4.12.08

Μόσχος Ε.Λαγκουβάρδος,, Τα τελευταία λόγια

Τα τελευταία λόγια
Μ.Ε.Λαγκουβάρδου

Τα τελευταία λόγια ενός ανθρώπου είναι σημαντικά, γιατί τις στιγμές αυτές οπωσδήποτε ο άνθρωπος είναι, κατά πάσα πιθανότητα ειλικρινής, είτε πιστεύει στην μετά θάνατον ζωή είτε δεν πιστεύει. Χωρίς να αποκλείονται βέβαια οι εξαιρέσεις του να ψεύδεται κανείς ακόμα και την ώρα που πεθαίνει.
Ένας άλλος λόγος που έχουν μεγάλη σημασία τα τελευταία λόγια ενός ανθρώπου είναι ότι δείχνουν το αληθινό του πρόσωπο. Είναι δύσκολο να δεχτείς ότι κάποιος υποκρίνεται και την ώρα του θανάτου του. Αν και αυτό δεν αποκλείεται επίσης, να παίζει κανείς θέατρο με το θάνατό του. Το λογικό είναι αυτό που υπήρξε πραγματικά στη ζωή του κανείς αυτό είναι και κατά την ώρα του θανάτου του.
Οι άγιοι προσεύχονται όχι μόνο για τη ζωή αλλά και για το θάνατο. . Για να είναι την ώρα του θανάτου τους καθαροί από αμαρτίες. Για τον ίδιο λόγο εξομολογούνται όσοι πλησιάζουν στο θάνατο.
Η εξομολόγηση και η καθαρή συνείδηση ιδίως την ώρα του θανάτου έχει μεγάλη σημασία για τους πιστούς. Αυτοί που θεωρούν το θάνατο ως εξαφάνιση, δεν νοιάζονται για την καθαρή συνείδηση όχι μόνο την ώρα του θανάτου, αλλά και σε όλη τους τη ζωή.
Όπως είναι λοιπόν κανείς στη ζωή του έτσι είναι και στο θάνατό του ή «με αυτό που ζει κανείς με αυτό πεθαίνει». Κάποιος αυγουλάς πέθανε με αυτά τα λόγια προς τον αδερφό του, που έδινε εκείνη τη στιγμή αυγά σ΄ ένα πελάτη : « τού ’δωσες απ΄ τα μικρότερα» ;
Τα τελευταία λόγια του κάθε ανθρώπου δείχνουν αυτό που υπήρξε σε όλη του τη ζωή. Τα περίφημα λόγια του Γκαίτε, «περισσότερο φως» δείχνουν αυτό που αναζητούσε σε όλη του τη ζωή: το φως ως σύμβολο του Θεού.
Κάποτε κατέγραφα τα τελευταία λόγια, όπου τα έβρισκα, στις βιογραφίες, στις εφημερίδες, στα περιοδικά, παντού. Θυμάμαι ένας γνωστός Αμερικανός ηθοποιός που αυτοκτόνησε , έγραψε λίγο πριν πεθάνει τα λόγια αυτά σ΄ ένα σημείωμά του στην Ισπανική γλώσσα : «Σας αφήνω στο γλυκό σας βόθρο». Η Μαίριλυν Μονρόε πέθανε με το ακουστικό του τηλεφώνου στο χέρι της, γιατί σε κάποιον τηλεφωνούσε.
Η δυστυχισμένη αυτή γυναίκα σε όλη τη ζωή υπέφερε από μοναξιά. Το ίδιο και την ώρα του θανάτου της. Άλλωστε η μοναξιά ήταν και η αιτία που την οδήγησε στο θάνατο.
Τα τελευταία λόγια του φίλου μου ποιητή Ρόμπερτ Λαξ λίγο καιρό πριν πεθάνει, γνωρίζοντας ότι είναι η τελευταία φορά που μιλάμε, ήταν : «Να τους αγαπάς όλους, μα όλους». Πέρασαν οχτώ χρόνια από τότε (πέθανε το 2000 στην Νέα Ολεάνη της Νέας Υόρκης).
Ο αγαπημένος αυτός πνευματικός μου φίλος μου άφησε εκείνη τη στιγμή την πιο πολύτιμη πνευματική του παρακαταθήκη από αγάπη για μένα και για όλους τους ανθρώπους. «Να αγαπάς ακόμα κι εκείνους που σε στενοχωρούν». Αυτά τα λόγια επαναλάμβανε συχνά. Γνώριζε την υπερευαισθησία μου , και τα βάσανα που τράβηξα εξαιτίας της , όταν ζούσα στην Κάλυμνο.
Ώστε είναι προς το συμφέρον μας να αγαπάμε κι αυτούς που μας στενοχωρούν; Πώς είναι δυνατόν να γίνει αυτό; Με ποιον τρόπο; Η χριστιανική διδασκαλία, που είναι η μοναδική που ευαγγελίζεται την αγάπη, ως το μεγαλύτερο αγαθό του ανθρώπου είναι απλή. Οι Εντολές δεν είναι βαριές. Ο ζυγός τους είναι γλυκός , όπως βεβαιώνει ο ίδιος ο Κύριός μας. Φτάνει να έχουμε επίγνωση της αμαρτωλότητάς μας, για να μην κατακρίνουμε κανένα. Ο Θεός τους δικαίους αγαπά και τους αμαρτωλούς ελεεί. Έλεος είναι αγάπη στον υπέρτατο βαθμό!

"Ρεθεμνιώτικα Νέα"

Δεν υπάρχουν σχόλια: