Αγαπητέ κύριε Βανδώρο,
Σαν ένα «ευχαριστώ» για τα καλά λόγια που ελπίζω ότι θα γράψετε για το βιβλίο που σας στέλνω σήμερα με τίτλο «Ο Θεός του θερισμού», (είναι μια μικρή συλλογή από εργάτες του πνεύματος -θεριστές στον αγρό του Θεού- ), έκανα μια μικρή έρευνα για το όνομά σας, όσον αφορά την ετυμολογία του.
Το βιβλίο μου «Ο Θεός του Θερισμού» πριν αναγκαστώ να αναλάβω ο ίδιος την έκδοση και τη διακίνησή του, αν και για μένα είναι ενδιαφέρον, γιατί περιέχει τις μαρτυρίες μερικών σπουδαίων συγγραφέων και σκηνοθετών, δεν δέχτηκε κανένας εκδότης να το συμπεριλάβει στον κατάλογο των εκδόσεών του, και δεν έγραψε κανένας τίποτα.
Και μόνο ότι γράφω για τον Ταρκόφσκι, τον Κουροσάβα, τον Μπέργκμαν, τον Βαϊσμπίντερ, τον Κισλόφσκι, τον Τζανκ Γιμού κ.α. αξίζει να το διαβάσει κανείς.
Το έστειλα σε καμιά εικοσαριά εκδότες και δε φιλοτιμήθηκε κανείς, αν και τους πρότεινα όλα τα έξοδα να είναι δικά μου. Αρκεί να το συμπεριλάβουν στις εκδόσεις τους.
Καλά. Δεν πειράζει. Μόνο που κανένας δεν το ζήτησε ως τώρα .
«Τέτοια βιβλία σαν τα δικά σου, μου είπε κάποιος φίλος Αμερικανός συγγραφέας –
Μύλλερ, το όνομα -γράφω κι εγώ. Από το τελευταίο βιβλίο μου πουλήθηκε μόνο ένα.».
Έτσι έγινα φίλος του μη εμπορικού βιβλίου και έδωσα και τον ορισμό του: «
Εμπορικό βιβλίο είναι αυτό που γράφεται μόνο για να διαβαστεί, αδιάφορο αν πουληθεί ή όχι, ή αν ο συγγραφέας του γίνει γνωστός ή όχι». Ο φίλος μου, ο Ρόμπερτ Λαξ, -ο Κύριος να αναπαύει την ψυχή του -μου έλεγε στην Κάλυμνο πριν σαράντα χρόνια: «Η δική σου δουλειά είναι το γράψιμο. Τα άλλα –η έκδοση, η διακίνηση κλπ. – είναι δουλειά του Αγγέλου».
Αγαπώ την ετυμολογία των ονομάτων σαν ερασιτέχνης που δεν κατέχει ειδικές γνώσεις. Πιστεύω ότι το όνομα και η μορφή του ανθρώπου είναι τα πρότυπά του.
Το «Βανδώρος» είτε κατ΄ ευθείαν απ΄ την ελληνική του ρίζα το πάρεις είτε απ΄ τη λατινική «quo vadis Domine” είναι το ίδιο γιατί και το λατινικό προέρχεται απ΄ το ελληνικό. «Βάζω» σημαίνει «λαλώ, ομιλώ» στον Όμηρο. «Βαδίζω» σημαίνει «πορεύομαι, υπάγω, προχωρώ, επί εχθρικής κινήσεως σημαίνει επέρχομαι , εφορμώ.
«Βάλλω» σημαίνει «ρίπτω, κινώ , μετακινώ , εναγκαλίζομαι, κλπ.
Όταν πρόκειται για «λόγο» αυτό που μας ενδιαφέρει, αφού αγαπάτε το γράψιμο, σημαίνει «φυλάττω τον λόγον εις την καρδίαν». «Εν θυμώ δ΄ εβάλοντο έπος».
«Βανδώρος» λοιπόν είναι αυτός που φυλάγει τον λόγο μέσα στην καρδιά του»
Μη μου πείτε ότι δεν σας αρέσει αυτή η ερμηνεία. Το επώνυμο αυτό που σας χάρισαν οι πρόγονοί σας μαζί με το όνομα «Σωτήριος» που σας χάρισε ο Θεός είναι ένας επιτατικός συνδυασμός, γιατί το ένα υπερτονίζει το άλλο. Ο Σωτήρης σώζει το Λόγο του Θεού μέσα στην καρδιά του. Έτσι θα μου άρεσε εμένα.
Γι’ αυτό με κρύωσε κάπως το σχόλιό σας για το βιβλίο το Λυκόφως των Θεών.
Συγκεκριμένα τα λόγια σας «Όμως η λανθάνουσα ταύτιση του αθεϊσμού με αυτές τις εκδοχές είναι εξίσου προβληματική με την ταύτιση φερ΄ ειπείν του Χριστιανισμού με την Ιερά Εξέταση». Τα λόγια αυτά, εκτός αν δεν τα κατανοώ, δείχνουν κάποια συμπάθεια στον αθεϊσμό , που δεν μπορώ να τον συμπαθήσω με τίποτα .
Η Ιερά Εξέταση δεν είναι ο πραγματικός Χριστιανισμός. Ούτε όπως λέτε «οι εκδοχές» του συγγραφέα του «Λυκόφωτος του αθεϊσμού» είναι ο πραγματικός αθεϊσμός. Ποιος είναι ο πραγματικός αθεϊσμός; Οι άνθρωποι λατρεύουν (και θαυμάζουν) κι άλλα πράγματα εκτός απ΄ το Θεό, αν και η λατρεία ( και ο θαυμασμός) ταιριάζει μόνο στο Θεό. Λατρεύουν το χρήμα, το κάλλος, τη γνώση, την πολιτική ισχύ, τη δύναμη , στη Ρωσία του Στάλιν, λάτρευαν τον Στάλιν (!). Στον αθεϊσμό απουσιάζουν τα αισθήματα της λατρείας και του θαυμασμού;
Για τον πιστό χριστιανό τα πράγματα υπάρχουν για να βλέπουμε πίσω από αυτά το Θεό και για να είμαστε σε συνεχή κοινωνία με το Θεό. Διαφορετικά θα βλέπουμε (και θα λατρεύουμε) μέσω αυτών τον άνθρωπο (ανθρωποθεό). Η ανθρωπότητα δεν ξέχασε τη φρίκη του υπερανθρώπου του Νίτσε.
Θα μου πείτε, αν δεν υπάρχει Θεός, όλα επιτρέπονται. Για μένα , επειδή υπάρχει Θεός όλα επιτρέπονται. Αυτή είναι μια ακόμη απόδειξη ότι ο Θεός είναι αγάπη, ως πατήρ προς τέκνα. Αντί να θυματοποιήσει τους άλλους θυματοποιεί τον εαυτό Του.
Επάνω στο θέμα αυτό, αν σας ενδιαφέρει και αν σας μένει χρόνος και διάθεση διαβάστε το μικρό δοκίμιο για το Θρύλο του Φρουρίου του Σουράμ, στη σελίδα 12, δεύτερο κατά σειράν, στο βιβλίο μου «Ο Θεός του Θερισμού».
Σας ευχαριστώ
27.1.09
26.1.09
Moschos Lagouvardos, La guerra contra la madurez
La guerra contra la madurez
<> (Lorca)
(Llevar la violencia inútil la astronomía en el cráneo)
Se inicia la guerra en contra de la madurez de Educación. De lado la educación de los jóvenes golpeó a la madurez, la responsabilidad y la libertad de pensamiento. La madurez, el adulto, que tiene el espíritu de libre y no manipulado y es deber del consumidor. Sin gerazei verdadero hombre y no es maduro y adulto, pero sigue siendo "gran chico". De los años y dar sabiduría, pero la vejez. Descuidar la educación katadiokoume madurez, la responsabilidad y la libertad del hombre. De hecho la madurez es rara en estos días! Ancianos que luchan por el fútbol y la política y el juego los puños y palos!
Hemos visto una gran gerontomachia niños con un día de otoño liakada.stin Plaza de Correos en Larissa. Dos hombres de edad con poca shakily malonan de política o de fútbol! Con una mano da golpes el uno al otro (la mayoría en el aire) y de los demás retenidos por las que les ayudan en pie!
Quien quiera luchar por la madurez, la responsabilidad y la libertad de los ciudadanos, deben esforzarse por defender el derecho de los jóvenes en la educación. Primera vez en la historia de los líderes mundiales declarar abiertamente y sin rodeos que la educación no tiene por objeto formar a los jóvenes, tal como se definen en la Constitución que se madura y la libertad de pensamiento personas.
Educación ofrece a los jóvenes sólo los conocimientos necesarios para su formación profesional, pero se olvida de tomar la responsabilidad de restaurar profesional. Así que mucho cuidado para la profesión sin la educación y la rendición de cuentas, en realidad es un pretexto para golpear y desaparecidos maduro ciudadano, que ya está sucediendo hoy con personas inmaduras con el pelo blanco.
La lucha de la gente pensando que la madurez no es un fin en sí mismo sino un medio para conseguir algunas en la sabiduría política, la experiencia y la sabiduría para tomar el poder político de las personas de edad que se detendrá el suicidio de la Tierra!
Quisiera zitouses quizás, tipo lector, que le muestre la madurez y la inmadurez del pueblo para ver qué criterios evaluar la madurez y la inmadurez qué. Es seguro criterio para la distinción de ciudadanos maduros de inmaduros. Este es el mismo criterio aplicado desde la antigüedad hasta el día de hoy para distinguir adultos y niños. Por supuesto que es un seguro criterio de edad, porque todo el mundo sabe que circulan entre nosotros "niños mayores de esa edad», inmaduros de personas, de las que ponen en peligro no sólo la cultura y la vida en la Tierra!
Un simple criterio esencial enilikotitas es el perdón en el sentido de que nos muestran nuestros errores a los demás a nosotros mismos y asumir la responsabilidad por nuestras acciones. Más <> si llegar a la edad de hombre maduro no adquirida la madurez para comprender y perdonar a sus padres, en particular, su padre, el símbolo de la madurez
________________________________________
Moschos Emm.Lagouvardos
<
(Llevar la violencia inútil la astronomía en el cráneo)
Se inicia la guerra en contra de la madurez de Educación. De lado la educación de los jóvenes golpeó a la madurez, la responsabilidad y la libertad de pensamiento. La madurez, el adulto, que tiene el espíritu de libre y no manipulado y es deber del consumidor. Sin gerazei verdadero hombre y no es maduro y adulto, pero sigue siendo "gran chico". De los años y dar sabiduría, pero la vejez. Descuidar la educación katadiokoume madurez, la responsabilidad y la libertad del hombre. De hecho la madurez es rara en estos días! Ancianos que luchan por el fútbol y la política y el juego los puños y palos!
Hemos visto una gran gerontomachia niños con un día de otoño liakada.stin Plaza de Correos en Larissa. Dos hombres de edad con poca shakily malonan de política o de fútbol! Con una mano da golpes el uno al otro (la mayoría en el aire) y de los demás retenidos por las que les ayudan en pie!
Quien quiera luchar por la madurez, la responsabilidad y la libertad de los ciudadanos, deben esforzarse por defender el derecho de los jóvenes en la educación. Primera vez en la historia de los líderes mundiales declarar abiertamente y sin rodeos que la educación no tiene por objeto formar a los jóvenes, tal como se definen en la Constitución que se madura y la libertad de pensamiento personas.
Educación ofrece a los jóvenes sólo los conocimientos necesarios para su formación profesional, pero se olvida de tomar la responsabilidad de restaurar profesional. Así que mucho cuidado para la profesión sin la educación y la rendición de cuentas, en realidad es un pretexto para golpear y desaparecidos maduro ciudadano, que ya está sucediendo hoy con personas inmaduras con el pelo blanco.
La lucha de la gente pensando que la madurez no es un fin en sí mismo sino un medio para conseguir algunas en la sabiduría política, la experiencia y la sabiduría para tomar el poder político de las personas de edad que se detendrá el suicidio de la Tierra!
Quisiera zitouses quizás, tipo lector, que le muestre la madurez y la inmadurez del pueblo para ver qué criterios evaluar la madurez y la inmadurez qué. Es seguro criterio para la distinción de ciudadanos maduros de inmaduros. Este es el mismo criterio aplicado desde la antigüedad hasta el día de hoy para distinguir adultos y niños. Por supuesto que es un seguro criterio de edad, porque todo el mundo sabe que circulan entre nosotros "niños mayores de esa edad», inmaduros de personas, de las que ponen en peligro no sólo la cultura y la vida en la Tierra!
Un simple criterio esencial enilikotitas es el perdón en el sentido de que nos muestran nuestros errores a los demás a nosotros mismos y asumir la responsabilidad por nuestras acciones. Más <
________________________________________
Moschos Emm.Lagouvardos
Moschos Lagouvardos, Personas y celebraciones
Moschos Lagkouvardos personas y celebraciones
«El continuo recuerdo de Dios. Ese es el contenido y propósito de cada cosa. Que es la vida. El mundo, es decir, el entorno externo, nos ha dado para hacer posible la memoria, para transformar todo en la sociedad con Dios »
Imagínese todas las cosas que nos han sido dadas a nosotros a través de estos continua sociedad con Dios. Si queremos continuar la sociedad con Dios, ha perdido la vista de esto, sólo significa que el abuso del mundo. También significa que nuestra vida no tiene sentido. Y la vida sin sentido es insoportable.
La palabra «vacío» puede ser complicado por la custodia «uno» y el nombre de «asombro», lo que significa miedo (y admiración) de Dios. Lejos de Dios que se vacía de asombro y admiración. La sensación de vacío interno torturar nosotros. La propia etimología de la palabra «vacío» declaró que el espacio interior es la falta de la sociedad con Dios.
La sociedad continuó con Dios. Nada nos da placer, de hecho, como continuación a través de la sociedad con Dios y nada nos da tanta amargura del vacío de la ausencia de Dios. «El sentido de la presencia de Jesús, nos da lo que necesitamos». Y lo más importante, nos da la Pothiti integridad y la integración.
La celebración cristiana de Navidad es la sociedad con Dios, son celebraciones de la vida. La vinculación de los días de alegría con el culto de Dios y la virtud. La esencia de la fiesta cristiana es una virtud. El verbo «aretao» significa celebrar. «Deje que su presente. Conciliar en primer lugar con su amigo y luego vienen a ofrecer un regalo a su iglesia ».
Las celebraciones son días felices y días que la gente siente la necesidad de purificar sus vidas. Varios son los malos en su vida cotidiana. Debemos llevar a ellos a través de los días y festivales. Se debe limpiar por las pasiones, para olvidar sus deudores (el olvido es el principio del perdón), que será la verdadera alegría. Cuando la gloria, el dios de la luz en las personas, sus rostros se iluminan, sus corazones están en paz.
«La raíz de todas las guerras es el miedo: no es tanto el temor que la gente tiene el uno por el otro, pero temo que es para todo. No se trata simplemente de que confiar en los demás ni siquiera confiar en sí mismos. Si usted se siente seguro, porque cualquier momento alguien puede venir a la espalda y matar a sentir aún más la incertidumbre, que pueden matar a ellos mismos. Que no se puede confiar en todo lo que han dejado de creer en Dios ».
Los días son días de festivales interna completa. Nos sentimos vacíos, cuando la alegría de participar en festivales. A menos que las celebraciones se vacía a sí mismos, desde el contenido intelectual y sólo tienen el nombre de la celebración, tales como «fiestas» de que la globalización no tienen ningún vínculo con el elemento humano de lo divino. Las celebraciones, cuando la autonomía de la fe y la referencia a Dios, que pierden su contenido. Hacer que lleva el nombre de la celebración. No tienen poder curativo del alma. Sólo sirven fines egoístas. La fiesta cristiana nos enseña a tener el recuerdo constante de Dios, lo que significa estar en comunidad con Dios.
Publicado por Moschos en 12:02 AM 0 comentarios
«El continuo recuerdo de Dios. Ese es el contenido y propósito de cada cosa. Que es la vida. El mundo, es decir, el entorno externo, nos ha dado para hacer posible la memoria, para transformar todo en la sociedad con Dios »
Imagínese todas las cosas que nos han sido dadas a nosotros a través de estos continua sociedad con Dios. Si queremos continuar la sociedad con Dios, ha perdido la vista de esto, sólo significa que el abuso del mundo. También significa que nuestra vida no tiene sentido. Y la vida sin sentido es insoportable.
La palabra «vacío» puede ser complicado por la custodia «uno» y el nombre de «asombro», lo que significa miedo (y admiración) de Dios. Lejos de Dios que se vacía de asombro y admiración. La sensación de vacío interno torturar nosotros. La propia etimología de la palabra «vacío» declaró que el espacio interior es la falta de la sociedad con Dios.
La sociedad continuó con Dios. Nada nos da placer, de hecho, como continuación a través de la sociedad con Dios y nada nos da tanta amargura del vacío de la ausencia de Dios. «El sentido de la presencia de Jesús, nos da lo que necesitamos». Y lo más importante, nos da la Pothiti integridad y la integración.
La celebración cristiana de Navidad es la sociedad con Dios, son celebraciones de la vida. La vinculación de los días de alegría con el culto de Dios y la virtud. La esencia de la fiesta cristiana es una virtud. El verbo «aretao» significa celebrar. «Deje que su presente. Conciliar en primer lugar con su amigo y luego vienen a ofrecer un regalo a su iglesia ».
Las celebraciones son días felices y días que la gente siente la necesidad de purificar sus vidas. Varios son los malos en su vida cotidiana. Debemos llevar a ellos a través de los días y festivales. Se debe limpiar por las pasiones, para olvidar sus deudores (el olvido es el principio del perdón), que será la verdadera alegría. Cuando la gloria, el dios de la luz en las personas, sus rostros se iluminan, sus corazones están en paz.
«La raíz de todas las guerras es el miedo: no es tanto el temor que la gente tiene el uno por el otro, pero temo que es para todo. No se trata simplemente de que confiar en los demás ni siquiera confiar en sí mismos. Si usted se siente seguro, porque cualquier momento alguien puede venir a la espalda y matar a sentir aún más la incertidumbre, que pueden matar a ellos mismos. Que no se puede confiar en todo lo que han dejado de creer en Dios ».
Los días son días de festivales interna completa. Nos sentimos vacíos, cuando la alegría de participar en festivales. A menos que las celebraciones se vacía a sí mismos, desde el contenido intelectual y sólo tienen el nombre de la celebración, tales como «fiestas» de que la globalización no tienen ningún vínculo con el elemento humano de lo divino. Las celebraciones, cuando la autonomía de la fe y la referencia a Dios, que pierden su contenido. Hacer que lleva el nombre de la celebración. No tienen poder curativo del alma. Sólo sirven fines egoístas. La fiesta cristiana nos enseña a tener el recuerdo constante de Dios, lo que significa estar en comunidad con Dios.
Publicado por Moschos en 12:02 AM 0 comentarios
άνθρωποι και γιορτές (2)
Του Μόσχου Λαγκουβάρδου
«Η συνεχής μνήμη του Θεού. Εκεί βρίσκεται το περιεχόμενο και ο σκοπός του κάθε πράγματος. Εκεί είναι η ζωή. Ο κόσμος, δηλαδή το εξωτερικό περιβάλλον, μας έχει δοθεί για να κάνει δυνατή αυτή τη μνήμη, για να μεταμορφώνει τα πάντα σε κοινωνία με το Θεό»
Φαντάσου, όλα τα πράγματα μας έχουν δοθεί για να είμαστε μέσω αυτών σε συνεχή κοινωνία με το Θεό. Αν δεν είμαστε σε συνεχή κοινωνία με το Θεό, γιατί απομακρυνθήκαμε από Αυτόν, δε σημαίνει μόνον ότι κάνουμε κατάχρηση του κόσμου. Σημαίνει επίσης ότι η ζωή μας δεν έχει νόημα. Και ζωή δίχως νόημα είναι ανυπόφορη.
Η λέξη «άδειος» πιθανόν είναι σύνθετη απ’ το στερητικό «α» και το όνομα «δέος», που σημαίνει φόβο (ή θαυμασμό) του Θεού. Μακριά απ΄ το Θεό είμαστε άδειοι από το δέος και το θαυμασμό. Η αίσθηση του εσωτερικού κενού μας βασανίζει. Η ίδια η ετυμολογία της λέξης «άδειος» μαρτυρεί ότι το εσωτερικό κενό είναι η έλλειψη κοινωνίας με το Θεό.
Η συνεχής κοινωνία με τον Θεό. Τίποτε δεν μας δίνει αληθινή χαρά όπως η μέσω των πραγμάτων συνεχής κοινωνία με το Θεό και τίποτε δεν μας δίνει τόση πίκρα απ΄ το κενό της απουσίας του Θεού. « Η αίσθηση της παρουσίας του Ιησού, μας δίνει ό, τι χρειαζόμαστε». Και το σπουδαιότερο μας δίνει την ποθητή πληρότητα και ολοκλήρωση.
Οι χριστιανικές γιορτές είναι γιορτές κοινωνίας με το Θεό, είναι γιορτές ζωής. Συνδέουν τις μέρες της χαράς με τη λατρεία του Θεού και με την αρετή. Η πεμπτουσία της χριστιανικής γιορτής είναι η αρετή. Το ρήμα «αρετάω» σημαίνει γιορτάζω. «Άφησε το δώρο σου. Συμφιλιώσω πρώτα με το φίλο σου και κατόπιν έλα να προσφέρεις το δώρο σου στην εκκλησία».
Οι γιορτές είναι μέρες χαράς αλλά και μέρες που οι άνθρωποι νιώθουν την ανάγκη να εξαγνίσουν τη ζωή τους. Αρκετή είναι η κακία της καθημερινής τους ζωής. Δεν πρέπει να την κουβαλούν μέσα τους και τις μέρες των γιορτών. Πρέπει να είναι καθαροί από τα πάθη , να ξεχάσουν τους οφειλέτες τους, ( η λήθη είναι η αρχή της συγχώρησης), για να είναι η χαρά τους αληθινή. Όταν η αίγλη, το φως του θεού πέφτει επάνω στους ανθρώπους, τα πρόσωπά τους λάμπουν , οι καρδιές τους είναι ειρηνικές.
«Στη ρίζα κάθε πολέμου βρίσκεται ο φόβος: όχι τόσο πολύ ο φόβος που οι άνθρωποι έχουν ο ένας για τον άλλον, όσο ο φόβος που έχουν για το καθετί. Δεν είναι απλώς ότι δεν εμπιστεύονται ο ένας τον άλλον : δεν εμπιστεύονται ακόμα και τους εαυτούς τους. Αν νιώθουν αβεβαιότητα, επειδή οποιαδήποτε στιγμή κάποιος μπορεί να γυρίσει και να τους σκοτώσει, νιώθουν ακόμα μεγαλύτερη αβεβαιότητα, όταν μπορούν να σκοτώσουν οι ίδιοι τους εαυτούς τους. Δεν μπορούν να εμπιστευθούν τίποτα γιατί έχουν πάψει να πιστεύουν στο Θεό».
Οι μέρες των γιορτών είναι μέρες εσωτερικής πληρότητας. Δεν αισθανόμαστε άδειοι όταν μετέχουμε στη χαρά των γιορτών. Εκτός αν οι γιορτές οι ίδιες είναι άδειες, απ΄ το πνευματικό τους περιεχόμενο και μόνο το όνομα έχουν της γιορτής, όπως είναι οι «γιορτές» της παγκοσμιοποίησης, που δεν έχουν κανένα δεσμό με το θεϊκό στοιχείο του ανθρώπου. Οι γιορτές όταν αυτονομούνται από την πίστη και την αναφορά στο Θεό, χάνουν το περιεχόμενό τους. Καταχρηστικώς φέρουν το όνομα της γιορτής. Δεν έχουν καμιά θεραπευτική δύναμη για την ψυχή. Απλώς εξυπηρετούν ιδιοτελείς σκοπούς. Η χριστιανική γιορτή μας διδάσκει να έχουμε συνεχή μνήμη του Θεού, που σημαίνει να είμαστε σε κοινωνία με το Θεό.
«Η συνεχής μνήμη του Θεού. Εκεί βρίσκεται το περιεχόμενο και ο σκοπός του κάθε πράγματος. Εκεί είναι η ζωή. Ο κόσμος, δηλαδή το εξωτερικό περιβάλλον, μας έχει δοθεί για να κάνει δυνατή αυτή τη μνήμη, για να μεταμορφώνει τα πάντα σε κοινωνία με το Θεό»
Φαντάσου, όλα τα πράγματα μας έχουν δοθεί για να είμαστε μέσω αυτών σε συνεχή κοινωνία με το Θεό. Αν δεν είμαστε σε συνεχή κοινωνία με το Θεό, γιατί απομακρυνθήκαμε από Αυτόν, δε σημαίνει μόνον ότι κάνουμε κατάχρηση του κόσμου. Σημαίνει επίσης ότι η ζωή μας δεν έχει νόημα. Και ζωή δίχως νόημα είναι ανυπόφορη.
Η λέξη «άδειος» πιθανόν είναι σύνθετη απ’ το στερητικό «α» και το όνομα «δέος», που σημαίνει φόβο (ή θαυμασμό) του Θεού. Μακριά απ΄ το Θεό είμαστε άδειοι από το δέος και το θαυμασμό. Η αίσθηση του εσωτερικού κενού μας βασανίζει. Η ίδια η ετυμολογία της λέξης «άδειος» μαρτυρεί ότι το εσωτερικό κενό είναι η έλλειψη κοινωνίας με το Θεό.
Η συνεχής κοινωνία με τον Θεό. Τίποτε δεν μας δίνει αληθινή χαρά όπως η μέσω των πραγμάτων συνεχής κοινωνία με το Θεό και τίποτε δεν μας δίνει τόση πίκρα απ΄ το κενό της απουσίας του Θεού. « Η αίσθηση της παρουσίας του Ιησού, μας δίνει ό, τι χρειαζόμαστε». Και το σπουδαιότερο μας δίνει την ποθητή πληρότητα και ολοκλήρωση.
Οι χριστιανικές γιορτές είναι γιορτές κοινωνίας με το Θεό, είναι γιορτές ζωής. Συνδέουν τις μέρες της χαράς με τη λατρεία του Θεού και με την αρετή. Η πεμπτουσία της χριστιανικής γιορτής είναι η αρετή. Το ρήμα «αρετάω» σημαίνει γιορτάζω. «Άφησε το δώρο σου. Συμφιλιώσω πρώτα με το φίλο σου και κατόπιν έλα να προσφέρεις το δώρο σου στην εκκλησία».
Οι γιορτές είναι μέρες χαράς αλλά και μέρες που οι άνθρωποι νιώθουν την ανάγκη να εξαγνίσουν τη ζωή τους. Αρκετή είναι η κακία της καθημερινής τους ζωής. Δεν πρέπει να την κουβαλούν μέσα τους και τις μέρες των γιορτών. Πρέπει να είναι καθαροί από τα πάθη , να ξεχάσουν τους οφειλέτες τους, ( η λήθη είναι η αρχή της συγχώρησης), για να είναι η χαρά τους αληθινή. Όταν η αίγλη, το φως του θεού πέφτει επάνω στους ανθρώπους, τα πρόσωπά τους λάμπουν , οι καρδιές τους είναι ειρηνικές.
«Στη ρίζα κάθε πολέμου βρίσκεται ο φόβος: όχι τόσο πολύ ο φόβος που οι άνθρωποι έχουν ο ένας για τον άλλον, όσο ο φόβος που έχουν για το καθετί. Δεν είναι απλώς ότι δεν εμπιστεύονται ο ένας τον άλλον : δεν εμπιστεύονται ακόμα και τους εαυτούς τους. Αν νιώθουν αβεβαιότητα, επειδή οποιαδήποτε στιγμή κάποιος μπορεί να γυρίσει και να τους σκοτώσει, νιώθουν ακόμα μεγαλύτερη αβεβαιότητα, όταν μπορούν να σκοτώσουν οι ίδιοι τους εαυτούς τους. Δεν μπορούν να εμπιστευθούν τίποτα γιατί έχουν πάψει να πιστεύουν στο Θεό».
Οι μέρες των γιορτών είναι μέρες εσωτερικής πληρότητας. Δεν αισθανόμαστε άδειοι όταν μετέχουμε στη χαρά των γιορτών. Εκτός αν οι γιορτές οι ίδιες είναι άδειες, απ΄ το πνευματικό τους περιεχόμενο και μόνο το όνομα έχουν της γιορτής, όπως είναι οι «γιορτές» της παγκοσμιοποίησης, που δεν έχουν κανένα δεσμό με το θεϊκό στοιχείο του ανθρώπου. Οι γιορτές όταν αυτονομούνται από την πίστη και την αναφορά στο Θεό, χάνουν το περιεχόμενό τους. Καταχρηστικώς φέρουν το όνομα της γιορτής. Δεν έχουν καμιά θεραπευτική δύναμη για την ψυχή. Απλώς εξυπηρετούν ιδιοτελείς σκοπούς. Η χριστιανική γιορτή μας διδάσκει να έχουμε συνεχή μνήμη του Θεού, που σημαίνει να είμαστε σε κοινωνία με το Θεό.
25.1.09
24.1.09
23.1.09
Μόσχος Λαγκουβάρδος, Πλατεία Χριστού
«Όπου γαρ εστιν ο θησαυρός υμών, εκεί έσται και η καρδία υμών»
Ματθ. 6,21
Στην πιο ιστορική χώρα του κόσμου, ο λαός της είναι ο πιο ανιστόρητος του κόσμου. Απόδειξη ότι αγνοεί ότι κάθε πράγμα έχει την ιστορία του. Μόνο στην Ελλάδα αλλάζουν τα ονόματα κάθε τρεις και λίγο. Το κάθε πράγμα έχει τη δική του ιστορία. Και οι πλατείες το ίδιο. Πουθενά με κάθε καινούρια διαμόρφωση δεν αλλάζουν και το όνομα. . Με αυτή τη λογική και οι άνθρωποι πρέπει να αλλάζουμε τα ονόματα, ανάλογα με την ηλικία. Άλλο όνομα ο νέος, άλλο ο άντρας, άλλο ο γέρος
Στη δημιουργία μιας πλατείας ο σχεδιαστής της και οι εμπνευστές της είχαν στο νου τους και το όνομά της. Οπωσδήποτε δεν πίστευαν ότι οι μεταγενέστεροι θα έδειχναν τόση έλλειψη σεβασμού και τόση περιφρόνηση της ιστορίας, ώστε κάθε φορά θα αλλάζουν και το όνομα.
Τώρα η πλατεία των Τεσσάρων Μαρτύρων του Ρεθύμνου αναζητεί όνομα σε μια υλιστική εποχή, που τη μεγαλύτερη αξία έχει το χρήμα και η πρόσκαιρη δόξα. Θα πάρει το όνομα που εκφράζει την εποχή της, ένα όνομα π.χ. της μόδας, ένα όνομα που να είναι μέσα στα πράγματα; Κάτι θα σκεφτούν και θα λάβουν υπόψη τους τα μέλη της αρμόδιας επιτροπής. Εκτός αν είναι κουρασμένοι και εγκρίνουν ό,τι τους βάλουν μπροστά τους, χωρίς πολύ σκέψη και φιλοσοφία.
Παρόλη την ευκολία αλλαγής των ονομάτων καμιά φορά συμβαίνει το εντελώς αντίθετο, να πρέπει να αλλάξει ένα όνομα, όπως της οδού «Σκυλοσόφου» στη Λάρισα, ως υβριστικό και να μην αλλάζει με τίποτα. Στη Λάρισα τρία χρόνια πασχίζουμε να πείσουμε την επιτροπή να αλλάξει το όνομα της οδού «Σκυλοσόφου» χωρίς να το κατορθώσουμε. Η οδός αυτή βρίσκεται παραπλεύρως του αρχαίου θεάτρου και φέρει το υβριστικό όνομα που έδωσαν οι Τούρκοι στον Διονύσιο το φιλόσοφο, ο οποίος μαρτύρησε φριχτά όταν η επανάσταση που οργάνωσε πνίγηκε στο αίμα. Ποιος λογικός άνθρωπος στον κόσμο θα θεωρήσει τιμή την ύβρη; Κι όμως η επιτροπή επιμένει να διατηρεί το όνομα αυτό και μάλιστα τώρα που τυπώνονται χάρτες του αρχαίου θεάτρου και στέλνονται παντού σε όλο τον κόσμο. (Από σεβασμό στην ευαισθησία του ευγενικού αναγνώστη παραλείπουμε να μνημονεύσουμε το μαρτύριο που υπέστη ο φιλόσοφος Διονύσιος απ΄ τους εχθρούς του μετά την αποτυχία της επανάστασης που οργάνωσε εναντίον τους).
Πώς ήταν οι πλατείες σχεδόν σε όλες τις πρωτεύουσες του κόσμου, και στην Αθήνα και πως κατάντησαν με την επέλαση του αυτοκινήτου; Αυτές δεν είναι πλατείες για το σκοπό που έγιναν. Είναι απλώς φαρδύτεροι δρόμοι , όπου ο πολίτης αντί να αναπαύεται και να έρχεται σε επικοινωνία με τους άλλους κινδυνεύει ακόμα περισσότερο από όσο στους δρόμους να σκοτωθεί.
Η πλατεία είναι η καρδιά της πόλης. Είναι το κέντρο που εκφράζει τους μύχιους πόθους μας. Ο κόσμος τρέχει αντί να περπατάει με το πάσο του στους δρόμους της πόλης, όπου ο βίος με τη βιασύνη και το άγχος έγινε αβίωτος. Η μοναξιά, η θλίψη, η απελπισία τον βασανίζουν, γιατί κανείς δε γεννήθηκε για το άγχος , αλλά για να γαληνεύει, να χαίρεται και να υμνεί το Θεό. «Ο παράδεισός μου, διάφανη γαλήνη», τραγουδάει ο Λόρκα. «Τα θαύματα έρχονται ήσυχα στο νου, που σταματάει για μια στιγμή και ησυχάζει. Φαντάζομαι πως η πλατεία του Ρεθύμνου, στην καρδιά της πόλης, προσφέρει τη δυνατότητα στον ταλαιπωρημένο πολίτη να σταματήσει για μια στιγμή και να ησυχάσει. «Αν μπορείς να περάσεις ένα άσκοπο απόγευμα εντελώς άσκοπα, τότε έχεις μάθει να ζεις» λέει ο Λιν Γιουτάνγκ (1895-1976).
‘Όλα τα σκέφτονται σήμερα οι άνθρωποι, τα πάντα εκτός από Αυτόν που είναι το Κέντρο της ζωής, το Α και το Ω, η οδός και η Αλήθεια και η Ζωή, το Χριστό. Αν είχαμε στην καρδιά μας το Χριστό, αν Τον αγαπούσαμε με όλη την ψυχή, με όλο το νου, με όλη τη δύναμη , θα υπήρχε τόση θλίψη, τόση μοναξιά και τόση αδικία στον κόσμο;
Αν μπορούσα να δώσω το όνομα της κεντρική πλατείας μιας πόλης σαν το Ρέθυμνο, που σεμνύνεται ότι είναι πόλη του Λόγου, θα έδινα σ’ αυτήν το όνομα του Χριστού, του Υιού και Λόγου του Θεού του ζώντος, με την πίστη ότι ο επισκέπτης πρέπει να με σέβεται αντί να περιμένει ότι διατίθεμαι για οτιδήποτε, αρκεί να αποφέρει κέρδος.
Το Ρέθυμνο η πόλη των Γραμμάτων δεν πρέπει να ονομάζει τη μεγαλύτερη, την κεντρική πλατεία του με το Όνομα του Λόγου , το υπέρ παν όνομα, το Χριστό;
Αψευδής μάρτυρας η Εκκλησία της πλατείας η αφιερωμένη στους τέσσερις αγίους μάρτυρες του Χριστού.
Ματθ. 6,21
Στην πιο ιστορική χώρα του κόσμου, ο λαός της είναι ο πιο ανιστόρητος του κόσμου. Απόδειξη ότι αγνοεί ότι κάθε πράγμα έχει την ιστορία του. Μόνο στην Ελλάδα αλλάζουν τα ονόματα κάθε τρεις και λίγο. Το κάθε πράγμα έχει τη δική του ιστορία. Και οι πλατείες το ίδιο. Πουθενά με κάθε καινούρια διαμόρφωση δεν αλλάζουν και το όνομα. . Με αυτή τη λογική και οι άνθρωποι πρέπει να αλλάζουμε τα ονόματα, ανάλογα με την ηλικία. Άλλο όνομα ο νέος, άλλο ο άντρας, άλλο ο γέρος
Στη δημιουργία μιας πλατείας ο σχεδιαστής της και οι εμπνευστές της είχαν στο νου τους και το όνομά της. Οπωσδήποτε δεν πίστευαν ότι οι μεταγενέστεροι θα έδειχναν τόση έλλειψη σεβασμού και τόση περιφρόνηση της ιστορίας, ώστε κάθε φορά θα αλλάζουν και το όνομα.
Τώρα η πλατεία των Τεσσάρων Μαρτύρων του Ρεθύμνου αναζητεί όνομα σε μια υλιστική εποχή, που τη μεγαλύτερη αξία έχει το χρήμα και η πρόσκαιρη δόξα. Θα πάρει το όνομα που εκφράζει την εποχή της, ένα όνομα π.χ. της μόδας, ένα όνομα που να είναι μέσα στα πράγματα; Κάτι θα σκεφτούν και θα λάβουν υπόψη τους τα μέλη της αρμόδιας επιτροπής. Εκτός αν είναι κουρασμένοι και εγκρίνουν ό,τι τους βάλουν μπροστά τους, χωρίς πολύ σκέψη και φιλοσοφία.
Παρόλη την ευκολία αλλαγής των ονομάτων καμιά φορά συμβαίνει το εντελώς αντίθετο, να πρέπει να αλλάξει ένα όνομα, όπως της οδού «Σκυλοσόφου» στη Λάρισα, ως υβριστικό και να μην αλλάζει με τίποτα. Στη Λάρισα τρία χρόνια πασχίζουμε να πείσουμε την επιτροπή να αλλάξει το όνομα της οδού «Σκυλοσόφου» χωρίς να το κατορθώσουμε. Η οδός αυτή βρίσκεται παραπλεύρως του αρχαίου θεάτρου και φέρει το υβριστικό όνομα που έδωσαν οι Τούρκοι στον Διονύσιο το φιλόσοφο, ο οποίος μαρτύρησε φριχτά όταν η επανάσταση που οργάνωσε πνίγηκε στο αίμα. Ποιος λογικός άνθρωπος στον κόσμο θα θεωρήσει τιμή την ύβρη; Κι όμως η επιτροπή επιμένει να διατηρεί το όνομα αυτό και μάλιστα τώρα που τυπώνονται χάρτες του αρχαίου θεάτρου και στέλνονται παντού σε όλο τον κόσμο. (Από σεβασμό στην ευαισθησία του ευγενικού αναγνώστη παραλείπουμε να μνημονεύσουμε το μαρτύριο που υπέστη ο φιλόσοφος Διονύσιος απ΄ τους εχθρούς του μετά την αποτυχία της επανάστασης που οργάνωσε εναντίον τους).
Πώς ήταν οι πλατείες σχεδόν σε όλες τις πρωτεύουσες του κόσμου, και στην Αθήνα και πως κατάντησαν με την επέλαση του αυτοκινήτου; Αυτές δεν είναι πλατείες για το σκοπό που έγιναν. Είναι απλώς φαρδύτεροι δρόμοι , όπου ο πολίτης αντί να αναπαύεται και να έρχεται σε επικοινωνία με τους άλλους κινδυνεύει ακόμα περισσότερο από όσο στους δρόμους να σκοτωθεί.
Η πλατεία είναι η καρδιά της πόλης. Είναι το κέντρο που εκφράζει τους μύχιους πόθους μας. Ο κόσμος τρέχει αντί να περπατάει με το πάσο του στους δρόμους της πόλης, όπου ο βίος με τη βιασύνη και το άγχος έγινε αβίωτος. Η μοναξιά, η θλίψη, η απελπισία τον βασανίζουν, γιατί κανείς δε γεννήθηκε για το άγχος , αλλά για να γαληνεύει, να χαίρεται και να υμνεί το Θεό. «Ο παράδεισός μου, διάφανη γαλήνη», τραγουδάει ο Λόρκα. «Τα θαύματα έρχονται ήσυχα στο νου, που σταματάει για μια στιγμή και ησυχάζει. Φαντάζομαι πως η πλατεία του Ρεθύμνου, στην καρδιά της πόλης, προσφέρει τη δυνατότητα στον ταλαιπωρημένο πολίτη να σταματήσει για μια στιγμή και να ησυχάσει. «Αν μπορείς να περάσεις ένα άσκοπο απόγευμα εντελώς άσκοπα, τότε έχεις μάθει να ζεις» λέει ο Λιν Γιουτάνγκ (1895-1976).
‘Όλα τα σκέφτονται σήμερα οι άνθρωποι, τα πάντα εκτός από Αυτόν που είναι το Κέντρο της ζωής, το Α και το Ω, η οδός και η Αλήθεια και η Ζωή, το Χριστό. Αν είχαμε στην καρδιά μας το Χριστό, αν Τον αγαπούσαμε με όλη την ψυχή, με όλο το νου, με όλη τη δύναμη , θα υπήρχε τόση θλίψη, τόση μοναξιά και τόση αδικία στον κόσμο;
Αν μπορούσα να δώσω το όνομα της κεντρική πλατείας μιας πόλης σαν το Ρέθυμνο, που σεμνύνεται ότι είναι πόλη του Λόγου, θα έδινα σ’ αυτήν το όνομα του Χριστού, του Υιού και Λόγου του Θεού του ζώντος, με την πίστη ότι ο επισκέπτης πρέπει να με σέβεται αντί να περιμένει ότι διατίθεμαι για οτιδήποτε, αρκεί να αποφέρει κέρδος.
Το Ρέθυμνο η πόλη των Γραμμάτων δεν πρέπει να ονομάζει τη μεγαλύτερη, την κεντρική πλατεία του με το Όνομα του Λόγου , το υπέρ παν όνομα, το Χριστό;
Αψευδής μάρτυρας η Εκκλησία της πλατείας η αφιερωμένη στους τέσσερις αγίους μάρτυρες του Χριστού.
Μόσχος Λαγκουβάρδος, Ένας άρχοντας πάνω στο δέντρο !
Όταν είμαστε πολύ κουρασμένοι δεν έχουμε διάθεση να κάνουμε τίποτα, ούτε θέλουμε να πάμε πουθενά όσο ευχάριστο κι αν είναι. Τίποτα δεν είναι πιο γλυκό, τις στιγμές αυτές της μεγάλης κούρασης από την ανάπαυση . Ένας γνωστός μου μόνο ένα πράγμα θεωρούσε πιο γλυκό κι απ΄ την ξεκούραση, την αγαπημένη μορφή του πατέρα του. Γι’ αυτό τις στιγμές που ξεκουραζόταν ύστερα από μια πολύ κοπιαστική μέρα έλεγε πάντα αυτά τα λόγια αναστενάζοντας : « Αχ, τώρα , μόνο αν με έλεγαν ότι εκεί είναι ο πατέρας μου, θα πήγαινα».
Τα λόγια αυτά με συγκινούν πάντα όταν τα θυμάμαι. Πάντα με συγκινεί η αγάπη του γιού για τον πατέρα. Κάποιος έκανε αυτή τη σύγκριση περιγράφοντας τη χαρά που νιώθει κανείς όταν δέχεται την εκ Θεού φώτιση : Χαίρεσαι σαν να συναντάς τον πατέρα σου στο δρόμο. Με φως, γαλήνη και γλυκύτητα παρομοιάζει ο Πίνδαρος τη φώτιση που δέχεται ο άνθρωπος που πιστεύει και αγαπάει το Θεό.
Φανταστείτε πώς ένιωθε ο Ζακχαίος για να ανεβεί επάνω στη συκουμουριά όταν έμαθε ότι ο Κύριος θα περνούσε από εκεί. «Προσπαθούσε να δει ποιος είναι ο Ιησούς. Δεν μπορούσε όμως εξαιτίας του πλήθους και γιατί ήταν μικρόσωμος. Έτρεξε λοιπόν μπροστά , πριν απ΄ το πλήθος κι ανέβηκε σε μια συκομουριά για να τον δει, γιατί θα περνούσε από εκεί».
Δεν ήταν μόνο η κούραση ενός άρχοντα, όπως ήταν ο Ζακχαίος, που θα μπορούσε να τον εμποδίσει να ανεβεί στο δέντρο. Μπορεί ο Ζακχαίος να ήταν ξεκούραστος, αν και οι άρχοντες όλες τις εποχές είναι επιβαρυμένοι με πολλά και διάφορα καθήκοντα, ώστε να μην νιώθουν τόσο ξεκούραστοι. Το άλλο το εμπόδιο της ματαιοδοξίας και της υπερηφάνειας είναι μεγαλύτερο. Ένας άρχοντας πάνω στο δέντρο! Πάνω στα δέντρα ανεβαίνουν μόνα τα παιδιά κι ο Ζακχαίος για να δει τον Ιησού έκανε σαν ένα παιδί μικρό. Δεν νοιάστηκε τι θα έλεγε ο κόσμος, που θα τον έβλεπε πάνω στο δέντρο. Τόσο μεγάλη χαρά λόγιαζε ότι θα του δώσει η θέα του προσώπου του Ιησού.
Όταν έφτασε ο Ιησούς στο σημείο εκείνο, κοίταξε προς τα πάνω, τον είδε και είπε: «Ζακχαίε, κατέβα γρήγορα, γιατί σήμερα πρέπει να μείνω στο σπίτι σου.» Εκείνος κατέβηκε γρήγορα και τον υποδέχτηκε με χαρά. Περίμενε μόνο να τον δει και τον δέχτηκε στο σπίτι του. Ο Ζακχαίος ούτε μπορούσε να το φανταστεί, γιατί το επάγγελμά του, του αρχιτελώνη, δεν τον έκανε αγαπητό στον κόσμο. «Όλοι όσοι τα είδαν αυτά» γράφει ο Ευαγγελιστής Λουκάς, « διαμαρτύρονταν κι έλεγαν ότι πήγε να μείνει στο σπίτι ενός αμαρτωλού.
Τότε σηκώθηκε ο Ζακχαίος και είπε στον Κύριο: «Κύριε, υπόσχομαι να δώσω τα μισά απ΄ τα υπάρχοντά μου στους φτωχούς και ν’ ανταποδώσω στο τετραπλάσιο όσα έχω πάρει με απάτη». Όχι μόνο δίνει τη μισή περιουσία του, αλλά και ομολογεί ότι διέπραττε απάτες! Δεν νομίζω να υπήρξε ξανά στην ιστορία του ανθρώπου ένας τέτοιος άρχοντας σαν τον Ζακχαίο!
Ο Ιησούς απευθυνόμενος σ΄ αυτόν, είπε: «Σήμερα αυτή η οικογένεια σώθηκε. Γιατί κι αυτός ο τελώνης είναι απόγονος του Αβραάμ. Ο Υιός του Ανθρώπου ήρθε για να αναζητήσει και να σώσει αυτούς που έχουν χάσει το δρόμο τους».
Η ιστορία με το Ζακχαίο, όπως την περιγράφει το Ευαγγέλιο του Λουκά, θα ακουστεί την προσεχή Κυριακή στην εκκλησία. Πριν από το ευαγγελικό ανάγνωσμα στην εκκλησία διαβάζουν τον Απόστολο, που πάντα έχει μια βαθύτερη σχέση με το νόημα της ευαγγελικής περικοπής. Αυτή τη φορά το αποστολικό ανάγνωσμα είναι από την πρώτη επιστολή Αποστόλου Παύλου προς τον Τιμόθεο, στην οποία του γράφει ότι αξίζει να υπομένουμε κόπους και ονειδισμούς , γιατί στηρίξαμε την ελπίδα μας στον αληθινό Θεό, που είναι σωτήρας όλων των ανθρώπων και ιδιαίτερα των πιστών. «Κανείς να μη σε καταφρονεί που είσαι ακόμα νέος» του λέει. «Αντίθετα να γίνεις υπόδειγμα για τους πιστούς, με το λόγο, με τη συμπεριφορά σου, με την αγάπη, με την πνευματική ζωή, με την πίστη, με την αγνότητα».
Τα λόγια αυτά σε έναν νέο άνθρωπο, θα τα καταλάβουμε καλύτερα, αν λάβουμε υπόψη την συμπεριφορά του Ζακχαίου, ιδίως αυτό που λέει ότι διδάσκουμε με το παράδειγμά μας, με τη συμπεριφορά μας, με την αγάπη μας, με την πνευματική ζωή, με την πίστη και με την αγνότητα. Αναρωτιέται κανείς αν κάνουμε καλά σήμερα που δεν περιμένουμε τίποτε από όλα αυτά από αυτούς που διδάσκουν τα παιδιά μας.
Μετά τη Γαλλική επανάσταση και το Διαφωτισμό που ξεκίνησε από αυτήν, δεν είναι το ήθος και οι ηθικές αξίες η βάση της μάθησης και της επιστημονικής έρευνας, για να απομακρυνθεί ο άνθρωπος απ΄ το Θεό. Πού οδήγησε τον κόσμο αυτή η ιδέα είναι φανερό σε όλους: ο άνθρωπος απομακρύνθηκε απ΄ τον ανθρωπισμό του. Ο Θεός είναι εκεί όπου είναι. Δεν έχει ανάγκη από τον άνθρωπο, αλλά ο άνθρωπος έχει ανάγκη απ΄ το Θεό.
Ας ελπίσουμε ότι θα υπάρξουν άρχοντες με την ταπείνωση και την αγνότητα του Ζακχαίου, για να μπορέσουν να δουν το πρόσωπο του Ιησού και να συνειδητοποιήσουν πού οδηγούν τον κόσμο
Τα λόγια αυτά με συγκινούν πάντα όταν τα θυμάμαι. Πάντα με συγκινεί η αγάπη του γιού για τον πατέρα. Κάποιος έκανε αυτή τη σύγκριση περιγράφοντας τη χαρά που νιώθει κανείς όταν δέχεται την εκ Θεού φώτιση : Χαίρεσαι σαν να συναντάς τον πατέρα σου στο δρόμο. Με φως, γαλήνη και γλυκύτητα παρομοιάζει ο Πίνδαρος τη φώτιση που δέχεται ο άνθρωπος που πιστεύει και αγαπάει το Θεό.
Φανταστείτε πώς ένιωθε ο Ζακχαίος για να ανεβεί επάνω στη συκουμουριά όταν έμαθε ότι ο Κύριος θα περνούσε από εκεί. «Προσπαθούσε να δει ποιος είναι ο Ιησούς. Δεν μπορούσε όμως εξαιτίας του πλήθους και γιατί ήταν μικρόσωμος. Έτρεξε λοιπόν μπροστά , πριν απ΄ το πλήθος κι ανέβηκε σε μια συκομουριά για να τον δει, γιατί θα περνούσε από εκεί».
Δεν ήταν μόνο η κούραση ενός άρχοντα, όπως ήταν ο Ζακχαίος, που θα μπορούσε να τον εμποδίσει να ανεβεί στο δέντρο. Μπορεί ο Ζακχαίος να ήταν ξεκούραστος, αν και οι άρχοντες όλες τις εποχές είναι επιβαρυμένοι με πολλά και διάφορα καθήκοντα, ώστε να μην νιώθουν τόσο ξεκούραστοι. Το άλλο το εμπόδιο της ματαιοδοξίας και της υπερηφάνειας είναι μεγαλύτερο. Ένας άρχοντας πάνω στο δέντρο! Πάνω στα δέντρα ανεβαίνουν μόνα τα παιδιά κι ο Ζακχαίος για να δει τον Ιησού έκανε σαν ένα παιδί μικρό. Δεν νοιάστηκε τι θα έλεγε ο κόσμος, που θα τον έβλεπε πάνω στο δέντρο. Τόσο μεγάλη χαρά λόγιαζε ότι θα του δώσει η θέα του προσώπου του Ιησού.
Όταν έφτασε ο Ιησούς στο σημείο εκείνο, κοίταξε προς τα πάνω, τον είδε και είπε: «Ζακχαίε, κατέβα γρήγορα, γιατί σήμερα πρέπει να μείνω στο σπίτι σου.» Εκείνος κατέβηκε γρήγορα και τον υποδέχτηκε με χαρά. Περίμενε μόνο να τον δει και τον δέχτηκε στο σπίτι του. Ο Ζακχαίος ούτε μπορούσε να το φανταστεί, γιατί το επάγγελμά του, του αρχιτελώνη, δεν τον έκανε αγαπητό στον κόσμο. «Όλοι όσοι τα είδαν αυτά» γράφει ο Ευαγγελιστής Λουκάς, « διαμαρτύρονταν κι έλεγαν ότι πήγε να μείνει στο σπίτι ενός αμαρτωλού.
Τότε σηκώθηκε ο Ζακχαίος και είπε στον Κύριο: «Κύριε, υπόσχομαι να δώσω τα μισά απ΄ τα υπάρχοντά μου στους φτωχούς και ν’ ανταποδώσω στο τετραπλάσιο όσα έχω πάρει με απάτη». Όχι μόνο δίνει τη μισή περιουσία του, αλλά και ομολογεί ότι διέπραττε απάτες! Δεν νομίζω να υπήρξε ξανά στην ιστορία του ανθρώπου ένας τέτοιος άρχοντας σαν τον Ζακχαίο!
Ο Ιησούς απευθυνόμενος σ΄ αυτόν, είπε: «Σήμερα αυτή η οικογένεια σώθηκε. Γιατί κι αυτός ο τελώνης είναι απόγονος του Αβραάμ. Ο Υιός του Ανθρώπου ήρθε για να αναζητήσει και να σώσει αυτούς που έχουν χάσει το δρόμο τους».
Η ιστορία με το Ζακχαίο, όπως την περιγράφει το Ευαγγέλιο του Λουκά, θα ακουστεί την προσεχή Κυριακή στην εκκλησία. Πριν από το ευαγγελικό ανάγνωσμα στην εκκλησία διαβάζουν τον Απόστολο, που πάντα έχει μια βαθύτερη σχέση με το νόημα της ευαγγελικής περικοπής. Αυτή τη φορά το αποστολικό ανάγνωσμα είναι από την πρώτη επιστολή Αποστόλου Παύλου προς τον Τιμόθεο, στην οποία του γράφει ότι αξίζει να υπομένουμε κόπους και ονειδισμούς , γιατί στηρίξαμε την ελπίδα μας στον αληθινό Θεό, που είναι σωτήρας όλων των ανθρώπων και ιδιαίτερα των πιστών. «Κανείς να μη σε καταφρονεί που είσαι ακόμα νέος» του λέει. «Αντίθετα να γίνεις υπόδειγμα για τους πιστούς, με το λόγο, με τη συμπεριφορά σου, με την αγάπη, με την πνευματική ζωή, με την πίστη, με την αγνότητα».
Τα λόγια αυτά σε έναν νέο άνθρωπο, θα τα καταλάβουμε καλύτερα, αν λάβουμε υπόψη την συμπεριφορά του Ζακχαίου, ιδίως αυτό που λέει ότι διδάσκουμε με το παράδειγμά μας, με τη συμπεριφορά μας, με την αγάπη μας, με την πνευματική ζωή, με την πίστη και με την αγνότητα. Αναρωτιέται κανείς αν κάνουμε καλά σήμερα που δεν περιμένουμε τίποτε από όλα αυτά από αυτούς που διδάσκουν τα παιδιά μας.
Μετά τη Γαλλική επανάσταση και το Διαφωτισμό που ξεκίνησε από αυτήν, δεν είναι το ήθος και οι ηθικές αξίες η βάση της μάθησης και της επιστημονικής έρευνας, για να απομακρυνθεί ο άνθρωπος απ΄ το Θεό. Πού οδήγησε τον κόσμο αυτή η ιδέα είναι φανερό σε όλους: ο άνθρωπος απομακρύνθηκε απ΄ τον ανθρωπισμό του. Ο Θεός είναι εκεί όπου είναι. Δεν έχει ανάγκη από τον άνθρωπο, αλλά ο άνθρωπος έχει ανάγκη απ΄ το Θεό.
Ας ελπίσουμε ότι θα υπάρξουν άρχοντες με την ταπείνωση και την αγνότητα του Ζακχαίου, για να μπορέσουν να δουν το πρόσωπο του Ιησού και να συνειδητοποιήσουν πού οδηγούν τον κόσμο
21.1.09
Μόσχος Λαγκουβάρδος, ΣΤΗΝ ΑΓΡΙΑ ΦΥΣΗ
Στην άγρια φύση, στα βάθη της Αλάσκα, κατέφυγε ο Κρίστοφερ Μακάντλες, ένας Αμερικανός νέος 23 ετων, όταν έμαθε ότι ο πατέρας του είχε και άλλη οικογένεια και παιδιά σε άλλη πόλη. Άλλαξε το όνομά του και πήρε το ψευδώνυμο «Αλεξάντερ Σούπερτραμπ», πέταξε το πτυχίο του, εγκατέλειψε το αυτοκίνητό του, έκαψε τα χρήματά του και ακολουθώντας το παράδειγμα του Αμερικανού φιλοσόφου Ντέϊβιντ Χένρι Θορώ , πήγε να ζήσει μόνος του στην άγρια φύση «για να σκοτώσει τον ψεύτικο εαυτό», είπε. Τέσσερις μήνες αργότερα βρήκαν το πτώμα του κάτι ελαφοκυνηγοί. Αυτά ήταν τα τελευταία λόγια που έγραψε στο ημερολόγιό του. «Αντίο. Ο Θεός να σας ευλογεί. Κρίστοφερ Μακάντλες»
Ο τραγικός αυτός νέος κατάλαβε ( κρίμα τόσο αργά, όταν δεν του έμεινε πια δύναμη να ζήσει) , ότι αν θέλουμε να ζούμε αληθινά, πρέπει να λέμε τα πράγματα με το όνομά τους. Λίγο πριν πεθάνει πέταξε το ψευδώνυμό του « Αλεξάντερ Σουπερτράμπ», σαν να έλεγε «τελείωσαν τα ψέματα» και χάραξε τις τελευταίες γραμμές στο ημερολόγιό του υπογράφοντας με το αληθινό του όνομα: "Κρίστοφερ Μακάντλες".
Το παράδειγμα του Κρίστοφερ ανέφερα μεταξύ άλλων στην απάντησή μου σε κάποιον νεαρό αναγνώστη, την οποία παραθέτω εδώ, σχετικά με τη συνήθεια των νέων με τα ψευδώνυμα στους ηλεκτρονικούς υπολογιστές. Γράφω στον νεαρό αναγνώστη:
Θα σου πω κάτι πολύ φιλικά: Το βρίσκεις ωραίο να σου μιλώ ή να σου γράφω με το όνομά μου και να μην ξέρω ποιο είναι το δικό σου;
Εγώ δεν το βρίσκω ωραίο για μένα και ποτέ δεν το έχω κάνει. Σε μια σχολική μου φωτογραφία όπου είμαστε όλα τα παιδιά της τάξης, εξήντα περίπου, είναι όλοι ντυμένοι με εθνικές ενδυμασίες εκτός από μένα, που δεν θέλησα να φορέσω άλλα ρούχα από αυτά που φορούσα πάντα. Πάντα οι μάσκες και το κρύψιμο του προσώπου και της υπόστασης του άλλου με φόβιζε.
Στη Λάρισα πριν μερικά χρόνια μπήκε κάποιος μασκοφόρος σε μια καφετέρια στην πλατεία Ταχυδρομείου, σκότωσε κάποιον νέο, που έπινε τον καφέ του εκεί και έφυγε με την ησυχία του, σαν να μην συνέβη τίποτα. Θα έκανε το ίδιο , αν δεν κρυβόταν κάτω απ΄ τη μάσκα;
Η μάσκα και το κρύψιμο γενικά δεν βοηθάει στην επικοινωνία και εμείς αγαπάμε την επικοινωνία. Ακόμα δεν γίναμε σαν τους ξένους . Δε χανόμαστε πίσω από μια εφημερίδα μ΄ ένα μπουκάλι μπύρα μπροστά μας. Εμείς επικοινωνούμε ακόμα και με τη σιωπή.
Τώρα όμως οι δρόμοι με τα κινητά και τα σκούρα γυαλιά έγιναν πιο έρημοι από ποτέ και πιο επικίνδυνοι. Δεν βλέπεις πια τα ωραία μάταια των γυναικών και δεν επικοινωνεί η μια ψυχή με την άλλη. Καθένας ανήκει στον κόσμο του. Και ποιος είναι αυτός ο κόσμος; Απογοητευτικός: Είναι η δουλειά, το διάφορο, η ανάγκη. Τίποτα δε γίνεται χωρίς να περιμένεις πληρωμή. Όλα γίνονται είτε γιατί περιμένουμε πληρωμή ή γιατί φοβούμαστε. Δεν είναι αυτό δουλεία; Τα αισθήματα της αγάπης και της φιλίας είναι ανύπαρκτα. Αυτός είναι ο κόσμος για χάρη του οποίου κρύβονται οι νέοι μας πίσω από τα ψευδώνυμα, πίσω από τα μαύρα γυαλιά και τα κινητά;
Μα έτσι γίνονταν και με τους δούλους, που τους φορούσαν κι ένα χαλκά στη μύτη κι όλη τους η ζωή ήταν στα κτήματα. Εκεί γεννιούνταν, μεγάλωναν, δούλευαν και πέθαιναν. Δεν υπήρχε προσωπικός (ζωτικός) χώρος και προσωπική ζωή πουθενά, όπως δεν υπάρχει και τώρα με το κινητό, που επεξέτεινε το χώρο της εργασίας παντού, ακόμα και στο δρόμο και στο γεύμα και στη γιορτή. Οι δούλοι ανήκαν στη γη και οι ιδιοκτήτες τους πουλούσαν μαζί με τη γη. Όλα συνέβαιναν εκεί. Γεννιούνταν, μεγάλωναν, δούλευαν και πέθαιναν.
Θα επιστρέψει ο άνθρωπος στην αγριότητα; Είναι αυτό το τέλος του πολιτισμού;
Ο τραγικός αυτός νέος κατάλαβε ( κρίμα τόσο αργά, όταν δεν του έμεινε πια δύναμη να ζήσει) , ότι αν θέλουμε να ζούμε αληθινά, πρέπει να λέμε τα πράγματα με το όνομά τους. Λίγο πριν πεθάνει πέταξε το ψευδώνυμό του « Αλεξάντερ Σουπερτράμπ», σαν να έλεγε «τελείωσαν τα ψέματα» και χάραξε τις τελευταίες γραμμές στο ημερολόγιό του υπογράφοντας με το αληθινό του όνομα: "Κρίστοφερ Μακάντλες".
Το παράδειγμα του Κρίστοφερ ανέφερα μεταξύ άλλων στην απάντησή μου σε κάποιον νεαρό αναγνώστη, την οποία παραθέτω εδώ, σχετικά με τη συνήθεια των νέων με τα ψευδώνυμα στους ηλεκτρονικούς υπολογιστές. Γράφω στον νεαρό αναγνώστη:
Θα σου πω κάτι πολύ φιλικά: Το βρίσκεις ωραίο να σου μιλώ ή να σου γράφω με το όνομά μου και να μην ξέρω ποιο είναι το δικό σου;
Εγώ δεν το βρίσκω ωραίο για μένα και ποτέ δεν το έχω κάνει. Σε μια σχολική μου φωτογραφία όπου είμαστε όλα τα παιδιά της τάξης, εξήντα περίπου, είναι όλοι ντυμένοι με εθνικές ενδυμασίες εκτός από μένα, που δεν θέλησα να φορέσω άλλα ρούχα από αυτά που φορούσα πάντα. Πάντα οι μάσκες και το κρύψιμο του προσώπου και της υπόστασης του άλλου με φόβιζε.
Στη Λάρισα πριν μερικά χρόνια μπήκε κάποιος μασκοφόρος σε μια καφετέρια στην πλατεία Ταχυδρομείου, σκότωσε κάποιον νέο, που έπινε τον καφέ του εκεί και έφυγε με την ησυχία του, σαν να μην συνέβη τίποτα. Θα έκανε το ίδιο , αν δεν κρυβόταν κάτω απ΄ τη μάσκα;
Η μάσκα και το κρύψιμο γενικά δεν βοηθάει στην επικοινωνία και εμείς αγαπάμε την επικοινωνία. Ακόμα δεν γίναμε σαν τους ξένους . Δε χανόμαστε πίσω από μια εφημερίδα μ΄ ένα μπουκάλι μπύρα μπροστά μας. Εμείς επικοινωνούμε ακόμα και με τη σιωπή.
Τώρα όμως οι δρόμοι με τα κινητά και τα σκούρα γυαλιά έγιναν πιο έρημοι από ποτέ και πιο επικίνδυνοι. Δεν βλέπεις πια τα ωραία μάταια των γυναικών και δεν επικοινωνεί η μια ψυχή με την άλλη. Καθένας ανήκει στον κόσμο του. Και ποιος είναι αυτός ο κόσμος; Απογοητευτικός: Είναι η δουλειά, το διάφορο, η ανάγκη. Τίποτα δε γίνεται χωρίς να περιμένεις πληρωμή. Όλα γίνονται είτε γιατί περιμένουμε πληρωμή ή γιατί φοβούμαστε. Δεν είναι αυτό δουλεία; Τα αισθήματα της αγάπης και της φιλίας είναι ανύπαρκτα. Αυτός είναι ο κόσμος για χάρη του οποίου κρύβονται οι νέοι μας πίσω από τα ψευδώνυμα, πίσω από τα μαύρα γυαλιά και τα κινητά;
Μα έτσι γίνονταν και με τους δούλους, που τους φορούσαν κι ένα χαλκά στη μύτη κι όλη τους η ζωή ήταν στα κτήματα. Εκεί γεννιούνταν, μεγάλωναν, δούλευαν και πέθαιναν. Δεν υπήρχε προσωπικός (ζωτικός) χώρος και προσωπική ζωή πουθενά, όπως δεν υπάρχει και τώρα με το κινητό, που επεξέτεινε το χώρο της εργασίας παντού, ακόμα και στο δρόμο και στο γεύμα και στη γιορτή. Οι δούλοι ανήκαν στη γη και οι ιδιοκτήτες τους πουλούσαν μαζί με τη γη. Όλα συνέβαιναν εκεί. Γεννιούνταν, μεγάλωναν, δούλευαν και πέθαιναν.
Θα επιστρέψει ο άνθρωπος στην αγριότητα; Είναι αυτό το τέλος του πολιτισμού;
20.1.09
Μόσχος Λαγκουβάρδος, Η έννοια του ψευδώνυμου
Η έννοια του ψευδώνυμου
«Ούτιν με κικλήσκουσιν» (Με λένε κανέναν)
Ομήρου Οδύσσεια
Τι σημαίνουν τα ψευδώνυμα; Πότε και γιατί τα χρησιμοποιούμε; Ποιους και γιατί ενοχλεί το όνομα; Τα ερωτήματα αυτά πρέπει να ενδιαφέρουν όλους μας, γιατί όλους μας ενδιαφέρει η ελευθερία και πολύ περισσότερο τους διανοουμένους οι οποίοι αναζητούν τις βαθύτερες αιτίες των πραγμάτων και δεν ικανοποιούνται με τις προφανείς «αλήθειες». Δυστυχώς μεγάλο μέρος της σύγχρονης διανόησης ικανοποιείται με τις προφανείς «αλήθειες» για να είναι μέσα στα πράγματα, που σημαίνει ότι αυτό που προέχει είναι η πρακτική χρησιμότητα και η ωφέλεια και όχι η αλήθεια.
Ο Οδυσσέας υπήρξε ο πρώτος άνθρωπος στην ιστορία του κόσμου που χρησιμοποίησε ψευδώνυμο , όταν έχασε την ελευθερία του. Ο Οδυσσέας γνώριζε ότι το όνομα είναι ουσιαστικό στοιχείο της προσωπικής ελευθερίας . Αυτός που καταλύει την ελευθερία καταργεί και το όνομα του προσώπου. Παράδειγμα οι Ναζί που αντικατάστησαν τα ονόματα των Εβραίων στα στρατόπεδα συγκεντρώσεως με αριθμούς.
Κάποτε διαμαρτυρήθηκα σε κάποιο πολυκατάστημα, όταν άκουσα από τα μεγάφωνα να καλείται κάποιος εργαζόμενος με αριθμό, αντί με το όνομά του. «Παρακαλείται» έλεγε η ανακοίνωση «το πενήντα, το πενήντα, να προσέλθει στην υποδοχή». «Δεν είναι ωραίο», τους είπα, «να δίνετε αριθμούς στους υπαλλήλους σας και να καταργείτε τα ονόματά τους, στο χώρο της εργασίας τους». Ή δεν κατάλαβαν τι τους είπα ή αγνόησαν εντελώς τα λόγια μου.
Οι Έλληνες στη μέγιστη πλειονότητά τους κατέθεσαν, πριν μερικά χρόνια , υπεύθυνα την προσωπική τους μαρτυρία , ότι τα στοιχεία της ταυτότητας ενός προσώπου δεν είναι μόνο αυτά που μετρούνται και ζυγίζονται, όπως είναι το βάρος και το ύψος κλπ., αλλά είναι και τα πνευματικά του στοιχεία, όπως είναι το θρήσκευμά του. Οι άνθρωποι έχουν όνομα και δεν καλούνται με αριθμούς, εκτός αν καταργηθεί η ελευθερία τους και εξομοιωθούν με τα ζώα. «Παρεσυνεβλήθησαν τοις κτήνοις τοις ανοήτοις», λέει η Γραφή. Έγιναν δηλαδή οι άνθρωποι όμοιοι με τα κτήνη.
Το όνομα λοιπόν, ως πνευματικό στοιχείο της ταυτότητας του προσώπου έχει αξία μόνο σε κατάσταση ελευθερίας και σε εποχή πολιτισμού. Όταν η ελευθερία και ο πολιτισμός δεν υπάρχουν δεν έχει αξία το όνομα. Όσοι μάχονται την ελευθερία και τον πολιτισμό εναντιώνονται και στα πνευματικά στοιχεία της ταυτότητας του προσώπου, όπως είναι το όνομα , το θρήσκευμα κ.α.
Ρώτησα κάποτε έναν ξένο ποδηλάτη από κάποιο κράτος του πρώην υπαρκτού σοσιαλισμού, ποια είναι η πατρίδα του και ενώ ήταν λαλίστατος σε όλα τα άλλα, κοκκίνησαν τα μάτια του απ΄το θυμό του γιατί δεν ήθελε να πει τον τόπο του, από που είναι.
Μα τι τους έκαναν αυτούς τους ανθρώπους; Δεν είχε πατρίδα , δεν είχε παιδικά χρόνια, παιχνίδια, τραγούδια, φίλους; Δεν ήθελε να ξέρει τον τόπο του;
Ακόμα και τα ζώα έχουν φωλιές. Ακόμα και τα φυτά και τα δέντρα και οι καρποί της γης έχουν τα χαρακτηριστικά του τόπου και του χρόνου, όπου γεννήθηκαν και μεγάλωσαν.
Πάντως τώρα στην Αμερική το μόνο που ενδιαφέρει τους νέους είναι να βρούνε δουλειά. Όταν Αμερικανός φίλος είδε ένα ωραίο ελληνικό βιβλίο, είπε: « Χμ. Θα βγάλει πολλά χρήματα ο συγγραφέας του». Μόνο η χρησιμότητα έχει αξία; Ο άνθρωπος δεν αξίζει ως άνθρωπος;
«Ούτιν με κικλήσκουσιν» (Με λένε κανέναν)
Ομήρου Οδύσσεια
Τι σημαίνουν τα ψευδώνυμα; Πότε και γιατί τα χρησιμοποιούμε; Ποιους και γιατί ενοχλεί το όνομα; Τα ερωτήματα αυτά πρέπει να ενδιαφέρουν όλους μας, γιατί όλους μας ενδιαφέρει η ελευθερία και πολύ περισσότερο τους διανοουμένους οι οποίοι αναζητούν τις βαθύτερες αιτίες των πραγμάτων και δεν ικανοποιούνται με τις προφανείς «αλήθειες». Δυστυχώς μεγάλο μέρος της σύγχρονης διανόησης ικανοποιείται με τις προφανείς «αλήθειες» για να είναι μέσα στα πράγματα, που σημαίνει ότι αυτό που προέχει είναι η πρακτική χρησιμότητα και η ωφέλεια και όχι η αλήθεια.
Ο Οδυσσέας υπήρξε ο πρώτος άνθρωπος στην ιστορία του κόσμου που χρησιμοποίησε ψευδώνυμο , όταν έχασε την ελευθερία του. Ο Οδυσσέας γνώριζε ότι το όνομα είναι ουσιαστικό στοιχείο της προσωπικής ελευθερίας . Αυτός που καταλύει την ελευθερία καταργεί και το όνομα του προσώπου. Παράδειγμα οι Ναζί που αντικατάστησαν τα ονόματα των Εβραίων στα στρατόπεδα συγκεντρώσεως με αριθμούς.
Κάποτε διαμαρτυρήθηκα σε κάποιο πολυκατάστημα, όταν άκουσα από τα μεγάφωνα να καλείται κάποιος εργαζόμενος με αριθμό, αντί με το όνομά του. «Παρακαλείται» έλεγε η ανακοίνωση «το πενήντα, το πενήντα, να προσέλθει στην υποδοχή». «Δεν είναι ωραίο», τους είπα, «να δίνετε αριθμούς στους υπαλλήλους σας και να καταργείτε τα ονόματά τους, στο χώρο της εργασίας τους». Ή δεν κατάλαβαν τι τους είπα ή αγνόησαν εντελώς τα λόγια μου.
Οι Έλληνες στη μέγιστη πλειονότητά τους κατέθεσαν, πριν μερικά χρόνια , υπεύθυνα την προσωπική τους μαρτυρία , ότι τα στοιχεία της ταυτότητας ενός προσώπου δεν είναι μόνο αυτά που μετρούνται και ζυγίζονται, όπως είναι το βάρος και το ύψος κλπ., αλλά είναι και τα πνευματικά του στοιχεία, όπως είναι το θρήσκευμά του. Οι άνθρωποι έχουν όνομα και δεν καλούνται με αριθμούς, εκτός αν καταργηθεί η ελευθερία τους και εξομοιωθούν με τα ζώα. «Παρεσυνεβλήθησαν τοις κτήνοις τοις ανοήτοις», λέει η Γραφή. Έγιναν δηλαδή οι άνθρωποι όμοιοι με τα κτήνη.
Το όνομα λοιπόν, ως πνευματικό στοιχείο της ταυτότητας του προσώπου έχει αξία μόνο σε κατάσταση ελευθερίας και σε εποχή πολιτισμού. Όταν η ελευθερία και ο πολιτισμός δεν υπάρχουν δεν έχει αξία το όνομα. Όσοι μάχονται την ελευθερία και τον πολιτισμό εναντιώνονται και στα πνευματικά στοιχεία της ταυτότητας του προσώπου, όπως είναι το όνομα , το θρήσκευμα κ.α.
Ρώτησα κάποτε έναν ξένο ποδηλάτη από κάποιο κράτος του πρώην υπαρκτού σοσιαλισμού, ποια είναι η πατρίδα του και ενώ ήταν λαλίστατος σε όλα τα άλλα, κοκκίνησαν τα μάτια του απ΄το θυμό του γιατί δεν ήθελε να πει τον τόπο του, από που είναι.
Μα τι τους έκαναν αυτούς τους ανθρώπους; Δεν είχε πατρίδα , δεν είχε παιδικά χρόνια, παιχνίδια, τραγούδια, φίλους; Δεν ήθελε να ξέρει τον τόπο του;
Ακόμα και τα ζώα έχουν φωλιές. Ακόμα και τα φυτά και τα δέντρα και οι καρποί της γης έχουν τα χαρακτηριστικά του τόπου και του χρόνου, όπου γεννήθηκαν και μεγάλωσαν.
Πάντως τώρα στην Αμερική το μόνο που ενδιαφέρει τους νέους είναι να βρούνε δουλειά. Όταν Αμερικανός φίλος είδε ένα ωραίο ελληνικό βιβλίο, είπε: « Χμ. Θα βγάλει πολλά χρήματα ο συγγραφέας του». Μόνο η χρησιμότητα έχει αξία; Ο άνθρωπος δεν αξίζει ως άνθρωπος;
19.1.09
Μόσχος Λαγκουβάρδος, Μια απάντηση
Ο τραγικός αυτός νέος κατάλαβε ( κρίμα τόσο αργά, όταν πια δεν είχε δυνάμεις να ζήσει), ότι αν θέλουμε να ζούμε αληθινά, πρέπει να λέμε τα πράγματα με το όνομά τους.Λίγο πριν πεθάνει πέταξε το ψευδώνυμο "Alexander" και έγραψε τα στερνά του λόγια προς τους άλλους: "Αντίο, ο Θεός να σας ευλογεί" με το αληθινό του όνομα, "Κρίστοφερ".
Θα σου πω κάτι πολύ φιλικά, όπως φιλική είναι απ΄ την αρχή όλη αυτή η συζήτηση:Το βρίσκεις ωραίο να σου μιλώ ή να σου γράφω με το όνομά μου και να μην ξέρω ποιο είναι το δικό σου;
Εγώ δεν το βρίσκω ωραίο για μένα και ποτέ δεν το έχω κάνει. Σε μια σχολική μου φωτογραφία όπου είμαστε όλα τα παιδιά της τάξης, εξήντα περίπου, είναι όλοι ντυμένοι με εθνικές ενδυμασίες εκτός από μένα, που δεν θέλησα να φορέσω άλλα ρούχα από αυτά που φορούσα πάντα. Πάντα οι μάσκες και το κρύψιμο του προσώπου και της υπόστασης του άλλου με φόβιζε. Στη Λάρισα πριν μερικά χρόνια μπήκε κάποιος μασκοφόρος σε μια καφετέρια στην πλατεία Ταχυδρομείου, σκότωσε κάποιον νέο, που έπινε τον καφέ του εκεί και έφυγε με την ησυχία του, σαν να μην συνέβη τίποτα. Θα έκανε το ίδιο , αν δεν κρυβόταν κάτω απ΄ τη μάσκα;
Το κρύψιμο της αληθινής ταυτότητας του προσώπου εκτός των άλλων, δεν βοηθάει στην επικοινωνία και εμείς αγαπάμε την επικοινωνία. Ακόμα δεν γίναμε σαν τους ξένους που χανόνται πίσω απ΄ την εφημερίδα τους μ΄ ένα μπουκάλι μπύρα μπροστά τους. "Εμείς στο καφέ επικοινωνούμε ακόμα και με τη σιωπή.
Ήρθε κάποτε ένας ξένος σ΄ ένα καφέ όπου καθόμουν στη άκρη στον τοίχο, ώστε να βλέπω και να με βλέπει ο σερβιτόρος που έστεκε απέναντί μου, πίσω απ΄ το μπαρ. Το καφέ ήταν εντελώς άδειο. Ο ξένος ήρθε και κάθησε στο τραπέζι που ήταν μπροστά μου με γυρισμένες τις πλάτες προς εμένα. Δεν πίστευα στα μάτια μου. Ο άνθρωπος δεν ήθελε καμιά επικοινωνία μαζί μου. Κανένας Έλληνας δεν θα το έκανε αυτό ποτέ. Πρώτα πρώτα το γύρισμα της πλάτης στον άλλο είναι ένδειξη υποταγής. Αν γυρίσεις την πλάτη σου σ΄ένα σκύλο και σκύψεις λίγο θα καταλάβει ότι παίρνεις παθητική στάση. Έτσι κάνουν μεταξύ τουςοι σκύλοι. Και τα άλλα ζώα το ιδιο κάνουν.
Στη δική μας παράδοση, στα χωριά μας , οί απλοί άνθρωποι, το πρώτο που έλεγαν ήταν το όνομά τους, ύστερα από που είναι, τι δουλειά κάνουν, ποιους κοινούς γνωστούς έχουν κλπ όλα αυτά με την βαθύτερη απαντοχή της άμεσης επαφής, αντί των παιχνιδιών της υποκρισίας, αυτών που δεν πιστεύουν στην ειλικρινή επικοινωνία, που θεωρούν την κοινωνία σύμβαση και την επαφή ανειλικρινής (τυπική, συμβατική) την δε αγάπη ανέφικτη.
Ρώτησα κάποτε έναν ξένο ποδηλάτη από κάποιο κράτος του υπαρκτού σοσιαλισμού, ποια είναι η πατρίδα του και ενώ ήταν λαλίστατος σε όλα τα άλλα, κοκκίνησαν τα μάτια του απ΄το θυμό του γιατί δεν ήθελε να πει τον τόπο του, από που είναι.
Μα τι τους έκαναν αυτούς τους ανθρώπους;
Δεν είχε πατρίδα , δεν είχε παιδικά χρόνια, παιχνίδια, τραγούδια, φίλους;
Στην Αμερική σήμερα το μπόνο που ενδιαφέρει τους νέους είναι να βρούνε δουλειά. Τί κρίμα!
Μόνο η εργασία καιη χρησιμότητα έχουν αξία; Δεν αξίζει ο άνθρωπος ως άνθρωπος; Τώρα που ο τεχνικός πολιτισμός τείνει να καταστήσει άχρηση την εργασία.
Κρύψιμο είναι και τα σκούρα γιαλια που είναι της μόδας. Κρύβουν ό,τι πιο εκφραστικό έχει ο άνθρωπος, τα μάτια του., Πϊστεψέ με, ότι οι δρόμοι με τα κινητά και τα σκούρα γιαλιά έγιναν πιο έρημοι από ποτέ και πιο επικίνδυνοι. Δεν βλέπεις πια τα ωραία μάταια των γυναικών και δεν επικοινωνεί η μια ψυχή με την άλλη. Καθένας στο δρόμο, ανήκει στον κόσμο του. Και ποιος είναι αυτός ο κόσμος; Απογοητευτικός.Έίναι η δουλειά, το διάφορο, η ανάγκη, η αντιπαροχή...Τίποτα δε γίνεται χωρίς να περιμένεις πληρωμή.
ΔΕν είναι αυτό δουλέία;Όλα γίνονται είτε γιατί περιμένουμε πληρωμή ή γιατί φοβούμαστε. Τα αισθήματα της αγάπης και της φιλίας είναι ανύπαρκτα. Αυτός είναι ο κόσμος για χάρη του οποίου χρησιμοποιούμε τα μαύρα γιαλιά της ανωνυμίας και τα κινητά που μεγάλωσαν το χώρο της σκλαβιάς, ώστε να περιέχουν όλες τις εκδηλώσεις των δούλων, όπως γινόταν στην δουλοπαροικία,στην οποία οι άνθρωποι ανήκαν στη γη και οι ιδιοκτήτες τους πουλούσαν μαζί με τα χωράφια. Όλα συνέβαιναν εκεί. ΣΤη γη γεννιούνταν, μεγάλωναν, δούλευαν, και πέθαιναν.
Θα σου πω κάτι πολύ φιλικά, όπως φιλική είναι απ΄ την αρχή όλη αυτή η συζήτηση:Το βρίσκεις ωραίο να σου μιλώ ή να σου γράφω με το όνομά μου και να μην ξέρω ποιο είναι το δικό σου;
Εγώ δεν το βρίσκω ωραίο για μένα και ποτέ δεν το έχω κάνει. Σε μια σχολική μου φωτογραφία όπου είμαστε όλα τα παιδιά της τάξης, εξήντα περίπου, είναι όλοι ντυμένοι με εθνικές ενδυμασίες εκτός από μένα, που δεν θέλησα να φορέσω άλλα ρούχα από αυτά που φορούσα πάντα. Πάντα οι μάσκες και το κρύψιμο του προσώπου και της υπόστασης του άλλου με φόβιζε. Στη Λάρισα πριν μερικά χρόνια μπήκε κάποιος μασκοφόρος σε μια καφετέρια στην πλατεία Ταχυδρομείου, σκότωσε κάποιον νέο, που έπινε τον καφέ του εκεί και έφυγε με την ησυχία του, σαν να μην συνέβη τίποτα. Θα έκανε το ίδιο , αν δεν κρυβόταν κάτω απ΄ τη μάσκα;
Το κρύψιμο της αληθινής ταυτότητας του προσώπου εκτός των άλλων, δεν βοηθάει στην επικοινωνία και εμείς αγαπάμε την επικοινωνία. Ακόμα δεν γίναμε σαν τους ξένους που χανόνται πίσω απ΄ την εφημερίδα τους μ΄ ένα μπουκάλι μπύρα μπροστά τους. "Εμείς στο καφέ επικοινωνούμε ακόμα και με τη σιωπή.
Ήρθε κάποτε ένας ξένος σ΄ ένα καφέ όπου καθόμουν στη άκρη στον τοίχο, ώστε να βλέπω και να με βλέπει ο σερβιτόρος που έστεκε απέναντί μου, πίσω απ΄ το μπαρ. Το καφέ ήταν εντελώς άδειο. Ο ξένος ήρθε και κάθησε στο τραπέζι που ήταν μπροστά μου με γυρισμένες τις πλάτες προς εμένα. Δεν πίστευα στα μάτια μου. Ο άνθρωπος δεν ήθελε καμιά επικοινωνία μαζί μου. Κανένας Έλληνας δεν θα το έκανε αυτό ποτέ. Πρώτα πρώτα το γύρισμα της πλάτης στον άλλο είναι ένδειξη υποταγής. Αν γυρίσεις την πλάτη σου σ΄ένα σκύλο και σκύψεις λίγο θα καταλάβει ότι παίρνεις παθητική στάση. Έτσι κάνουν μεταξύ τουςοι σκύλοι. Και τα άλλα ζώα το ιδιο κάνουν.
Στη δική μας παράδοση, στα χωριά μας , οί απλοί άνθρωποι, το πρώτο που έλεγαν ήταν το όνομά τους, ύστερα από που είναι, τι δουλειά κάνουν, ποιους κοινούς γνωστούς έχουν κλπ όλα αυτά με την βαθύτερη απαντοχή της άμεσης επαφής, αντί των παιχνιδιών της υποκρισίας, αυτών που δεν πιστεύουν στην ειλικρινή επικοινωνία, που θεωρούν την κοινωνία σύμβαση και την επαφή ανειλικρινής (τυπική, συμβατική) την δε αγάπη ανέφικτη.
Ρώτησα κάποτε έναν ξένο ποδηλάτη από κάποιο κράτος του υπαρκτού σοσιαλισμού, ποια είναι η πατρίδα του και ενώ ήταν λαλίστατος σε όλα τα άλλα, κοκκίνησαν τα μάτια του απ΄το θυμό του γιατί δεν ήθελε να πει τον τόπο του, από που είναι.
Μα τι τους έκαναν αυτούς τους ανθρώπους;
Δεν είχε πατρίδα , δεν είχε παιδικά χρόνια, παιχνίδια, τραγούδια, φίλους;
Στην Αμερική σήμερα το μπόνο που ενδιαφέρει τους νέους είναι να βρούνε δουλειά. Τί κρίμα!
Μόνο η εργασία καιη χρησιμότητα έχουν αξία; Δεν αξίζει ο άνθρωπος ως άνθρωπος; Τώρα που ο τεχνικός πολιτισμός τείνει να καταστήσει άχρηση την εργασία.
Κρύψιμο είναι και τα σκούρα γιαλια που είναι της μόδας. Κρύβουν ό,τι πιο εκφραστικό έχει ο άνθρωπος, τα μάτια του., Πϊστεψέ με, ότι οι δρόμοι με τα κινητά και τα σκούρα γιαλιά έγιναν πιο έρημοι από ποτέ και πιο επικίνδυνοι. Δεν βλέπεις πια τα ωραία μάταια των γυναικών και δεν επικοινωνεί η μια ψυχή με την άλλη. Καθένας στο δρόμο, ανήκει στον κόσμο του. Και ποιος είναι αυτός ο κόσμος; Απογοητευτικός.Έίναι η δουλειά, το διάφορο, η ανάγκη, η αντιπαροχή...Τίποτα δε γίνεται χωρίς να περιμένεις πληρωμή.
ΔΕν είναι αυτό δουλέία;Όλα γίνονται είτε γιατί περιμένουμε πληρωμή ή γιατί φοβούμαστε. Τα αισθήματα της αγάπης και της φιλίας είναι ανύπαρκτα. Αυτός είναι ο κόσμος για χάρη του οποίου χρησιμοποιούμε τα μαύρα γιαλιά της ανωνυμίας και τα κινητά που μεγάλωσαν το χώρο της σκλαβιάς, ώστε να περιέχουν όλες τις εκδηλώσεις των δούλων, όπως γινόταν στην δουλοπαροικία,στην οποία οι άνθρωποι ανήκαν στη γη και οι ιδιοκτήτες τους πουλούσαν μαζί με τα χωράφια. Όλα συνέβαιναν εκεί. ΣΤη γη γεννιούνταν, μεγάλωναν, δούλευαν, και πέθαιναν.
Μόσχος Λαγκουβάρδος, Θα είναι ο μελλοντικός δικτάτορας αιώνιος;
Θα είναι η μελλοντική δικτατορία αιώνια ,επειδή η δύναμη του μελλοντικού δικτάτορα θα είναι ανεξάντλητη; Θα συνηθίσουν τόσο πολύ τη στέρηση των ελευθεριών τους οι πολίτες , ώστε κανείς δεν θα παίρνει είδηση ότι στερήθηκε την ελευθερία του και ζει σε καθεστώς δουλείας; Οι πολίτες όχι μόνο δεν θα βλέπουν τη δουλεία, αλλά θα τη θεωρούν και ως μια κατάκτηση την οποία πέτυχαν με τους κοινωνικούς αγώνες τους;
Κάποιοι συγγραφείς υποστηρίζουν ότι η νέα δικτατορία άρχισε κιόλας. Δείτε πως συνηθίζουμε τη μια μετά την άλλη απανθρωπία, τους σκοτωμούς αμάχων, τις καταστροφές αθώων πολιτών, την αυθαιρεσία αυτών που κατέχουν οποιαδήποτε θέση που τους παρέχει κάποια δύναμη (πολιτική, κομματική, συνδικαλιστική, κοινωνική κλπ.)Η νέα δικτατορία άρχισε ήδη και θα είναι αιώνια, γιατί "η δουλεία δεν έχει κέρατα" και κανείς δεν θα έχει τη διακριτική ικανότητα να αντιληφθεί ότι ζει σε καθεστώς ανελεύθερο, δικτατορικό (δικτατορία ενός κόμματος, μιας εξουσίας π.χ. της εκτελεστικής,ενός προσώπου π.χ. του πρωθυπουργού, μιας οργάνωσης κλπ.).
Το χειρότερο λοιπόν με τη δουλεία στην εποχή μας είναι ο εθισμός της. Την εθίζει ο οργανισμός μας σαν τα σκληρά ναρκωτικά και δεν μπορεί με τίποτα να απαλλαγεί από αυτήν γιατί δεν φαίνεται . Γινόμαστε παθητικοί και συνηθίζουμε στη δουλεία. Παράδειγμα οι αρχαίοι Ισραηλίτες: Μίσησαν το Μωυσή, που τους έβγαλε απ΄ την δουλεία της Αιγύπτου και μόνο με την επέμβαση του Θεού σώθηκαν απ΄ την αιώνια δουλεία τους, γιατί μετά την Αίγυπτο έπεσαν στη δουλεία της ειδωλολατρίας (Χρυσός Μόσχος). Στην πορεία στη έρημο δυσανασχετούσαν με τις δυσκολίες που συνάντησαν με την ελευθερία, που την είχαν ξεμάθει:«Καλά είμαστε εκεί. Είχαμε όλα τα καλά. Τρώγαμε και πίναμε. Εσύ φταις, Μωυσή, που μας έβγαλες απ΄ την Αίγυπτο».
Οι δούλοι εθίζουν στη δουλεία και την αγαπούν. «Ταϊστε μας κι αφήστε μας δούλους», αυτή είναι η επιθυμία τους. Ακόμα και το οποιοδήποτε Άουσβιτς και Νταχάου με τον εθισμό γίνεται καλό ή τουλάχιστον υποφερτό.
Πόσοι δεν βρίσκουν υποφερτή ,αν όχι καλή τη ζωή τους στην κόλαση μιας σύγχρονης πόλης; Οι πιο πολλοί. Σχεδόν κανένας δεν φεύγει ακόμα κι όταν μπορεί. Ιδίως οι γυναίκες . Δεν φεύγει κανείς γιατί έχουν συνηθίσει τη ζωή αυτή. «Ταϊστε μας κι αφήστε μας να ζούμε στη σύγχρονη πόλη, να πάμε και να ερχόμαστε στους πληκτικούς δρόμους σαν τους φυλακισμένους στο προαύλιό τους, την ώρα του περιπάτου».
Συνηθίζει ο δούλος και στο τέλος περνάει καλά. Το ίδιο δε γίνεται και με το γάμο, όταν οι σύζυγοι με τον εγωισμό τους και το πείσμα τους τον μετατρέπουν σε δουλεία; Αυτό δεν είχε στο νου του ο Νϊκος Καζαντζάκης, – άδικα για μένα- όταν έλεγε «παντρέψου για να ζήσεις σαν δούλος και να πεθάνεις σαν άνθρωπος».
Άλλωστε από τότε που ούτε και η ευτυχισμένη και πλούσια οικογένεια περιθάλπει τα μέλη της και όλες οι οικογένειες πλούσιες και φτωχές εμπιστεύονται τους ασθενείς τους σε ξένες γυναίκες ( φτωχές μετανάστριες) ή τους στέλνουν στο νοσοκομείο ή στο γηροκομείο, ούτε σαν άνθρωπος πεθαίνει κανείς.
Που είναι ο άνθρωπος , σωληνωμένος και καλωδιωμένος, μόνος ανάμεσα σε ξένους, που αύριο ούτε τη γλώσσα του θα μιλούν στην «πολυπολιτισμική» κοινωνία που την επιλέξαμε οι ίδιοι και παθητικά τη συνηθίζουμε μέρα με τη μέρα; Μήπως δεν συνηθίσαμε να ζούμε δίχως δέντρα, δίχως ουρανό, δίχως ειρήνη και φιλία, αλλά με το μίσος και τη βία;
Ποιος δαίμονας με το αβυσσαλέο μίσος του για τον άνθρωπο άλλαξε έτσι τη ζωή; Ο ίδιος που επινόησε το στοίβαγμα της κατοικίας τη μια επάνω στην άλλη και την οικογένεια με ένα παιδί και ένα σκύλο. Θα είναι η μελλοντική δικτατορία αιώνια;
Κάποιοι συγγραφείς υποστηρίζουν ότι η νέα δικτατορία άρχισε κιόλας. Δείτε πως συνηθίζουμε τη μια μετά την άλλη απανθρωπία, τους σκοτωμούς αμάχων, τις καταστροφές αθώων πολιτών, την αυθαιρεσία αυτών που κατέχουν οποιαδήποτε θέση που τους παρέχει κάποια δύναμη (πολιτική, κομματική, συνδικαλιστική, κοινωνική κλπ.)Η νέα δικτατορία άρχισε ήδη και θα είναι αιώνια, γιατί "η δουλεία δεν έχει κέρατα" και κανείς δεν θα έχει τη διακριτική ικανότητα να αντιληφθεί ότι ζει σε καθεστώς ανελεύθερο, δικτατορικό (δικτατορία ενός κόμματος, μιας εξουσίας π.χ. της εκτελεστικής,ενός προσώπου π.χ. του πρωθυπουργού, μιας οργάνωσης κλπ.).
Το χειρότερο λοιπόν με τη δουλεία στην εποχή μας είναι ο εθισμός της. Την εθίζει ο οργανισμός μας σαν τα σκληρά ναρκωτικά και δεν μπορεί με τίποτα να απαλλαγεί από αυτήν γιατί δεν φαίνεται . Γινόμαστε παθητικοί και συνηθίζουμε στη δουλεία. Παράδειγμα οι αρχαίοι Ισραηλίτες: Μίσησαν το Μωυσή, που τους έβγαλε απ΄ την δουλεία της Αιγύπτου και μόνο με την επέμβαση του Θεού σώθηκαν απ΄ την αιώνια δουλεία τους, γιατί μετά την Αίγυπτο έπεσαν στη δουλεία της ειδωλολατρίας (Χρυσός Μόσχος). Στην πορεία στη έρημο δυσανασχετούσαν με τις δυσκολίες που συνάντησαν με την ελευθερία, που την είχαν ξεμάθει:«Καλά είμαστε εκεί. Είχαμε όλα τα καλά. Τρώγαμε και πίναμε. Εσύ φταις, Μωυσή, που μας έβγαλες απ΄ την Αίγυπτο».
Οι δούλοι εθίζουν στη δουλεία και την αγαπούν. «Ταϊστε μας κι αφήστε μας δούλους», αυτή είναι η επιθυμία τους. Ακόμα και το οποιοδήποτε Άουσβιτς και Νταχάου με τον εθισμό γίνεται καλό ή τουλάχιστον υποφερτό.
Πόσοι δεν βρίσκουν υποφερτή ,αν όχι καλή τη ζωή τους στην κόλαση μιας σύγχρονης πόλης; Οι πιο πολλοί. Σχεδόν κανένας δεν φεύγει ακόμα κι όταν μπορεί. Ιδίως οι γυναίκες . Δεν φεύγει κανείς γιατί έχουν συνηθίσει τη ζωή αυτή. «Ταϊστε μας κι αφήστε μας να ζούμε στη σύγχρονη πόλη, να πάμε και να ερχόμαστε στους πληκτικούς δρόμους σαν τους φυλακισμένους στο προαύλιό τους, την ώρα του περιπάτου».
Συνηθίζει ο δούλος και στο τέλος περνάει καλά. Το ίδιο δε γίνεται και με το γάμο, όταν οι σύζυγοι με τον εγωισμό τους και το πείσμα τους τον μετατρέπουν σε δουλεία; Αυτό δεν είχε στο νου του ο Νϊκος Καζαντζάκης, – άδικα για μένα- όταν έλεγε «παντρέψου για να ζήσεις σαν δούλος και να πεθάνεις σαν άνθρωπος».
Άλλωστε από τότε που ούτε και η ευτυχισμένη και πλούσια οικογένεια περιθάλπει τα μέλη της και όλες οι οικογένειες πλούσιες και φτωχές εμπιστεύονται τους ασθενείς τους σε ξένες γυναίκες ( φτωχές μετανάστριες) ή τους στέλνουν στο νοσοκομείο ή στο γηροκομείο, ούτε σαν άνθρωπος πεθαίνει κανείς.
Που είναι ο άνθρωπος , σωληνωμένος και καλωδιωμένος, μόνος ανάμεσα σε ξένους, που αύριο ούτε τη γλώσσα του θα μιλούν στην «πολυπολιτισμική» κοινωνία που την επιλέξαμε οι ίδιοι και παθητικά τη συνηθίζουμε μέρα με τη μέρα; Μήπως δεν συνηθίσαμε να ζούμε δίχως δέντρα, δίχως ουρανό, δίχως ειρήνη και φιλία, αλλά με το μίσος και τη βία;
Ποιος δαίμονας με το αβυσσαλέο μίσος του για τον άνθρωπο άλλαξε έτσι τη ζωή; Ο ίδιος που επινόησε το στοίβαγμα της κατοικίας τη μια επάνω στην άλλη και την οικογένεια με ένα παιδί και ένα σκύλο. Θα είναι η μελλοντική δικτατορία αιώνια;
17.1.09
Μόσχος Λαγκουβάρδος, Γιατί δεν μ΄ αρέσουν τα ψευδώνυμα (απάντηση σε σχόλιο)
Φίλε Ι.Ο.
Δεν κατέχω τη θεολογία και πολλές φορές σφάλλω.
Πιθανόν και αυτή τη φορά να κάνω λάθος ως προς την ερμηνεία κάποιων κειμένων.
Δεν μπορώ να γίνω πιο πειστικός, αν και θα το ήθελα, γιατί μέσα μου ανησυχώ πολύ για όλα αυτά που φοβάμαι ότι μας εθίζουν στην κατάργηση της ελευθερίας και στην υποτίμηση του προσώπου, όπως μας εθίζει, χωρίς να το καταλαβαίνουμε,στη βαρβαρότητα ο πόλεμος.
Μια φορά συνάντησα κάποιον στο δρόμο που έγραφε στο καπέλο του την αγγλική λέξη "MAD".
"Είσαι τρελός;" τον ρώτησα.΄"Όχι" είπε. ΄"ιτσ ε τζοκ".
Εκμαυλίζεται ο κόσμος με αυτόν τον τρόπο, φθείρεται ηθικά, χωρίς να το καταλάβει, με υποσυνείδητο τρόπo.
Μ' αρέσει η αισθητική στάση απέναντι στα πράγματα. Όταν λέει κανείς "αυτό είναι ωραίο" ή "αυτό δεν είναι ωραίο".
Για μένα δεν είναι ωραίο να υποκρίνομαι, να φοράω μάσκα,να δείχνω κάτι άλλο από αυτό που είμαι και να μη θέλω να λέω τα πράγματα με το όνομά τους.
Η μάσκα μου είναι αποκρουστική στην ακινησία της και η υποκρισία εμποδίζει την άμεση, τη ζωντανή επαφή με τον άλλον.
Δεν είναι ωραία αυτά, για μένα.
Δεν χρειάζομαι επιχειρήματα για κάτι που το νιώθω με την καρδιά μου.
Αλλά και δεν εμποδίζω αυτόν που του αρέσουν αυτά τα "παιχνίδια". Φοβάμαι ότι κάποτε θα καταλάβει, η ζωή θα τον διδάξει, όχι οι γνώσεις και οι θεωρίες, η ζωή ή ίδια θα τον διδάξει, πόσο επικίνδυνα είναι αυτού του είδους τα παιχνίδια, ιδίως όταν τα παίζουν και οι μεγάλοι.
Μπορείς να πάρεις μια ιδέα όλων αυτών, αν δεις την ταινία "INTO THE WILD", που βασίζεται στο ομώνυμο μυθιστόρημα του Τζων Κρακάουερ,- δεν έχει μεταφραστεί ακόμα στα ελληνικά, είναι ένα σπουδαίο μυθιστόρημα- βιογραφία του Κρίστοφερ (ξεχνάω το επώνυμό του). Θυμάμαι όμως το ψευδώνυμό του, που το εγκατέλειψε λίγες στιγμές πριν τον τραγικό θάνατό του,είναι Alexander Supertrap.
Όντως προφητικό ψευδώνυμο, γιατί υππήρξε ο ίδιος για τον εαυτό του μια "υπερ-παγίδα", που την κατάλαβε δυστυχώς πολύ αργά.
Ειρήνη και φιλία
Μόσχος
Δεν κατέχω τη θεολογία και πολλές φορές σφάλλω.
Πιθανόν και αυτή τη φορά να κάνω λάθος ως προς την ερμηνεία κάποιων κειμένων.
Δεν μπορώ να γίνω πιο πειστικός, αν και θα το ήθελα, γιατί μέσα μου ανησυχώ πολύ για όλα αυτά που φοβάμαι ότι μας εθίζουν στην κατάργηση της ελευθερίας και στην υποτίμηση του προσώπου, όπως μας εθίζει, χωρίς να το καταλαβαίνουμε,στη βαρβαρότητα ο πόλεμος.
Μια φορά συνάντησα κάποιον στο δρόμο που έγραφε στο καπέλο του την αγγλική λέξη "MAD".
"Είσαι τρελός;" τον ρώτησα.΄"Όχι" είπε. ΄"ιτσ ε τζοκ".
Εκμαυλίζεται ο κόσμος με αυτόν τον τρόπο, φθείρεται ηθικά, χωρίς να το καταλάβει, με υποσυνείδητο τρόπo.
Μ' αρέσει η αισθητική στάση απέναντι στα πράγματα. Όταν λέει κανείς "αυτό είναι ωραίο" ή "αυτό δεν είναι ωραίο".
Για μένα δεν είναι ωραίο να υποκρίνομαι, να φοράω μάσκα,να δείχνω κάτι άλλο από αυτό που είμαι και να μη θέλω να λέω τα πράγματα με το όνομά τους.
Η μάσκα μου είναι αποκρουστική στην ακινησία της και η υποκρισία εμποδίζει την άμεση, τη ζωντανή επαφή με τον άλλον.
Δεν είναι ωραία αυτά, για μένα.
Δεν χρειάζομαι επιχειρήματα για κάτι που το νιώθω με την καρδιά μου.
Αλλά και δεν εμποδίζω αυτόν που του αρέσουν αυτά τα "παιχνίδια". Φοβάμαι ότι κάποτε θα καταλάβει, η ζωή θα τον διδάξει, όχι οι γνώσεις και οι θεωρίες, η ζωή ή ίδια θα τον διδάξει, πόσο επικίνδυνα είναι αυτού του είδους τα παιχνίδια, ιδίως όταν τα παίζουν και οι μεγάλοι.
Μπορείς να πάρεις μια ιδέα όλων αυτών, αν δεις την ταινία "INTO THE WILD", που βασίζεται στο ομώνυμο μυθιστόρημα του Τζων Κρακάουερ,- δεν έχει μεταφραστεί ακόμα στα ελληνικά, είναι ένα σπουδαίο μυθιστόρημα- βιογραφία του Κρίστοφερ (ξεχνάω το επώνυμό του). Θυμάμαι όμως το ψευδώνυμό του, που το εγκατέλειψε λίγες στιγμές πριν τον τραγικό θάνατό του,είναι Alexander Supertrap.
Όντως προφητικό ψευδώνυμο, γιατί υππήρξε ο ίδιος για τον εαυτό του μια "υπερ-παγίδα", που την κατάλαβε δυστυχώς πολύ αργά.
Ειρήνη και φιλία
Μόσχος
15.1.09
Μόσχος Λαγκουβάρδος Ανωνυμία και ανωριμότητα
Ανωνυμία και ανωριμότητα
“Τα δικαιώματα Κυρίου», λέει ο Δαβίδ, « ευθέα, ευφραίνοντα καρδίαν…αληθινά, δικαιωμένα αφ΄ εαυτών, επιθυμητά υπέρ χρυσίον και λίθον τίμιον πολύν και γλυκύτερα υπέρ μέλι και κηρίον». (Ψαλμ. 18,10-12).
Σχολιάζοντας τους στίχους αυτούς ο άγιος Ιωάννης του Σταυρού στο Πνευματικό του άσμα γράφει: « Για τούτο η ψυχή λαχταρά να βυθιστεί σ΄ αυτά τα διανοήματα, για να τα γνωρίσει σε όλο το βάθος τους. Σε αντάλλαγμα θα ήταν μεγάλη παρηγοριά και ευχαρίστηση για την ψυχή να υποστεί τα βάσανα και τις στενοχώριες του κόσμου, και κάθε τι που θα μπορούσε να χρησιμεύσει ως μέσο γι’ αυτήν την γνώση, όσο δύσκολο και οδυνηρό να ήταν».
Οι σκέψεις αυτές μας βοηθούν να καταλάβουμε τη στάση που υπαγορεύει η πίστη στο Χριστό μπροστά στο τραγικό. Δεν ωραιοποιούμε την τραγικότητα. Η καρδιά μας είναι συντετριμμένη και ταπεινή. Έχουμε επίγνωση της αμαρτωλότητάς μας και πιστεύουμε στο μέγα έλεος του Θεού. Γι’ αυτό σεβόμαστε τα ονόματα και λέμε τα πράγματα με το όνομά τους. Ο πνευματικός κόσμος αρχίζει από τη στιγμή που ο Αδάμ έδωσε ονόματα στα πράγματα. Αυτή είναι η στιγμή που αρχίζει η πνευματική ζωή.
Τα ψευδώνυμα και η ανωνυμία σημαίνει ότι δεν λέμε τα πράγματα με το όνομά τους , πράγμα που αποτελεί ένδειξη πνευματικής ανωριμότητας. Την ωριμότητα και την ανωριμότητα την κρίνουμε με το κριτήριο των σχέσεων και κυρίως με το κριτήριο των σχέσεων με τον πατέρα. Όσο δεν συγχωρούμε τον πατέρα αυτό είναι ένα σίγουρο σημάδι ότι είμαστε ακόμα ανώριμοι, ανεξάρτητα από την ηλικία μας .
Ένα άλλο σημάδι ανωριμότητας είναι το να μη λέμε τα πράγματα με το όνομά τους. Αλλάζουμε ακόμα και το όνομά μας , το όνομα που μας έδωσαν, και παίρνουμε κάποιο ψευδώνυμο της δικής μας εκλογής, που συνήθως συμβολίζει κάτι που το διαλέξαμε οι ίδιοι και δεν μας το έδωσαν οι άλλοι. Είναι ένα είδος αμφισβήτησης της αξίας των σχέσεων . Δεν πιστεύουμε ότι η ζωή και η ευτυχία είναι σχέσεις. Κι αυτή η δυσπιστία είναι επίσης σημάδι ανωριμότητας.
Ανωριμότητα είναι να μη συγχωρείς και να μη λες τα πράγματα με το όνομά τους. Έτσι εγκαταλείπουμε με οποιοδήποτε τρόπο τον πολιτισμό και καταφεύγουμε στην άγρια φύση, εξωτερική ή εσωτερική.
Ένα από τα ανησυχητικά σημάδια ότι η εποχή μας ίσως είναι η τελευταία εποχή του πολιτισμού και ότι αυτό που θα ακολουθήσει είναι η αγριότητα, είναι η καταστροφή των αληθινών σχέσεων, που στηρίζονται στην άμεση επαφή και στην ειλικρίνεια .
Η άγρια φύση, θα μας καταστρέψει, αν δεν μπορέσουμε να εγκολπωθούμε όσο είναι καιρός, όσο έχουμε δυνάμεις να επιστρέψουμε, το μέγιστο μάθημα ότι η ζωή και η ευτυχία είναι σχέσεις. Ότι η ευτυχία είναι αληθινή μόνο όταν την μοιράζεσαι και ότι όταν συγχωράμε, αγαπάμε. Κι όταν αγαπάμε το φως του Θεού λάμπει επάνω μας.
Ο άνθρωπος δίχως την εκ Θεού φώτιση δεν είναι αληθινός, Είναι μια σκιά ή μάλλον όνειρο σκιάς, «σκιάς όναρ». Με το φως του Θεού ελευθερώνεται απ΄ το φόβο και την αγωνία. Το πρόσωπό του λάμπει. Η καρδιά του είναι ειρηνική.
Ο μέγας ποιητής της αρχαιότητας Πίνδαρος γράφει στον όγδοο ύμνο του προς τον νικητή στην πάλη Αιγινήτη Αριστομένη: «Αλλ’ όταν αίγλα διόσδοτος ( όταν φώτιση του Θεού) έλθη, λαμπρόν φέγγος έπεστιν ανδρών ( λαμπρόν φέγγος λάμπει επάνω στους ανθρώπους) και μείλιχος αιών ( και η καρδιά τους είναι μειλίχια και ειρηνική).
"Ρεθεμιώτικα Νέα"
“Τα δικαιώματα Κυρίου», λέει ο Δαβίδ, « ευθέα, ευφραίνοντα καρδίαν…αληθινά, δικαιωμένα αφ΄ εαυτών, επιθυμητά υπέρ χρυσίον και λίθον τίμιον πολύν και γλυκύτερα υπέρ μέλι και κηρίον». (Ψαλμ. 18,10-12).
Σχολιάζοντας τους στίχους αυτούς ο άγιος Ιωάννης του Σταυρού στο Πνευματικό του άσμα γράφει: « Για τούτο η ψυχή λαχταρά να βυθιστεί σ΄ αυτά τα διανοήματα, για να τα γνωρίσει σε όλο το βάθος τους. Σε αντάλλαγμα θα ήταν μεγάλη παρηγοριά και ευχαρίστηση για την ψυχή να υποστεί τα βάσανα και τις στενοχώριες του κόσμου, και κάθε τι που θα μπορούσε να χρησιμεύσει ως μέσο γι’ αυτήν την γνώση, όσο δύσκολο και οδυνηρό να ήταν».
Οι σκέψεις αυτές μας βοηθούν να καταλάβουμε τη στάση που υπαγορεύει η πίστη στο Χριστό μπροστά στο τραγικό. Δεν ωραιοποιούμε την τραγικότητα. Η καρδιά μας είναι συντετριμμένη και ταπεινή. Έχουμε επίγνωση της αμαρτωλότητάς μας και πιστεύουμε στο μέγα έλεος του Θεού. Γι’ αυτό σεβόμαστε τα ονόματα και λέμε τα πράγματα με το όνομά τους. Ο πνευματικός κόσμος αρχίζει από τη στιγμή που ο Αδάμ έδωσε ονόματα στα πράγματα. Αυτή είναι η στιγμή που αρχίζει η πνευματική ζωή.
Τα ψευδώνυμα και η ανωνυμία σημαίνει ότι δεν λέμε τα πράγματα με το όνομά τους , πράγμα που αποτελεί ένδειξη πνευματικής ανωριμότητας. Την ωριμότητα και την ανωριμότητα την κρίνουμε με το κριτήριο των σχέσεων και κυρίως με το κριτήριο των σχέσεων με τον πατέρα. Όσο δεν συγχωρούμε τον πατέρα αυτό είναι ένα σίγουρο σημάδι ότι είμαστε ακόμα ανώριμοι, ανεξάρτητα από την ηλικία μας .
Ένα άλλο σημάδι ανωριμότητας είναι το να μη λέμε τα πράγματα με το όνομά τους. Αλλάζουμε ακόμα και το όνομά μας , το όνομα που μας έδωσαν, και παίρνουμε κάποιο ψευδώνυμο της δικής μας εκλογής, που συνήθως συμβολίζει κάτι που το διαλέξαμε οι ίδιοι και δεν μας το έδωσαν οι άλλοι. Είναι ένα είδος αμφισβήτησης της αξίας των σχέσεων . Δεν πιστεύουμε ότι η ζωή και η ευτυχία είναι σχέσεις. Κι αυτή η δυσπιστία είναι επίσης σημάδι ανωριμότητας.
Ανωριμότητα είναι να μη συγχωρείς και να μη λες τα πράγματα με το όνομά τους. Έτσι εγκαταλείπουμε με οποιοδήποτε τρόπο τον πολιτισμό και καταφεύγουμε στην άγρια φύση, εξωτερική ή εσωτερική.
Ένα από τα ανησυχητικά σημάδια ότι η εποχή μας ίσως είναι η τελευταία εποχή του πολιτισμού και ότι αυτό που θα ακολουθήσει είναι η αγριότητα, είναι η καταστροφή των αληθινών σχέσεων, που στηρίζονται στην άμεση επαφή και στην ειλικρίνεια .
Η άγρια φύση, θα μας καταστρέψει, αν δεν μπορέσουμε να εγκολπωθούμε όσο είναι καιρός, όσο έχουμε δυνάμεις να επιστρέψουμε, το μέγιστο μάθημα ότι η ζωή και η ευτυχία είναι σχέσεις. Ότι η ευτυχία είναι αληθινή μόνο όταν την μοιράζεσαι και ότι όταν συγχωράμε, αγαπάμε. Κι όταν αγαπάμε το φως του Θεού λάμπει επάνω μας.
Ο άνθρωπος δίχως την εκ Θεού φώτιση δεν είναι αληθινός, Είναι μια σκιά ή μάλλον όνειρο σκιάς, «σκιάς όναρ». Με το φως του Θεού ελευθερώνεται απ΄ το φόβο και την αγωνία. Το πρόσωπό του λάμπει. Η καρδιά του είναι ειρηνική.
Ο μέγας ποιητής της αρχαιότητας Πίνδαρος γράφει στον όγδοο ύμνο του προς τον νικητή στην πάλη Αιγινήτη Αριστομένη: «Αλλ’ όταν αίγλα διόσδοτος ( όταν φώτιση του Θεού) έλθη, λαμπρόν φέγγος έπεστιν ανδρών ( λαμπρόν φέγγος λάμπει επάνω στους ανθρώπους) και μείλιχος αιών ( και η καρδιά τους είναι μειλίχια και ειρηνική).
"Ρεθεμιώτικα Νέα"
Μόσχος Λαγκουβάρδος Το τέλος της θλίψης
Το τέλος της θλίψης
Το τέλος της θλίψης είναι η κεντρική ιδέα της γιαπωνέζικης ταινίας «Πληγωμένο δάσος». Θέμα της ταινίας είναι η θλίψη (και πως τελειώνει) δυο πληγωμένων ανθρώπων από το θάνατο των δικών τους , ενός γέρου, που δεν μπόρεσε να αντέξει την απώλεια της αγαπημένης του συζύγου και έχασε το λογικό του και της νεαρής γυναίκας που τον προσέχει, η οποία έχασε το παιδί της. Το τέλος της θλίψης για τους δυο αυτούς ήρωες της ταινίας είναι και το τέλος της ζωής τους, αφού δοκιμάσουν την απελπισία και την απόγνωση, χαμένοι σ΄ ένα δάσος, από όπου τίποτα δεν μπορεί να τους σώσει από το θάνατο. Το μήνυμα της ταινίας είναι ότι η βαθειά θλίψη δεν τελειώνει παρά μόνο με το θάνατο.
Για τους Ιάπωνες, που η τελετουργική αυτοκτονία είναι παράδοση, το τέλος της θλίψης μαζί με το τέλος της ζωής φαίνεται λογικό, όσο παράλογο φαίνεται σε μας, να πιστεύει κανείς ότι για να τελειώσει η θλίψη πρέπει να τελειώσει και η ζωή. Είναι τόσο βαθειά ριζωμένη η αντίληψη αυτή στους Ιάπωνες ,ώστε τίποτα δεν μπόρεσε να καταργήσει το έθιμο της αυτοκτονίας που κανείς δεν ξέρει από πότε επικρατεί στην Ιαπωνία. Οι δυο διασημότεροι συγγραφείς της Ιαπωνίας, ο ένας με βραβείο Νόμπελ, που έκαναν εκστρατεία να καταργηθεί η αυτοκτονία, αυτοκτόνησαν κι οι δυο, ο ένας με γκάζι κι ο άλλος με τον γνωστό τελετουργικό τρόπο, μπροστά στους υπαλλήλους και τους στρατιώτες του υπουργείου εθνικής αμύνης της Ιαπωνίας! Πρόκειται για τους Γιασουνάρι Καβαμπάτα και Γούκιο Μισίμα. Ο Μισίμα έκανε και την τελετουργική αυτοκτονία, το γνωστό «χαρακίρι»
Με τη χριστιανική διδασκαλία και τη νίκη του θανάτου με την Ανάσταση του Χριστού φαίνεται σε μας παράξενο να πιστεύει κανείς ότι αυτό είναι το τέλος της θλίψης, ο θάνατος. Αλλά η αντίληψη αυτή επικρατούσε και στην Ελλάδα όπως και παντού πριν την ενανθρώπιση του Χριστού. Αρκεί να διαβάσει κανείς τα αρχαία επιγράμματα, αλλά και την αρχαία φιλοσοφία, για να διαπιστώσει ότι μπροστά στο θάνατο τα πάντα βουβαίνονται. Ούτε η ποίηση ούτε η φιλοσοφία έχει τον παραμικρό λόγο να αρθρώσει, για να σώσει τον άνθρωπο απ΄ την απελπισία και την απόγνωση.
Οι ήρωες της ταινίας «Πληγωμένο δάσος» χάνουν την ελπίδα τους και στη ζωή, όπως και στη λύτρωση από τη θλίψη. Λίγες μόνο στιγμές πριν το θάνατο η θλίψη τελειώνει. Είναι οι λιγοστές στιγμές της χαράς σ’ αυτούς που χάθηκαν στο «πληγωμένο δάσος», οι στιγμές λίγο πριν το θάνατό τους, στη σκέψη ότι πεθαίνοντας, πεθαίνει και η θλίψη τους. Παράξενο πως μπορούν να αρκούνται σε τόσο λίγα (οι ανατολίτες είναι πάντοτε λιτοδίαιτοι) ενώ σε μας ένα τέτοιο τέλος της θλίψης θα ήταν δώρο άδωρο.
Η ίδια ιστορία της θλίψης που εξοντώνει τον άνθρωπο θα μπορούσε να παιχθεί αντί στο δάσος, σε μια πόλη που είναι σαν φυλακή ή μέσα σε μια φυλακή κι ακόμα χειρότερα μέσα σ΄ ένα λευκό κελί. Γιατί η βαθειά θλίψη δεν διαφέρει απ΄ την αποστέρηση της φυλακής. Στο «πληγωμένο δάσος» υπήρχαν τα πάντα, αλλά οι ήρωες της ιστορίας δεν έβλεπαν τίποτα Θα μπορούσαν να επιβιώσουν, αν δεν είχαν τη δική τους εσωτερική πλήρη αποστέρηση που είναι η απελπισία και η κατάθλιψη.
Αν θέλεις να δεις πως είναι η κατάθλιψη φαντάσου τον εαυτό σου χαμένο σ΄ ένα «πληγωμένο δάσος» ή έγκλειστο σ΄ ένα λευκό κελί της φυλακής. Φαντάσου τον εαυτό σου στην κατάσταση της πλήρους αποστέρησης, ακόμα κι απ΄ τον ζωτικό σου χώρο, σαν τον αστροναύτη στο διάστημα, που έχασε κάθε επαφή με τους ανθρώπους, ή σαν τον θαμμένο κάτω από τα ερείπια του σεισμού. Δύσκολα μπορεί να αντέξει κανείς σ΄ αυτές τις καταστάσεις χωρίς να τρελαθεί.
Λένε για κάποιον γνώστη του τρόπου επιβίωσης σε επικίνδυνες συνθήκες, ότι μόλις τον έκλεισαν στο κελί της φυλακής , έγραψε στο σημειωματάριό του εκείνα που έπρεπε να κάνει για να μην αφήσει την αναγκαστική απραξία και ακινησία να τον τρελάνουν: «Έξι η ώρα εγερτήριο και προσωπική καθαριότητα. Έξι και μισή, προσευχή. Εφτά γυμναστική. Εφτά και μισή πρόγευμα. Οχτώ ανάπαυση. Οχτώ και μισή προσευχή κλπ.
Ο Ιρλανδός δάσκαλος ,ο Μπράϊαν Κιένναν και ο Άγγλος δημοσιογράφος Τζων Μακάρθι έμειναν τέσσερα χρόνια όμηροι φανατικών Ισλαμιστών , που τους υπέβαλαν σε φριχτά βασανιστήρια . Η ιστορία τους είναι το θέμα της ταινίας «Τυφλή ελπίδα» του Τζων Φυρς. Παραθέτω εδώ τα τελευταία λόγια της ταινίας, που είναι ένα σπουδαίο μάθημα αυτογνωσίας: «Μας πήραν όλα όσα είχαμε Τζων. Αλλά δεν μπορούν να μας πάρουν και τη γνώση του ποιοι είμαστε. Με τη γνώση αυτή, Τζων, επανακτούμε τον έλεγχο της κατάστασης. Έλπιζε για όλα Τζων, μην περιμένεις τίποτα.. Μην αφήσεις όλα αυτά να σε καταβάλουν. Πρέπει να τα ελέγξεις. Να θυμάσαι αυτά τα τρία καλύτερα πράγματα στη ζωή: Άσκηση, απόκτηση γνώσης και χρήση αισθημάτων (….) Το πιο σπουδαίο στον άνθρωπο, αυτό που είναι πάνω από όλα, είναι το πνεύμα. Το θεϊκό δώρο του πνεύματος. Μπορούμε ακόμα να επιλέγουμε». (Μ.Λαγκουβάρδου, Τυφλή ελπίδα , Ο Θεός του θερισμού, Βιβλιοπωλεία Παιδεία).
"Ελευθερία"
Το τέλος της θλίψης είναι η κεντρική ιδέα της γιαπωνέζικης ταινίας «Πληγωμένο δάσος». Θέμα της ταινίας είναι η θλίψη (και πως τελειώνει) δυο πληγωμένων ανθρώπων από το θάνατο των δικών τους , ενός γέρου, που δεν μπόρεσε να αντέξει την απώλεια της αγαπημένης του συζύγου και έχασε το λογικό του και της νεαρής γυναίκας που τον προσέχει, η οποία έχασε το παιδί της. Το τέλος της θλίψης για τους δυο αυτούς ήρωες της ταινίας είναι και το τέλος της ζωής τους, αφού δοκιμάσουν την απελπισία και την απόγνωση, χαμένοι σ΄ ένα δάσος, από όπου τίποτα δεν μπορεί να τους σώσει από το θάνατο. Το μήνυμα της ταινίας είναι ότι η βαθειά θλίψη δεν τελειώνει παρά μόνο με το θάνατο.
Για τους Ιάπωνες, που η τελετουργική αυτοκτονία είναι παράδοση, το τέλος της θλίψης μαζί με το τέλος της ζωής φαίνεται λογικό, όσο παράλογο φαίνεται σε μας, να πιστεύει κανείς ότι για να τελειώσει η θλίψη πρέπει να τελειώσει και η ζωή. Είναι τόσο βαθειά ριζωμένη η αντίληψη αυτή στους Ιάπωνες ,ώστε τίποτα δεν μπόρεσε να καταργήσει το έθιμο της αυτοκτονίας που κανείς δεν ξέρει από πότε επικρατεί στην Ιαπωνία. Οι δυο διασημότεροι συγγραφείς της Ιαπωνίας, ο ένας με βραβείο Νόμπελ, που έκαναν εκστρατεία να καταργηθεί η αυτοκτονία, αυτοκτόνησαν κι οι δυο, ο ένας με γκάζι κι ο άλλος με τον γνωστό τελετουργικό τρόπο, μπροστά στους υπαλλήλους και τους στρατιώτες του υπουργείου εθνικής αμύνης της Ιαπωνίας! Πρόκειται για τους Γιασουνάρι Καβαμπάτα και Γούκιο Μισίμα. Ο Μισίμα έκανε και την τελετουργική αυτοκτονία, το γνωστό «χαρακίρι»
Με τη χριστιανική διδασκαλία και τη νίκη του θανάτου με την Ανάσταση του Χριστού φαίνεται σε μας παράξενο να πιστεύει κανείς ότι αυτό είναι το τέλος της θλίψης, ο θάνατος. Αλλά η αντίληψη αυτή επικρατούσε και στην Ελλάδα όπως και παντού πριν την ενανθρώπιση του Χριστού. Αρκεί να διαβάσει κανείς τα αρχαία επιγράμματα, αλλά και την αρχαία φιλοσοφία, για να διαπιστώσει ότι μπροστά στο θάνατο τα πάντα βουβαίνονται. Ούτε η ποίηση ούτε η φιλοσοφία έχει τον παραμικρό λόγο να αρθρώσει, για να σώσει τον άνθρωπο απ΄ την απελπισία και την απόγνωση.
Οι ήρωες της ταινίας «Πληγωμένο δάσος» χάνουν την ελπίδα τους και στη ζωή, όπως και στη λύτρωση από τη θλίψη. Λίγες μόνο στιγμές πριν το θάνατο η θλίψη τελειώνει. Είναι οι λιγοστές στιγμές της χαράς σ’ αυτούς που χάθηκαν στο «πληγωμένο δάσος», οι στιγμές λίγο πριν το θάνατό τους, στη σκέψη ότι πεθαίνοντας, πεθαίνει και η θλίψη τους. Παράξενο πως μπορούν να αρκούνται σε τόσο λίγα (οι ανατολίτες είναι πάντοτε λιτοδίαιτοι) ενώ σε μας ένα τέτοιο τέλος της θλίψης θα ήταν δώρο άδωρο.
Η ίδια ιστορία της θλίψης που εξοντώνει τον άνθρωπο θα μπορούσε να παιχθεί αντί στο δάσος, σε μια πόλη που είναι σαν φυλακή ή μέσα σε μια φυλακή κι ακόμα χειρότερα μέσα σ΄ ένα λευκό κελί. Γιατί η βαθειά θλίψη δεν διαφέρει απ΄ την αποστέρηση της φυλακής. Στο «πληγωμένο δάσος» υπήρχαν τα πάντα, αλλά οι ήρωες της ιστορίας δεν έβλεπαν τίποτα Θα μπορούσαν να επιβιώσουν, αν δεν είχαν τη δική τους εσωτερική πλήρη αποστέρηση που είναι η απελπισία και η κατάθλιψη.
Αν θέλεις να δεις πως είναι η κατάθλιψη φαντάσου τον εαυτό σου χαμένο σ΄ ένα «πληγωμένο δάσος» ή έγκλειστο σ΄ ένα λευκό κελί της φυλακής. Φαντάσου τον εαυτό σου στην κατάσταση της πλήρους αποστέρησης, ακόμα κι απ΄ τον ζωτικό σου χώρο, σαν τον αστροναύτη στο διάστημα, που έχασε κάθε επαφή με τους ανθρώπους, ή σαν τον θαμμένο κάτω από τα ερείπια του σεισμού. Δύσκολα μπορεί να αντέξει κανείς σ΄ αυτές τις καταστάσεις χωρίς να τρελαθεί.
Λένε για κάποιον γνώστη του τρόπου επιβίωσης σε επικίνδυνες συνθήκες, ότι μόλις τον έκλεισαν στο κελί της φυλακής , έγραψε στο σημειωματάριό του εκείνα που έπρεπε να κάνει για να μην αφήσει την αναγκαστική απραξία και ακινησία να τον τρελάνουν: «Έξι η ώρα εγερτήριο και προσωπική καθαριότητα. Έξι και μισή, προσευχή. Εφτά γυμναστική. Εφτά και μισή πρόγευμα. Οχτώ ανάπαυση. Οχτώ και μισή προσευχή κλπ.
Ο Ιρλανδός δάσκαλος ,ο Μπράϊαν Κιένναν και ο Άγγλος δημοσιογράφος Τζων Μακάρθι έμειναν τέσσερα χρόνια όμηροι φανατικών Ισλαμιστών , που τους υπέβαλαν σε φριχτά βασανιστήρια . Η ιστορία τους είναι το θέμα της ταινίας «Τυφλή ελπίδα» του Τζων Φυρς. Παραθέτω εδώ τα τελευταία λόγια της ταινίας, που είναι ένα σπουδαίο μάθημα αυτογνωσίας: «Μας πήραν όλα όσα είχαμε Τζων. Αλλά δεν μπορούν να μας πάρουν και τη γνώση του ποιοι είμαστε. Με τη γνώση αυτή, Τζων, επανακτούμε τον έλεγχο της κατάστασης. Έλπιζε για όλα Τζων, μην περιμένεις τίποτα.. Μην αφήσεις όλα αυτά να σε καταβάλουν. Πρέπει να τα ελέγξεις. Να θυμάσαι αυτά τα τρία καλύτερα πράγματα στη ζωή: Άσκηση, απόκτηση γνώσης και χρήση αισθημάτων (….) Το πιο σπουδαίο στον άνθρωπο, αυτό που είναι πάνω από όλα, είναι το πνεύμα. Το θεϊκό δώρο του πνεύματος. Μπορούμε ακόμα να επιλέγουμε». (Μ.Λαγκουβάρδου, Τυφλή ελπίδα , Ο Θεός του θερισμού, Βιβλιοπωλεία Παιδεία).
"Ελευθερία"
14.1.09
Μόσχος Λαγκουβάρδος, Η ελευθερία από το φόβο
Η ελευθερία από το φόβο
Η ελευθερία από την τάση του να κρύβεται κανείς κάτω από μια κουκούλα ,δεν είναι εύκολο πράγμα., ιδίως όταν επικρατεί, όπως σήμερα, η αντίληψη ότι όλοι κρύβονται και κανείς δεν αποκαλύπτει τα λάθη του κι ακόμα χειρότερο κανείς δεν τα βλέπει. Η τάση να κρύβεσαι θυμίζει τη στάση των θηρίων της ζούγκλας μπροστά στον κίνδυνο.
Η τάση να κρύβεσαι είναι γενική. Παράδειγμα οι χρήστες του ηλεκτρονικού υπολογιστή. Στους εκατοντάδες χιλιάδες που χρησιμοποιούν τον ηλεκτρονικό υπολογιστή οι περισσότεροι φέρουν ψευδώνυμο και κρύβουν το όνομά τους. Μόνο ένας στους εκατό χιλιάδες χρησιμοποιεί το όνομά του, όταν εκφράζει τις απόψεις του δημοσίως μέσω του ηλεκτρονικού υπολογιστή. Η συνήθεια αυτή ήρθε οπωσδήποτε από έξω και το παράξενο είναι ότι έγινε αμέσως από όλους ευχαρίστως αποδεκτή.
Είναι παράξενο το ότι την αποδέχτηκαν και οι Έλληνες χωρίς αντίσταση, για τον εξής λόγο: Ο δυτικός κόσμος, που είναι το μοντέλο σήμερα για όλο τον κόσμο, θεωρεί ότι η κοινωνία είναι σύμβαση και γι΄ αυτό δεν πιστεύει στην αληθινή επικοινωνία, ούτε τον ενδιαφέρει η ειλικρινής επαφή, ούτε η αληθινή αγάπη, την οποία θεωρεί ανέφικτη. Αντίθετα με εμάς τους Έλληνες που από τα αρχαία χρόνια πιστεύουμε ότι είμαστε εκ φύσεως κοινωνικά όντα, και δεν μας ενδιαφέρει η τυπική επικοινωνία, αλλά διψάμε για την αληθινή επαφή και θεωρούμε ότι η αγάπη δεν είναι ανέφικτη, αλλά είναι μια πραγματικότητα.
Με τον μιμητισμό μας όμως βλέπουμε και σε μας τα σημάδια αυτής της ξενόφερτης νοοτροπίας, του να μην περιμένεις από τους άλλους, παρά μόνο αυτό που τους πληρώνεις, ούτε καν την απλή «καλημέρα».
Η στάση των θηρίων της ζούγκλας μπροστά στον κίνδυνο διαφέρει ανάλογα με την ιδιοσυγκρασία του κάθε θηρίου. Αν είναι ψυχρόαιμο κρύβεται ή κάνει το ψόφιο, ενώ αν είναι θερμόαιμο τρέχει να φύγει και να απομακρυνθεί από τον κίνδυνο.
Η κουκούλα είναι ένα είδος κρύψιμο, που σημαίνει ότι αυτός που την φοράει έχει την ιδιοσυγκρασία του ψυχρόαιμου ζώου, αφού ένα ζώο είναι και ο άνθρωπος όσον αφορά το σώμα του.
Η κουκούλα λοιπόν είναι η ένδειξη ότι αυτός που τη φοράει φοβάται να μην αποκαλυφθεί η ταυτότητά του, ότι αυτό που τον αναγκάζει να τη φορέσει δεν είναι τίποτε άλλο παρά ο φόβος.
Είναι λάθος το μήνυμα που κομίζει στους θεατές ο κινηματογράφος και η τηλεόραση ότι είναι ηρωική πράξη το να φοράς κουκούλα για να κάνεις οτιδήποτε εκ του ασφαλούς. Σε καμιά περίπτωση δεν είναι αυτό ηρωισμός. Ούτε ευθύνη είναι το να πεις μόνο τα λόγια «αναλαμβάνω την ευθύνη», ενώ κρύβεσαι για να την αποφύγεις.
Η ελευθερία από την κουκούλα είναι ελευθερία όχι μόνο από το φόβο, που αναγκάζει κάποιον να κρύβεται, αλλά κυρίως ελευθερία από τα πάθη της οργής, του μίσους, του φθόνου και της κακίας γενικά.
Με αυτήν την έννοια η ελευθερία είναι ενιαία και δεν αφορά μόνο αυτούς που βλάπτονται ή διώκονται, αλλά αφορά και τους διώκτες. Δεν είναι ανελεύθεροι μόνο οι διωκόμενοι και τα θύματα, αλλά και οι διώκτες τους.
Ποιος θα διδάξει με το παράδειγμά του το μέγιστο αυτό μάθημα στους νέους;
Ο πατέρας και γενικά ο ενήλικος δεν είναι αυτός που δίνει το σφυγμό της ζωής στη σύγχρονη εποχή. Ποιος θα διδάξει την αληθινή έννοια της ελευθερίας; Κανένας άλλος δεν μπορεί να δώσει το παράδειγμα το δικό του, του πατέρα προς τέκνα. Η ελευθερία και η δικαιοσύνη και η ειρήνη χωρίς αυτό το παράδειγμα είναι μονομερείς και υποκριτικές. Οι αγώνες δήθεν υπέρ του λαού είναι ένας μύθος.
«Γιατί να βοηθήσω αυτόν που έχει ανάγκη δίπλα μου, όταν δεν μπορώ να σώσω την ανθρωπότητα;» Η σκέψη αυτή είναι ψεύτικη και υποκριτική, σαν τα λόγια των Φαρισαίων για το Χριστό, «συμφέρει να χαθεί ένας άνθρωπος».
"Ρεθεμνιώτικα Νέα"
Η ελευθερία από την τάση του να κρύβεται κανείς κάτω από μια κουκούλα ,δεν είναι εύκολο πράγμα., ιδίως όταν επικρατεί, όπως σήμερα, η αντίληψη ότι όλοι κρύβονται και κανείς δεν αποκαλύπτει τα λάθη του κι ακόμα χειρότερο κανείς δεν τα βλέπει. Η τάση να κρύβεσαι θυμίζει τη στάση των θηρίων της ζούγκλας μπροστά στον κίνδυνο.
Η τάση να κρύβεσαι είναι γενική. Παράδειγμα οι χρήστες του ηλεκτρονικού υπολογιστή. Στους εκατοντάδες χιλιάδες που χρησιμοποιούν τον ηλεκτρονικό υπολογιστή οι περισσότεροι φέρουν ψευδώνυμο και κρύβουν το όνομά τους. Μόνο ένας στους εκατό χιλιάδες χρησιμοποιεί το όνομά του, όταν εκφράζει τις απόψεις του δημοσίως μέσω του ηλεκτρονικού υπολογιστή. Η συνήθεια αυτή ήρθε οπωσδήποτε από έξω και το παράξενο είναι ότι έγινε αμέσως από όλους ευχαρίστως αποδεκτή.
Είναι παράξενο το ότι την αποδέχτηκαν και οι Έλληνες χωρίς αντίσταση, για τον εξής λόγο: Ο δυτικός κόσμος, που είναι το μοντέλο σήμερα για όλο τον κόσμο, θεωρεί ότι η κοινωνία είναι σύμβαση και γι΄ αυτό δεν πιστεύει στην αληθινή επικοινωνία, ούτε τον ενδιαφέρει η ειλικρινής επαφή, ούτε η αληθινή αγάπη, την οποία θεωρεί ανέφικτη. Αντίθετα με εμάς τους Έλληνες που από τα αρχαία χρόνια πιστεύουμε ότι είμαστε εκ φύσεως κοινωνικά όντα, και δεν μας ενδιαφέρει η τυπική επικοινωνία, αλλά διψάμε για την αληθινή επαφή και θεωρούμε ότι η αγάπη δεν είναι ανέφικτη, αλλά είναι μια πραγματικότητα.
Με τον μιμητισμό μας όμως βλέπουμε και σε μας τα σημάδια αυτής της ξενόφερτης νοοτροπίας, του να μην περιμένεις από τους άλλους, παρά μόνο αυτό που τους πληρώνεις, ούτε καν την απλή «καλημέρα».
Η στάση των θηρίων της ζούγκλας μπροστά στον κίνδυνο διαφέρει ανάλογα με την ιδιοσυγκρασία του κάθε θηρίου. Αν είναι ψυχρόαιμο κρύβεται ή κάνει το ψόφιο, ενώ αν είναι θερμόαιμο τρέχει να φύγει και να απομακρυνθεί από τον κίνδυνο.
Η κουκούλα είναι ένα είδος κρύψιμο, που σημαίνει ότι αυτός που την φοράει έχει την ιδιοσυγκρασία του ψυχρόαιμου ζώου, αφού ένα ζώο είναι και ο άνθρωπος όσον αφορά το σώμα του.
Η κουκούλα λοιπόν είναι η ένδειξη ότι αυτός που τη φοράει φοβάται να μην αποκαλυφθεί η ταυτότητά του, ότι αυτό που τον αναγκάζει να τη φορέσει δεν είναι τίποτε άλλο παρά ο φόβος.
Είναι λάθος το μήνυμα που κομίζει στους θεατές ο κινηματογράφος και η τηλεόραση ότι είναι ηρωική πράξη το να φοράς κουκούλα για να κάνεις οτιδήποτε εκ του ασφαλούς. Σε καμιά περίπτωση δεν είναι αυτό ηρωισμός. Ούτε ευθύνη είναι το να πεις μόνο τα λόγια «αναλαμβάνω την ευθύνη», ενώ κρύβεσαι για να την αποφύγεις.
Η ελευθερία από την κουκούλα είναι ελευθερία όχι μόνο από το φόβο, που αναγκάζει κάποιον να κρύβεται, αλλά κυρίως ελευθερία από τα πάθη της οργής, του μίσους, του φθόνου και της κακίας γενικά.
Με αυτήν την έννοια η ελευθερία είναι ενιαία και δεν αφορά μόνο αυτούς που βλάπτονται ή διώκονται, αλλά αφορά και τους διώκτες. Δεν είναι ανελεύθεροι μόνο οι διωκόμενοι και τα θύματα, αλλά και οι διώκτες τους.
Ποιος θα διδάξει με το παράδειγμά του το μέγιστο αυτό μάθημα στους νέους;
Ο πατέρας και γενικά ο ενήλικος δεν είναι αυτός που δίνει το σφυγμό της ζωής στη σύγχρονη εποχή. Ποιος θα διδάξει την αληθινή έννοια της ελευθερίας; Κανένας άλλος δεν μπορεί να δώσει το παράδειγμα το δικό του, του πατέρα προς τέκνα. Η ελευθερία και η δικαιοσύνη και η ειρήνη χωρίς αυτό το παράδειγμα είναι μονομερείς και υποκριτικές. Οι αγώνες δήθεν υπέρ του λαού είναι ένας μύθος.
«Γιατί να βοηθήσω αυτόν που έχει ανάγκη δίπλα μου, όταν δεν μπορώ να σώσω την ανθρωπότητα;» Η σκέψη αυτή είναι ψεύτικη και υποκριτική, σαν τα λόγια των Φαρισαίων για το Χριστό, «συμφέρει να χαθεί ένας άνθρωπος».
"Ρεθεμνιώτικα Νέα"
13.1.09
Μόσχος Λαγκουβάρδος, Δύναμη και λογική
Δύναμη και λογική
«Αυτή η πρακτική στρέφει την κατεύθυνση της δύναμης προς τη σοφία. Έτσι αυτοί που αισθάνονται οι μόνοι ισχυροί, δεν έχουν την τάση να κυριαρχούν στους άλλους και να τους καταδυναστεύουν.»
Ο Ρομαίν Ρολλάν, στο άρθρο του με χρονολογία Ι0 Σεπτεμβρίου 1926 και με τίτλο «Προειδοποίηση στην Αμερική» (Ευθύνη Ιούνιος2000), γράφει: «Η αγγλοσαξονική ιδιοσυγκρασία της Αμερικής έχει την τάση να πιστεύει πως ό,τι είναι αληθινό για εκείνη, πως ό,τι είναι καλό για εκείνη, πρέπει να είναι καλό για όλους τους άλλους λαούς της γης και πως αν εκείνοι δεν το κρίνουν έτσι, είναι εκείνοι που αυταπατώνται και πως η Αμερική έχει το δικαίωμα να τους το επιβάλλει για το συμφέρον του κόσμου και το δικό της συμφέρον (…). Θα ήταν ολέθριο, συνεχίζει ο Γάλλος συγγραφέας, για ολόκληρη την ανθρωπότητα, αν μια φυλή, ένας λαός, ένας κράτος, όσο υψηλό και να είναι, επέβαλε στη λαμπρή ποικιλομορφία του σύμπαντος τον άκαμπτο και μονότονο ομοιομορφισμό της δικής του προσωπικότητας. Προσθέτω ότι ο όλεθρος θα ξαναέπεφτε στο λαό που θα ασκούσε αυτήν την τυφλή καταπίεση: γιατί οι ακαταμάχητες δυνάμεις της συμπιεσμένης φύσης θα εστρεφταν την εκδίκησή τους εναντίον του».
Ο Ρομαίν Ρολλαν, ο μεγάλος αυτός συγγραφέας, ο οποίος τιμήθηκε με το βραβείο Νόμπελ και υπήρξε εκτός από μεγάλος συγγραφέας και ένας κοινωνικός αγωνιστής, καταλήγει στο άρθρο του αυτό με την προτροπή: Όσοι από τους πολίτες των ΗΠΑ είναι φωτισμένοι και θαρραλέοι, να γίνουν οι φάροι του λαού τους, οι οποίοι θα εξαναγκάσουν την Αμερική να αποκτήσει αυτογνωσία και επίσης να γνωρίσει τις διαφορετικές ατομικότητες, τα συμπληρωματικά προτερήματα των άλλων φυλών.
Σύμφωνα με τη θεωρία κάποιου Αμερικανού ψυχιάτρου, η υποκρισία παίζει διάφορα παιχνίδια. Ένα από τα παιχνίδια αυτά είναι το παιχνίδι της τρέλας. Τον τρελό υποκρίνεται αυτός που έχει συναίσθηση απόλυτης ισχύος, που δεν μπορεί κανείς να αμφισβητήσει την ισχύ του. Όσοι παίζουν το παιχνίδι του υποκρίνονται ότι ο άνθρωπος είναι τρελός. Τί περιμένετε από κάποιον που είναι ο μόνος δυνατός; Ρωτάει ο παίκτης τους συμπαίκτες του, οι οποίοι παραδέχονται πως όλα μπορεί να τα περιμένει κανείς. Το αντίδοτο στο παιχνίδι αυτό που μπορεί να χρησιμοποιήσει αυτός που δε θέλει να συμμετέχει στην υποκρισία του παίκτη, είναι να εξαναγκάσει τον παίκτη να συνειδητοποιήσει αυτό που περιμένει αυτός από τον εαυτό του, να τον εξαναγκάσει να συνειδητοποιήσει το ασυνείδητό του. Το ίδιο πράγμα λέει ο Ρομαίν Ρολλάν, όταν παρακινεί όσους από τους πολίτες των ΗΠΑ έχουν τη φώτιση και το θάρρος να βοηθήσουν την Αμερική να αποκτήσει αυτογνωσία και να αναγνωρίσει την αξία των διαφορετικών προτερημάτων των άλλων λαών.
Αυτή η πρακτική στρέφει την κατεύθυνση της δύναμης προς τη σοφία. Έτσι αυτοί που αισθάνονται οι μόνοι ισχυροί, δεν έχουν την τάση να κυριαρχούν στους άλλους και να τους καταδυναστεύουν.
Στην ενδυνάμωση της σοφίας συμβάλλει ο αληθινός πολιτισμός. Ένα καλό βιβλίο λ.χ. μας βοηθά να αποκτήσουμε αυτογνωσία, ως πρόσωπα και ως λαός. Τα βιβλία συμβάλλουν επίσης να έχουμε καλές σχέσεις μεταξύ μας. Όταν ο πολιτισμός παρακμάζει, το σύμπαν του ανθρώπου είναι εχθρικό.
( Μόσχου Λαγκουβάρδου, «Η Μοναξιά της νυχτερινής σκοπιάς», Εκδόσεις των Φίλων, Αθήνα 2002)
«Αυτή η πρακτική στρέφει την κατεύθυνση της δύναμης προς τη σοφία. Έτσι αυτοί που αισθάνονται οι μόνοι ισχυροί, δεν έχουν την τάση να κυριαρχούν στους άλλους και να τους καταδυναστεύουν.»
Ο Ρομαίν Ρολλάν, στο άρθρο του με χρονολογία Ι0 Σεπτεμβρίου 1926 και με τίτλο «Προειδοποίηση στην Αμερική» (Ευθύνη Ιούνιος2000), γράφει: «Η αγγλοσαξονική ιδιοσυγκρασία της Αμερικής έχει την τάση να πιστεύει πως ό,τι είναι αληθινό για εκείνη, πως ό,τι είναι καλό για εκείνη, πρέπει να είναι καλό για όλους τους άλλους λαούς της γης και πως αν εκείνοι δεν το κρίνουν έτσι, είναι εκείνοι που αυταπατώνται και πως η Αμερική έχει το δικαίωμα να τους το επιβάλλει για το συμφέρον του κόσμου και το δικό της συμφέρον (…). Θα ήταν ολέθριο, συνεχίζει ο Γάλλος συγγραφέας, για ολόκληρη την ανθρωπότητα, αν μια φυλή, ένας λαός, ένας κράτος, όσο υψηλό και να είναι, επέβαλε στη λαμπρή ποικιλομορφία του σύμπαντος τον άκαμπτο και μονότονο ομοιομορφισμό της δικής του προσωπικότητας. Προσθέτω ότι ο όλεθρος θα ξαναέπεφτε στο λαό που θα ασκούσε αυτήν την τυφλή καταπίεση: γιατί οι ακαταμάχητες δυνάμεις της συμπιεσμένης φύσης θα εστρεφταν την εκδίκησή τους εναντίον του».
Ο Ρομαίν Ρολλαν, ο μεγάλος αυτός συγγραφέας, ο οποίος τιμήθηκε με το βραβείο Νόμπελ και υπήρξε εκτός από μεγάλος συγγραφέας και ένας κοινωνικός αγωνιστής, καταλήγει στο άρθρο του αυτό με την προτροπή: Όσοι από τους πολίτες των ΗΠΑ είναι φωτισμένοι και θαρραλέοι, να γίνουν οι φάροι του λαού τους, οι οποίοι θα εξαναγκάσουν την Αμερική να αποκτήσει αυτογνωσία και επίσης να γνωρίσει τις διαφορετικές ατομικότητες, τα συμπληρωματικά προτερήματα των άλλων φυλών.
Σύμφωνα με τη θεωρία κάποιου Αμερικανού ψυχιάτρου, η υποκρισία παίζει διάφορα παιχνίδια. Ένα από τα παιχνίδια αυτά είναι το παιχνίδι της τρέλας. Τον τρελό υποκρίνεται αυτός που έχει συναίσθηση απόλυτης ισχύος, που δεν μπορεί κανείς να αμφισβητήσει την ισχύ του. Όσοι παίζουν το παιχνίδι του υποκρίνονται ότι ο άνθρωπος είναι τρελός. Τί περιμένετε από κάποιον που είναι ο μόνος δυνατός; Ρωτάει ο παίκτης τους συμπαίκτες του, οι οποίοι παραδέχονται πως όλα μπορεί να τα περιμένει κανείς. Το αντίδοτο στο παιχνίδι αυτό που μπορεί να χρησιμοποιήσει αυτός που δε θέλει να συμμετέχει στην υποκρισία του παίκτη, είναι να εξαναγκάσει τον παίκτη να συνειδητοποιήσει αυτό που περιμένει αυτός από τον εαυτό του, να τον εξαναγκάσει να συνειδητοποιήσει το ασυνείδητό του. Το ίδιο πράγμα λέει ο Ρομαίν Ρολλάν, όταν παρακινεί όσους από τους πολίτες των ΗΠΑ έχουν τη φώτιση και το θάρρος να βοηθήσουν την Αμερική να αποκτήσει αυτογνωσία και να αναγνωρίσει την αξία των διαφορετικών προτερημάτων των άλλων λαών.
Αυτή η πρακτική στρέφει την κατεύθυνση της δύναμης προς τη σοφία. Έτσι αυτοί που αισθάνονται οι μόνοι ισχυροί, δεν έχουν την τάση να κυριαρχούν στους άλλους και να τους καταδυναστεύουν.
Στην ενδυνάμωση της σοφίας συμβάλλει ο αληθινός πολιτισμός. Ένα καλό βιβλίο λ.χ. μας βοηθά να αποκτήσουμε αυτογνωσία, ως πρόσωπα και ως λαός. Τα βιβλία συμβάλλουν επίσης να έχουμε καλές σχέσεις μεταξύ μας. Όταν ο πολιτισμός παρακμάζει, το σύμπαν του ανθρώπου είναι εχθρικό.
( Μόσχου Λαγκουβάρδου, «Η Μοναξιά της νυχτερινής σκοπιάς», Εκδόσεις των Φίλων, Αθήνα 2002)
11.1.09
Μόσχος Λαγκουβάρδος, Η μορφή και το όνομα
Η μορφή και το όνομα
Η μορφή και το όνομα έχουν μεγάλη σημασία. "Μη χαίρεστε, αν στο όνομά μου και οι δαίμονες σας υπακούουν", είπε ο Κύριος στους μαθητές Του, όταν επέστρεψαν και διηγήθηκαν ότι στο όνομά Του έκαναν θαύματα. "Να χαίρεστε που τα ονόματά σας είναι γραμμένα στο βιβλίο της ζωής".
Από τα λόγια αυτά του Χριστού συνάγεται ότι και στην άλλη ζωή θα έχουμε τα ίδια ονόματα, αλλά και την ίδια μορφή. Τί έννοια, θα είχε η αιώνια ζωή, αν δεν γνωρίζαμε τους αγαπημένους μας κι ούτε εκείνοι μας γνώριζαν, αποκτώντας άλλη μορφή στην άλλη ζωή;
"Είναι όλοι εδώ" λέει ο στίχος του τραγουδιού, με το οποίο τελειώνει η ταινία "Μπίλυ ο ψεύτης". Είναι ένα τραγούδι που ακούγεται στο τέλος της ταινίας. Ο θεατής, όπως στην αρχαία τραγωδία , δι’ ελέου και φόβου, συμπάσχοντας με τους Εβραίους επάνω στους οποίους ξέσπασε όλη η βαρβαρότητα της Ναζιστικής Γερμανίας , φτάνει στην κάθαρση. Τα μάτια του γεμίζουν δάκρια χαράς, και η βαριά λύπη που σκεπάζει την καρδιά του μετατρέπεται σε αγαλλίαση, στο άκουσμα του πιο χαρούμενου μηνύματος του κόσμου, ότι οι αγαπημένοι είναι όλοι εκεί και μας περιμένουν. Περιμένουν να ακούσουν γνώριμες φωνές να τους καλούν με το όνομά τους, να ιδούν αγαπημένες μορφές.
"Θα ανταμώσουμε ξανά και θα πούμε με χαρά τί έγινε", με αυτά τα λόγια τελειώνει επίσης το αριστούργημά του "Θείος Βάνιας" ο Άντον Τσέχωβ. Παραπλήσια είναι τα λόγια και οι περιγραφές όλων των μεγάλων ανθρώπων για την αιώνια ζωή μετά το σωματικό θάνατο. Τα λόγια του Ντοστογιέφσκι επίσης στους Αδελφούς Καραμαζώφ.
Αλλά και καθένας από εμάς έχει την προσωπική του εμπειρία. Όταν ρώτησα έναν ποιητή, γιατί πιστεύει ότι θα ανταμώσει πάλι τους αγαπημένους του στην άλλη ζωή και δεν θεωρεί το θάνατο του σώματος εξαφάνιση του ανθρώπου, μου απάντησε πολύ απλά με αυτά τα λόγια. "Αν δεν υπήρχαν δεν θα ένιωθα το καθήκον να προσεύχομαι γι΄ αυτούς".
Είμαι βέβαιος, ώστε να μη χρειάζομαι αποδείξεις για να βεβαιωθώ, ότι η μορφή και το όνομά μας ακολουθεί και μετά το θάνατο του σώματος. Και μετά το θάνατο του σώματος έχουμε τη μορφή και το όνομα που έχουμε στη γη. Κάποιος είπε, ότι η μορφή και το όνομα είναι τα πρότυπα του ανθρώπου σ' αυτή τη ζωή. Το ίδιο ισχύει και στην άλλη ζωή, η μορφή και το όνομα του κάθε ανθρώπου είναι πρότυπα.
Ένα περιστατικό που συνέβη την ώρα του θανάτου του δεύτερου πατέρα μου, του Χρήστου, είναι σχετικό με τη διατήρηση της μορφής του ανθρώπου μετά το θάνατο του σώματος. ΄Η παράδοση λέει, πως ο νεκρός δύο μέρες μετά το θάνατό του είναι ελεύθερος να επισκεφτεί τα μέρη που αγαπούσε. Ο πατέρας μου αμέσως μετά το θάνατό του επισκέφτηκε το διαμέρισμά του στη Θεσσαλονίκη. Ήμουν βέβαιος γι΄ αυτό. Στη ζωή του ήταν ένας «σπιτόγατος». Δεν πήγαινε πουθενά, εκτός απ΄ το προποτζίδικο, όπου πήγαινε τακτικά, για να μιλήσει με τους άλλους "προπάρρωστους", όπως τους έλεγε, αλλά μετά από λίγη ώρα επέστρεφε στο σπίτι του.
Ότι επισκέφθηκε το σπίτι του αμέσως μετά το θάνατό του, που συνέβη στις εννιά η ώρα τη νύχτα, στο 424 στρατιωτικό νοσοκομείο, το επιβεβαιώνει και ο φίλος του, το σκυλάκι, στη διπλανή βεράντα. Ήμουν μόνος στο σπίτι και μόλις το άκουσα να κλαίει, είπα μέσα μου: "ο πατέρας μου πέθανε" κι αμέσως κοίταξα το ρολόϊ μου: ήταν ή ώρα 9 ακριβώς. Σε μισή ώρα ήρθαν τα αδέρφια μου και μου είπαν ότι ο πατέρας συγχωρέθηκε. "Τί ώρα;" ρώτησα, "εννέα ακριβώς", είπαν.
Τί ήταν αυτό που είδε, λοιπόν, ο φίλος του πατέρα μου, το καλό σκυλάκι, και έκλαψε, αν δεν ήταν η μορφή του πατέρα μου, αυτή που έβλεπε κάθε μέρα; Ίσως τώρα με κάποιο άλλο υλικό, διαφορετικό από το δικό μας γήινο κόσμο. Είναι πιο λογικό να κάνουμε οποιαδήποτε άλλη υπόθεση, από την απλή πραγματικότητα ότι η μορφή του ανθρώπου παραμένει και μετά το θάνατο του σώματος; Η μορφή είναι πνευματική και μόνο η ύλη με την οποία κατασκευάστηκε , το σάρκινο περίβλημά της, είναι υλικό. Η μορφή είναι πνευματική και τρανό παράδειγμα είναι η μορφή της μουσικής. Πού είναι, λοιπόν, η μορφή της μουσικής πριν αρχίσει και που πηγαίνει όταν τελειώσει;
Είναι γνωστό ότι τα ζώα, ιδίως οι σκύλοι, αντιλαμβάνονται το θάνατο των αγαπημένων τους με μια αίσθηση, που υπάρχει και στον άνθρωπο, αλλά σπανιότερα, γιατί στον άνθρωπο έχει ατροφήσει εξαιτίας του αφύσικου τρόπου της ζωής του. Οι άγιοι, αλλά ακόμα και συνηθισμένοι άνθρωποι, έχουν υπεραισθητή αντίληψη, βλέπουν δηλαδή κάποιες στιγμές χωρίς τη φυσική τους όραση. Παράδειγμα, ο Μέγας Αντώνιος, που έστειλε τους μοναχούς του σε πορεία δύο ημερών, για να βοηθήσουν τους οδοιπόρους που κινδύνευαν στην έρημο να πεθάνουν από τη δίψα. Τους είπε με ακρίβεια ποιος από αυτούς δεν θα αντέξει και θα πεθάνει.
Ο άγιος Χριστοφόρος επίσης είδε από μακριά στρατιώτες να κινδυνεύουνν να πεθάνουν από την δίψα. Ήταν στρατιώτες του αυτοκράτορα που κυνηγούσαν να τον σκοτώσουν αυτόν και τους μαθητές του. Ο άγιος Χριστοφόρος προσευχήθηκε γι΄ αυτούς και τους έσωσε με θαυματουργικό τρόπο από το βέβαιο θάνατο. 'Υστερα από αυτό οι στρατιώτες μεταστράφηκαν κι από διώκτες του έγιναν μαθητές του.
Οι νεκροί μπορούν επίσης να γίνουν ορατοί στα όνειρα αλλά και στον ξύπνο. Λέγεται ότι κάποιος τις δυο μέρες μετά το θάνατό του εμφανίστηκε στον αδερφό του στην Αμερική και του ανήγγειλε την αναχώρησή του από αυτόν τον κόσμο. 'Έτσι ο άνθρωπος αυτός γνώριζε το θάνατο του αδελφού του "από πρώτο χέρι", προτού φτάσουν τα τηλεγραφήματα με την πένθιμη είδηση.
Παρόμοιο με το χάρισμα της διόρασης, όπως λέγεται ή εξω-αισθητήρια αντίληψη, δηλαδή η όραση χωρίς τα αισθητήρια όργανά της, τα μάτια, είναι και το προορατικό χάρισμα να αντιλαμβάνεσαι τα μέλλοντα, αυτά που μέλλουν να συμβούν. Να τί γράφει για το προορατικό αυτό χάρισμα ,στο ποίημά του "Σοφοί δε προσιόντων" ο ποιητής Καβάφης, γνώστης της αρχαίας γραμματείας: "Εκ των μελλόντων οι σοφοί τα προσερχόμενα/ αντιλαμβάνονται (...) ενώ είς την οδόν/ έξω, ουδέν ακούουν οι λαοί".
Η μορφή και το όνομα έχουν μεγάλη σημασία. "Μη χαίρεστε, αν στο όνομά μου και οι δαίμονες σας υπακούουν", είπε ο Κύριος στους μαθητές Του, όταν επέστρεψαν και διηγήθηκαν ότι στο όνομά Του έκαναν θαύματα. "Να χαίρεστε που τα ονόματά σας είναι γραμμένα στο βιβλίο της ζωής".
Από τα λόγια αυτά του Χριστού συνάγεται ότι και στην άλλη ζωή θα έχουμε τα ίδια ονόματα, αλλά και την ίδια μορφή. Τί έννοια, θα είχε η αιώνια ζωή, αν δεν γνωρίζαμε τους αγαπημένους μας κι ούτε εκείνοι μας γνώριζαν, αποκτώντας άλλη μορφή στην άλλη ζωή;
"Είναι όλοι εδώ" λέει ο στίχος του τραγουδιού, με το οποίο τελειώνει η ταινία "Μπίλυ ο ψεύτης". Είναι ένα τραγούδι που ακούγεται στο τέλος της ταινίας. Ο θεατής, όπως στην αρχαία τραγωδία , δι’ ελέου και φόβου, συμπάσχοντας με τους Εβραίους επάνω στους οποίους ξέσπασε όλη η βαρβαρότητα της Ναζιστικής Γερμανίας , φτάνει στην κάθαρση. Τα μάτια του γεμίζουν δάκρια χαράς, και η βαριά λύπη που σκεπάζει την καρδιά του μετατρέπεται σε αγαλλίαση, στο άκουσμα του πιο χαρούμενου μηνύματος του κόσμου, ότι οι αγαπημένοι είναι όλοι εκεί και μας περιμένουν. Περιμένουν να ακούσουν γνώριμες φωνές να τους καλούν με το όνομά τους, να ιδούν αγαπημένες μορφές.
"Θα ανταμώσουμε ξανά και θα πούμε με χαρά τί έγινε", με αυτά τα λόγια τελειώνει επίσης το αριστούργημά του "Θείος Βάνιας" ο Άντον Τσέχωβ. Παραπλήσια είναι τα λόγια και οι περιγραφές όλων των μεγάλων ανθρώπων για την αιώνια ζωή μετά το σωματικό θάνατο. Τα λόγια του Ντοστογιέφσκι επίσης στους Αδελφούς Καραμαζώφ.
Αλλά και καθένας από εμάς έχει την προσωπική του εμπειρία. Όταν ρώτησα έναν ποιητή, γιατί πιστεύει ότι θα ανταμώσει πάλι τους αγαπημένους του στην άλλη ζωή και δεν θεωρεί το θάνατο του σώματος εξαφάνιση του ανθρώπου, μου απάντησε πολύ απλά με αυτά τα λόγια. "Αν δεν υπήρχαν δεν θα ένιωθα το καθήκον να προσεύχομαι γι΄ αυτούς".
Είμαι βέβαιος, ώστε να μη χρειάζομαι αποδείξεις για να βεβαιωθώ, ότι η μορφή και το όνομά μας ακολουθεί και μετά το θάνατο του σώματος. Και μετά το θάνατο του σώματος έχουμε τη μορφή και το όνομα που έχουμε στη γη. Κάποιος είπε, ότι η μορφή και το όνομα είναι τα πρότυπα του ανθρώπου σ' αυτή τη ζωή. Το ίδιο ισχύει και στην άλλη ζωή, η μορφή και το όνομα του κάθε ανθρώπου είναι πρότυπα.
Ένα περιστατικό που συνέβη την ώρα του θανάτου του δεύτερου πατέρα μου, του Χρήστου, είναι σχετικό με τη διατήρηση της μορφής του ανθρώπου μετά το θάνατο του σώματος. ΄Η παράδοση λέει, πως ο νεκρός δύο μέρες μετά το θάνατό του είναι ελεύθερος να επισκεφτεί τα μέρη που αγαπούσε. Ο πατέρας μου αμέσως μετά το θάνατό του επισκέφτηκε το διαμέρισμά του στη Θεσσαλονίκη. Ήμουν βέβαιος γι΄ αυτό. Στη ζωή του ήταν ένας «σπιτόγατος». Δεν πήγαινε πουθενά, εκτός απ΄ το προποτζίδικο, όπου πήγαινε τακτικά, για να μιλήσει με τους άλλους "προπάρρωστους", όπως τους έλεγε, αλλά μετά από λίγη ώρα επέστρεφε στο σπίτι του.
Ότι επισκέφθηκε το σπίτι του αμέσως μετά το θάνατό του, που συνέβη στις εννιά η ώρα τη νύχτα, στο 424 στρατιωτικό νοσοκομείο, το επιβεβαιώνει και ο φίλος του, το σκυλάκι, στη διπλανή βεράντα. Ήμουν μόνος στο σπίτι και μόλις το άκουσα να κλαίει, είπα μέσα μου: "ο πατέρας μου πέθανε" κι αμέσως κοίταξα το ρολόϊ μου: ήταν ή ώρα 9 ακριβώς. Σε μισή ώρα ήρθαν τα αδέρφια μου και μου είπαν ότι ο πατέρας συγχωρέθηκε. "Τί ώρα;" ρώτησα, "εννέα ακριβώς", είπαν.
Τί ήταν αυτό που είδε, λοιπόν, ο φίλος του πατέρα μου, το καλό σκυλάκι, και έκλαψε, αν δεν ήταν η μορφή του πατέρα μου, αυτή που έβλεπε κάθε μέρα; Ίσως τώρα με κάποιο άλλο υλικό, διαφορετικό από το δικό μας γήινο κόσμο. Είναι πιο λογικό να κάνουμε οποιαδήποτε άλλη υπόθεση, από την απλή πραγματικότητα ότι η μορφή του ανθρώπου παραμένει και μετά το θάνατο του σώματος; Η μορφή είναι πνευματική και μόνο η ύλη με την οποία κατασκευάστηκε , το σάρκινο περίβλημά της, είναι υλικό. Η μορφή είναι πνευματική και τρανό παράδειγμα είναι η μορφή της μουσικής. Πού είναι, λοιπόν, η μορφή της μουσικής πριν αρχίσει και που πηγαίνει όταν τελειώσει;
Είναι γνωστό ότι τα ζώα, ιδίως οι σκύλοι, αντιλαμβάνονται το θάνατο των αγαπημένων τους με μια αίσθηση, που υπάρχει και στον άνθρωπο, αλλά σπανιότερα, γιατί στον άνθρωπο έχει ατροφήσει εξαιτίας του αφύσικου τρόπου της ζωής του. Οι άγιοι, αλλά ακόμα και συνηθισμένοι άνθρωποι, έχουν υπεραισθητή αντίληψη, βλέπουν δηλαδή κάποιες στιγμές χωρίς τη φυσική τους όραση. Παράδειγμα, ο Μέγας Αντώνιος, που έστειλε τους μοναχούς του σε πορεία δύο ημερών, για να βοηθήσουν τους οδοιπόρους που κινδύνευαν στην έρημο να πεθάνουν από τη δίψα. Τους είπε με ακρίβεια ποιος από αυτούς δεν θα αντέξει και θα πεθάνει.
Ο άγιος Χριστοφόρος επίσης είδε από μακριά στρατιώτες να κινδυνεύουνν να πεθάνουν από την δίψα. Ήταν στρατιώτες του αυτοκράτορα που κυνηγούσαν να τον σκοτώσουν αυτόν και τους μαθητές του. Ο άγιος Χριστοφόρος προσευχήθηκε γι΄ αυτούς και τους έσωσε με θαυματουργικό τρόπο από το βέβαιο θάνατο. 'Υστερα από αυτό οι στρατιώτες μεταστράφηκαν κι από διώκτες του έγιναν μαθητές του.
Οι νεκροί μπορούν επίσης να γίνουν ορατοί στα όνειρα αλλά και στον ξύπνο. Λέγεται ότι κάποιος τις δυο μέρες μετά το θάνατό του εμφανίστηκε στον αδερφό του στην Αμερική και του ανήγγειλε την αναχώρησή του από αυτόν τον κόσμο. 'Έτσι ο άνθρωπος αυτός γνώριζε το θάνατο του αδελφού του "από πρώτο χέρι", προτού φτάσουν τα τηλεγραφήματα με την πένθιμη είδηση.
Παρόμοιο με το χάρισμα της διόρασης, όπως λέγεται ή εξω-αισθητήρια αντίληψη, δηλαδή η όραση χωρίς τα αισθητήρια όργανά της, τα μάτια, είναι και το προορατικό χάρισμα να αντιλαμβάνεσαι τα μέλλοντα, αυτά που μέλλουν να συμβούν. Να τί γράφει για το προορατικό αυτό χάρισμα ,στο ποίημά του "Σοφοί δε προσιόντων" ο ποιητής Καβάφης, γνώστης της αρχαίας γραμματείας: "Εκ των μελλόντων οι σοφοί τα προσερχόμενα/ αντιλαμβάνονται (...) ενώ είς την οδόν/ έξω, ουδέν ακούουν οι λαοί".
10.1.09
Ένα απόσπασμα απ΄το βιβλίο "π. Σεραφείμ Ρόουζ, Η ζωή και τα έργα του"
"Ο π. Αλέξιος θυμάται τρεις απλές αρχές ζωής που έμαθε από τον π. Σεραφείμ. "Τις έμαθα", λέει, "όχι τόσο πολύ από τα βιβλία του π. Σεραφείμ όσο από αυτά που μου είπε σε διάφορες συνομιλίες κατά τα χρόνια που πέρασαν:
Η πρώτη από αυτές τις αρχές είναι: "Είμαστε προσκυνητές σε αυτήν τη γη και δεν υπάρχει τίποτα μόνιμο για μας εδώ" (...)Αυτή η ζωή είναι μόνο η αρχή μιας συνέχειας που δεν θα τελειώσει ποτέ.(...)Όλα θα πεθάνουν μαζί μας όταν πεθάνει το σώμα μας. τίποτα από αυτά δεν θα πάει μαζί μας στον άλλο κόσμο.
Μια δεύτερη αρχή που ο π.Σεραφείμ με δίδαξε ήταν ότι η ορθόδοξη πίστη μας δεν είναι "κάτι" το ακαδημαϊκό. (...) Μην αφήσετε ποτέ κανένα να πάρει όλα τα βιβλία μακριά από σας. Αλλά μην μπερδέψετε την ανάγνωση βιβλίων με το πραγματικό νόημα, το οποίο είναι η βίωση της ορθοδοξίας.""(...) "Η Ορθοδοξία", μου είπε,"δεν είναι τόσο πολύ θέμα του νου. Είναι ένα βίωμα, και είναι της καρδιάς". Η Ορθοδοξία πρέπει να βιωθεί, όχι μόνο να διαβαστεί, να μελετηθεί ή να γραφτεί κάτι σχετικά...
Η τρίτη αρχή ήταν πιθανώς η σημαντικότερη όλων. Ο π. Σεραφείμ μου είπε, "Εάν δεν βρεις τον Χριστό σε αυτήν τη ζωή, δεν θα Τον βρεις στην άλλη".
Για ένα χριστιανό της Δύσης, αυτή είναι μια καταπληκτική δήλωση. Τί σημαίνει αυτό πρακτικά; Δεν μιλούσε αυτός για τη μυστική εμπειρία ή δεν είχε οράματα ή κάτι παρόμοιας φύσεως. Καθένας που γνωρίζει τον π. Σεραφείμ συνειδητοποιεί ότι θα είχε μείνει μακριά από τέτοιου είδους συζήτηση.
Αυτό που εννοούσε με το να "βρεις το Χριστό" σε αυτήν τη ζωή είναι, πως κάποιος πρέπει πρώτα να εστιάζει στον Χριστό διαρκώς, ημέρα και νύχτα. Αυτό δεν αποτελεί μία συνήθεια προσευχής, όπως κάνει κάποιος στις εικόνες όταν βάζει το καπέλο του για να βγει από την πόρτα. Μάλλον, πρόκειται για την περίπτωση που κάποιος έχει στο νου το το Χριστό όλη την ημέρα, σε κάθε περίσταση, σε κάθε ευκαιρία - να υψώνει κάποιος την καρδιά και τον νου του σε Αυτόν. (...)
Τελικά, θα επιθυμούσα να πω, με πολύ μεγάλη πεποίθηση, ότι ο π. Σεραφείμ βρήκε το Χριστό σε αυτήν τη ζωή. Δεν μπορείς να δώσεις κάτι που δεν έχεις, και αυτός είχε τόσα πολλά να δώσει. Από αυτό μπορούμε να ξέρουμε ότι ο Χριστός κατοίκησε πράγματι μέσα σε αυτόν"
(Ιερομονάχου Δαμασκηνού, "π. Σεραφείμ Ρόουζ, Η ζωή και τα έργα του, τόμος Γ΄", Εκδόσεις Μυριόβιβλος, σελ.162-16).
Η πρώτη από αυτές τις αρχές είναι: "Είμαστε προσκυνητές σε αυτήν τη γη και δεν υπάρχει τίποτα μόνιμο για μας εδώ" (...)Αυτή η ζωή είναι μόνο η αρχή μιας συνέχειας που δεν θα τελειώσει ποτέ.(...)Όλα θα πεθάνουν μαζί μας όταν πεθάνει το σώμα μας. τίποτα από αυτά δεν θα πάει μαζί μας στον άλλο κόσμο.
Μια δεύτερη αρχή που ο π.Σεραφείμ με δίδαξε ήταν ότι η ορθόδοξη πίστη μας δεν είναι "κάτι" το ακαδημαϊκό. (...) Μην αφήσετε ποτέ κανένα να πάρει όλα τα βιβλία μακριά από σας. Αλλά μην μπερδέψετε την ανάγνωση βιβλίων με το πραγματικό νόημα, το οποίο είναι η βίωση της ορθοδοξίας.""(...) "Η Ορθοδοξία", μου είπε,"δεν είναι τόσο πολύ θέμα του νου. Είναι ένα βίωμα, και είναι της καρδιάς". Η Ορθοδοξία πρέπει να βιωθεί, όχι μόνο να διαβαστεί, να μελετηθεί ή να γραφτεί κάτι σχετικά...
Η τρίτη αρχή ήταν πιθανώς η σημαντικότερη όλων. Ο π. Σεραφείμ μου είπε, "Εάν δεν βρεις τον Χριστό σε αυτήν τη ζωή, δεν θα Τον βρεις στην άλλη".
Για ένα χριστιανό της Δύσης, αυτή είναι μια καταπληκτική δήλωση. Τί σημαίνει αυτό πρακτικά; Δεν μιλούσε αυτός για τη μυστική εμπειρία ή δεν είχε οράματα ή κάτι παρόμοιας φύσεως. Καθένας που γνωρίζει τον π. Σεραφείμ συνειδητοποιεί ότι θα είχε μείνει μακριά από τέτοιου είδους συζήτηση.
Αυτό που εννοούσε με το να "βρεις το Χριστό" σε αυτήν τη ζωή είναι, πως κάποιος πρέπει πρώτα να εστιάζει στον Χριστό διαρκώς, ημέρα και νύχτα. Αυτό δεν αποτελεί μία συνήθεια προσευχής, όπως κάνει κάποιος στις εικόνες όταν βάζει το καπέλο του για να βγει από την πόρτα. Μάλλον, πρόκειται για την περίπτωση που κάποιος έχει στο νου το το Χριστό όλη την ημέρα, σε κάθε περίσταση, σε κάθε ευκαιρία - να υψώνει κάποιος την καρδιά και τον νου του σε Αυτόν. (...)
Τελικά, θα επιθυμούσα να πω, με πολύ μεγάλη πεποίθηση, ότι ο π. Σεραφείμ βρήκε το Χριστό σε αυτήν τη ζωή. Δεν μπορείς να δώσεις κάτι που δεν έχεις, και αυτός είχε τόσα πολλά να δώσει. Από αυτό μπορούμε να ξέρουμε ότι ο Χριστός κατοίκησε πράγματι μέσα σε αυτόν"
(Ιερομονάχου Δαμασκηνού, "π. Σεραφείμ Ρόουζ, Η ζωή και τα έργα του, τόμος Γ΄", Εκδόσεις Μυριόβιβλος, σελ.162-16).
9.1.09
Μόσχος Λαγκουβάρδος, Μια μικρή συλλογή προσευχών
Μια μικρή συλλογή προσευχών
Παραθέτουμε μια μικρή συλλογή προσευχών όχι γιατί είναι πολύ εύχρηστες , αλλά το σπουδαιότερο, γιατί είναι αναγκαίες. Αν όπως είναι αλήθεια βοήθησαν και βοηθούν τόσο κόσμο , γιατί δεν θα βοηθήσουν και κάποιον που βρίσκεται τώρα στην ανάγκη να τις χρησιμοποιήσει;
Η πιο μικρή προσευχή, αυτή που μπορούμε να την έχουμε στα χείλη μας , στο νου μας και στην καρδιά μας, πιο συχνά κι απ΄ την αναπνοή μας είναι η επίκληση του Ονόματος του Ιησού. Και μόνο η επίκληση του Ονόματος του γλυκύτατου Ιησού είναι μια πλήρης προσευχή και είναι η μόνη για την οποία είμαστε σίγουροι ότι θα την πάρουμε μαζί μας, όταν αφήσουμε αυτόν τον κόσμο. Για την προσευχή αυτή η Αγία Γραφή λέει, «πας ο επικαλούμενος το Όνομα του Θεού θα σωθεί».
Πρώτη λοιπόν , η πιο σύντομη προσευχή που υπάρχει, είναι η επίκληση του ονόματος του «Ιησού», που με τη συχνή χρήση μπορεί να προσκολληθεί στην αναπνοή μας και να λέγεται από μόνη της, να γίνει «αυτενεργούμενη», όπως είναι και η αναπνοή μας και δε χρειάζεται να σκεφθούμε για να κάνουμε την προσευχή αυτή. Θα κολλήσει στην αναπνοή μας κι όσες φορές αναπνέουμε άλλες τόσες φορές θα επικαλούμαστε το Όνομα του Ιησού: «Ιησού, Ιησού, Ιησού…»
Δεύτερη επίσης σύντομη προσευχή είναι η προσευχή με την οποία ζητούμε το έλεος του Θεού και είναι η γνωστή ευχή «Κύριε Ιησού Χριστέ ελέησόν με» ή πιο σύντομα «Κύριε ελέησόν με».
‘Άλλη μικρή προσευχή είναι η παραπάνω προσευχή στην πλήρη της μορφή, που είναι η γνωστή ως «προσευχή του Ιησού» ή ως «νοερά προσευχή», γιατί μπορεί να γίνεται μόνο με το νου και την καρδιά ή και απλά ως «Ευχή». Η προσευχή αυτή είναι η εξής: «Κύριε Ιησού Χριστέ, Υιέ του Θεού, ελέησόν με ».
‘Άλλες σύντομες προσευχές που έχουν τη μορφή ευχών ή επιφωνημάτων είναι «Δόξα σοι ο Θεός», «Δοξασμένο το όνομά σου», «Χριστέ και Παναγιά», «στο Θεό ν’ αρέσει», «Θεέ μου», «Θεός φυλάξει», «ζει Κύριος» , «ο Θεός είναι μεγάλος», «έχει ο Θεός», «Θεέ μου βάλε το χέρι σου» «Κύριε βοήθησέ με» «Κύριε βοήθησε τον……. (το όνομα για τον οποίο γίνεται η προσευχή» ‘Κύριε σε παρακαλώ για τον …… «Κύριε σε ευχαριστώ για …..,,» κ. ά.
Η προσευχή περιέχει δοξολογία, αίτημα, εξομολόγηση και ευχαριστία ή και ένα μόνο από αυτά τα συστατικά στοιχεία της. Το σπουδαιότερο είναι να έχεις το νου σου στο Χριστό με ταπείνωση και με αγάπη.
Συνάντησα κάποιον που μου είπε για μια δική του μικρή αυτοσχέδια προσευχή, που είχε κάνει θαύματα. Τον είχε βοηθήσει πολλές φορές σε πολύ δύσκολες καταστάσεις. Έπασχε από καρκίνο και είχε υποβληθεί σε πολλές χειρουργικές επεμβάσεις. Μου είπε πως χρησιμοποιούσε πάντα αυτήν την προσευχή, όταν αντιμετώπιζε κάποια καινούρια επέμβαση: «Προπορεύου Κύριε». Με την προσευχή αυτή κρατούσε εστιασμένο το νου του στο Χριστό και δε φοβόταν.
Κάποιος άλλος μου είπε, πως φοβόταν όταν τις νύχτες γύριζε στο απομακρυσμένο σπίτι του, όπου ζούσε μόνος του. Αλλά ο φόβος του εξαφανιζόταν, όταν έκανε το σημείο του σταυρού στην πόρτα του πριν την ανοίξει, λέγοντας ταυτόχρονα τα λόγια αυτά : « σπίτι του… (έλεγε το όνομά του) να είσαι ευλογημένο». Όχι μόνο δεν φοβόταν ύστερα από αυτό, αλλά ένιωθε χαρά που ζούσε μόνος του σε κείνο το ερημικό σπίτι, το τελευταίο σπίτι στην άκρη της πόλης. Θυμάμαι πάντα τα λόγια της μητέρας μου, όταν με συμβούλευε να κάνω το σταυρό μου σε κάθε δύσκολη περίσταση της ζωής μου . ¨Κάνε το σταυρό σου», έλεγε. Το σημείο του σταυρού από μόνο του είναι μια προσευχή χωρίς λόγια.
Παραθέτουμε μια μικρή συλλογή προσευχών όχι γιατί είναι πολύ εύχρηστες , αλλά το σπουδαιότερο, γιατί είναι αναγκαίες. Αν όπως είναι αλήθεια βοήθησαν και βοηθούν τόσο κόσμο , γιατί δεν θα βοηθήσουν και κάποιον που βρίσκεται τώρα στην ανάγκη να τις χρησιμοποιήσει;
Η πιο μικρή προσευχή, αυτή που μπορούμε να την έχουμε στα χείλη μας , στο νου μας και στην καρδιά μας, πιο συχνά κι απ΄ την αναπνοή μας είναι η επίκληση του Ονόματος του Ιησού. Και μόνο η επίκληση του Ονόματος του γλυκύτατου Ιησού είναι μια πλήρης προσευχή και είναι η μόνη για την οποία είμαστε σίγουροι ότι θα την πάρουμε μαζί μας, όταν αφήσουμε αυτόν τον κόσμο. Για την προσευχή αυτή η Αγία Γραφή λέει, «πας ο επικαλούμενος το Όνομα του Θεού θα σωθεί».
Πρώτη λοιπόν , η πιο σύντομη προσευχή που υπάρχει, είναι η επίκληση του ονόματος του «Ιησού», που με τη συχνή χρήση μπορεί να προσκολληθεί στην αναπνοή μας και να λέγεται από μόνη της, να γίνει «αυτενεργούμενη», όπως είναι και η αναπνοή μας και δε χρειάζεται να σκεφθούμε για να κάνουμε την προσευχή αυτή. Θα κολλήσει στην αναπνοή μας κι όσες φορές αναπνέουμε άλλες τόσες φορές θα επικαλούμαστε το Όνομα του Ιησού: «Ιησού, Ιησού, Ιησού…»
Δεύτερη επίσης σύντομη προσευχή είναι η προσευχή με την οποία ζητούμε το έλεος του Θεού και είναι η γνωστή ευχή «Κύριε Ιησού Χριστέ ελέησόν με» ή πιο σύντομα «Κύριε ελέησόν με».
‘Άλλη μικρή προσευχή είναι η παραπάνω προσευχή στην πλήρη της μορφή, που είναι η γνωστή ως «προσευχή του Ιησού» ή ως «νοερά προσευχή», γιατί μπορεί να γίνεται μόνο με το νου και την καρδιά ή και απλά ως «Ευχή». Η προσευχή αυτή είναι η εξής: «Κύριε Ιησού Χριστέ, Υιέ του Θεού, ελέησόν με ».
‘Άλλες σύντομες προσευχές που έχουν τη μορφή ευχών ή επιφωνημάτων είναι «Δόξα σοι ο Θεός», «Δοξασμένο το όνομά σου», «Χριστέ και Παναγιά», «στο Θεό ν’ αρέσει», «Θεέ μου», «Θεός φυλάξει», «ζει Κύριος» , «ο Θεός είναι μεγάλος», «έχει ο Θεός», «Θεέ μου βάλε το χέρι σου» «Κύριε βοήθησέ με» «Κύριε βοήθησε τον……. (το όνομα για τον οποίο γίνεται η προσευχή» ‘Κύριε σε παρακαλώ για τον …… «Κύριε σε ευχαριστώ για …..,,» κ. ά.
Η προσευχή περιέχει δοξολογία, αίτημα, εξομολόγηση και ευχαριστία ή και ένα μόνο από αυτά τα συστατικά στοιχεία της. Το σπουδαιότερο είναι να έχεις το νου σου στο Χριστό με ταπείνωση και με αγάπη.
Συνάντησα κάποιον που μου είπε για μια δική του μικρή αυτοσχέδια προσευχή, που είχε κάνει θαύματα. Τον είχε βοηθήσει πολλές φορές σε πολύ δύσκολες καταστάσεις. Έπασχε από καρκίνο και είχε υποβληθεί σε πολλές χειρουργικές επεμβάσεις. Μου είπε πως χρησιμοποιούσε πάντα αυτήν την προσευχή, όταν αντιμετώπιζε κάποια καινούρια επέμβαση: «Προπορεύου Κύριε». Με την προσευχή αυτή κρατούσε εστιασμένο το νου του στο Χριστό και δε φοβόταν.
Κάποιος άλλος μου είπε, πως φοβόταν όταν τις νύχτες γύριζε στο απομακρυσμένο σπίτι του, όπου ζούσε μόνος του. Αλλά ο φόβος του εξαφανιζόταν, όταν έκανε το σημείο του σταυρού στην πόρτα του πριν την ανοίξει, λέγοντας ταυτόχρονα τα λόγια αυτά : « σπίτι του… (έλεγε το όνομά του) να είσαι ευλογημένο». Όχι μόνο δεν φοβόταν ύστερα από αυτό, αλλά ένιωθε χαρά που ζούσε μόνος του σε κείνο το ερημικό σπίτι, το τελευταίο σπίτι στην άκρη της πόλης. Θυμάμαι πάντα τα λόγια της μητέρας μου, όταν με συμβούλευε να κάνω το σταυρό μου σε κάθε δύσκολη περίσταση της ζωής μου . ¨Κάνε το σταυρό σου», έλεγε. Το σημείο του σταυρού από μόνο του είναι μια προσευχή χωρίς λόγια.
Μόσχος Λαγκουβάρδος, Η οδύνη του κενού
Η οδύνη του κενού
Μ.Ε.Λαγκουβάρδου
Απόψε είδα στο όνειρό μου ότι βρισκόμουν σ΄ ένα τεράστιο άδειο δώμα και δεν ήξερα γιατί βρισκόμουν εκεί, ώσπου άκουσα χτυπήματα. Κάποιος έδερνε ένα παιδί και πονούσα σαν να έδερνε εμένα.
Σκέφτηκα ότι το άδειο δώμα ήταν η ψυχή μου όταν ήμουν απόφοιτος της νομικής, ασκούμενος δικηγόρος , χωρίς δουλειά και χωρίς οικονομική υποστήριξη από πουθενά και ένιωθα ένα αδιάλειπτο αίσθημα ναυτίας. Η πίστη που έλαβα ως παιδί και ως έφηβος απ΄ την οικογένεια, το σχολείο και την Εκκλησία , με τα βιβλία του αθεϊσμού στο πανεπιστήμιο, έγινε κομμάτια.
Το αίσθημα αυτό της ναυτίας με συνόδεψε όσο διαρκούσε το κενό της απουσίας του Θεού στην ψυχή μου. Για να πιστέψω ότι ο Χριστός είναι η ζωή μου έπρεπε όχι απλώς να νιώσω το κενό μέσα στην ψυχή μου, αλλά και να πονέσω βαθιά γιατί η ζωή μου δεν είχε κανένα νόημα.
Ύστερα από αυτήν την οδυνηρή εμπειρία, νιώθω την ανάγκη να εκφράσω τη ζωή μου, που είναι ο Χριστός, με όση αλήθεια και δύναμη μπορώ. Αυτό που πρέπει να κάνω είναι αυτό που νιώθω ότι με εκφράζει. Κι αυτό που νιώθω τώρα να με εκφράζει είναι να γράφω τις θετικές μου συνειδητοποιήσεις με λόγια που να οικοδομούν και τους άλλους. Τα μικρά αυτά δοκίμια για τον άνθρωπο και τον πολιτισμό, δεν έχουν άλλον στόχο. Γράφω όσο πιο απλά μπορώ σαν ένας αναμεταδότης της αλήθειας, που είναι ο Χριστός.
Ίσως μπορούσα να εκφράσω και με άλλους τρόπους την αίσθηση της παρουσίας του Ιησού, εκτός απ΄ το γράψιμο. Ο τρόπος όμως που εκφράζει τον καθένα, νομίζω ότι αυτός είναι ο καλύτερος. Άλλος κάνει αγαθοεργίες, άλλος επισκέπτεται φυλακισμένους, άλλος περιποιείται αρρώστους , άλλος βοηθάει γέρους και εγκαταλειμμένους , άλλος ζει φτωχά.
Ζω φτωχά. Δεν πίνω , δεν καπνίζω, δεν συχνάζω στις ταβέρνες και στα καμπαρέ, δεν έχω περιουσία, εκτός απ΄ τα βιβλία, που κανένας δεν τα θέλει. Ακόμα και οι κλέφτες . Μπήκαν στην αποθήκη με τα βιβλία απ΄ το ανοιχτό παράθυρο κι ανακάτεψαν μόνο τα κουτιά. Δεν πήραν ούτε ένα βιβλίο για σουβενίρ!
Φτωχά ζούσε κι ο παππούς μου ο Αγγελάκης, όπως οι περισσότεροι στο χωριό, στη φτωχή Δεσκάτη Γρεβενών.. Όταν όμως κάποιος του είπε ότι είναι φτωχός, αρνήθηκε ότι ήταν φτωχός: «Δεν είμαι φτωχός» είπε, «ο Διάβολος είναι φτωχός».
Έχω καταλάβει έστω και αργά , πως αν δεν είμαι βέβαιος πως δεν υπάρχει τίποτα πιο πολύτιμο και πιο ακριβό στον κόσμο απ’ την ειρήνη του Χριστού στην ψυχή, η ζωή μου πήγε χαμένη. Αυτό είναι που θέλω να μεταδώσω και στους άλλους, γιατί αφού βοήθησε εμένα, μπορεί κι άλλους να βοηθήσει να διακρίνουν το πολύτιμο, που είναι η γαλήνη της ψυχής και γενικά όλες οι αρετές απ΄ το ευτελές, που είναι η φιλαργυρία και η πλεονεξία , και η ταραχή και ο πόλεμος που προκαλούν.
Η σύγχρονη κοινωνία της προόδου, της βιομηχανικής επανάστασης, της εξέλιξης της επιστήμης και της τεχνικής , δεν ξέρει τι να κάνει με τις δύο αυτές μεγάλες κατηγορίες πολιτών, τους νέους και τους γέρους. Τους νέους τους αφήνει στην τύχη τους και τους γέρους τους έχει σαν ένα δυσβάστακτο βάρος, απ΄ το οποίο δεν μπορεί να απαλλαγεί.
Έτσι εξηγείται η διαιώνιση της ανεργίας των νέων και η φτώχεια των συνταξιούχων. Αυτό σημαίνει ο ευτελισμός των αξιών και η αντικατάστασή τους με το χρήμα. Γι’ αυτό εξευτελίζεται η φιλία, η εμπιστοσύνη , ο θεσμός της οικογένειας και γενικά όλες οι αξίες της ζωής, για να αντικατασταθούν απ΄ το χρήμα.
Αν ανήκεις σε μια απ΄ τις κατηγορίες αυτές μην απελπίζεσαι, έχεις ένα ακαταμάχητο όπλο: την πίστη. Αυτό που προέχει είναι το πνεύμα. Δεν γίνεται κανείς δούλος όσο έχει το πνεύμα του ελεύθερο.
Πολλοί απελπίζονται γιατί δεν πιστεύουν ότι ωφελεί , αν μόνο σκεφτόμαστε σωστά και δεν έχουμε τη δυνατότητα να επιβάλουμε τη σκέψη μας , με τα διάφορα μέσα, που διαθέτουν αυτοί που κατέχουν τον πλούτο.
Έτσι αφήνουν την απελπισία να τους κυριεύσει. Είτε είσαι νέος , είτε γέρος, γίνου πιστός. Ζήτησε απ΄ το Θεό να σου δώσει πίστη, για να μη σε κυριεύσει το πνεύμα της δειλίας και της απελπισίας. Γίνου πιστός μέχρι το θάνατο, λέει η Αγία Γραφή. Η πίστη είναι εμπιστοσύνη στο Θεό, ότι νοιάζεται για μας. Εμπιστευόμαστε τη ζωή μας στα χέρια του Θεού.
Η πίστη εμπλουτίζει τη σκέψη με την ακαταμάχητη δύναμη της προσευχής. Η σκέψη με την πίστη δεν είναι μια απλή σκέψη χωρίς αντίκρισμα, γιατί δεν είναι του μυαλού. Ως τώρα, είπε κάποιος σύγχρονος διάσημος επιστήμονας ,πασχίζουμε με το μυαλό και δε γίνεται τίποτα. Γιατί δεν μετέχει η καρδιά.
Τώρα και η επιστήμη σιγά σιγά αναγνωρίζει ότι το κέντρο όλων των ψυχικών και πνευματικών δυνάμεων δεν είναι το μυαλό, αλλά η καρδιά. Τίποτα δεν μπορούμε να κάνουμε δίχως το Θεό. «Άνευ εμού ου δύνασθε ποιείν ουδέν».
"Ρεθεμνιώτικα Νέα"
Μ.Ε.Λαγκουβάρδου
Απόψε είδα στο όνειρό μου ότι βρισκόμουν σ΄ ένα τεράστιο άδειο δώμα και δεν ήξερα γιατί βρισκόμουν εκεί, ώσπου άκουσα χτυπήματα. Κάποιος έδερνε ένα παιδί και πονούσα σαν να έδερνε εμένα.
Σκέφτηκα ότι το άδειο δώμα ήταν η ψυχή μου όταν ήμουν απόφοιτος της νομικής, ασκούμενος δικηγόρος , χωρίς δουλειά και χωρίς οικονομική υποστήριξη από πουθενά και ένιωθα ένα αδιάλειπτο αίσθημα ναυτίας. Η πίστη που έλαβα ως παιδί και ως έφηβος απ΄ την οικογένεια, το σχολείο και την Εκκλησία , με τα βιβλία του αθεϊσμού στο πανεπιστήμιο, έγινε κομμάτια.
Το αίσθημα αυτό της ναυτίας με συνόδεψε όσο διαρκούσε το κενό της απουσίας του Θεού στην ψυχή μου. Για να πιστέψω ότι ο Χριστός είναι η ζωή μου έπρεπε όχι απλώς να νιώσω το κενό μέσα στην ψυχή μου, αλλά και να πονέσω βαθιά γιατί η ζωή μου δεν είχε κανένα νόημα.
Ύστερα από αυτήν την οδυνηρή εμπειρία, νιώθω την ανάγκη να εκφράσω τη ζωή μου, που είναι ο Χριστός, με όση αλήθεια και δύναμη μπορώ. Αυτό που πρέπει να κάνω είναι αυτό που νιώθω ότι με εκφράζει. Κι αυτό που νιώθω τώρα να με εκφράζει είναι να γράφω τις θετικές μου συνειδητοποιήσεις με λόγια που να οικοδομούν και τους άλλους. Τα μικρά αυτά δοκίμια για τον άνθρωπο και τον πολιτισμό, δεν έχουν άλλον στόχο. Γράφω όσο πιο απλά μπορώ σαν ένας αναμεταδότης της αλήθειας, που είναι ο Χριστός.
Ίσως μπορούσα να εκφράσω και με άλλους τρόπους την αίσθηση της παρουσίας του Ιησού, εκτός απ΄ το γράψιμο. Ο τρόπος όμως που εκφράζει τον καθένα, νομίζω ότι αυτός είναι ο καλύτερος. Άλλος κάνει αγαθοεργίες, άλλος επισκέπτεται φυλακισμένους, άλλος περιποιείται αρρώστους , άλλος βοηθάει γέρους και εγκαταλειμμένους , άλλος ζει φτωχά.
Ζω φτωχά. Δεν πίνω , δεν καπνίζω, δεν συχνάζω στις ταβέρνες και στα καμπαρέ, δεν έχω περιουσία, εκτός απ΄ τα βιβλία, που κανένας δεν τα θέλει. Ακόμα και οι κλέφτες . Μπήκαν στην αποθήκη με τα βιβλία απ΄ το ανοιχτό παράθυρο κι ανακάτεψαν μόνο τα κουτιά. Δεν πήραν ούτε ένα βιβλίο για σουβενίρ!
Φτωχά ζούσε κι ο παππούς μου ο Αγγελάκης, όπως οι περισσότεροι στο χωριό, στη φτωχή Δεσκάτη Γρεβενών.. Όταν όμως κάποιος του είπε ότι είναι φτωχός, αρνήθηκε ότι ήταν φτωχός: «Δεν είμαι φτωχός» είπε, «ο Διάβολος είναι φτωχός».
Έχω καταλάβει έστω και αργά , πως αν δεν είμαι βέβαιος πως δεν υπάρχει τίποτα πιο πολύτιμο και πιο ακριβό στον κόσμο απ’ την ειρήνη του Χριστού στην ψυχή, η ζωή μου πήγε χαμένη. Αυτό είναι που θέλω να μεταδώσω και στους άλλους, γιατί αφού βοήθησε εμένα, μπορεί κι άλλους να βοηθήσει να διακρίνουν το πολύτιμο, που είναι η γαλήνη της ψυχής και γενικά όλες οι αρετές απ΄ το ευτελές, που είναι η φιλαργυρία και η πλεονεξία , και η ταραχή και ο πόλεμος που προκαλούν.
Η σύγχρονη κοινωνία της προόδου, της βιομηχανικής επανάστασης, της εξέλιξης της επιστήμης και της τεχνικής , δεν ξέρει τι να κάνει με τις δύο αυτές μεγάλες κατηγορίες πολιτών, τους νέους και τους γέρους. Τους νέους τους αφήνει στην τύχη τους και τους γέρους τους έχει σαν ένα δυσβάστακτο βάρος, απ΄ το οποίο δεν μπορεί να απαλλαγεί.
Έτσι εξηγείται η διαιώνιση της ανεργίας των νέων και η φτώχεια των συνταξιούχων. Αυτό σημαίνει ο ευτελισμός των αξιών και η αντικατάστασή τους με το χρήμα. Γι’ αυτό εξευτελίζεται η φιλία, η εμπιστοσύνη , ο θεσμός της οικογένειας και γενικά όλες οι αξίες της ζωής, για να αντικατασταθούν απ΄ το χρήμα.
Αν ανήκεις σε μια απ΄ τις κατηγορίες αυτές μην απελπίζεσαι, έχεις ένα ακαταμάχητο όπλο: την πίστη. Αυτό που προέχει είναι το πνεύμα. Δεν γίνεται κανείς δούλος όσο έχει το πνεύμα του ελεύθερο.
Πολλοί απελπίζονται γιατί δεν πιστεύουν ότι ωφελεί , αν μόνο σκεφτόμαστε σωστά και δεν έχουμε τη δυνατότητα να επιβάλουμε τη σκέψη μας , με τα διάφορα μέσα, που διαθέτουν αυτοί που κατέχουν τον πλούτο.
Έτσι αφήνουν την απελπισία να τους κυριεύσει. Είτε είσαι νέος , είτε γέρος, γίνου πιστός. Ζήτησε απ΄ το Θεό να σου δώσει πίστη, για να μη σε κυριεύσει το πνεύμα της δειλίας και της απελπισίας. Γίνου πιστός μέχρι το θάνατο, λέει η Αγία Γραφή. Η πίστη είναι εμπιστοσύνη στο Θεό, ότι νοιάζεται για μας. Εμπιστευόμαστε τη ζωή μας στα χέρια του Θεού.
Η πίστη εμπλουτίζει τη σκέψη με την ακαταμάχητη δύναμη της προσευχής. Η σκέψη με την πίστη δεν είναι μια απλή σκέψη χωρίς αντίκρισμα, γιατί δεν είναι του μυαλού. Ως τώρα, είπε κάποιος σύγχρονος διάσημος επιστήμονας ,πασχίζουμε με το μυαλό και δε γίνεται τίποτα. Γιατί δεν μετέχει η καρδιά.
Τώρα και η επιστήμη σιγά σιγά αναγνωρίζει ότι το κέντρο όλων των ψυχικών και πνευματικών δυνάμεων δεν είναι το μυαλό, αλλά η καρδιά. Τίποτα δεν μπορούμε να κάνουμε δίχως το Θεό. «Άνευ εμού ου δύνασθε ποιείν ουδέν».
"Ρεθεμνιώτικα Νέα"
Μοσχος Λαγκουβάρδος , Γράμμα σε αναγνώστη
Γράμμα σε αναγνώστη
Χαίρε και αγάλλου.
Μου γράφεις πως ζητάς τη γαλήνη, αλλά τίποτα δεν σε βοηθάει να τη βρεις σε όλα αυτά που δίνει αξία ο κόσμος. Πράγματι έτσι είναι. Ο Βλάσιος Πασκάλ λέει
πώς όλη η τραγωδία της ανθρωπότητας έγκειται στο ότι δεν μαθαίνουμε πώς να μείνουμε λίγα λεπτά γαλήνιοι στο δωμάτιό μας, χωρίς να κάνουμε τίποτα.
"Κανείς δεν είδε αυτό το ηλιοβασίλεμα, με τα χέρια σταυρωμένα" γράφει σ΄ ένα ποίημά του ο Πάμπλο Νερούντα, για να εκφράσει τη δυσκολία να μένεις
για λίγα λεπτά γαλήνιος. Αυτός είναι ο λόγος που χάθηκε ο θαυμασμός , κανείς δεν θαυμάζει τίποτα, και κανείς δεν χαίρεται την ομορφιά, γιατί έχει τον νου του στην χρησιμότητα και στα χρήματα.
Καλά λέει ο Γάλλος Πασκάλ , και καλά τα λέει κι ο Χιλιανός Νερούντα , αλλά είναι μόνο θέμα μάθησης; Είναι θέμα να μάθουμε κάποια τεχνική να γινόμαστε γαλήνιοι; Κάποια στάση π.χ. της γιόγκα ή κάποιο χάπι; "Να μην συγχύζεσαι και να μην ταράζεσαι και δεν έχεις να φοβηθείς τίποτα", είπε κάποιος γιατρός στον ασθενή του.«Ο πρώτος που θα σε ταράξει όμως , θα σε σκοτώσει".
"Ο πρώτος που θα με ταράξει και θα με συγχύσει θα με σκοτώσει" επαναλάμβανε ο ασθενής φεύγοντας απ’ το γιατρό του. Ο πρώτος που τον σύγχυσε
ήταν κάποιος γείτονάς του, που του έκανε παρατήρηση για το λάστιχο του ποτίσματος. Το να είμαστε γαλήνιοι μπορεί κάποτε και για μας να είναι ζήτημα ζωής και θανάτου.
Αν σε ενδιαφέρει, λοιπόν, ευγενικέ αναγνώστη, πρέπει να προσέξεις
να κάνεις διάκριση ανάμεσα στη γαλήνη και στα πνευματικά αγαθά και στα υλικά αγαθά. Πρέπει να αφήσεις να σε κερδίσουν τα πνευματικά αγαθά και να μην αμφιβάλεις ότι είναι τόσο ανώτερα απ' τα υλικά, ώστε σιγά σιγά, να διώξεις από μέσα απ την καρδιά σου όλους τους δαίμονες και ιδίως τον μεγαλύτερο της φιλοχρηματίας και της πλεονεξίας. Η φιλοχρηματία και η πλεονεξία είναι η πηγή όλων των κακών, ώστε αυτή προκαλεί όχι μόνο την ταραχή και την σύγχυση που σκοτώνει τα θύματά της, αλλά και τον πόλεμο.
Με την επίγνωση της ανωτερότητας των πνευματικών αγαθών, η γαλήνη θα έρθει μόνη της. Ως τότε ζήτησε απ΄ το Θεό , να σου στείλει τη χάρη Του, που είναι πάνω από όλα ειρήνη, όχι οποιαδήποτε ειρήνη, αλλά ειρήνη του Χριστού.
Ψάχνοντας να βρω κάτι που θα με βοηθήσει και στη δική μου αναζήτηση να δίνω μεγαλύτερη αξία στα πνευματικά αγαθά παρά στα υλικά, σκέφτηκα να συγκεντρώσω την εμπειρία και την προσωπική μαρτυρία των μεγάλων δημιουργών στον τομέα του παγκόσμιου κινηματογράφου και της λογοτεχνίας. Τις μαρτυρίες αυτές, πολύτιμες για μένα, περιέλαβα στα μικρά δοκίμια, που αποτελούν το τελευταίο βιβλίο μου, με τίτλο "Ο Θεός του Θερισμού", Βιβλιοπωλεία Λαρίσης "Παιδεία", Κανάρη 11, Λάρισα 41 223, τηλ. 2410.239038.
Μπορείς επίσης να ρίχνεις καμιά ματιά που και που στην ιστοσελίδα μου "moschoblog,blogspot.com" μήπως βρεις κάτι ενδιαφέρον από τα κείμενα που δημοσιεύονται εκεί. Επάνω στο θέμα που σε ενδιαφέρει, της ψυχοθεραπείας, έχω ασχοληθεί και στα προηγούμενα βιβλία, όπως είναι το "Ένας ήσυχος άνθρωπος" , "Η μοναξιά της νυχτερινής σκοπιάς", "Στο μέσον της στιγμής" κ.α. Κανένα όμως από αυτά δεν είναι αφιερωμένο εξ ολοκλήρου στην ψυχοθεραπεία, όπως το
"Τραγούδι του κυνηγού". Όλα αυτά τα βιβλία έχουν εκδοθεί απ΄ τις Εκδόσεις
των Φίλων, Πανεπιστημίου 10, τηλ. 210.3618705.
Καλή χρονιά
Μόσχος
Χαίρε και αγάλλου.
Μου γράφεις πως ζητάς τη γαλήνη, αλλά τίποτα δεν σε βοηθάει να τη βρεις σε όλα αυτά που δίνει αξία ο κόσμος. Πράγματι έτσι είναι. Ο Βλάσιος Πασκάλ λέει
πώς όλη η τραγωδία της ανθρωπότητας έγκειται στο ότι δεν μαθαίνουμε πώς να μείνουμε λίγα λεπτά γαλήνιοι στο δωμάτιό μας, χωρίς να κάνουμε τίποτα.
"Κανείς δεν είδε αυτό το ηλιοβασίλεμα, με τα χέρια σταυρωμένα" γράφει σ΄ ένα ποίημά του ο Πάμπλο Νερούντα, για να εκφράσει τη δυσκολία να μένεις
για λίγα λεπτά γαλήνιος. Αυτός είναι ο λόγος που χάθηκε ο θαυμασμός , κανείς δεν θαυμάζει τίποτα, και κανείς δεν χαίρεται την ομορφιά, γιατί έχει τον νου του στην χρησιμότητα και στα χρήματα.
Καλά λέει ο Γάλλος Πασκάλ , και καλά τα λέει κι ο Χιλιανός Νερούντα , αλλά είναι μόνο θέμα μάθησης; Είναι θέμα να μάθουμε κάποια τεχνική να γινόμαστε γαλήνιοι; Κάποια στάση π.χ. της γιόγκα ή κάποιο χάπι; "Να μην συγχύζεσαι και να μην ταράζεσαι και δεν έχεις να φοβηθείς τίποτα", είπε κάποιος γιατρός στον ασθενή του.«Ο πρώτος που θα σε ταράξει όμως , θα σε σκοτώσει".
"Ο πρώτος που θα με ταράξει και θα με συγχύσει θα με σκοτώσει" επαναλάμβανε ο ασθενής φεύγοντας απ’ το γιατρό του. Ο πρώτος που τον σύγχυσε
ήταν κάποιος γείτονάς του, που του έκανε παρατήρηση για το λάστιχο του ποτίσματος. Το να είμαστε γαλήνιοι μπορεί κάποτε και για μας να είναι ζήτημα ζωής και θανάτου.
Αν σε ενδιαφέρει, λοιπόν, ευγενικέ αναγνώστη, πρέπει να προσέξεις
να κάνεις διάκριση ανάμεσα στη γαλήνη και στα πνευματικά αγαθά και στα υλικά αγαθά. Πρέπει να αφήσεις να σε κερδίσουν τα πνευματικά αγαθά και να μην αμφιβάλεις ότι είναι τόσο ανώτερα απ' τα υλικά, ώστε σιγά σιγά, να διώξεις από μέσα απ την καρδιά σου όλους τους δαίμονες και ιδίως τον μεγαλύτερο της φιλοχρηματίας και της πλεονεξίας. Η φιλοχρηματία και η πλεονεξία είναι η πηγή όλων των κακών, ώστε αυτή προκαλεί όχι μόνο την ταραχή και την σύγχυση που σκοτώνει τα θύματά της, αλλά και τον πόλεμο.
Με την επίγνωση της ανωτερότητας των πνευματικών αγαθών, η γαλήνη θα έρθει μόνη της. Ως τότε ζήτησε απ΄ το Θεό , να σου στείλει τη χάρη Του, που είναι πάνω από όλα ειρήνη, όχι οποιαδήποτε ειρήνη, αλλά ειρήνη του Χριστού.
Ψάχνοντας να βρω κάτι που θα με βοηθήσει και στη δική μου αναζήτηση να δίνω μεγαλύτερη αξία στα πνευματικά αγαθά παρά στα υλικά, σκέφτηκα να συγκεντρώσω την εμπειρία και την προσωπική μαρτυρία των μεγάλων δημιουργών στον τομέα του παγκόσμιου κινηματογράφου και της λογοτεχνίας. Τις μαρτυρίες αυτές, πολύτιμες για μένα, περιέλαβα στα μικρά δοκίμια, που αποτελούν το τελευταίο βιβλίο μου, με τίτλο "Ο Θεός του Θερισμού", Βιβλιοπωλεία Λαρίσης "Παιδεία", Κανάρη 11, Λάρισα 41 223, τηλ. 2410.239038.
Μπορείς επίσης να ρίχνεις καμιά ματιά που και που στην ιστοσελίδα μου "moschoblog,blogspot.com" μήπως βρεις κάτι ενδιαφέρον από τα κείμενα που δημοσιεύονται εκεί. Επάνω στο θέμα που σε ενδιαφέρει, της ψυχοθεραπείας, έχω ασχοληθεί και στα προηγούμενα βιβλία, όπως είναι το "Ένας ήσυχος άνθρωπος" , "Η μοναξιά της νυχτερινής σκοπιάς", "Στο μέσον της στιγμής" κ.α. Κανένα όμως από αυτά δεν είναι αφιερωμένο εξ ολοκλήρου στην ψυχοθεραπεία, όπως το
"Τραγούδι του κυνηγού". Όλα αυτά τα βιβλία έχουν εκδοθεί απ΄ τις Εκδόσεις
των Φίλων, Πανεπιστημίου 10, τηλ. 210.3618705.
Καλή χρονιά
Μόσχος
Περιεχόμενα του βιβλίου του Μόσχου Λαγκουβάρδου,"Ο θεός το θερισμού"
- Μορφές του πνεύματος, Μπόρις Πάστερνακ
- Ο θρύλος του φρουρίου του Σουράμ (κινηματογραφική ταινία)
- Φθινοπωρινή Σονάτα του Ίγκμαρ Μπέργκμαν
- Τα πικρά δάκρια της Πέτρας Φον Καντ του Ραϊνερ Βέρνερ Φασμπίντερ
- Φαντάνγκο του Γκαμπριέλε Μουτσίνο
- Γιοζίμπο του Ακίρα Κουροσάβα
- Ντοντές Καντέν του ίδιου
- Ο ηλίθιος του ίδιου
- Όχι ακόμα του ίδιου
- Ο καταδικασμένος του ίδιου
- Τζιμ Τζάρμους, Μυστήριο τραίνο
- Πέρα απ΄τον παράδεισο του ίδιου
- Καφές και τσιγάρα του ίδιου
- Η θυσία του Αντρέι Ταρκόφσκι
- Κρίστοφερ Μπαρατιέ, Τα παιδιά της χορωδίας
- Τυφλή ελπίδα του Τζων Φυρς
- Ο τίγρης και το χιόνι του Ρομπέρτο Μπενίνι
κ.α.
- Ο θρύλος του φρουρίου του Σουράμ (κινηματογραφική ταινία)
- Φθινοπωρινή Σονάτα του Ίγκμαρ Μπέργκμαν
- Τα πικρά δάκρια της Πέτρας Φον Καντ του Ραϊνερ Βέρνερ Φασμπίντερ
- Φαντάνγκο του Γκαμπριέλε Μουτσίνο
- Γιοζίμπο του Ακίρα Κουροσάβα
- Ντοντές Καντέν του ίδιου
- Ο ηλίθιος του ίδιου
- Όχι ακόμα του ίδιου
- Ο καταδικασμένος του ίδιου
- Τζιμ Τζάρμους, Μυστήριο τραίνο
- Πέρα απ΄τον παράδεισο του ίδιου
- Καφές και τσιγάρα του ίδιου
- Η θυσία του Αντρέι Ταρκόφσκι
- Κρίστοφερ Μπαρατιέ, Τα παιδιά της χορωδίας
- Τυφλή ελπίδα του Τζων Φυρς
- Ο τίγρης και το χιόνι του Ρομπέρτο Μπενίνι
κ.α.
