Εμπειρίες του Ωραίου

Του Μόσχου Λαγκουβάρδου

Μια φορά χρειάστηκε να μείνω το καλοκαίρι ,μερικές μέρες σε κάποιο ξενοδοχείο, στη Θεσσαλονίκη. Τα απογεύματα έβλεπα απέναντι , δυο ηλικιωμένες γυναίκες να κάθονται στο μπαλκόνι τους, πάντα στην ίδια θέση. Λυπόμουν που τις έβλεπα να μένουν μόνες σε ένα παλιό εγκαταλειμμένο κτίριο. Πάντοτε νιώθω λύπη με ό,τι μου θυμίζει εγκατάλειψη.

Δεν φανταζόμουν πως ένα τέτοιο θλιβερό θέαμα, θα έφτανε στο τέλος να μου δίνει χαρά και κουράγιο. Δεν ξέρω ακριβώς πώς έγινε αυτή η αλλαγή μέσα μου. Η στάση μου άλλαξε σιγά σιγά απέναντι στην παρουσία των δύο αυτών γυναικών. Στο τέλος ένιωθα χαρά, αντί λύπη, όταν τις έβλεπα. Τις παρατηρούσα με προσοχή. Μου άρεσε που ήταν κομψά ντυμένες, που τα μαλλιά τους ήταν χτενισμένα. Οι κινήσεις τους αβίαστες, ήσυχες, απαλές. Δίχως νευρικότητα ή ανυπομονησία! Το πιο αξιοπρόσεχτο ήταν που σου έδιναν την εντύπωση ότι είχαν συμφιλιωθεί με τον εαυτό τους και αποδεχθεί την ζωή τους.

Χάρις σ' αυτές τις δυο ηλικιωμένες γυναίκες κατάλαβα ίσως το πιο ουσιαστικό γνώρισμα του ωραίου. Δεν είναι μια απλή ευχαρίστηση που νιώθουμε όταν κοιτάζουμε το ωραίο. Για μένα το ωραίο είναι κάτι πιο ουσιαστικό. Το ωραίο παρουσιάζει μπροστά μας μια καινούρια δυνατότητα ζωής και ανυψώνει την ποιότητά μας ως ανθρώπων! ¨Στην ομορφιά ανακαλύπτουμε την ικανότητά μας για μια ζωή που είναι κάτι περισσότερο από "παροδική και υλική". (Ουίλλιαμ Μπλέηκ)

Ότι το ωραίο έχει τη δύναμη να μεταμορφώνει ένα πράγμα ή μια κατάσταση σε μια άλλη ανώτερης ποιότητας, είναι γεγονός. Έχω ένα τέτοιο παράδειγμα με μια ωραία κωφάλαλη, που αναγκάζεται να επαιτεί για να ζει. Με τους επαίτες νιώθω κατ’ αρχήν συμπάθεια. Δεν με ενοχλεί καθόλου η σκέψη ότι μπορεί να είναι κατ’ επάγγελμα επαίτες. Οι επαίτες μας θυμίζουν ότι μπορεί κανείς να ζει με την βοήθεια των άλλων. Τρομάζω στη σκέψη ότι μπορεί να ζω σε έναν κόσμο, στον οποίο κανένας δεν χρειάζεται κανέναν.

Η γυναίκα αυτή μ’ έκαμε να νιώσω , ότι δεν είναι το πιο σημαντικό γι αυτήν η μικρή βοήθεια που της δίνω, αλλά η ευκαιρία για επικοινωνία. Όταν δεν έχω να της δώσω κάτι, δεν νιώθω άσχημα, γιατί το χαμόγελό της παραμένει αυθόρμητο και ωραίο.

Η μεταμόρφωση του πάρε – δώσε ενός επαίτη , σε άμεση πνευματική επικοινωνία δύο φίλων είναι μια εμπειρία του ωραίου. Το ωραίο σ’ αυτήν την ιστορία είναι ότι μια πεζή κατάσταση , δίνει τα στοιχεία του ωραίου, που είναι η ελπίδα για μια ζωή ποιοτικά ανώτερη.

Εμπειρία  της ομορφιάς είναι επίσης το θάμπος. Όταν κοιτάζουμε ένα πολύ όμορφο πράγμα ή πρόσωπο, ποτέ δεν το βλέπουμε καθαρά. Δεν μπορούμε να το δούμε. Το φως του μας θαμπώνει.Ένα παράδειγμα είναι το ηλιοβασίλεμα . Δεν μπορούμε να δούμε τίποτε. Ούτε γη ούτε θάλασσα ούτε ορίζοντας , όλα έχουν χωνευτεί μέσα στο χρυσό φως που μας θαμπώνει. Ίσως σ' αυτό το θάμπωμα οφείλεται το γεγονός, πως ένα όμορφο γυναικείο σώμα, δεν είναι ποτέ αισθησιακό. Ο αισθησιασμός υποχωρεί μπροστά στην ωραιότητα. Το ότι οι αισθήσεις του σώματος καταστέλλονται μπροστά στο πνεύμα, είναι απόδειξη ότι το πνεύμα υπερτερεί του σώματος.

Και μια εμπειρία του ωραίου , από τα αρχαία χρόνια είναι η εμπειρία του Αρχιμήδη. O Aρχιμήδης , ο αρχαίος σοφός γνωρίζει το Χριστό, πριν την ενσάρκωση, ως σπερματικό Λόγο, όπως γνωρίζουν τον Χριστό οι προφήτες και προφητεύουν την έλευσή Του. Ο Αρχιμήδης έζησε δύο αιώνες περίπου πριν το Χριστό και προφητεύει το Χριστό και την διδασκαλία του, όπως φαίνεται από την εμπειρία του για το ωραίο. Είναι ένας προφήτης του Χριστού, πριν ακόμα ακουστεί από τα χείλη του Ιησού το «όστις θέλει οπίσω μου ελθείν».

Τα στοιχεία του ωραίου του Χριστού στη διδασκαλία Του, η ειρήνη και η ελευθερία από το βάρος του καταναγκασμού, ακολουθεί ο Αρχιμήδης τόσο στη ζωή του , όσο και στον θάνατό του. Αυτό είναι το βαθύτερο νόημα των λόγων του «μη μου τους κύκλους τάραττε» και «δος μοι πα στω και ταν γαν κινάσω». 

Ο Αρχιμήδης επιδίωκε την ησυχία και πίστευε ότι ο άνθρωπος για να αποκτήσει την εσωτερική του ειρήνη, πρέπει να βάλει ως θεμέλιο της ζωής του το μοναδικό πνευματικό θεμέλιο που υπάρχει και που είναι για τον Αρχιμήδη, όπως και για όλους τους αρχαίους σοφούς, ο σπερματικός Λόγος, πριν την Ενσάρκωσή Του, ο Ιησούς Χριστός.