε να τη δει, πράγμα που για τον Μωυσή είναι σπουδαιότερο!

Η ΧΑΡΑ ΤΟΥ ΒΛΕΠΕΙΝ

Του Μόσχου Λαγκουβάρδου

      Απ τη χαρά του βλέπειν προήλθε το Όνομα του υπέρτατου αγαθού, το Όνομα του Θεού. Στη Γραφή διαβάζουμε πως όποιος θυμάται το Όνομα του Θεού θα σωθεί, δηλαδή θα νιώσει την υπέρτατη ευτυχία και θα ενωθεί μαζί της , δηλαδή θα γίνει ευτυχισμένος και τρισευτυχισμένος.              Τρισευτυχισμένος λέει ο Δαβίδ είναι αυτός που δεν έχει στη σκέψη του την μιζέρια και τη δυστυχίας, αλλά έχει κάθε στιγμή στο νου του την χαρά να αισθάνεται την παρουσία αυτού που χαίρεται να μας δει και χαιρόμαστε να τον δούμε. Τρισευτυχισμένος αυτός που ζει και αισθάνεται την χαρά του βλέπειν.
     Η χάρη του Θεού τρέχει από τον έναν στον άλλο και βρίσκει φιλόξενη στέγη σ’ εκείνους που είναι δεκτικοί, φιλόξενοι. Στους ακατάδεχτους , αυτούς που δεν την αφήνουν ελεύθερη να τρέξει κολλάει στην καρδιά τους και βραχυκυκλώνεται. .Αυτό το βραχυκύκλωμα της χάρης είναι αρρώστια και θέλει θεραπεία γιατί είναι κρίμα να μην χαιρόμαστε οι άνθρωποι τη χάρη που είναι η μεγάλη δωρεά του ανθρώπου στον άνθρωπο και σε κάθε ον που ζει και κινείται επάνω στη γη. Μόνος, δηλαδή χωρίς να βλέπεις και να σε βλέπουν με χαρά, δεν ζει ο άνθρωπος ούτε στον Παράδεισο.
     Έξω απ΄ τον Παράδεισο, αυτός είναι ο τίτλος μιας ωραίας ταινιας του Τζιμ Τζάρμους, που έχει αυτό το θέμα. Δυο φτωχοί φίλοι, μετανάστες στην Αμερική, νιώθουν τόσο μεγάλη μοναξιά, που δεν βλέπουν τους ανθρώπους που αγαπούν και δεν τους βλέπουν κι εκείνη, ώστε όταν κερδίζουν το λαχείο, ενώ δεν έχουν δουλειά ούτε σπίτι ναμείνουν ξεκινούν να πάνε στην άλλη άκρη της Αμερικής, όπου ζει μια εξαδέρφη με την μάνα της. Και ξοδεύουν όλα τα χρήματα μόνο για να ιδωθούν και να γυρίσουν πάλι στην πόλη όπου μένουν. Μόνο για την χαρά να δουν τους αγαπημένους τους και να τους δουν και εκείνοι πηγαίνουν στην άλλη ακρη της Αμερικής. Πολλοί άνθρωποι έχουν όλα τα αγαθά, αλλά δεν έχουν δικούς τους ή οι δικοί τους βρίσκονται μακριά και είναι γι΄ αυτό δυστυχισμένοι.

      Δείτε την ωραία αυτή ταινία του Τζιμ Τζάρμους έστω και χωρίς ελληνικούς υποτίτλους. Οι σκηνές του έργου και η όλη ατμόσφαιρα με τα μακρινά πλάνα, μεταδίδουν στο θεατή την πίκρα αυτή της απόσπασης από αυτό που δίνει χαρά στον άνθρωπο, από την αίσθηση της παρουσίας, από το βλέπειν. Η θεοπτία δηλαδή η όραση του Ακτίστου Φωτός είναι το ανωτερο πνευματικό στάδιο στον Ορθόδοξο Δρόμο. Η αίσθηση αυτή καθώς μετέχουμε στη θέα του φωτός μας ενώνει με το Θεό και γινόμαστε ένα πνεύμα με το Θεό.

ΘΕΛΗΜΑΤΙΚΗ ΦΤΩΧΕΙΑ !

Του Μόσχου Λαγκουβάρδου

       Όταν ήμουν μικρός θεωρούσα ευτυχισμένο έναν μικρόσωμο καμπούρη στο χωριό. Πίστευα ότι με τη δυσμορφία του , δεν θα φοβόταν πια καμιά προσβολή, αφού δεν υπήρχε πιο μεγαλύτερη από αυτή που είχε υποστεί από μικρός. Όπως όταν μας πονάει κάτι πολύ , οι άλλοι πόνοι δεν νιώθονται . Ήταν ο φτωχός καμπούρης του χωριού μου σαν τον βρεγμένο που τη βροχή δεν την φοβάται. Ό,τι και να του έλεγαν δεν θα τον πλήγωνε. Θα ήταν άτρωτος χάρις στην καμπούρα του. Μακάρι να είχα κι εγώ μια καμπούρα και να την είχα αποδεχθεί. Δεν θα μπορούσε κανείς να με μειώσει περισσότερο από αυτό που ήμουν. Θα ήμουν σαν αυτόν που κάθεται καταγής και δεν φοβάται να πέσει ή δεν κινδυνεύει να του πάρουν τη θέση, αφού κανένας δεν την ζήλευε τη θέση του.
      Το ίδιο πίστευα γενικά με όλες τις χαρές. Γιατί να δοκιμάσω χαρές και να τις στερηθώ κατόπιν. Δεν ήταν καλύτερα να μην τις δοκιμάσω για να μην νιώθω τη στέρησή τους. Με τις γυναίκες επίσης. Γιατί να πάρω όμορφη γυναίκα και να φοβάμαι διαρκώς να μην την χάσω; Δεν είναι καλύτερα να μη φοβάμαι; Νομίζω έτσι σκέφτονται αυτοί που δεν παντρεύονται. Στην αρχή δεν θέλουν τις όμορφες γυναίκες για να μην υποφέρουν από το φόβο, μήπως τις στερηθούν και κατόπιν δεν θέλουν καθόλου το γάμο. Αν είμαστε μόνοι, σκέφτονται, από ποιον φοβούμαστε μήπως μας εγκαταλείψει;
     Και με τα πλούτη ισχύουν επίσης οι ίδιες σκέψεις. Ο αρχαίος φιλόσοφος Κράτης ήταν ένας πάμπλουτος στην εποχή του. Πέταξε τα πλούτη του και εζησε με την επαιτεία. Το ΄Όλοι οι Κυνικοί φιλόσοφοι ζούσαν με τη θέλησή τους φτωχά. Και με τις χαρές το ίδιο: Γιατί να νιώσω μεγάλη χαρά και μετά να την αποζητάω και να είμαι δυστυχισμένος που δεν μπορώ να τη βρω;
      Στα κοινοβιακά μοναστήρια η χειρότερη θέση για τους Μοναχούς είναι η θέση του Ηγουμένου. Όσοι έχουν φτάσει σε ανώτερο πνευματικό επίπεδο αποζητούν τις τελευταίες, τις χειρότερες θέσεις. Η καλύτερη θέση για τον Άγιο είναι του γιδοβοσκού ή αυτού που έχει την διακονία της καθαριότητας. Αν θέλεις να μπεις σ' ένα κλουβί, νέε μου, να πάρεις μια όμορφη γυναίκα και να την επιδεικνύεις , το ίδιο και με τα πλούτη, να γίνεις πλούσιος και να επιδεικνύεις τα πλούτη σου. Θα τα υπηρετείς, όπως οι δούλοι α αφεντικά τους.

     Χειρότερο κλουβί από αυτό, όταν αποζητάς τις χαρές που γνώρισες και δεν τις βρίσκεις, δεν υπάρχει. Εγώ ζηλεύω τον Μοναχό, που είχε αναρτήσει έξω από την πόρτα του κελιού του μια επιγραφή που έγραφε: 98 ετών και δεν γνώρισα χειρότερο άνθρωπο από μένα. Αυτός ο μοναχός πράγματι είναι τρισευτυχισμένος! Εμείς τί θα κάνουμε με την ιδέα που έχουμε για τον εαυτό μας; Ποιός θα μας απαλλάξει  από το πτώμα αυτό που κουβαλάμε διαρκώς στις πλάτες μας;

Ο ΗΧΟΣ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ Η ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΗ

Του Μόσχου Λαγκουβάρδου

  · Οι ήχοι έχουν τεράστια δύναμη. Ο Πλάτων έλεγε, δώστε μου τους ήχους και πάρετε τους νόμους. Με τους ήχους
 μπορούμε να δημιουργήσουμε ανώτερο πολιτισμό ή να τον καταστρέψουμε τον πολιτισμό μας. Η εποχή μας θα
 μπορούσε να ονομαστεί "εποχή των ήχων". Ο θόρυβος σήμερα είναι το πρόσωπο του "Θηρίου" της Αποκαλύψεως. 
Τόση καταστροφική δύναμη έχουν οι ήχοι.

Οσον αφορά στη σημασία της φωνής μας, , ο ήχος της φωνής μας εκφράζει περισσότερο από ό,τι μας εκφράζουν τα λόγια μας. Τα ζώα μας καταλαβαίνουν απ΄ τη φωνή. Κι εμείς μπορούμε να επικοινωνούμε μαζί τους με τη φωνή μας, χωρίς λόγια. Όταν μιλάμε στα ζώα, δεν τους ενδιαφέρουν τα λόγια, αλλά ο ήχος της φωνής μας στα λόγια που τους λέμε. Άλλωστε είναι ελάχιστες οι λέξεις που καταλαβαίνουν το νόημά τους.

Αν μιλήσουμε άγρια στη γάτα μας καλώντας την να φάει, νομίζω ότι δεν θά 'ρθει να φάει. Να λείπει το βύσινο, θα πει στον εαυτό της με τον τρόπο που μιλάνε στον εαυτό τους τα ζώα. Νομίζω δεν μιλάνε ποτέ στον εαυτό τους. Η νοημοσύνη τους είναι στραμμένη προς τα έξω. Μόνο συναισθήματα νιώθουν για την εσωτερική τους ζωή, χαράς, λύπης, φόβου, οργής κ.α.

Αυτό ισχύει και στους ανθρώπους. Καταλαβαίνουμε την ειλικρίνεια ή την υποκρισία από τον ήχο της φωνής. Μπορεί να βρίζει κανείς με το...γάντι. Να βλέπατε πώς ήταν η φωνή της γιαγιάς μου, όταν καλούσε τις κότες ή όταν τις έδιωχνε από τα λάχανα στο κήπο. "Αειντε να δούμε". Έτσι τις φοβέριζε. Αλλά όταν τις καλούσε να τις ταϊσει ήταν όλο γλύκα η φωνή της. "πουλ, πουλ.πουλ". 

Οι πιο επιβλητικές φωνές είναι οι βαθειές φωνές, τόσο οι αντρικές όσο κι οι γυναικείες. Γιατί θαρρείτε είναι το λιοντάρι ο βασιλεύς των ζώων; Από την βαθιά φωνή του είναι Φαντασθείτε ένα λιοντάρι να βγάλει μια ψιλή φωνή!

Μια φορά στην ορεινή κωμόπολη Δεσκάτης Γρεβενών, πήγα σε μια κηδεία κτηνοτρόφου, όπου μοιρολογούσαν άντρες κτηνοτρόφοι. Θαρρούσες ότι είναι ομηρικοί ήρωες που μοιρολούν τον Αχιλλέα! Τέτοια μεγαλοπρέπεια!

Ο ήχος χαρακτηρίζει όχι μόνο τον άνθρωπο αλλά και ολόκληρη την εποχή. Βγάλτε τους σημερινούς ήχους και θα δείτε ότι δεν άλλαξε τίποτε από την εποχή του Ομήρου. 

Στην σύγχρονη εποχή οι ήχοι είναι θηριώδεις και μπορούν να καταστρέψουν τον πολιτισμό. 

ΤΑ ΒΑΣΑΝΑ ΤΟΥ ΑΙΣΘΗΤΙΚΟΥ

Του Μόσχου Λαγκουβάρδου

Καλλιέργεια, καλλιέργεια, καλλιέργεια της αίσθησης του Ωραίου, στο τέλος ο αισθητικός άνθρωπος γίνεται υπερευαίσθητος. Θα μου πείτε και γιατί δεν είναι καλό να είσαι υπερευαίσθητος. Πολλοί νομίζουν ότι αν γίνεις υπερευαίσθητος θα πληγώνεσαι από την ασχήμια που υπάρχει γύρω σου κι αυτό δεν το θέλει κανείς.

Αλλά τα βάσανα του υπερευαίσθητου δεν προέρχονται απ΄ την ασχήμια αλλά από την ομορφιά. Ο αισθητικός άνθρωπος, αν γίνει υπερευαίσθητος, αλίμονο, δεν θα μπορεί πια ούτε να σκεφτεί ούτε να δει τίποτε άσχημο για κανένα πράγμα!

Για τον πρακτικό άνθρωπο και για τον άνθρωπο της γνώσης τα βιώματά τους έχουν όρια. Το βίωμα του αισθητικού ανθρώπου, το αισθητικό βίωμα , όπως και το θρησκευτικό βίωμα, που είναι το ίδιο, δεν έχει όριο πουθενά, είναι απέραντο γι΄ αυτό και παρομοιάζεται με μια απέραντη ανυπομονησία, γιατί δεν έχει τέλος.

Αντί να σας δώσουμε εδώ μια περιγραφή του αισθητικού και του ιερού (η ωραιότητα είναι ιερότητα), θα μνημονεύσουμε εδώ την αντίδραση των Μαθητής του Ιησού που είχαν αναμεσά τους τον Κύριο στην πορεία προς Εμμαούς και δεν τον κατάλαβαν παρά μόνο όταν έφυγε, προφασιζόμενος ότι πηγαίνει μακρύτερα:

"Δεν καιγόταν καρδιά μας μέσα στα στήθη μας, που είχαμε τον Κύριο ανάμεσά μας και δεν τον αντιληφθήκαμε." Τί σημαίνει η αντίδραση αυτών των Μαθητών του Ιησού.Νομίζω ότι σημαίνει πως ο πόνος του ωραίου στην καρδιά του ανθρώπου είναι ανυπόφορος! Θα ευχόταν κανείς να καεί στη φωτιά, παρά να πονάει για το ωραίο!

ΕΚ ΤΟΥ ΟΡΑΝ ΤΟ ΕΡΑΝ

 Του Μόσχου Λαγκουβάρδου

Ο έρωτας προέρχεται από τη θέα του ωραίου. Εκ του οράν τίκτεται το εράν. Ό,τι αυτό που αγαπάμε είναι πάντοτε το ωραίο δεν υπάρχει αμφιβολία. Είναι δε τόσο βέβαιο αυτό, ώστε για να μην έχει κανείς την παραμικρή αμφιβολία, και αν ακόμα δεν είναι ωραίο το αντικείμενο του έρωτα , γίνεται ωραίο. Αυτό που αγαπάμε μεταμορφώνεται σε ωραίο. Ακόμα κι ένα φυλλαράκι στο δρόμο, αν το δούμε με αγάπη είναι για μας ωραίο.
Το ρητό "εκ του οράν το εράν" έχει μεγάλη σημασία γιατί αν αυτό αληθεύει, όπως το πιστεύω , τότε και ο πνευματικός έρωτας είναι πραγματικότητα. Μπορεί κανείς να αγαπάει και να νιώθει ερωτική χαρά και μόνο με τη θέα του αγαπημένου προσώπου. Το ρητό "εκ του οράν το εράν" σημαίνει με την έννοια αυτή, ότι η θέα των αγαπημένων μας είναι αγαπητική. Αν δεν είχαμε αγαπητική διάθεση μέσα μας κανέναν δεν θα βλέπαμε με αγάπη ούτε τα αγαπημένα μας πρόσωπα. Αυτό εννοούμε όταν λέμε, πως στην αγάπη δεν αγαπάμε το αντικείμενο, αλλά αγαπάμε την δική μας αγαπητική διάθεση. Ή αλλιώς ότι αν δεν υπάρχει μέσα μας το ωραίο ούτε έξω από μας μπορούμε να το δούμε. Πρέπει να ευγνωμονούμε αυτούς που μας παρακινούν να χαρούμε στην θέα τους. Πάντοτε ένιωθα την ανάγκη να υπάρχουν πρόσωπα που θα χαρώ να τα δω και θα χαρούν να με δουν και εκείνα. Γι΄ αυτό θέλουμε να ζούμε ως άνθρωποι μέσα στους ανθρώπους. Αυτό λέει κι ο Αριστοτέλης, ότι είμαστε εκ φύσεως όχι συμβατικά κοινωνικοί. Αυτό λέει κι ο λαός μας με την παροιμία "μόνος ούτε στον Παράδεισο."
Η χαρά των πρωτοπλάστων είναι ερωτική, πώς μπορούσε να είναι αλλιώς αφού κι οι δυο είναι ωραίοι κι αφού το ωραίο μας παρακινεί να το αγαπήσουμε; Οι πρωτόπλαστοι δεν πλάστηκαν απ΄ το Θεό να είναι ανέραστοι. Οι πρωτόπλαστοι με την πονηρία του όφεως έπεσαν στο προπατορικό αμάρτημα για χάρη της σωματικής εμπειρίας του έρωτα.
Αν ο Μοντιλιάνι π.χ. είχε εμπειρική γνώση του ωραίου των μοντέλων του, οπωσδήποτε δεν θα είχε διάθεση να τα ζωγραφίσει και να εκφράσει στα έργα του την παλλόμενη αγάπη που ένιωθε στα στήθια του για την ομορφιά τους. Ολόκληρη η καλλιτεχνική δημιουργία, χωρίς εξαίρεση είναι ερωτική. Οι καλλιτέχνες νιώθουν δυνατό έρωτα για το ωραίο, αλλά δεν αφήνουν τον έρωτά τους φθαρεί ως απλή ικανοποίηση μιας φυσικής όρεξης και να διαρρεύσει από το σώμα τους. Μετατρέπουν τον έρωτά τους σε καλλιτεχνική δημιουργία. Αυτό δεν σημαίνει ότι στέρηση του σωματικού έρωτα, αλλά πνευματοποίηση.
moschoblog.blogspot.com

ΕΛΕΥΘΕΡΟΣ ΧΡΟΝΟΣ

Του Μόσχου Λαγκουβάρδου

Ο ελεύθερος χρόνος, δηλαδή ο χρόνος που δεν έχουμε τίποτε να κάνουμε, λέγεται αλλιώς «ψυχολογικός χρόνος». Ίσως γιατί μας φέρνει αντιμέτωπους με την ψυχή μας.αλίμονο! Γιατί αλίμονο, θα μου πείτε. Γιατί «αιτία για όλη την τραγωδία της ανθρωπότητας είναι ότι δεν μπορεί κανείς να μείνει στο δωμάτιό του χωρίς να κάνει τίποτε ούτε για τρία λεπτά της ώρας!» (Πασκάλ)

Θα το καταλάβουμε αυτό από την εμπειρία μας. Δεν χρειάζεται να ανατρέξουμε σε μύθους και σε δοξασίες. Οι επιστήμονες που ερευνούν τα θέματα της ενέργειας πιστεύουν ότι γρήγορα η ανθρωπότητα δεν θα χρειάζεται την εργασία. Η εργασία θα καταργηθεί και το πρόβλημα του εγγύς μέλλοντος δεν θα είναι η ανεργία, αλλά ο ψυχολογικός χρόνος. Πώς θα ζούμε χωρίς να κάνουμε τίποτε. Στην Άπω Ανατολή η δυσκολότερη άσκηση είναι η άσκηση του «doing nothing”, όπως λέγεται στα αγγλικά, η άσκηση του να μην κάνεις τίποτε.

Τους Δυτικούς η άσκηση αυτή τους ΄ήρθε «καλούπι» γιατί με το να πέσουν με τα μούτρα στη δραστηριότητα, σαν να είναι η σωτηρία της ανθρώπότητας, μετά τον δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο, έγιναν άλλοι εκατόν σαράντα πέντε πόλεμοι! Νους που πέφτει με τα μούτρα στη δραστηριότητα, λένε οι Πατέρες, είναι ή δαίμονας ή θηρίο. Ο Αμερικανός ποιητής και τραπιστής μοναχός Τόμας Μέρτον γράφει στο βιβλίο του «Καινούριος άνθρωπος», τα εξής για την δραστηριότητα: Η δραστηριότητα, λέει, είναι ο πάταγος από την πτώση στην ανυπαρξία.

Αν πάρουμε παράδειγμα από το πώς γεμίζουν οι Άγγελοι στον ουρανό τον ελεύθερο χρόνο τους, όλος ο χρόνος τους είναι ελεύθερος, θα πρέπει να ετοιμαζόμαστε να ζούμε με την αγάπη και με το τραγούδι. Να μην γίνουμε σαν τον έξω από δω, που όπως λέει η λαϊκή παροιμία, στον ελεύθερο χρόνο του κακοποιούσε τα παιδιά του. Στην αρχαία ελληνική ψυχολογία, η ελευθερία του χρόνου είναι εγκληματική. Ο Κρόνος, που είναι ο χρόνος, τρώει τα παιδιά του.

Συμπέρασμα: Ο ψυχολογικός χρόνος δεν είναι για τον άρρωστο άνθρωπο της εποχής μας. Ένας στίχος του ρωσικού τραγουδιού του κυνηγού λέει: Ο κυνηγός δεν ξέρει πώς να ζει και να υπηρετεί και βρίζει τον εαυτό του. Η νηπτική παράδοση της Ορθοδοξίας θεραπεύει τον άρρωστο άνθρωπο για να μπορεί να ζήσει ειρηνικά με τον εαυτό του και με τους άλλους.

ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΗ ΜΕΛΕΤΗ

Του Μόσχου Λαγκουβάρδου

Η Μαρία, η αδελφή του Λαζαρου, του φίλου του Ιησού που ο Ιησούς τον ανέστησε απ΄ τους νεκρούς, αγαπούσε την παρουσία του Ιησού, ήθελε να τον ακούει να μιλάει, κρεμόταν απ΄ τα χείλη του όταν μιλούσε, τη μέρα που ήρθε στο σπίτι τους, στη μακρινή Βηθανία. Η αδελφή της η Μάρθα είχε τη φροντίδα του σπιτιού, ιδίως τώρα που είχαν επισκέπτη τον Ιησού και δεν της έμεινε καιρός να χαρεί την παρουσία του Κυρίου. Οι πολλοί περισπασμοί δεν το επέτρεπαν.

Ο Ιησούς επήνεσε την Μαρία. Είπε στη Μάρθα ότι έχει πολλές φροντίδες που διασπούν την προσοχή της από αυτό που είναι το σπουδαιότερο, το πιο αναγκαίο στη ζωή της. «Μάρθα, Μάρθα, μεριμνάς και τυρβάζει περί πολλά, ενός δε εστί χρεία. Η Μαρία την αγαθήν μερίδα εξελέξατο».

Τα λόγια αυτά του Ιησού προς την Μάρθα θυμίζουν τους πρώτους στίχους του πρώτου ψαλμού του Δαβίδ|: «Μακάριος ανήρ ος ουκ επορεύθη εν βουλή ασεβών» δηλαδή είναι τρισευτυχισμένος αυτός που έχει στου νου του καλή μελέτη και δεν διασκορπίζεται σε ματαιότητες και μανίες ψευδείς. Αυτός έχει τη χάρη της πνευματικής μελέτης και ό,τι κι αν κάνει έχει αίσιον πέρας.

Στις αδελφές Μαρία και Μάρθα, όπως και σε όλους μας, εμφανίζεται το ίδιο δίλημμα: τί να κάνουν; Πώς να ζουν και να υπηρετούν; Ο άνθρωπος διαφέρει από το ζώο, που του αρκεί η τροφή. «Το ζώο, με το αίμα του το μέγα», λέει με τον ποιητικό του τρόπο ο Ρίλκε, που νιώθει θαυμασμό για το ζώο, γιατί μπορεί να ζει μόνο, ενώ ο άνθρωπος δεν μπορεί. Ο άνθρωπος είναι εκ φύσεως κοινωνικός, όπως λέει ο Αριστοτέλης.

Ο άθρωπος ζητεί το άπειρο, το απεριόριστο, το ανέφικτο.

Οι άνθρωποι, λέει κάποιος ποιητής, είμαστε «σπασμένες στάμνες» κι όταν δεν επικοινωνούμε είμαστε «χαλασμένοι ασύρματοι», όπως έλεγε ο παπα-Ηλίας, που στο στρατό ήτανε ασυρματιστής. Η ελεθερία και η ευτυχία είναι η διαρκής αναζήτηση της ελευθερίας και της ευτυχίας. Δεν ζητάμε απ΄ τους αγαπημένους μας να μας δώσουν κάτι, ζητάμε να μας δοθούν οι ίδιοι. Η Μαρία αυτό ακριβώς διάλεξε, τον ίδιο τον Ιησού. Την διαρκή αίσθηση της παρουσίας Του. Δεν ζητάμε απ΄ το Θεό πράγματα. Ζητάμε τον Ίδιο. Κι ο Θεός το ίδιο: δεν ζητεί να του δώσουμε πράγματα, αφού είναι όλα δικά Του. Ζητάει εμάς τους ίδιους. Δεν θέλω θυσίες, θέλω αίνεσιν. Θέλω τραγούδια από την καρδιά σας. Να τραγουδάει η ψυχή μας τον Κύριον. Να κάνουμε καινούρια τραγούδια για τον Κύριον.

Η Μάρθα υπολόγιζε , όταν τελείωνε τις δουλειές της να πάει ν’ ακούσει τη Διδασκαλία του Ιησού. Η Μαρία, αν δεν μπορούσε να καθίσει «παρά τους πόδας», όπως λέει ο Ευαγγελιστής, «του Ιησού» , φαντάζομαι ότι θα έκανε τις δουλειές του σπιτιού μαζί με τον Ιησού. Εννοώ θα έκανε τις δουλειές του σπιτιού με τον Ιησού διαρκώς στο νου της. Έχουμε διαρκώς στο νου μας τα πρόσωπα που αγαπάμε και το πρόσωπό μας λάμπει από χαρά. Το χαμόγελό μας είναι το χαμόγελο στα αγαπημένα πρόσωπα που έχουμε διαρκώς στο νου μας, με την βεβαιότητα ότι και αυτά μας έχουν στο νου τους. Γι΄ αυτό χαμογελάμε από ευχαρίστηση. Όταν βλέπω σκυθρωπά πρόσωπα, σκέφτομαι ότι δεν έχουν κανέναν μέσα στην καρδιά τους, για να του χαμογελούν.

Στο δίλημμά τους οι δύο αδελφές, Η Μαρία και η Μάρθα, πώς να ζουν και πώς να υπηρετούν , η Μάρθα κάνει καταμερισμό. Σαν τους πρακτικούς Ρωμαίους «πρίμουμ βίβερε, ντέΪντε φιλοσοφάρε», έλεγαν. Πρώτα η επιβίωση και μετά η φιλοσοφία. Στον τύπο του θεωρητικού ανθρώπου, όπως είναι η Μαρία, δεν αρκεί αυτό. Όλη τους η ζωή είναι η αγάπη τους. Στους θεωρητικούς ταιριάζει η πνευματική ζωή, περισσότερο.

Η Μαρία ήξερε ότι ο Ιησούς θα φύγει και δεν μπορεί να τον έχει διαρκώς μαζί της. Θα τον έχανε κάποτε από τα φυσικά της μάτια. Αν θα φύγω, είπε ο Ιησούς στους Μαθητές Του θα είμαι μαζί σας μέχρι τη συντέλεια του αιώνος. Ο εννοούσε ότι θα απουσιάζει με την φυσική του παρουσία, αλλά θα είναι παρών σε όσους τον αγαπούν γιατί θα τον έχουν διαρκώς στο νου τους και στην καρδιά τους. Θα νιώθουν την παρουσία του και θα τον βλέπουν με τα μάτια της ψυχής τους.

Ο Ιησούς είναι μέσα στην ψυχή αυτού που αγαπάει την παρουσία Του. Αυτό σημαίνουν τα λόγια του Αποστόλου Παύλου να επικαλούμαστε διαρκώς το όνομα του Ιησού μέσα μας. Ο πρακτικός άνθρωπος αναρωτιέται, πώς είναι δυνατόν να γίνει αυτό; Γιατί έχει στο νου του την φυσική παρουσία. Το ίδιο ο Νικόδημος , ο κρυφός μαθητής του Ιησού, που πήγε τη νύχτα κρυφά, μην τον δει κανένα από τα μέλη του Συνεδρίου και πέσει σε δυσμένεια. Όταν ο Ιησούς του είπε, ότι ο άνθρωπος πρέπει να ξαναγεννηθεί, ο Νικόδημος, απορεί: πώς είναι δυνατόν, να ξαναμπεί ο άνθρωπος στη μήτρα της μητέρας του, για να ξαναγεννηθεί.

Η διαρκής νοερή επίκληση του ονόματος του Ιησού (νοερά προσευχή) είναι μια πρακτική για να βλέπουν τα μάτια της ψυχής μας και για να είναι η αγάπη μας διαρκώς μέσα στην ψυχή μας ως πνευματική παρουσία. Αν απουσιάζει η αγάπη από την ψυχή μας, η θέση της δεν θα μείνει κενή.

ΦΩΣ, ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΟ ΦΩΣ!

Του Μόσχου Λαγκουβάρδου

Έχω άδικο να πιστεύω ότι η πιο μεγάλη χαρά στη ζωή είναι η χαρά να βλέπεις και να σε βλέπουν αγαπημένα σου πρόσωπα ; Η ανθρωπότητα ολόκληρη, από την μακραίωνη πείρα της αυτό πιστεύει. Ονομάζει το ύψιστο αγαθό που μπορεί να συλλάβει ο νους του ανθρώπου "Θεό", από το ρήμα "θεώμαι", (βλέπω). Στον Ορθόδοξο Δρόμο το ανώτερο πνευματικό στάδιο είναι η "Θέα του Ακτίστου Φωτός"!

Μ΄αρέσει ο στίχος του Σολωμού, από τον Πόρφυρα, "άστραψε φως και γνώρισε ο νιος τον εαυτό του". Η πνευματική γνώση είναι φως, δηλαδή "θέα". Το φώς υπάρχει μόνο γι' αυτούς που έχουν ανοιχτά και άγρυπνα τα μάτια της ψυχής τους.

Όταν ο Γκαίτε πέθαινε, είπε "Φως, περισσότερο φως". Βέβαια αυτοί που δεν καταλάβαιναν το νόημα των λόγων αυτών του Γκαίτε, ίσως άναψαν περισσότερες λάμπες, νομίζοντας ότι ο μεγάλος ποιητής εννοεί το φυσικό φως. Αλλά ο Γκαίτε εννοούσε φως τη ζωή του και με τον τελευταίο αναστεναγμό του εξέφρασε την επιθυμία του να ζήσει περισσότερο. Περισσότερο φως, εννοούσε περισσότερη πνευματική ζωή.

Στην καθημερινή ζωή το να μην βλέπουμε και να μην μας βλέπει κάποιο αγαπημένο μας πρόσωπο, αυτό ισοδυναμεί με εξαφάνιση. Πού χάθηκες; Πού εξαφανίστηκες; λέμε σ' αυτόν που επιθυμούμε να τον βλέπουμε και δεν μπορούμε. Σκεφθείτε το. Το βλέπειν είναι πνευματική ζωή. Το μεγαλύτερο ίσως μήνυμα του Ευαγγελίου είναι αυτό. "ΑΓΡΥΠΝΕΙΤΕ ΚΑΙ ΠΡΟΣΕΥΧΕΣΘΕ". 'Ενας άλλος στίχος του Σολωμού που μ' αρέσει είναι αυτός: "Πάντα ανοιχτά, πάντα άγρυπνα τα μάτια της ψυχής μου".

Η γιαγιά μου η Κωντσταντίνα εξαρτούσε όλη της τη ζωή από την όραση. Συνέδεε την όραση με το ενδιαφέρον για τη ζωή. "Άμα τα κλείσω" έλεγε "κάντε ό,τι θέλετε". Εμάς , οι πολιτικοί τώρα, μας έχουν κλείσει τα μάτια. Κάνουν ό,τι θέλουν και λογαριασμό δε δίνουν!

Δείτε στο πορτραίτο τα μάτια του Γκαίτε. Με τί ζωηρό ενδιαφέρον κοιτάζουν. Να μια καλή απόδειξη για όσα ισχυρίζομαι στο μικρό μου δοκίμιο.

Η επιθυμία της ελευθερίας

Του Μόσχου Λαγκουβάρδου

Ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης είπε κάποτε για την ελευθερία, ότι για να την αποκτήσουμε δεν πρέπει να την θυμούμαστε στη χάση και στη φέξη, αλλά κάθε στιγμή. Η επιθυμία της να είναι σαν την βροχή, που πέφτει επάνω μας και δεν αφήνει τίποτε να μην το μουσκέψει. Έτσι να είναι και η επιθυμία μας για την ελευθερία, να είναι στο νου μας, σε κάθε μύχια σκέψη μας, σε κάθε προσδοκία μας.

Πριν να επιβληθεί στο κόσμο ο «αμερικανισμός», το αγγλοσαξωνικό μοντέλο, οι άνθρωποι ζούσαν έχοντας την αίσθηση της διάρκειας και της σταθερότητας και κατασκεύαζαν πράγματα για να μείνουν. Έτσι είναι και η επιθυμία για την ελευθερία, διαρκής, σταθερή και αιώνια.

Θα σταματήσει αυτός ο κατήφορος που πήραμε, αν, όπως είπε ο Κολοκοτρώνης, «αν ως μία βροχή πέσει εις όλους μας η επιθυμία της ελευθερίας».

ΕΓΡΗΓΟΡΣΗ ΚΑΙ ΑΠΩΘΗΣΗ

Του Μόσχου Λαγκουβάρδου

Η Εγρήγορση ήταν η Παράδοση αυτού του λαού, που χάνει την κρατική του υπόσταση και που κινδυνεύει να χάσει και τον τόπο του. Ο λαός αυτός δεν ζούσε για να ξεχνάει αλλά για να θυμάται. Δείτε τώρα στην καθημερινή ζωή, αν υπάρχουν έστω και ίχνη αυτής της Παράδοσης. Τα ζώα ευτυχώς θα διατηρήσουν την Εγρήγορση, όταν οι άνθρωποι την χάσουν εντελώς. Δείτε στα βιβλιοπωλεία, αν υπάρχει έστω και ένα βιβλίο για την Εγρήγορση. Εμείς , είπε ο Θεοδωράκης κάποτε , καλά το είπε, δεν γράφουμε μουσική, για να ξεχάσουμε, αλλά για να θυμηθούμε. Γράφοντας μουσική για να θυμηθούμε μελοποίησε το ΆξιονΕστί, του Ελύτη. "Αμαρτία μου , νά 'χα και γώ μιαν αγάπη/Μακρινή μητέρα, ρόδο μου, ρόδο αμάραντο."
      " Του ούνου μάρτζινε", έιπε κάποτε μια ηλικιωμένη βλάχα στην Σμίξη. Αυτό είναι το πολυτιμότερο, να μένεις σε μια γωνιά και να θυμάσαι το Θεό. 'Ετσι εξέφρασε μέσα από την καρδιά της την Νηπτικη Παράδοση της Ορθοδοξίας. Η βασιλεία των ουρανών εντός υμών εστί", είπε ο Κύριος. Πώς να μην το πει η ηλικιωμένη βλάχα, όταν έβλεπε την διαρκή Εγρήγορση ακόμα και στα ζώα;
       Η πεμπτουσία της Ορθοδοξίας είναι η Εγρήγορση ή αλλιώς Νήψη. Στην Εγρήγορση αναφέρεται ο στίχος του Εθνικού μας Ποιητή «Πάντα ανοιχτά, πάντα άγρυπνα τα μάτια της ψυχής μου".
      Το αντίθετο της Εγρήγορσης ή της Νήψης είναι η απώθηση. ΟΙ Πατέρες της Εκκλησίας περιγράφουν την απώθηση με διαφόρους τρόπους. Στην Απώθηση αναφέρονται τα λόγια «Νους σκεδανύμενος επί τα έξω θηριώδης ή δαιμονιώδης εστί.».
     Όταν η αναζήτηση της διασκέδασης γίνεται επιστήμη,, γράφει στο βιβλίο του «Το θάρρος της υπάρξεως» ο Πωλ Ντίλιχ, ο άνθρωπος φοβάται να υπάρξει.
    Οι Ερυθρόδερμοι ονομάζουν την κάθε εποχή από το στοιχείο που μπορεί να την καταστρέψει. Οι Ερυθρόδερμοι θεωρούν το φόβο να υπάρχεις, ως στοιχείο που μπορεί να καταστρέψει τον πολιτισμό μιας εποχής και ονομάζουν την εποχή, που μπορεί να την καταστρέψει ο φόβος της ύπαρξης , «ίχνη του ανέμου».
Μια ιδέα της απώθησης επίσης αποδίδει με σκωπτική διάθεση η λαϊκή ρήση «φύγε κακό απ΄ τα μάτια μου».

Ο ΞΕΝΟΣ ΤΟΥ ΚΑΜΥ

Του Μόσχου Λαγκουβάρδου
Ο Ξένος , το μυθιστόρημα του Καμύ, αρχίζει με αυτά τα λόγια: "Σήμερα πέθανε η μητέρα μου". Ο Καμύ δεν έγραψε τα λόγια αυτά στην άρχή χωρίς να έχουν μεγάλη σημασία γι΄ αυτόν.
Ο Καμύ αναφέρει τη μητέρα στην αρχή της περιπέτειας της αποξένωσης για να δηλώσει ότι η αποξένωση είναι συγκεκριμένη και την ζει "στο πετσί του", την βιώνει με όλο του το είναι, με το σώμα και με το πνεύμα.
Η μητέρα συνδέεται άμεσα με το σώμα του ανθρώπου. Λένε πως όσο είμαστε παιδιά, η μητέρα μας είναι έξω από μας και φροντίζει το σώμα μας. Όταν φεύγει η μητέρα ή εμείς φύγουμε από την μητέρα, η μητέρα περνάει μέσα στο σώμα και τ ο σώμα γίνεται η μητέρα του εαυτού του.
Ο Καμύ, λοιπόν, λέει στον αναγνώστη στην αρχή αρχή, ότι η περιπέτειά μου της αποξένωσης είναι προσωπική μου ευθύνη. Δεν έχει να κάνει με αυτήν κανένας άλλος ούτε το πρόσωπο που είναι πιο κοντά από όλα σε μένα, που είναι μέσα μου, δηλαδή η μητέρα.
Πράγματι το σώμα , όσον αφορά την φύλαξή του, γνωρίζει πολύ περισσότερα από όσα γνωρίζει ο νους. Άλλωστε τα περισσότερα συστήματα του σώματος (αναπνευστικό, κυκλοφοριακό, πεπτικό, κ.λ.π.. είναι αυτόνομα. Δεν λέμε εμείς στην καρδιά, πώς να χτυπάει ούτε στους πνεύμονες πώς να λειτουργούν...
Ο Καμύ αρχίζει το μυθιστόρημά του υποδηλώνοντας, ότι η αποξένωση είναι αποκλειστικά δική του ευθύνη. Δεν είναι η μητέρα να τον συνδέει σωματικά με τον υλικό κόσμο, δηλαδή με το περιβάλλον γύρω του ή να μην τον συνδέει, αλλά είναι ή δεν είναι αυτός ο ίδιος.
Ο Καμύ δεν λέει όπως ο Καβάφης, ότι δεν πήρε είδηση, πως απομονώθηκε, πώς έχτισαν (οι άλλοι) τείχη γύρω του. Δεν ευθύνεται ο ίδιος για την απομόνωσή του. Οι άλλοι τον έκαναν να νιώθει μόνος. Δεν συμβαίνει το ίδιο με τον Καμύ. Ο Καμύ θεωρεί τον εαυτό του υπεύθυνο που νιώθει μόνος. Δεν μεταβιβάζει την ευθύνη στους άλλους. Ο ίδιος συντελεί στην απομόνωση.
Ο υπαρξισμός του Καμύ, είναι υπαρξισμός της προσωπικής ευθύνης. Η ύπαρξή του οδηγεί στην αλλοτρίωσή του. Άρα ο άνθρωπος δεν έχει ελπίδα. Γεννήθηκε για την απελπισία και το θάνατο.
moschoblog.blogspot.com

Με ποιο κριτήριο είναι μικρός κανείς για το αξίωμα που κατέχει;

Του Μόσχου Εμμανουήλ Λαγκουβάρδου

Οι αρχαίοι δεν απένειμαν δημόσια αξιώματα σε ανθρώπους, που δεν τα άξιζαν,ιδίως όσον αφορά στο ήθος.Έτσι είχαν άξιους ηγέτες.Μερικές φορές οι ηγέτες τους αναδεικνύονταν ανώτεροι απ΄ το αξίωμά τους.

Στις περιπτώσεις αυτές ,χάρις στην ανώτερότητά τους ενέπνεαν το σεβασμό σε όλους. Ο κόσμος όταν κινδύνευε η πόλη τους καλούσε να αναλάβουν ξανά το αξίωμά τους , ακόμα κι όταν είχαν αποχωρήσει λόγω γήρατος. Ο Κάτων π.χ. ανέλαβε ξανά την αρχηγία του Αθηναϊκού στρατού σε ηλικία ογδόντα ετών!

Ο Κάτων είχε χαρίσει εκατό νίκες στους Αθηναίους. Η τελευταία του αρχηγία κατέληξε σε ήττα, όχι εξαιτίας του, αλλά εξαιτίας της μη τήρησης της συμφωνίας από μέρους του Αλεξάνδρου. Ο Κάτων δέχθηκε με ηρεμία την θανατική ποινή. Στα παιδιά του άφησε αυτήν την πνευματική υποθήκη:"Μη μνησικακείν Αθηναίοις."

Με ποιο κριτήριο είναι μικρός κανείς για το αξίωμα που κατέχει; Η ίδια η επιθυμία απόκτησης αξιωμάτων είναι ένδειξη αναξιότητας. Εκείνοι που αξίζουν δεν επιζητούν το αξίωμα. Αγωνίζονται όχι για να καταλάβουν το αξίωμα, αλλά για να βρεθεί ο πιο άξιος να το καταλάβει. Κατά την Ορθοδοξία η επιθυμία να εξουσιάζεις τους άλλους είναι αρρώστια.Ο Κύριος εισήλθε στην Ιερουσαλήμ επιβαίνων όνου και όχι ίππου, ο οποίος ήταν σύμβολο βασιλικής εξουσίας και πολέμου.

moschoblog.blogspot.com

ΤΟ ΜΥΣΤΗΡΙΟ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ

Του Μόσχου Λαγκουβάρδου

     Ο άνθρωπος είναι μυστήριο που υπερβαίνει την ανθρώπινη λογική και διασπά τους κανόνες της. Μυστήριο άλλωστε είναι και ο κόσμος στον οποίο ζούμε. Δεν είναι ένας κόσμος αλλά τρεις κόσμοι, που δεν είναι ούτε αποκλειστικά ένας ούτε αποκλειστικά τρεις.

    Ο άνθρωπος είναι ον που μετέχει στον κόσμο ή αλλιώς γίνεται ένα με το πνεύμα του κόσμου (μέθεξη). Ο κόσμος του ανθρώπου είναι υλικός, ψυχικός και πνευματικός. Όσο ζούμε χαιρόμαστε να μετέχουμε στον κόσμο και ακόμα περισσότερο χαιρόμαστε να γίνεται το πνεύμα μας ένα με το πνεύμα του κόσμου. Αγωνιζόμαστε να αφαιρούμε τα εμπόδια, ώστε να μετέχουμε ελεύθερα στον κόσμο. Αν τα εμπόδια είναι αξεπέραστα, μαραζώνουμε και πεθαίνουμε από τη λύπη μας. Χωρίς αγάπη δεν γίνεται, λέει η λαϊκή παροιμία.

     Στην αρχή χαιρόμαστε τα υλικά πράγματα ( υλικός κόσμο) και με την προσδοκία της μετοχής μας στα υλικά πράγματα (ψυχικός κόσμος) π.χ. χαιρόμαστε με την προσδοκία της Κυριακής , να φάμε το γλύκισμα που μας αρέσει. 

      Κατόπιν χαιρόμαστε με την επαφή μας σον πνευματικό κόσμο. Αυτός υπάρχει παντού και στον υλικό και στον ψυχικό κόσμο. Δεν ξεχωρίζουν οι τρεις κόσμοι. Δεν υπάρχουν στεγανά μεταξύ τους και ο ένας εισχωρεί στους άλλους. Όπου βρίσκεται ο ένας βρίσκονται κι οι δύο άλλοι. 

     Στον πνευματικό κόσμο χαιρόμαστε όταν το πνεύμα μας γίνεται ένα με το πνεύμα του Ωραίου ή με το πνεύμα του Καλού ή με το πνεύμα του Αληθινού.

Η αιτία της βίας στα αμερικανικά σχολεία

Του Μόσχου Λαγκουβάρδου

      Δεν είναι ανάγκη να είμαστε ειδικοί,  για να καταλάβουμε ποια είναι η αιτία της βίας στα αμερικανικά σχολεία. Απλώς να δούμε πώς είναι οι ένοικοι στις μεγάλες πολυκατοικίες. Πώς έχουν μια μόνιμη εχθρότητα μεταξύ τους, πως δεν θέλουν να πουν ούτε καλημέρα ο ένας στον άλλον, πως είναι πάντα κουρασμένοι και πως δεν νιώθουν πως το διαμέρισμα δεν είναι σπίτι , όπως δεν είναι σπίτι το ξενοδοχείο, αν και στην |Αμερική έφτασαν να πούνε σπίτι ακόμα κι αυτό. Hotel my home"

    Η Αμερική λέγεται και ζούγκλα για το λόγο ότι εκεί τα πάντα γίνονται μεγάλα, όπως στη ζούγκλα τα ζώα και τα φυτά παίρνουν τεράστιες διαστάσεις. Η σαύρα γίνεται κροκόδειλος, το φίδι γίνεται βόας, τα φύλλα των δέντρων φτάνουν και τη διάμετρο ενός μέτρου και παραπάνω.

    Δεν είναι ανάγκη να είμαστε ειδικοί  για να γνωρίζουμε πως η εξωτερική πραγματικότητα συμμορφώνεται προς την εσωτερική. Στη ζούγκλα δεν είναι μεγάλα μόνο τα ζώα και τα φυτά, είναι μεγάλες κι οι επιθυμίες και τα πάθη γενικά.

     Στη ζούγκλα της Αφρικής είναι δύσκολο να επιβιώσει ο άνθρωπος γιατί η ζωή δεν είναι στα μέτρα του ανθρώπου. Δεν είναι παράξενο ότι και στη ζούγκλα της Αμερικής η ζωή δεν είναι πια στα μέτρα του ανθρώπου.

     Η άγνοια της βλαβερής επίδρασης του υπερμεγέθους στην ψυχή του παιδιού,  επέτρεψε να μεταδοθεί η αρρώστια της Αμερικής και στις άλλες χώρες, ακόμα και στη χώρα του μέτρου και της ηπιότητας, στην πατρίδα μας.

    Η άγνοια είναι τόσο μεγάλη , ίσως η πιο μεγάλη και αθεράπευτη αρρώστια της ψυχής, εξίσου σοβαρή με τις σωματικές ανίατες αρρώστιες. Στην άγνοια οφείλεται και η ανέγερση μεγάλων σχολείων, χωρίς να γνωρίζουν τη βλαβερή επίδραση του μεγάλου οικοδομήματος στις ψυχές των μαθητών.

ΝΑ ΞΑΝΑΒΡΟΥΝ ΤΑ ΠΡΑΓΜΑΤΑ ΤΗΝ ΕΝΝΟΙΑ ΤΟΥΣ

Του Μόσχου Λαγκουβάρδου

"Μου έχετε τα πράγματα σκοτώσει" (ΡάΪνερ Μαρία Ρίλκε)

Aλλοτρίωση είναι να μην έχουν τα πράγματα την έννοιά τους. . Αλλοτρίωση του ανθρώπου είναι η αποξένωση του ανθρώπου από τον ίδιο τον εαυτό του.

Ο Θεός επιτρέπει τώρα την λύπη στους Έλληνες, μήπως ξυπνήσουν απ΄ την αυτοϋπνωση και αγωνιστούν για να επανακτήσουν τα αλλοτριωμένα πράγματα την έννοιά τους.

Η αγάπη να είναι αληθινή αγάπη ; όχι αλλοτριωμένη αγάπη. Ο έρωτας να είναι αληθινός έρωτας, όχι αλλοτριωμένος έρωτας. Η ενότητα να είναι αληθινή ενότητα όχι ψευδοενότητα.

Το ωραίο να είναι αληθινά ωραίο. "Το (αληθινά) ωραίο δημιουργεί τις ενώσεις", λέει ο Άγιος Διονύσιος ο Αρεοπαγίτης.

moschoblog.blogspot.com

Του Μόσχου Λαγκουβάρδου

         Δαίμονες για την Επιστήμη δεν υπάρχουν. Η Επιστήμη , λέγοντας ότι δεν υπάρχουν δαίμονες, εννοεί προφανώς τους "καλικατζάρους" της λαϊκής φαντασίας. Γιατί, ναι μεν δεν υπάρχουν δαίμονες, όπως τους ιστορούν οι απλοί αγιογράφοι, αλλά η ουσία τους υπάρχει και για την Επιστήμη. Να πως ονομάζει στην επιστημονική γλώσσα η Επιστήμη τους δαίμονες: Πρόκειται για ψυχικές και πνευματικές καταστάσεις (οντότητες, λέει Χριστιανική Διδασκαλία, το ίδιο είναι), οι οποίες καταλαμβάνουν τον άνθρωπο και δρουν μέσα του αυτόνομα δεσμεύοντας την ελευθερία του.

       Ο Στέργιος ήταν ακέραιος ως χαρακτήρας. Δεν αγαπούσε την υποκρισία. Ήθελε να εκφράζει τον εαυτό του, όπως ήταν.Θαύμαζα την ειλικρίνειά του και το θάρρος του. Μια φορά τον ρώτησα, γιατί μ' έκανε εντύπωση, πως ένας τόσο σπουδαίος χαρακτήρας, να μην μπορεί να κόψει το κάπνισμα. -             Πώς γίνεται να καπνίζεις, τον ρώτησα. Δεν πιστεύω ότι δεν έχεις τη δύναμη , να κόψεις αυτή την συνήθεια. -Ταϊζω τον δαίμονα, απάντησε. Αν δεν του δώσω κάτι , θα με κατασπαράξει. Τα λόγια αυτά του καλού μου φίλου, που τώρα είναι στον ουρανό και προσεύχεται για μας, δεν θα τα ξεχάσω ποτέ.

      Ο λόγος που δεν θα τα ξεχάσω ποτέ , είναι ότι κάπως έτσι είμαι κι εγώ. Κάπως έτσι καταλαβαίνω τα παρακάτω λόγια του Παύλου "ου γαρ επαισχύνομαι το Ευαγγέλιον του Χριστού. δύναμις γαρ Θεού εστιν εις σωτηρίαν παντί τω πιστεύοντι. (...) Ο δε δίκαιος εκ πίστεως ζήσεται."

       Γιατί να ντραπεί το Ευαγγέλιον ο Απόστολος Παύλος; Μήπως γιατί ακόμα και αυτός δεν αγνοεί την αμαρτωλότητά του; "Χαίρετε και αγαλλιάσθε , ότι ο μισθός υμών πολύς εν τοις ουρανοίς. ούτω γαρ εδίωξαν τους Προφήτας τους προ υμών."

Μήπως τα πάθη μας είναι οι διώκτες μας; Η πάλη με τους δαίμονες;

moschoblog.blogspot.com

Παράδοση και εμποροκρατία

Του Μόσχου Λαγκουβάρδου

       Από συμπόνια προς την μητέρα, για να την ξεκουράζουμε -είμαστε 7-8 άτομα οικογένεια- τα τρία αδέρφια μου κι εγώ, την βοηθούσαμε στο νοικοκυριό. Το πρωί τινάζαμε τις κουβέρτες, τις απλώναμε στα κάγκελα της βεράντας να δροσιστούν . Κατόπιν , τις διπλώναμε και τις τοποθετούσαμε στην ντουλάπα ή φτιάχναμε με καλλιτεχνική φροντίδα το γιούκο *. Βάζαμε τάξη στα βιβλία μας και στα πράγματά μας, κι όλα αυτά με κέφι, συχνά και με τραγούδια. Οι χοροί και τα αστεία, ήταν μόνο το βράδυ.

     Για λεφτά δεν μιλούσαμε ποτέ. Κι όμως δεν μας έλειπε τίποτε! Τώρα όλη η επικοινωνία γονέων και παιδιών στρέφεται γύρω από τα χρήματα.

    Ποιά προπαγάνδα έστρεψε το ενδιαφέρον στα εντελώς κοσμικά πράγματα, χωρίς σταλιά ενδιαφέρον για τα αισθήματα; Πώς έγιναν τα πάντα "εμπόρευμα" και χάθηκε η εμπιστοσύνη και η ειλικρίνεια, ακόμα και στα μέλη της οικογένειας; Ποιά εμποροκρατία και ποια φτωχή αντίληψη για τη ζωή διέκοψε την παράδοση!

________________________________

* Ποιά να είναι άραγε η ετυμολογία της λέξης "γιούκος"; Νομίζω ότι είναι από το ρήμα "Ζυγίζω", γιατί το μυστικό όλο στο γιούκο ήταν να είναι τα κλινοσκεπάσματα ζυγισμένα, ώστε να χαίρεσαι να τα βλέπεις, σαν να βλέπεις τον Παρθενώνα.

Ο ΘΑΥΜΑΣΜΟΣ ΩΣ ΚΙΝΗΤΡΟ ΤΗΣ ΑΓΑΠΗΣ

Του Μόσχου Λαγκουβάρδου

    Αν με ρωτούσαν ξαφνικά, σε τί διαφέρει ο άνθρωπος από τη μηχανή θα απαντούσα αμέσως, στο θαυμασμό. Ο άνθρωπος είναι ον που νιώθει θαυμασμό. Η μηχανή και όποιος μιμείται τη μηχανή, δεν νιώθει θαυμασμό.

     Ο θαυμασμός είναι κίνητρο της αγάπης. Θαυμάζουμε κάτι και το αγαπάμε. Όταν θαυμάζουμε τοποθετούμε το αντικείμενο του θαυμασμού μας πάνω από μας. Αυτό σημαίνει πως όταν αγαπάμε γινόμαστε ταπεινοί. Συμπέρασμα, η χαρά της Τέχνης και γενικά της ομορφιάς, μας υψώνει μέ την ταπείνωση. Ο ταπεινών εαυτόν, υψωθήσεται, λέει η Γραφή.

      Τώρα καταλαβαίνω γιατί όταν αγαπάμε δεν φοβούμαστε. Η αγάπη διώχνει το φόβο. Δεν φοβούμαστε, γιατί είμαστε ταπεινοί. Πώς να φοβηθεί ότι θα πέσει, αυτός που κάθεται καταγής; Γι΄ αυτό κι εγώ στις συναυλίες και στα θέατρα, όταν πήγαινε έπιανα την τελευταία θέση, για να μην φοβάμαι. Νόμιζα ότι φοβάμαι την κλεισούρα (κλειστοφοβία), αλλά δε φοβάμαι τα κλειστά μέρη, αλλά τις κλειστές καρδιές, δηλαδή την υπερηφάνεια.Ο υπερήφανος δεν νιώθει θαυμασμό, γιατί θέλει να φαίνεται ότι είναι πάνω από όλους. . Κι η ίδια η λέξη "υπερηφάνεια", αυτό σημαίνει, το να βάζουμε τον εαυτό μας πάνω από όλους και από όλα.

       Ο θαυμασμός του ωραίου μας μας προκαλεί "ψυχική ανάταση", όπως κοινώς λέγεται η "αισθητική απόλαυση". Ο υπερήφανος καταδικάζει τον εαυτό του να ζει με τους φόβους του , γιατί  δεν νιώθει θαυμασμό και δεν μπορεί να αγαπήσει. Η αγάπη διώχνει το φόβο.  Ο Αδάμ και η Εύα αντί να εκμυστηρευτούν στο Θεό το πάθημά τους και να ζητήσουν να τους συγχωρήσει, κρύφτηκαν από το φόβο τους  και έμειναν αμετανόητοι.

     Κι εμείς για να θεραπευτούμε από ό,τι μας βασανίζει μέσα μας, να εξομολογηθούμε την αδυναμία μας να θαυμάζουμε και να αγαπάμε. Με το θαυμασμό ως κίνητρο της αγάπης και με την αγάπη, ο δαίμων του φόβου θα γίνει ένας μυρμηγκολέων. Λιοντάρι, όταν δεν τον γνωρίζουμε και μυρμήγκι, όταν έχουμε επίγνωση ποιός είναι.

    Τους Λαιστρυγόνες και του Κύκλωπες, τον θυμωμένο Ποσειδώνα, δεν θα τους συναντήσουμε, αν δεν τους κουβαλάμε μέσα μας, αν τους φέρουμε στο φως του συνειδητού, για να υποστούν τον έλεγχό του, υπό του πνεύμα του Ιησού Χριστού.

moschoblog.blogspot.com

Η έννοια του αυθεντικού

Του Μόσχου Λαγκουβάρδου

Ο άνθρωπος αρρωσταίνει όταν υφίσταται έννοιες που του επιβάλλονται χωρίς να τις αποδέχεται

Κάθε ζωή έχει ένα νόημα.Ο άνθρωπος κανονικά οφείλει να ανακαλύψει ελεύθερα εκείνο που είναι, να δώσει στον εαυτό του το δικό του νόημα.

Ο Γιουγκ απέδειξε ότι οι αρρώστιες προέρχονται από έννοιες επιβαλλόμενες, τις οποίες ο άνθρωπος υφίσταται χωρίς να τις αποδέχεται.Ο Γιούνγκ διακηρύσσει, σαν μια βεβαιότητα, ότι κάθε ζωή έχει ένα νόημα και ότι έργο κάθε γιατρού είναι να οδηγήσει τον πάσχοντα σ΄ αυτήν την ανακάλυψη και ότι αυτή συνεπάγεται μια σαφή θρησκευτική συνειδητοποίηση.

“Εκείνος που περνά από εκεί μπορεί να πει ήσυχα: Ήταν μια χάρις του Θεού.”Εκείνος που το δοκίμασε, κατέχει ένα θησασυρό ανεκτίμητο και μια πηγή που χορηγεί ένα νόημα στη ζωή.”Το μέλλον εξαρτάται από το πνευματικό μεταϋποκειμενικό περιεχόμενο της ανθρώπινης ψυχής. Μετά τίνος και δια τίνος ο άνθρωπος θα ζήσει τη μοίρα του.”(Π.Ευδοκίμωφ, Η πάλη με το Θεό, σελ.49).

“Έγινα εγώ μικρότερος” ,μου είπε ο κύριος Γ. που καθόταν δίπλα μου στο καφενείο. Εννοούσε ότι έγινε μικρότερος με το συγγενή του, με τον οποίο είχαν διακόψει τις σχέσεις τους, εξαιτίας κάποιας περιουσιακής διαφοράς.

Χάρηκα για την απόφαση του φίλου μου να ταπεινώσει τον εγωισμό του, για χάρη της καλής σχέσης με το συγγενή του. Νίκησες, του είπα. Στις σχέσεις των ανθρώπων δεν έχει σημασία ποιος έχει δίκιο, αλλά ποιος αγαπάει.

Έρχεται κάποια στιγμή στον καθένα από εμάς, που νιώθει την ανάγκη να αναθεωρήσει την νοοτροπία που επικρατεί στον κόσμο. Δεν τον ικανοποιεί πια. Βλέπει καθαρά ότι δεν είναι το κριτήριο της αξίας της ζωής του εκεί όπου το τοποθετεί ο κόσμος. Δεν θέλει πια να πιστεύει σε μύθους. Θέλει να βρει την αλήθεια.

Το Ευαγγέλιο του Λουκά που διαβάζεται στην εκκλησία την Δευτέρα της Τυροφάγου γράφει:

Εγένετο δε και φιλονεικία εν αυτοίς, το τις αυτών δοκεί είναι μείζων. Ο δε είπεν αυτοίς. Οι βασιλείς των εθνών κυριεύουσιν αυτών, και οι εξουσιάζοντες αυτών ευεργέται καλούνται. Υμείς δε ουχ ούτως, αλλ΄ ο μείζων εν υμίν γινέσθω ως ο νεώτερος, και ο ηγούμενος ως ο διακονών (…)Εγώ δε ειμί εν μέσω υμών ως ο διακονών.

(Έγινε μεταξύ τους φιλονεικία για το ποιος απ΄ αυτούς είναι ανώτερος. Ο Ιησούς τους είπε, οι βασιλείς των εθνών καταδυναστεύουν τους λαούς κι οι δυνάστες τιτλοφορούνται ευεργέτες. Εσείς όμως δεν πρέπει να κάνετε το ίδιο, αλλά ο ανώτερος ανάμεσά σας πρέπει να γίνει σαν τον κατώτερο κι o αρχηγός σαν τον υπηρέτη (…)Εγώ είμαι σαν τον υπηρέτη ανάμεσά σας.)

Ο ευαγγελιστής Ιωάννης στην τρίτη καθολική επιστολή του την οποία απευθύνει στον πρεσβύτερο Γάϊο γράφει μεταξύ άλλων: Συ εν αληθεία περιπατείς. Μειζοτέραν τούτων ουκ έχω χαράν, ίνα ακούω τα εμά τέκνα εν αληθεία περιπατούντα…. Αγαπητέ μη μιμού το κακόν, αλλά το αγαθόν. Ο αγαθοποιών εκ του Θεού εστιν. Ο κακοποιών, ουχ εώρακεν τον Θεόν….Ειρήνη σοι..

(Πολύ χάρηκα από τις πληροφορίες περαστικών αδελφών, πως μένεις πιστός στην αλήθεια και ζεις σύμφωνα με αυτήν. Καμιά άλλη δεν έχω μεγαλύτερη χαρά παρά να μαθαίνω πως τα παιδιά μου ζουν σύμφωνα με την αλήθεια…Αγαπητέ μην παίρνεις ως πρότυπο το κακό αλλά το καλό. Όποιος κάνει το καλό είναι παιδί του Θεού. Όποιος κάνει το κακό δεν έχει δει το Θεό. ..Η ειρήνη του Θεού να σε συντροφεύει)

Στις ανθρώπινες σχέσεις εκείνο που προέχει είναι η αυθεντικότητα, ο άνθρωπος να είναι άνθρωπος. Όλα τα άλλα μπαίνουν σε δεύτερη μοίρα, π.χ. αν είναι βασιλεύς ή στρατιώτης ή πλούσιος ή πένης ή δίκαιος ή αμαρτωλός.

Ο υπαρξιστής φιλόσοφος Χάϊντεγκεν στηρίζει την αυθεντικότητα στο ότι ο άνθρωπος είναι μοναδικός στο θάνατό του. “Είμαι ανθρώπινο ον κατά την αυθεντικότητά μου σημαίνει ότι είμαι ένα ον προς θάνατον.”Εννοεί ότι κανείς δεν μπορεί να πεθάνει το θάνατο ενός άλλου.

Ο Τσέχος ποιητής Ρίλκε στο βιβλίο του των Ωρών κάνει αυτή την προσευχή: Θεέ μου, το θάνατό του δώσε στον καθένα” εννοώντας να δώσει ο Θεός να συνειδητοποιήσει ο κάθε άνθρωπος την αυθεντικότητά του, ότι είναι μοναδικός μπροστά στο θάνατό του.

Ο Γιάσπερς, ένας από τους εξέχοντες υπαρξιστές φιλοσόφους, διαπραγματεύεται επίσης την αυθεντικότητα σε σχέση με την αληθινή φύση της ανθρώπινης ύπαρξης: Ο Γιάσπερς διέκρινε στο ανθρώπινο ον το πεπερασμένο κομμάτι του, αυτό που μπορεί να αναλυθεί και να γνωσθεί και το αιώνιο στοιχείο του, την αυθεντική πλευρά του, που δεν μπορεί να ορισθεί εννοιολογικά, αλλά μπορεί μόνο να βιωθεί.

Κατά τον Γιάσπερς ο άνθρωπος ή συμβιβάζεται με την πεπερασμένη φύση του και η ύπαρξή του δεν είναι αυθεντική ή αντιπαρατίθεται στις οριακές καταστάσεις του κι η ύπαρξή του γίνεται αυθεντική και τότε βιώνει τον αληθινό εαυτό του. (Θ.Πελεγρίνη, Λεξικό Φιλοσοφίας, Ελληνικά Γράμματα).

Για μας τους χριστιανούς , ο άνθρωπος είναι αυθεντικός επειδή είναι άνθρωπος προς θάνατον και ανάστασιν. Οι χριστιανοί προσδοκώντας την ανάσταση των νεκρών και την ζωή του μέλλοντος αιώνος τηρούν τις εντολές του Χριστού, τις οποίες έχουν εγχαραγμένες στην ψυχή τους. “Αν με αγαπάτε τις εντολές μου τηρήσατε.”

Ο ρόλος της Ελλάδος στον τομέα της ειρήνης

Του Μόσχου Λαγκουβάρδου

Η Ελλάδα είναι πνευματικά μεγάλη δύναμη! Μάρτυρας ο Ίδιος ο Κύριος που πήρε την ευλογία Του από το Ισραήλ και εμπιστεύθηκε στους Έλληνες τη Διδασκαλία Του.Οι Έλληνες έχουν ως μητρική τους γλώσσα την Ελληνική. Σε καμιά άλλη γλώσσα του κόσμου δεν θα μπορούσε να αποδοθεί πιο πιστά η Διδασκαλία του Χριστού και να διατυπωθούν τα δόγματα και οι αποφάσεις των Συνόδων εναντίον των αιρετικών. Πήρε από το Ισραήλ την ευλογία και την έδωσε στην Ελλάδα.

Από τότε όλα τα έθνη διδάσκονται την ελληνική γλώσσα στο πρωτότυπο και όλοι οι ορθόδοξοι χριστιανοί θεωρούν την Ελλάδα ως πνευματική τους μητέρα. Στην Ορθόδοξη Παράδοση και στην Ελληνική Γλώσσα αναζητούν την αυθεντική Διδασκαλία του Χριστού οι χριστιανοί όλου του κόσμου που έχουν σφοδρή επιθυμία να γνωρίσουν το Χριστό και να θεραπευθούν με την εμπειρική επιστήμη της Ορθοδοξίας.

Η Ελλάδα είναι πνευματικά μεγάλη δύναμη! Ως μεγάλη δύναμη πρέπει να αμυνθεί στην ξένη επιβουλή. Η πνευματική δύναμη δεν είναι τα χρήματα. Τώρα με την απροκάλυπτη ξενική κατοχή της Ελλάδος, βλέποντας τη γενική κατήφεια γύρω μας, αξίζει να εμβαθύνουμε στα λόγια του Ευαγγελίου και να θυμηθούμε ότι στην αποθάρρυνση συμβαδίζει ο Ιησούς. Εκείνος που έχει δυνατό το πνεύμα του δεν φοβάται τίποτε, ούτε περιμένει σαν τον εκ γενετής χωλό ελεημοσύνη από τους διώκτες του. Ξέρουμε ότι οι διώκτες μας δεν θέλουν απλώς τον εθνικό μας πλούτο γιατί έχουν ήδη συγκεντρώσει στα χέρια τους όλο τον πλούτο της γης. Αυτό που θέλουν είναι να αρπάξουν την ψυχή μας.

Η Ορθοδοξία δεν είναι θρησκεία, αλλά ιατρική επιστήμη. Με αυτόν τον πλούτο της εμπειρίας της η ορθόδοξη Ελλάδα μπορεί να διαδραματίσει το ρόλο της μεγάλης πνευματικής δύναμης στον τομέα της ειρήνης των λαών. Η ορθόδοξη Ελλάδα έχει το θεραπευτικό φάρμακο της ψυχής και του σώματος, το οποίο της εμπιστεύθηκε ο ίδιος ο Κύριος.

Είναι κρίμα που δυο χιλιάδες χρόνια μετά τη γέννηση του Ιησού οι ορθόδοξοι Έλληνες δεν συνειδητοποίησαν τη μεγάλη αποστολή του Γένους των και την ευθύνη προς όλα τα έθνη και τους λαούς της Γης.Οι διώξεις που υπέστησαν στην μακρόχρονη ιστορία τους είναι τα χτυπήματα που επιτρέπει ο Κύριος στην πορεία τους προς την αυτοκατανόηση.

Έτσι ήταν από την αρχή. Αυτό σημαίνουν τα λόγια του Αποστόλου Παύλου στην προς Γαλάτας επιστολή του:"Aδελφοί, ημείς κατά Ισαάκ επαγγελίας τέκνα εσμέν. Αλλ΄ ώσπερ τότε ο κατά σάρκα γεννηθείς εδίωκε τον κατά πνεύμα, ούτω και νυν."

(Εμείς, αδελφοί μου, είμαστε παιδιά της υποσχέσεως του Θεού,όπως ο Ισαάκ. Όπως όμως τότε ο αρχέγονος άνθρωπος καταδίωκε τον αναγεννημένο πνευματικά άνθρωπο, έτσι γίνεται και τώρα.)

Το πραγματικό καθήκον της Ελλάδος, παραφράζοντας τα λόγια του Gilbert Highet, συγγραφέα του βιβλίου "Η Κλασική Παράδοση", δεν είναι να επεκτείνει την εξουσία της, ούτε τον πλούτο της πέρα από όσο της είναι είναι αναγκαίο, αλλά να εμπλουτίσει και να απολαύσει το μόνο άφθαρτο αγαθό:την ψυχή.

"Για να συνεισφέρουμε κάτι αιώνιο στην εξέλιξη του ανθρωπίνου γένους" γράφει ο ίδιος στην τελευταία παράγραφο του βιβλίου του, "μόνο ένας τρόπος υπάρχει: να κατανοήσουμε και να μεταδώσουμε ένα σύστημα υψηλών πνευματικών εννοιών."

Πόσο σημαντική είναι τώρα αυτή η συνεισφορά της ορθόδοξης Ελλάδος προς την ανθρωπότητα φαίνεται από τα λόγια κάποιου σύγχρονου Εβραίου συγγραφέα, ο οποίος μιλώντας για τον αιώνα που ζούμε είπε τα εξής: "Αν ο αιώνας που έρχεται δεν είναι χριστιανικός, δεν θα υπάρξει."

Σχολιάζοντας το άρθρο αυτό το ιστολόγιο του Ι.Ν. Αγίας Βαρβάρας Πατρών ,ειδικά για την ευθύνη, παραθέτει τα λόγια αυτά του Ντοστογιέφσκι από τους Αδελφούς Καραμαζώφ: "Υπάρχει μόνο ένας δρόμος για τη σωτηρία κι αυτός είναι το να καταστήσεις τον εαυτό σου υπεύθυνο για τις αμαρτίες όλων των ανθρώπων. Μόλις νιώσεις υπεύθυνος για όλη την αμαρτωλότητα, για το κάθε τι και για τον καθένα, θα δεις αμέσως ότι έτσι είναι πράγματι, και ότι εσύ πρέπει να κατηγορηθείς για τον καθένα και για όλα τα πράγματα."

ΕΓΡΗΓΟΡΣΗ ΚΑΙ ΑΥΤΟΫΠΝΩΣΗ

Του Μόσχου Λαγκουβάρδου

Ο Βούδας ήταν γιος μαχαραγιά, που είχε την ιδέα, να φυλάξει το γιο του από τα δυσάρεστα, όσο ήταν στην παιδική και στη νεανική ηλικία. Δεν επέτρεπε να δει νεκρούς, αρρώστους, γέρους, φτωχούς κ.α΄.

        Έκανε το ίδιο με ένα ζευγάρι γιατρών, που φύλαξαν το παιδί τους, να μην μολυνθεί και έτσι εμπόδισαν τη φύση να δημιουργήσει αντισώματα, με αποτέλεσμα το παιδί στην πρώτη δυνατή μόλυνση χάθηκε.

       Ο Βούδας όταν έφυγε απ΄ την επιρροή του μαχαραγιά πατέρα του και είδε πως είναι η πραγματικότητα, έπαθε, όπως θα λέγαμε στην κοινή γλώσσα της ψυχολογίας "ψυχικό τραλαλά" και έφυγε απ΄ τον κόσμο για να μονάσει σε κάποιο βουνό. Εκεί συνέλαβε την ιδέα της λύτρωσης μέσω της αποφυγής του κόσμου, εξαιτίας της συμπόνιας.

       Στην Ορθόδοξη Παράδοση ο μοναχισμός δεν είναι αποφυγή του κόσμου, με την έννοια να κλείνει κανείς τα μάτια του , για να μην βλέπει. Ο μοναχισμός δεν είναι αυτοϋπνωση. Είναι το εντελώς αντίθετο, είναι εγρήγορση: "Νά 'χεις το νου σου στην Κόλαση και να μην απελπίζεσαι" (Άγιος Σιλουανός ο Αγιορείτης).

    Είναι αγρύπνια πνευματική.Γιατί μπορεί κανείς να βρίσκεται μέσα στον κόσμο και να αυτοϋπνωτίζεται με τους διαφόρους τρόπους απώθησης. Βλέπει την πραγματικότητα με τα μάτια, αλλά τα μάτια της ψυχής του είναι κλειστά και κοιμισμένα.

Γιατί χάθηκε ο Παράδεισος;

Του Μόσχου Λαγκουβάρδου

  Οι πρωτόπλαστοι έχασαν τον παράδεισο, επειδή έφαγαν τον απαγορευμένο καρπό ή για κάποιον άλλον λόγο πιο σπουδαίο από αυτόν; Νομίζω ότι οι πρωτόπλαστοι δεν διώχθηκαν απ΄ τον Παράδεισο εξαιτίας του απαγορευμένου καρπού. Το ασυγχώρητο αμάρτημά τους είναι η υπερηφάνεια: Αντί να προσπέσουν ταπεινά μπροστά Του και να ζητήσουν να τους συγχωρήσει, κρύβονται.

Με την αμετανοησία και την υπερηφάνεια απώλεσε ο κόσμος τον Παράδεισο, με την μετάνοια και την ταπείνωση θα τον αποκτήσει. "Μετανοείτε ήγγικε γαρ η βασιλεία των ουρανών." ¨Θεώ πεφανέρωσθαι". Την διδασκαλία αυτή της καταλλαγής με το Θεό, διατυπώνει ο Απόστολος Παύλος στο κεφ. Δ' της Β΄ προς Κορινθίους επιστολής του με τα λόγια αυτά: "τους γαρ πάντας ημάς φανερωθήναι δει έμπροσθεν του βήματος του Χριστού, ίνα κομίσηται έκαστος τα δια του σώματος προς α έπραξεν , είτε αγαθόν είτε κακόν. ".

      Το ίδιο πάθος που καταδίκασε τον εωσφόρο και τον κρατάει μακριά απ΄ το Θεό, το ίδιο που μας απομακρύνει και τώρα απ΄ το Θεό, αν όταν βλέπουμε την υπερηφάνεια στην καρδιά μας, αντί να την διώξουμε και να ταπεινωθούμε. Αντί να απομακρύνουμε την υπερηφάνεια και να πλησιάσουμε το Θεό, απομακρυνόμαστε από Αυτόν. Η στάση μας αυτή , θυμίζει αυτό που στην ψυχολογία ονομάζεται «απώθησ绨. Το αντίθετο εντελώς της απώθησης είναι η νηπτική και ησυχαστική παράδοση της Ορθοδοξίας.

      Ο Θεός δίνει χάρη στους ταπεινούς γιατί ο ταπεινός ζητεί την χάρη, ενώ ο υπερήφανος κρατάει το Θεό σε απόσταση. Η ορθή ερμηνεία στο στίχο «ο Θεός αντιτάσσεται στους υπερήφανους», δεν είναι ότι ο Θεός κρατάει μακριά από Αυτόν τον υπερήφανο. Αυτό θα ήταν αντίθετο με τον Πανάγαθο Θεό. Ο υπερήφανος απομακρύνεται από τον Θεό. Πολλοί νομίζουν ότι οι αμαρτωλοί πρέπει να κάνουν θυσίες και καλά έργα για να εξευμενίσουν το Θεό. Η ορθή αντίληψη είναι ότι εμείς πρέπει να πάψουμε να κρατάμε το Θεό σε απόσταση, όχι ο Θεός. Ο Θεός δεν μας κρατάει σε απόσταση. Εμείς τον κρατάμε σε απόσταση και κρυβόμαστε από αυτόν.

     Ο Απόστολος Παύλος στην δεύτερη επιστολή του προς τους Κορινθίους , μιλώντας για την συμφιλίωση του κόσμου με το Θεό, γράφει πως στο Χριστό ο κόσμος συμφιλιώθηκε με το Θεό. Δεν λέει ότι ο Θεός συμφιλιώθηκε με τον κόσμο:

      Γράφει επί λέξει τα εξής: «τα δε πάντα εκ του Θεού του καταλλάξαντος ημάς εαυτώ δια Ιησού Χριστού και δόντος ημίν την διακονίαν της καταλλαγής. Ως ότι Θεός ήν εν Χριστώ κόσμον καταλλάσσων εαυτώ, μηλογιζόμενος αυτοίς τα παραπτώματα αυτών, και θέμενος εν ημίν τον λόγον της καταλλαγής.» ( Β΄Κορ. 5:18-19).

(

«Πόσο διαφέρει ο άνθρωπος από το πρόβατο;»

Του Μόσχου Λαγκουβάρδου

Έχετε σκεφτεί, πώς εκφράζετε τον εαυτό σας; Ή πιστεύετε πως δεν εκφράζετε τον εαυτό σας; Εξαρτάται από αυτό που πιστεύετε για την παρουσία σας σ’ αυτόν τον κόσμο. Αν πιστεύετε ότι η παρουσία μας εδώ εκπληρώνει το σχέδιο που έχει ο Θεός για μας, θα ενδιαφέρεστε και για το πώς εκφράζετε τον εαυτό σας. Αν δεν πιστεύετε ότι η παρουσία μας σ’ αυτόν τον κόσμο σημαίνει κάτι βαθύτερο πέρα από ένα τυχαίο συμβάν, δεν θα σας ενδιαφέρει , φυσικά, να γνωρίσετε πώς εκφράζετε τον εαυτό σας.

        Η έκφραση του εαυτού μας συνδέεται με την πίστη ότι η ζωή μας έχει νόημα και ότι είμαστε εδώ για να εκπληρώσουμε το σχέδιο που έχει για μας ο Θεός, που μας έφερε από την ανυπαρξία στην ύπαρξη. Αν δεν πιστεύουμε στο Θεό και στο νόημα της ζωής μας, ουσιαστικά επειγόμαστε εις θάνατον, όπως λέει η νεκρώσιμη ακολουθία, ότι οι νεκροί επείγονται εις θάνατον, βιάζονται να μπουν στην ανυπαρξία. Ο άθεος υπαρξισμός πρεσβεύει αυτό ακριβώς , ότι ο άνθρωπος είναι ένα «ον προς θάνατον» (Χάϊντεγκεν).

       Στη θρησκεία του βουδισμού προσεύχονται να μην υπάρξουν. Εκεί βέβαια , στην Ανατολή, έχουν το φόβο μήπως καταπέσουν σε χειρότερες μορφές υπάρξεως στον ζωϊκό κόσμο ακόμα και στον κόσμο των ορυκτών. Γι΄αυτό επιθυμούν διακαώς την ανυπαρξία, όσο το νωρίτερα γίνεται. Η ζωή δεν είναι χάρη και πρέπει να τελειώνει κανείς μια ώρα αρχήτερα!

       Αν πιστεύουμε ότι δεν βρεθήκαμε εδώ στην τύχη, δεν είμαστε συμβάντα, αλλά εκπληρώνουμε κάποια αποστολή, θα εκφράζουμε τα διαπιστευτήρια της αποστολής μας. Όπως συμβαίνει με κάθε απεσταλμένο. Πράγματι είτε με επίγνωση είτε χωρίς επίγνωση εκφράζουμε τον εαυτό μας και οι άλλοι συντονίζονται μαζί μας ή όχι. Δεν χρειάζεται να ζυγίζουμε και να μετράμε τους άλλους, για να επικοινωνήσουμε μαζί τους. Ούτε χρησιμοποιούμε αποδείξεις και λογικά επιχειρήματα για να εκτιμήσουμε τους άλλους. Γνωρίζουμε ο ένας τον άλλον με τους τρόπους που εκφράζομε τον εαυτό μας.

       Τον παλιό καιρό όταν κάποιος έπεφτε σε σφάλμα, λυπόταν το πρόσωπό του γιατί ήθελε να έχει το μέτωπό του καθαρό. Με τι πρόσωπο, θα αντικρύσω τον κόσμο, σκεφτόταν. Πράγμα που σημαίνει τι πρόσωπο θα δείξω στον κόσμο, νοιαζόταν δηλαδή για την έκφραση του εαυτού του. Άρα η έκφραση του εαυτού, για τους παλιούς ήταν συνειδητή και θεωρούνταν αναγκαία. Η απουσία έκφρασης του εαυτού ισοδυναμούσε με θάνατο. «Να ανοίξει η γη, να με καταπιεί», έλεγαν όταν έπεφταν σε σφάλμα.

      ‘Όταν άρχιζα τα πρώτα βήματά μου στη λογοτεχνία, χωρίς να έχω συνειδητοποιήσει ακόμα το νόημα, να εκφράζεις τον εαυτό σου μέσα από το γράψιμο, ανησυχούσα μήπως δεν είχα ταλέντο και μάταια προσπαθούσα να γράψω κάτι καλό. Ο γερο δάσκαλός μου στην λογοτεχνία, με παρηγορούσε, λέγοντας πως εκφράζουμε τον εαυτό μας, όχι μόνο με το γράψιμο αλλά με το καθετί. Και μόνο έλεγε, που περνάς από το δρόμο, εκφράζεις τον εαυτό σου κι αν έχεις μέσα σου κάτι καλό, θα το δεχθούν οι άλλοι είτε με επίγνωση είτε χωρίς. Όλα επάνω μας εκφράζουν την παρουσία μας, το πρόσωπο, τα μάτια, η φωνή, οι κινήσεις, το περπάτημα, οι σκέψεις μας, τα συναισθήματά μας, όλα μεταβιβάζονται στους άλλους.

    Ρώτησαν τον Ιησού, αν επιτρέπεται από το νόμο να γίνονται θεραπείες το Σάββατο, να βρουν αφορμή, να τον κατηγορήσουν. Ο Ιησους τους είπε; Ποιος από σας, αν έχει ένα πρόβατο και το Σάββατο πέσει σ’ ένα λάκκο, δε θα το πιάσει να το βγάλει έξω; Ένας άνθρωπος είναι πολύ ανώτερος από ένα πρόβατο. «Πόσο ουν διαφέρει άνθρωπος προβάτου;

Η πνευματική αγάπη είναι εφικτή!

Του Μόσχου Λαγκουβάρδου

Η πνευματική αγάπη είναι εφικτή. Αυτό είναι το μήνυμα της ταινίας « Passionates friends (ελληνικός τίτλος «Tο φθινόπωρο μιας αγάπης ») , του Ντέϊβιντ Λην με την Αν Τόντ και τον Τρέβορν Χάουαρντ. Η ταινία έχει θέμα τον πνευματικό γάμο: ο γάμος είναι στέρεος μόνον όταν είναι πνευματικός και στηρίζεται στην πραγματικότητα και όχι στον συναισθηματισμό.

       Η ταινία «The passionates friends» διαπραγματεύεται ένα πολύ σοβαρό θέμα, αν και εκ πρώτης όψεως δεν είναι εμφανής η σπουδαιότητά του. Το θέμα είναι το ερώτημα, αν μπορεί να υπάρξει πνευματική αγάπη, «αγάπη χωρίς αγκαλιές», όπως λέει χαρακτηριστικά ή ηρωίδα του έργου.

        Η ιδέα της ταινίας για το σώμα και την σωματική αγάπη είναι ότι από μόνο του το σώμα και γενικά η μυϊκή δύναμη, είναι αξιολύπητη. Η ταινία γυρίστηκε το 1945, όταν οι πληγές που προκάλεσε ο πόλεμος είναι ακόμα ανοιχτές και γι΄ αυτό αναφέρεται στους Γερμανούς: « Κοίταξε τους Γερμανούς, πόσο λυπημένοι είναι. Είναι επειδή η μυϊκή δύναμη είναι αξιολύπητη».

        Το συμπέρασμα στο οποίο καταλήγει η ταινία είναι ότι το να κατακτήσει κανείς το σώμα δεν είναι τίποτα μπροστά στο να κατακτήσει την καρδιά. Είναι σημαντικό το ερώτημα και η απάντηση σ’ αυτό για τον πιστό χριστιανό. Αν η πνευματική αγάπη είναι ανέφικτη, όπως φαίνεται να πιστεύει σχεδόν στο σύνολό του ο δυτικός κόσμος, το ίδιο είναι ανέφικτη και η ζωή της πίστεως στο Χριστό.        Η πίστη ελευθερώνει τον άνθρωπο από την λαγνεία και τα άλλα σαρκικά πάθη.

Τα πάντα είναι ενέργεια του Αγίου Πνεύματος. Η ζωή δεν ανήκει στα πάθη. Τα πάθη φθείρουν και καταστρέφουν τη ζωή και μας οδηγούν στο θάνατο πριν την ώρα μας. Χωρίς την πίστη στο Χριστό δεν μπορούμε να ελπίζουμε ότι θα ελευθερωθούμε ποτέ από αυτά. Η κόλαση είναι να μην μπορούμε να αγαπήσουμε πνευματικά, λέει ο Ντοστογιέφσκι και με το νόημα αυτό θα καταλάβουμε και την άλλη σημαντική αλήθεια που διατυπώνει ο ίδιος, ότι «η Ομορφιά θα σώσει τον κόσμο»!

       Στην ταινία, η ηρωίδα είναι βέβαιη ότι υπάρχει αγάπη «χωρίς αγκαλιές», όπως λέει και αρνείται να παντρευτεί τον άντρα με τον οποίο συνδέεται με συναισθηματική αγάπη, και παίρνει αυτόν, για τον οποίο τρέφει αισθήματα φιλίας , εκτίμησης και αμοιβαίας εμπιστοσύνης . Θέλει να ανήκει στον εαυτό της, όπως και ο άντρας της θέλει να ανήκει στον εαυτό του και να μην είναι ο ένας κτήμα του άλλου, ώστε να δεσμεύεται υπέρμετρα η ελευθερία τους, χωρίς βέβαια να γίνεται κατάχρηση.

      Στην πνευματική αγάπη και τον πνευματικό γάμο η ειλικρίνεια προς τον εαυτό μας και προς τον άλλον είναι στοιχείο ουσιαστικό και χωρίς αυτή δεν γίνεται. Την αλήθεια αυτή ο σκηνοθέτης της ταινίας την παρουσιάζει με τον πιο δραματικό τρόπο, στο τέλος της ταινίας, με την απόπειρα αυτοκτονίας της ηρωίδας του έργου: η ηρωίδα του έργου αποπειράται να αυτοκτονήσει, όταν συλλαμβάνει τον εαυτό της να είναι ανειλικρινής στη σχέση της με τον σύζυγό της.