Του Μόσχου Εμμανουήλ Λαγκουβάρδου
Ζήτησα από ένα νέο να μου πει με ποιο κριτήριο εκτιμάει τους ανθρώπους γύρω του, ιδίως αυτούς με τους οποίους θέλει να δημιουργήσει προσωπικές σχέσεις; Δεν ήξερε να μου πει. Οι νέοι δέχονται τη ζωή άκριτα και απερίσκεπτα; αναρωτήθηκα.Δεν έχουν πνευματικά εφόδια. Δεν τους διδάσκουν το Ευαγγέλιο. Δεν έχουν πρότυπο τον Ιησού. Η Εκπαίδευση δεν έχει στόχο να είναι ο άνθρωπος αληθινός, αλλά να έχει αποκτήματα.
Έκανα την ίδια ερώτηση σε έναν ηλικιωμένο. Μου είπε ότι αυτό που ζητάει απ΄ τον άνθρωπο είναι εντιμότητα. Η εντιμότητα είναι καλή στις συναλλαγές,είπα. Θα διάλεγες τους φίλους σου ανάμεσα στους έντιμους ανθρώπους;
Εσύ με ποιο κριτήριο εκτιμάς τους ανθρώπους με τους οποίους θα ήθελες να δημιουργήσεις σχέσεις; με ρώτησε με τη σειρά του. Οπωσδήποτε στις σχέσεις παίζουν ρόλο τα αισθήματα. Δεν δημιουργούνται προσωπικές σχέσεις δίχως αμοιβαία αισθήματα.
Θα μπορούσε κανείς να κάνει την εξής εύλογη ερώτηση: Έχουν όλα τα αισθήματα την ίδια αξία ή υπάρχουν πολυτιμότερα και ευτελέστερα;
Όλα αυτά τα προβλήματα είναι προβλήματα φιλοσοφίας. Αλλά εμένα δεν μου αρέσει να θεωρητικολογώ και στον αναγνώστη οι θεωρίες πάντοτε κουράζουν. Προτιμώ να μαθαίνω από την εμπειρία των άλλων, ακούγοντας τις ιστορίες τους. Όσο πιο απλοί είναι τόσο οι ιστορίες τους είναι πιο ζωντανές, πλούσιες σε εικόνες, μεταφορές, αλληγορίες, παραβολές,παροιμίες...Τους απλούς τους ακούω με μεγαλύτερη προσοχή από ό,τι ακούω τους διανοουμένους.
Στην Ορθοδοξία μαθαίνουμε από την εμπειρία. Η Ορθοδοξία είναι εμπειρική. Γνωρίζουμε καλύτερα αυτό που αγαπάμε. Με το κριτήριο της αγάπης αξία έχει ο πονετικός άνθρωπος. Το πρότυπό μας είναι ο εύσπλαχνος Κύριος Ιησούς.
Αυτός που δεν είναι σπλαχνικός , αυτός που δεν έχει οίκτο, δεν είναι άνθρωπος.Πώς μπορείς να μεταδώσεις με γενικές έννοιες της φιλοσοφίας αυτό το απλό περιστατικό, που ο Κύριος σπλαχνίζεται τους μαθητές Του, όταν τους βλέπει να να μην μπορούν στην τρικυμία να πιάσουν στεριά.
"Και οψίας γενομένης, ήν το πλοίον εν μέσω της θαλάσσης, και αυτός μόνος επί της γης. Και είδεν αυτούς βασανιζομένους εν τω ελαύνειν. ην γάρ ο άνεμος εναντίος αυτοίς. και περί τετάρτην φυλακήν της νυκτός έρχεται προς αυτούς, περιπατών επί της θαλάσσης, και ήθελεν παρελθείν αυτούς. Οι δε ιδόντες αυτόν περιπατούντα επί της θαλάσσης, έδοξαν φάντασμα είναι και ανέκραξαν. Και ευθέως ελάλησεν μετ΄ αυτών και λέγει αυτοίς. Θαρσείτε , εγώ ειμί, μη φοβείσθε. Και ανέβη εις το πλοίον προς αυτούς, και εκόπασεν ο άνεμος. Και λίαν εκ περισσού εν εαυτοίς εξίσταντο και εθαύμαζον. ου γαρ συνήκαν επί τοις άρτοις, ην γαρ αυτών η καρδία πεπωρωμένη. Και διαπεράσαντες ήλθον επί την γην Γεννησαρέτ." (Μάρκ.στ΄,45-53).
7 σχόλια:
Ζήτησα από ένα νέο να μου πει με ποιο κριτήριο εκτιμάει τους ανθρώπους γύρω του, ιδίως αυτούς με τους οποίους θέλει να δημιουργήσει προσωπικές σχέσεις
ΚΧ :
Η αγάπη προϋποθέτει συναίσθημα και το συναίσθημα μπορεί να είναι γνήσιο ή πλαστό.
Χρειάζεται συνεπώς η κάθαρση του συναισθήματος, αν υπέρτατο κριτήριο σχέσεων, είναι η αγάπη.
Καθαρτήριο της αγάπης είναι το μη ίδιον τέλος, η ανιδιοτέλεια, δηλαδή το φρόνημα της ταπείνωσης.
Ο Κύριος δεν έλαβε μορφήν δούλου για το δικό του συμφέρον, μη γένοιτο, για το δικό μας συμφέρον έγινε άνθρωπος.
Τω επ΄ εμοί, υπέρτατο κριτήριο (συμβατικά χρησιμοποιώ αυτή τη λέξη) σχέσεων είναι η ανιδιοτέλεια.
Παρεμπιπτόντως, η σχέση (ή σχέσεις) αφορά στις μεταξύ των ανθρώπων επαφές και όχι στα αφορώντα μεταξύ Θεού και ανθρώπου. Ο Θεός προσλαμβάνει το ανθρώπινο και το ανθρώπινο κοινωνεί - και όχι σχετίζεται - με το θείο (θείας φύσεως κοινωνοί).
Το σχόλιό σας με βοηθάει να καταλάβω ότι αυτό που περιμένω από τον άλλον, είναι αυτό που περιμένω απ΄ το Θεό, όπως το είπατε "κοινωνία". Ο Θεός δεν ζητεί από μας τα αποκτήματά μας, αλλά εμάς τους ίδιους. Το αυτό περιμένουμε κι εμείς απ΄ το Θεό. Αυτόν τον Ίδιο.
Η μητέρα μου έλεγε την παροιμία, "ο λόγος σου με χόρτασε και το φαϊ σου, φάτο".
Με αυτήν την έννοια κατανοώ τη σκέψη σας όσον αφορά την ιδιοτέλεια, ως ταπείνωση.
Η ιδιοτέλεια παραπέμπει στα αποκτήματα, όχι στο δόσιμο του εαυτού μας και στην κοινωνία, όπως ορθά κάνετε την παραβολή.
Ευχαριστώ.
Την ανιδιοτέλεια θέλω να πω
Και πάλι να καταθέσω τη γνώμη μου αναφορικά στο:
"Το σχόλιό σας με βοηθάει να καταλάβω ότι αυτό που περιμένω από τον άλλον, είναι αυτό που περιμένω απ΄ το Θεό"
Εμείς, ο άνθρωπος, δεν περιμένουμε τίποτα από τον άγιο Θεό. Από τους συνανθρώπους μας ενδεχομένως. Τι άλλο μπορούμε να περιμένουμε, αφού ο ίδιος έγινε άνθρωπος για τη σωτηρία μας.
Ο Κύριος μας περιμένει - δεν τον περιμένουμε εμείς - προς κοινωνίαν μετ΄ αυτού.
Και θα το επαναλάβω : Ο Κύριος ΠΡΟΣΕΛΑΒΕ την ανθρώπινη φύση (εις τα ίδια ήλθε), δεν συνήψε σχέση, δεν ΣΧΕΤΙΣΘΗΚΕ μαζί μας. Άλλο το προσλαμβάνω και έτερο το σχετίζομαι.
Το προσλαμβάνω επάγει την ταυτότητα
Το σχετίζω συνδράμει στην ετερότητα (ως αντιδιαστολή μεταξύ δυο "πραγμάτων").
Κατά συνέπεια,
άλλο η κοινωνία ως πρόσληψη
έτερο η κοινωνία ως σχέση,
και ακόμη,
άλλο η μετοχή ως πρόσληψη
διαφορετικό η μετοχή ως σχέση.
Η κοινωνία-ένωση με τον άγιο Θεό αφορά στην κατά χάριν πρόσληψη από - και όχι στη σχέση με - τον άγιο Θεού του αμαρτήσαντος και πλανηθέντος ανθρώπου.
Τα ανωτέρω, συνέχεια και συνάφεια όσων έγραψα προηγουμένως. Η "θεολογία της σχέσης" δεν είναι Ορθόδοξη.
Κάθε λέξη που διαβάζω στο σχόλιό σας γεννά καινούριες σκέψεις στο μυαλό μου . Πώς όμως να απαντήσει ένας αγράμματος θεολογικά;
Οπωσδήποτε δεν εννοείτε με τα γραφόμενά σας πως όταν προσευχόμαστε δεν περιμένουμε τίποτε απ΄ το Θεό;
Αν δεν περιμένουμε τίποτα, τί σημαίνουν τα λόγια,"επιγνώσομαι καθώς και επεγνώσθην";
Η πρόσληψή μας απ΄το Θεό, η θέωση, δεν σημαίνει απώλεια του προσώπου.
"Ο αγαπών τον Θεόν εν αυτώ εστιν" λέγει ο Άγιος Μακάριος ο Αιγύπτιος.
Πράγματι δεν είναι σχέση με την συμβατική έννοια του όρου των Δυτικών. Η συμβατικότητά τους αίρει την κοινωνία. Δεν έχουν κοινωνία, αλλά κοινωνικό συμβόλαιο.
Αγαπητέ κύριε Λαγκουβάρδο,
Ασφαλώς θα καταλάβατε ότι λεκτικό σχήμα, ίσως και ατυχής φραστική διατύπωση, ήταν το "δεν περιμένουμε τίποτα από τον Θεό". Ήταν συνάρτηση στα συμφραζόμενα του όλου θέματος "υπέρτατο κριτήριο η αγάπη".
Παρακαλούμε, ζητάμε, και τρόπον τινα περιμένουμε, να μας συγχωρήσει δια τα πλήθη των αμαρτιών μας. Διότι "ουδείς άξιος" έναντι των "κριμάτων" του αγίου Θεού (κριμάτων σου αβύσσους τις εξιχνιάσει ψυχοσώστα σωτήρ).
Και κάτι τελευταίο. Θεολόγος δεν είμαι ούτε κι εγώ, όπως ομοίως δεν είσαστε σείς. Τα θρησκευτικά μου, είναι όσα ατελώς έχω μάθει από τη μακρά θητεία μου στους κόλπους της μητρός Εκκλησίας. Κατέθεσα απλά τη γνώμη μου στο ενδιαφέρον θέμα που θελήσατε να μας κάνετε γνωστό και ήταν το "υπέρτατο κριτήριο, η αγάπη".
Ο άγιος Θεός είναι αγάπη (ο Θεός αγάπη εστι) η εκφορά όμως αυτής της αγάπης γίνεται δια της ταπεινώσεως. Με αυτην εννοεί ο άνθρωπος την αγάπη.
Σας ευχαριστώ για τη φιλοξενία και ... την ανοχή σας.
Το γράμμα σας, ευγενικέ φίλε, αποπνέει αγάπη δια της ταπεινώσεως. "Έλθετε προς με πάντες οι κοπιώντες και πεφορτισμένοι.Πράος ειμί και ταπεινός τη καρδία. Ο γαρ ζυγός μου χρηστός και το φορτίον μου ελαφρύ" (τοις προαιρουμένοις).
Δημοσίευση σχολίου