Μόσχος Λαγκουβάρδος, Δύναμη και λογική

Δύναμη και λογική

«Αυτή η πρακτική στρέφει την κατεύθυνση της δύναμης προς τη σοφία. Έτσι αυτοί που αισθάνονται οι μόνοι ισχυροί, δεν έχουν την τάση να κυριαρχούν στους άλλους και να τους καταδυναστεύουν.»

Ο Ρομαίν Ρολλάν, στο άρθρο του με χρονολογία Ι0 Σεπτεμβρίου 1926 και με τίτλο «Προειδοποίηση στην Αμερική» (Ευθύνη Ιούνιος2000), γράφει: «Η αγγλοσαξονική ιδιοσυγκρασία της Αμερικής έχει την τάση να πιστεύει πως ό,τι είναι αληθινό για εκείνη, πως ό,τι είναι καλό για εκείνη, πρέπει να είναι καλό για όλους τους άλλους λαούς της γης και πως αν εκείνοι δεν το κρίνουν έτσι, είναι εκείνοι που αυταπατώνται και πως η Αμερική έχει το δικαίωμα να τους το επιβάλλει για το συμφέρον του κόσμου και το δικό της συμφέρον (…). Θα ήταν ολέθριο, συνεχίζει ο Γάλλος συγγραφέας, για ολόκληρη την ανθρωπότητα, αν μια φυλή, ένας λαός, ένας κράτος, όσο υψηλό και να είναι, επέβαλε στη λαμπρή ποικιλομορφία του σύμπαντος τον άκαμπτο και μονότονο ομοιομορφισμό της δικής του προσωπικότητας. Προσθέτω ότι ο όλεθρος θα ξαναέπεφτε στο λαό που θα ασκούσε αυτήν την τυφλή καταπίεση: γιατί οι ακαταμάχητες δυνάμεις της συμπιεσμένης φύσης θα εστρεφταν την εκδίκησή τους εναντίον του».
Ο Ρομαίν Ρολλαν, ο μεγάλος αυτός συγγραφέας, ο οποίος τιμήθηκε με το βραβείο Νόμπελ και υπήρξε εκτός από μεγάλος συγγραφέας και ένας κοινωνικός αγωνιστής, καταλήγει στο άρθρο του αυτό με την προτροπή: Όσοι από τους πολίτες των ΗΠΑ είναι φωτισμένοι και θαρραλέοι, να γίνουν οι φάροι του λαού τους, οι οποίοι θα εξαναγκάσουν την Αμερική να αποκτήσει αυτογνωσία και επίσης να γνωρίσει τις διαφορετικές ατομικότητες, τα συμπληρωματικά προτερήματα των άλλων φυλών.
Σύμφωνα με τη θεωρία κάποιου Αμερικανού ψυχιάτρου, η υποκρισία παίζει διάφορα παιχνίδια. Ένα από τα παιχνίδια αυτά είναι το παιχνίδι της τρέλας. Τον τρελό υποκρίνεται αυτός που έχει συναίσθηση απόλυτης ισχύος, που δεν μπορεί κανείς να αμφισβητήσει την ισχύ του. Όσοι παίζουν το παιχνίδι του υποκρίνονται ότι ο άνθρωπος είναι τρελός. Τί περιμένετε από κάποιον που είναι ο μόνος δυνατός; Ρωτάει ο παίκτης τους συμπαίκτες του, οι οποίοι παραδέχονται πως όλα μπορεί να τα περιμένει κανείς. Το αντίδοτο στο παιχνίδι αυτό που μπορεί να χρησιμοποιήσει αυτός που δε θέλει να συμμετέχει στην υποκρισία του παίκτη, είναι να εξαναγκάσει τον παίκτη να συνειδητοποιήσει αυτό που περιμένει αυτός από τον εαυτό του, να τον εξαναγκάσει να συνειδητοποιήσει το ασυνείδητό του. Το ίδιο πράγμα λέει ο Ρομαίν Ρολλάν, όταν παρακινεί όσους από τους πολίτες των ΗΠΑ έχουν τη φώτιση και το θάρρος να βοηθήσουν την Αμερική να αποκτήσει αυτογνωσία και να αναγνωρίσει την αξία των διαφορετικών προτερημάτων των άλλων λαών.
Αυτή η πρακτική στρέφει την κατεύθυνση της δύναμης προς τη σοφία. Έτσι αυτοί που αισθάνονται οι μόνοι ισχυροί, δεν έχουν την τάση να κυριαρχούν στους άλλους και να τους καταδυναστεύουν.
Στην ενδυνάμωση της σοφίας συμβάλλει ο αληθινός πολιτισμός. Ένα καλό βιβλίο λ.χ. μας βοηθά να αποκτήσουμε αυτογνωσία, ως πρόσωπα και ως λαός. Τα βιβλία συμβάλλουν επίσης να έχουμε καλές σχέσεις μεταξύ μας. Όταν ο πολιτισμός παρακμάζει, το σύμπαν του ανθρώπου είναι εχθρικό.
( Μόσχου Λαγκουβάρδου, «Η Μοναξιά της νυχτερινής σκοπιάς», Εκδόσεις των Φίλων, Αθήνα 2002)