Μη φοβάστε την τελειότητα. Δεν θα τη φτάσετε (Σ.Νταλί)

Του Μόσχου Λαγκουβάρδου

Ο εκκεντρικός ζωγράφος Σαλβαντόρ Νταλί είπε κάποτε κάτι που φαίνεται παράδοξο ενώ δεν είναι. Είπε: «Την τελειότητα να μην την φοβάστε, δεν θα την φτάσετε». Δεν είναι παραδοξολογία τα λόγια αυτά του Νταλί. Πράγματι φοβούμαστε την τελειότητα. Δεν είναι φόβος με την στενή έννοια της λέξης, αλλά είναι ένα παραπλήσιο συναίσθημα: είναι ανησυχία. Ανησυχούμε μήπως δεν είμαστε τέλειοι. Ιδίως εμείς οι Έλληνες. Όταν κάποτε ρώτησα κάποιον ξένο συγγραφέα, τί του έκανε εντύπωση στο χαρακτήρα των Ελλήνων, μου απάντησε: Ότι δεν συμβιβάζεται κανείς να είναι λιγότερο όμορφος απ΄ τον Ερμή του Πραξιτέλους. Αυτό βέβαια πριν ενσκήψει στην Ελλάδα ο αμερικανισμός, που μετέτρεψε τον Έλληνα σε «κλάουν». (Είναι φανερό από πού προήλθε η λέξη).

Μ’ αρέσει που οι Έλληνες παλιότερα ανταγωνίζονταν σε ομορφιά ο ένας τον άλλον. Ίσως οι Έλληνες να είναι ο πιο αισθητικά καλλιεργημένος λαός του κόσμου. Στα ποιήματα του ο Καβάφης περιγράφει όχι χωρίς χιούμορ την άμιλλα για την ελληνική αισθητική  κατά τους Αλεξανδρινούς χρόνους.  Παραθέτουμε μερικούς στίχους από το ποίημά του "Φιλέλλην".

Την χάραξι φρόντισε τεχνικά να γίνει.
Έκφρασις σοβαρή και μεγαλοπρεπής.
Το διάδημα καλλίτερα μάλλον στενό.
εκείνα τα φαρδιά των Πάρθων δεν με αρέσουν.
Η επιγραφή, ως σύνηθες, ελληνικά.
όχ'  υπερβολική, όχι πομπώδης
(Κ.Καβάφης, Φιλέλλην)

 Κάνει εντύπωση ότι αυτός ο λαός μπορεί να υπομείνει τα πάντα εκτός από αυτό που δεν είναι ωραίο. Όταν σου πούνε «αυτό που κάνεις δεν είναι ωραίο», αυτό σημαίνει ότι έχεις φτάσει στα όριά τους. Δεν μπορείς να ξεπεράσεις τα όρια που θέτει το ωραίο. Τίποτε δεν μπορεί να διαρκέσει , αν δεν είναι ωραίο! Το άσχημο όπως και το ψεύτικο δεν «πολυκαιρίζει».

Να μη φοβούμαστε την τελειότητα σημαίνει να μην ανησυχούμε, μήπως δεν είμαστε τέλειοι. Να αγαπάμε και να δεχόμαστε τον εαυτό μας όπως είναι και να μην απωθούμε ό,τι δεν μας αρέσει σ’ αυτόν . Αν θέλετε σίγουρα να αρρωστήσετε, γράφει ο ιατρός και συγγραφέας Τζωρτζ Γκρόντεκ*, να απωθείτε και να κατακρίνετε.

Είναι λογικό το ότι δεν συμβαδίζει η απώθηση με την υγεία. Οι ατέλειες είναι ανθρώπινες και ως ανθρώπινες τις δεχόμαστε και δεν τις απωθούμε στο υποσυνείδητό μας. Η τελειότητα είναι του Θεού. Δεν είμαστε από την ουσία του Θεού. Συμμετέχουμε μόνο στις ενέργειές του και είμαστε ευγνώμονες για την συγκατάβαση αυτή., για την οποία ευχαριστούμε το Θεό.

*Τζωρτζ Γκρόντεκ, Το βιβλίο του «Εκείνο», Εκδ. Πύλη

moschoblog.blogspot.com

Περί Δαιμόνων κατά την Ορθόδοξη Παράδοση και την Επιστήμη

Του Μόσχου Λαγκουβάρδου

Η Ορθόδοξη Παράδοση του Ελληνικού λαού μορφώνει τους νέους όχι μόνο από τα βιβλία αλλά ιδίως από την μελέτη των βίων των Αγίων, δηλαδή από τα ζωντανά παραδείγματα. Γι΄ αυτό μπορεί να πει όπως ο Ιώαννης ο Ευαγγελιστής ότι τον Λόγο της ζωής, τον είδαμε, τον αγγίξαμε τον ψηλαφίσαμε. τον ακούσαμε, δεν μιλάμε από τα βιβλία.
Τα νοερά (ασώματα) όντα που η Ορθόδοξη Παράδοση ονομάζει δαίμονες, η επιστήμη τα ονομάζει ψυχικές και πνευματικές καταστάσεις που δρουν αυτόνομα μέσα μας και δεσμεύουν την ελευθερία μας.
Δεν υπάρχουν δαίμονες, λέει η επιστήμη, υπάρχουν μόνον ψυχικές και πνευματικές καταστάσεις οι οποίες δρουν αυτόνομα μέσα μας και δεσμεύουν την ελευθερία μας. Το ίδιο που κάνουν οι δαίμονες σύμφωνα με την Παράδοση. Η διαφορά της Επιστήμης με την Ορθόδοξη Παράδοση είναι στην πραγματικότητα ως προς την βούληση των όντων που η Παράδοση του λαού τους ονομάζει «δαίμονες» που δρουν με τη δική τους βούληση, ενώ η επιστήμη τους ονομάζει «ψυχικές και πνευματικές καταστάσεις που δρουν αυτόνομα». Δηλαδή δεν διαφωνούν παρά μόνον ως προς το όνομα «δαίμονες» , αφού και η αυτονομία των ψυχικών και πνευματικών καταστάσεων δεν είναι παρά ένα είδος βούλησης. Ίσως η μόνη διαφορά βρίσκεται στο ότι η Επιστήμη δεν γνωρίζει γιατί υπάρχουν και γιατί ενεργούν με τη δική τους βούληση (αυτόνομα).

Η αγάπη είναι βαρύς σταυρός"

Του Μόσχου Λαγκουβάρδου

Ποιός μας περιμένει και μάλιστα, όταν όλοι έχουν φύγει; Ποιός παίρνει την τελευταία θέση για μας; Όταν ο Ιησούς είπε κάτι που δεν μπορούσε ο κόσμος που τον άκουγε να το δεχθεί, έφυγαν όλοι και έμειναν μόνο οι Μαθητές Του. Ο Ιησούς στράφηκε προς αυτούς και τους είπε; "Μήπως θέλετε να φύγετε κι εσείς;" " Πού να πάμε, Κύριε, είπε ο Πέτρος, λόγους ζωής έχεις!"

Τί σημαίνουν τα λόγια αυτά του Πέτρου, προς τον Ιησού; Για ποιόν μπορούμε να πούμε κι εμείς ότι έχει για μας "λόγους ζωής;" Ποιοί είναι οι λόγοι της ζωής; Για ποιούς λόγους ζει καθένας από εμάς; Ποιοί είναι οι δικοί μας λόγοι ζωής; Με άλλα λόγια έχουμε βρει το νόημα της ζωής μας; Για ποιό λόγο ζούμε;

Νομίζω ότι ζούμε για το λόγο, ότι θέλουμε να ζούμε.

Όσο για μένα, δεν ξέρω τίποτε άλλο. Απλώς θέλω να ζω. Μερικά πράγματα που είναι αντίθετα στη θέλησή μου να ζω, τα αποφεύγω. Δυστυχώς όχι όλα. Γιατί όχι όλα; Γιατί οι "δαίμονες", που δεν θέλουν να ζω, θυμώνουν, αν δεν έχουν κάτι να αντιστρατεύεται τη θέλησή σου να ζεις. Π.χ. ένας καπνιστής δίνει το μήνυμα ότι δεν θέλει να ζει κι οι δαίμονες είναι ευχαριστημένοι μαζί του και τον αφήνουν ήσυχο ν' ακολουθήσει το δρόμο της αυτοκαταστροφής.

Οι δαίμονες όμως που διακρίνονται για την υπερηφάνειά τους, δεν θα μείνουν, όταν μας εγκαταλείψουν όλοι. Θα φύγουν κι από τους πρώτους μάλιστα, μόλις βεβαιωθούν ότι δεν υπάρχει καμία ελπίδα για μας.

Αυτός που θα μείνει είναι αυτός που πήρε για μας την τελευταία θέση, αυτήν που δεν τη δεχόταν κανείς ή σχεδόν κανείς, γιατί αυτοί που μας αγαπούν, σηκώνουν το σταυρό της αγάπης τους. Αυτό σημαίνουν τα λόγια του ποιητή Μπόρις Παστερνάκ, "η αγάπη είναι βαρύς σταυρός."

Όταν τον Δαβίδ τον κυνηγούσε ο γιος του ο Αβεσσαλώμ, να τον σκοτώσει για να του πάρει το θρόνο του ή σε κάποια άλλη παρόμοια εμπειρία του, έγραψε τον στίχο αυτόν, όταν δηλαδή βρέθηκε τόσο χαμηλά, σε τέτοια θέση, που κανένας δεν την ήθελε; "Οι φίλοι μου και οι πλησίον, μακρόθεν έστησαν", ,δηλαδή με άφησαν μόνο και με κοίταζαν από μακριά.
Η αγάπη είναι βαρύς σταυρός! Ποιός μένει με την καρδιά του κοντά στην καρδιά μας όταν βρισκόμαστε στην τελευταία θέση που δεν την θέλει κανείς;

ΦΙΛΟΤΙΜΟΣ ΚΑΙ ΦΙΛΟΤΙΜΙΑ !

Του Μόσχου Λαγκουβάρδου

Φιλότιμος δεν είναι αυτός που αγαπάει τις τιμές, αυτός που θέλει να τον τιμούν οι άλλοι. Εντελώς το αντίθετο, φιλότιμος είναι αυτός που δίνει αξία, αυτός που σέβεται και αγαπάει τις αξίες. Φιλοτιμία δεν είναι να δεχόμαστε , αλλά να δίνουμε αξία.

Εννοείται ότι η φιλοτιμία δεν έχει να κάνει με την μικροψυχία. Ο φιλότιμος έχει μεγάλη καρδιά!

Η φιλοτιμία πλησιάζει πολύ την φιλοξενία. Ο φιλότιμος είναι και φιλόξενος. 'Ισως γι΄ αυτό λένε ότι ο Έλληνας έχει φιλότιμο. Το λένε γιατί ο Έλληνας είναι φιλόξενος.

Οι Έλληνες από την αρχαία εποχή αγαπούσαν τους ξένους και τα ξένα πράγματα. Τα αγαπούσαν όχι για να τα αρπάξουν από τους άλλους. Ό,τι ξένο έπαιρναν, σχεδόν όλα ήταν ξένα, ακόμα και η σοφία, τα έπαιρναν οι Έλληνες, τα έκαναν καλύτερα και τα απέδιδαν σ' αυτούς από όπου τα πήραν. Αντίθετα με τους Εγγλέζους και τα αρχαία αγάλματα.

ΤΑ ΣΥΜΒΟΛΑ ΚΑΙ Η ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ

Του Μόσχου Λαγκουβάρδου

Σύμβολο κατά λέξη σημαίνει ένα πράγμα το οποίο βοηθάει αποτελεσματικά στην επικοινωνία των ανθρώπων. Το σύμβολο είναι ίσως το πιο αναγκαίο εργαλείο για την επικοινωνία.

Τα σύμβολα είναι αναγκαία εκεί όπου επικοινωνία είναι της καρδιάς και όχι του μυαλού . Σε μια εμπορική συναλλαγή π.χ. δεν βοηθούν τα σύμβολα , αλλά η ακριβής (λογική) δήλωση της βούλησης των συμβαλλομένων.

Μεταξύ δύο αντιμαχομένων δυνάμεων στον πόλεμο, τα μέρη επιδιώκουν να κάμψουν το ηθικό του αντιπάλου χρησιμοποιώντας είτε τη "λογική των αριθμών" είτε τη δύναμη των συμβόλων, αναλόγως τι είναι πιο ευνοΪκό για το καθένα.

Στην ταινία "Πολίτης Καίην" του Όρσον Ουέλες, ανάμεσα στη δύναμη ενός συμβόλου και στη δύναμη μιας τεράστιας περιουσίας, σαν του Ωνάση, νίκησε το σύμβολο. Αλλά και στη ζωή του Ωνάση ανάμεσα στην περιουσία του και στη δύναμη του συμβόλου, στην προκειμένη η δύναμη του συμβόλου είναι ο γιος του Αλέξανδρος, νικάει το σύμβολο. Ο Ωνάσης δεν μπόρεσε μετά το θάνατο του γιου του να ξαναβρεί το ηθικό του και κατέρρευσε πρώτα ηθικά και κατόπιν και σωματικά.

Στον άκαρδο κόσμο μας η σύγκρουση ανάμεσα στη δύναμη των αριθμών και στην ηθική δύναμη των συμβόλων , για τους πολλούς η ηθική δύναμη των συμβόλων είναι χαμένη!

Αν δεν μπορείτε να πιστέψετε ούτε να γνωρίσετε θα μπορείτε. "Εάν μη πιστεύσηστε ουδέ μη συνήτε " ( Ησαϊας 7:9) Στα σύμβολα χρειάζεται πίστη. Ο άντρας π.χ. συμβολίζει στη σχέση του με την γυναίκα τη σκιά στον φοβερό ήλιο της Αφρικής. Όπως κι η Εκκλησία συμβολίζει τη σκιά για τον άντρα. Όταν μια γυναίκα έχανε τον άντρα της έλεγε, "έχασα τη σκιά μου". Το ίδιο έλεγε και ο άντρας όταν έχανε την πίστη του. Τα σύμβολα έχουν τη δύναμη να ανταμώσουν τον άνθρωπο με τους άλλους και με τον εαυτό του. Το χειρότερο είδος αλλοτρίωσης είναι η αποξένωση από τον εαυτό μας, όταν χάνουμε την πίστη.

Η λογική των αριθμών συνηγορεί υπέρ της διάλυσης των συμβόλων και εν συνεχεία της επικοινωνίας στον τομέα της καρδιάς. Αλλά η ζωή γνωρίζουμε από την πείρα μας ότι δεν μετριέται ούτε ζυγίζεται, ούτε χωρεί στους πίνακες της στατιστικής ή στην ανάλυση της επιστήμης.

Η ελευθερία εις τα έθνη,

δεν μετριέται με το στρέμμα

Με της καρδιάς το πύρωμα

μετριέται και με το αίμα.

Κωστής Παλαμάς

ΕΝΑ ΜΙΚΡΟ ΕΓΚΩΜΙΟ ΓΙΑ ΤΟ ΒΛΕΠΕΙΝ !

Του Μόσχου Λαγκουβάρδου

Λυπάμαι γιατί χάνω πολύ χρόνο στους καφενέδες, σε ένα κόσμο , που δεν ενδιαφέρεται και πολύ για το διάβασμα. Στους καφενέδες όμως επικοινωνώ με τους αλλους. Στις βιβλιοθήκες αγαπούν το διάβασμα, αλλά όχι και την επικοινωνία, τουλάχιστον την φανερή. 

Το να μην μπορώ να επικοινωνώ φανερά με αυτούς που είναι δίπλα μου, αυτό μου φαίνεται εντελώς αφύσικο. Στον καφενέ ή οπουδήποτε αλλού βρίσκομαι σε συνεχή επικοινωνία με τους άλλους. Το αναγνωστήριο από αυτήν την άποψη υστερεί. Δεν είναι ωραίο. Πρέπει να κοιτάζω σαν τον κλέφτη και δεν μ' αρέσει.΄

Δεν έχω συμπλέγματα με το κοίταγμα. Για μένα το κοίταγμα είναι εκ Θεού. Επειδή αγαπάμε τη θέα, ο Θεός του Σύμπαντος ονομάζεται Θεός. Ο Θεός είναι για τους βλέποντες φανερά όχι γι' αυτούς που κρυφοβλέπουν μέσα από τα σκούρα γυαλιά τους, όπως επιβάλλει η εχθρική προς τη γυναίκα μόδα. Κρίμα στερούν τον κόσμο από το ομορφότερο στολίδι του κι από το πιο εκφραστικό μέλος του σώματος, τα γυναικεία μάτια!

Αλίμονο, δεν ξέρουμε την ψυχή μας!

Τί σημαίνει βλέπω απευθείας πρόσωπο με πρόσωπο;

Του Μόσχου Λαγκουβάρδου

Κάποτε είχα αυτήν την απορία, γιατί χαμογελώ σε ανθρώπους που δεν μου χαμογελούν! Όταν έβλεπα ότι το χαμόγελό μου δεν εύρισκε ανταπόκριση κι έμοιαζε σαν να χαμογελούσα στον αέρα, αναρωτιόμουνα με κάποια δυσαρέσκεια, τί στην ευχή χαμογελώ σε όλους. Στην αρχή βρήκα μια απάντηση, αλλά όχι ικανοποιητική, γιατί ήταν απάντηση εκ του αποτελέσματος, ενώ εγώ αναζητούσα την αιτία.

Η απάντηση, πως όταν με βλέπουν να χαμογελάω στον αέρα, δεν θα πουν ότι χάζεψα, γιατί θα νιώσουν χαρά, στη σκέψη ότι τουλάχιστον δεν κηρύχθηκε ακόμα ο τρίτος παγκόσμιος πόλεμος! Δεν ήταν η καλύτερη απάντηση, γιατί δεν εξηγούσε πώς χαμογελάμε σε όλους, ακόμα και στους σκυθρωπούς και στους αγέλαστους.

Η απάντηση στην απορία μου ήρθε μέσα απ΄ την ψυχή μου, σαν μια εσωτερική πληροφορία, μια αποκάλυψη, όπως λέγεται η βεβαιότητα που νιώθουμε για κάτι που μας έρχεται απ΄ την ψυχή μας και όχι από κάποια εξωτερική πηγή. Η απάντηση ήταν αυτή: δεν χαμογελώ σ’ αυτόν που δεν χαμογελάει. Χαμογελώ στην καλή μου διάθεση.

Όταν λύθηκε η απορία μου ξεχάστηκε κι η εσωτερική πληροφορία, ώσπου να χρειαστεί πάλι, στην περίπτωση που με απασχολεί αυτόν τον καιρό, την περίπτωση της ομορφιάς και της αγάπης.

Η εσωτερική πληροφορία μου ξεχάστηκε ώσπου να χρειαστεί πάλι, στην περίπτωση της ομορφιάς γιατί η απάντηση για το χαμόγελο ταιριάζει και στην ομορφιά, αν θεωρήσουμε ότι η ομορφιά δεν είναι στο αντικείμενο, αλλά στο υποκείμενο που την βλέπει (θεάται) ή τουλάχιστον δεν είναι εξολοκλήρου στο αντικείμενο αλλά είναι και στα δύο αντικείμενο και υποκείμενο. Γιατί αν δεν υπάρχει ο θεατής ούτε το θέαμα υπάρχει.

Παράδειγμα τα καινούρια αστέρια που αποκάλυψαν τα υπερτηλεσκόπια και έγιναν «θέαμα» που πριν δεν υπήρχε ή αν μια όμορφη κοπέλα ζει στην έρημο και κανείς δεν την είδε ποτέ, ούτε η ίδια βλέπει τον εαυτό της στον καθρέφτη, η ομορφιά της δεν έγινε θέαμα ή βίωμα. Η ομορφιά της είναι στη σκέψη του Θεού, όπως ήταν και πριν να γεννηθεί.

Και στην αγάπη ισχύει το ίδιο. Ο αγαπημένος ή η αγαπημένη έχουν την ιδιότητά τους αυτή, γιατί κάποιος τους αγαπάει. Αν δεν τους αγαπάει κανείς, εκτός απ΄ το Θεό, δεν είναι αγαπημένοι για κανέναν ούτε για τον εαυτό τους. Το ίδιο και με τη χαρά. Έχουμε όλοι την δύναμη να χαιρόμαστε, αλλά αν δεν χαιρόμαστε η δύναμη υπάρχει και δεν υπάρχει. Είναι αυτό που λέμε για κάτι ότι «υπάρχει εν δυνάμει», αλλά πρέπει για να υπάρχει πλήρως, πρέπει να υπάρχει εν ενεργεία.

Ποιο είναι το συμπέρασμα όλων αυτών; Το συμπέρασμα είναι ότι αληθεύει πως δεν αγαπάμε το όμορφο αντικείμενο αλλά αγαπάμε την επιθυμία μας για την ομορφιά. Απόδειξη ότι οι ανέραστοι δεν βλέπουν κανέναν άνθρωπο όμορφο, γιατί δεν έχουν την επιθυμία για την ομορφιά. Αφού δεν επιθυμούν την ομορφιά τους είναι αδιάφοροι και οι όμορφοι άνθρωποι. Όπως δεν ενδιαφέρουν τα φαγητά σε κάποιον που δεν έχει όρεξη για φαγητό. Το συμπέρασμα είναι ότι το υποκείμενο, καθένας από εμάς δηλαδή, που ενεργοποιεί την ομορφιά, την αγάπη, τη χαρά και κάθε άλλο αγαθό του Θεού, βλέπει την ομορφιά και όλα τα αγαθά που μας χάρισε ο Θεός πρόσωπο με πρόσωπο δηλαδή απευθείας και όχι δια μέσου αυτών που τα αντικαθρεφτίζουν. Και τα βλέπει χάρις στην όρεξή του για τα αγαθά αυτά. Αυτό σημαίνουν τα λόγια, ότι δεν αγαπάμε τα όμορφα πράγματα αλλά αγαπάμε την επιθυμία μας για την ομορφιά τους. Αν δεν μετέχουμε στα αγαθά που μας χάρισε ο Θεός, αν δεν έχουμε όρεξη γι΄ αυτά, αν δεν τα ορεγόμαστε, τα αγαθά παραμένουν εν δυνάμει, σαν σπόρος σε ένα χωράφι, που δεν φύτρωσε ποτέ γιατί το χωράφι αφέθηκε χέρσο.

ΤΟ ΤΑΞΙΔΙ ΤΗΣ ΕΠΙΣΤΡΟΦΗΣ ΤΟΥ ΟΔΥΣΣΕΑ

 Του Μόσχου Λαγκουβάρδου

Ο Οδυσσέας διαφέρει από τους συντρόφους του, στο ότι γνωρίζει το λόγο για τον οποίο ζει, ενώ οι σύντροφοί του δεν τον γνωρίζουν, γι΄ αυτό τους ονομάζει "νήπια" που δεν μιλούν (νη έπος= όχι λόγος).

Ο Οδυσσέας γνωρίζει το λόγο για τον οποίο ζει. Δεν ξεχνάει την πατρίδα του. Γνωρίζει που βρίσκεται και πού πηγαίνει.

Οι συνηθισμένες χαρές στο ταξίδι είναι όπως το γλυκό, που η γλύκα του διαρκεί όσο το τρώμε. Σε τέτοιες χαρές μένουν οι σύντροφοι του Οδυσσέα, νομίζοντας ότι διαρκούν για πάντα: ¨Οδυσσέα, είσαι πολύ αυστηρός με τον εαυτό σου και με εμάς", λένε στον Οδυσσέα, που γνωρίζει τις χαρές που διαρκούν και που σε μεταφέρουν από χαρά σε ακόμα μεγαλύτερη χαρά και όχι από τη χαρά στη λύπη.

Τί σημαίνουν άραγε τα λόγια "δεν αγαπάμε το αντικείμενο της αγάπης , αλλά την επιθυμία μας να αγαπάμε ή ότι η ομορφιά δεν είναι στο αντικείμενο, αλλά σε μας ή ότι τα χρώματα δεν είναι στα αντικείμενα, αλλά στα μάτια που τα βλέπουν, γιατί τα συνθέτουν. Χωρίς τη σύνθεση των ματιών τα χρώματα δεν υπάρχουν ως χρώματα. Ένα άλλο αισθανόμενο ον μπορεί να βλέπει τα χρώματα διαφορετικά από ό,τι τα βλέπουν τα μάτια του ανθρώπου.

Στο αντικείμενο της ομορφιάς αντικαθρεφτίζεται η ομορφιά . Αν πάψει να αντικαθρεφτίζεται η ομορφιά π.χ. γιατί θάμπωσε ο καθρέφτης , δεν παύει να υπάρχει η ομορφιά, αλλά μόνο το αντικαθρέφτισμά της. Η ομορφιά θα βρει άλλον καθρέφτη ή δεν θα καθρεφτίζεται, γιατί θα την βλέπουμε απ' ευθείας και όχι δια μέσου του καθρέφτη.

Το ίδιο συμβαίνει με τις χαρές. Τις χαιρόμαστε είτε διά μέσου κάποιου καθρέφτη, αλλά οι καθρέφτες δεν διαρκούν είτε τις χαιρόμαστε απ΄ ευθείας και δεν έχουν τέλος. Ο Οδυσσέας έβλεπε την ομορφιά απ' ευθείας, όχι μέσα απ' τον καθρέφτη. Κι η ομορφιά αυτή ήταν η πατρίδα του για την οποία ζούσε και πέθαινε. Γι' αυτό μπορούσε να πει: Ας δω και μόνο τον καπνό ν' ανεβαίνει στον ουρανό κι ας πεθάνω.

ΑΝΤΙΡΡΗΣΗ: Κι η αγάπη που μετατρέπει το αντικείμενό της σε ακριβό, σε πολύτιμο σε μοναδικό; Κανείς δεν βλέπει αυτό που αγαπάει σαν να είναι ένας καθρέφτης, εκτός κι αν πάψει να το αγαπάει. Αν ήταν τα πράγματα και τα πρόσωπα απλοί καθρέφτες γιατί να κλαίμε και να θρηνούμε γι΄ αυτά; Παρόλα αυτά υπάρχουν κι αλλού πράγματα και υπάρξεις που αξίζουν την αγάπη μας.

Πού βρίσκεται άραγε το κέντρο βάρους; Αυτοί που προτιμούν την ουσία θα έχουν το κέντρο βάρους σ' αυτό που διαρκεί. Αυτοί που προτιμούν τα πράγματα και τα πρόσωπα με ημερομηνία λήξεως, θα προτιμήσουν την διαρκή αλλαγή. Ας μην νομίζουν οι της αλλαγής ότι αυτό λέει ο Ηράκλειτος. Ο Ηράκλειτος λέει ότι τα πάντα ρέουν, εννοώντας τα πράγματα που δεν μένουν. Ο Ηράκλειτος πιστεύει στο Θεό.

ΠΑΡΑΘΥΡΟ ΣΤΟΝ ΚΗΠΟ

Του Μόσχου Λαγκουβάρδου

"Σ' αυτόν τον φευγαλέο κόσμο, που μοιάζει με όνειρο, το να βρεθεί κανείς στη μίζερη θέση, να κάνει μόνο δυσάρεστα πράγματα, είναι βλακεία" (Τ. Γιαμαμότο)

Γράφουμε κείμενα που περιέχουν μόνο υπαινιγμούς για τον αναγνώστη που ίσως θα ήθελε να κάνεις τις δικές του σκέψεις. Είμαστε εκ φύσεως, όχι συμβατικά, κοινωνικοί, λέει ο Αριστοτέλης. Η ανάγκη της επικοινωνίας είναι μέσα στη φύση μας.

Ότι ο κόσμος υπάρχει, για να μπει σ'΄ ένα βιβλίο δεν είναι απλά ένα σχήμα λόγου ή μια φράση που ακούγεται καλά. Η ίδια η ζωή ζητεί να εκφραστεί. Με συγκινεί κάθε φορά η προτροπή να γράψω, επειδή ξέρω από ποιά ακαταμάχητη ανάγκη θέλουμε να γραφεί κάτι.

Αυτό το όμορφο πρωινό στο χωριό Καλαμάκι, αξίζει να περάσει στη λογοτεχνία. Είναι πρωί της Κυριακής. Σιγανή, φθινοπωρινή βροχή πέφτει επάνω στα δέντρα του κήπου.

Το μεγάλο προνόμιο των ανθρώπων που γλεντούν, είναι ότι αποκτούν προοπτική να κάνουν χιούμορ. Η καρδιά μας δεν είναι παράθυρο κλειστό.

Ακολούθησέ με, είπε ο Χρίστος, για να δεις τί θα πει γλέντι και τί θα πει φιλοξενία! Ο Άρης και ο Κώστας με την κιθάρα στο χέρι δεν δείχνουν καμία έκπληξη στις αυθόρμητες αυτές συνάξεις των φίλων στο όμορφο σπίτι του κυρ Θανάση, στο χωριό. Η κυρία Κούλα έχει έτοιμους τους μεζέδες (κεφτεδάκια, ολόδροσες σαλάτες, διάφορα τυριά κ.ά.) Η ρακή για την οποία σεμνύνεται ο κυρ Θανασης παρασκευάζεται από τον ίδιο. "Πιες όσο θες. Την άλλη μέρα δε θα νιώθεις βαρύς."

Ο πρόσχαρος οικοδεσπότης δέχεται με ασπασμούς σταυρωτά τους φίλους και τους δείχνει το μεγάλο τραπέζι, δίπλα στο παραθυρο που βλέπει στον δεντρόκηπο. Η κυρία Κούλα στρώνει στη στιγμή το καθαρό τραπεζομάντιλο και φέρνει τα πρώτα πιάτα με τους ζεστούς μεζέδες που ευωδιάζουν. Ανοίγει κατόπιν το παράθυρο κι ο κήπος μπαίνει στο σαλόνι!

Ο κόσμος όλος είναι κλειστά παράθυρα, αναφωνεί ο Χρίστος, που έχει κατεβάσει μερικά ποτήρια ρακί. Γειά σου παγκοσμιοποίηση. Να τα γράφεις όλα αυτά και να βάλεις τίτλο "παράθυρα κλειστά", λέει σε μενα. Είμαστε όλοι παράθυρα κλειστά. Εννοώ την καρδιά μας.

Οι άνθρωποι πιστεύουν στη δύναμη του λόγου. Πιστεύουν ότι ο κόσμος μπορεί να γίνει καλύτερος, αν βρει ένα καλύτερο μέλλον!

Η ΑΓΑΠΗ

Του Μόσχου Λαγκουβάρδου

Αν δεν σας δεχθούν, είπε ο Ιησούς στους Μαθητές Του, τινάξ' τε τη σκόνη των υποδημάτων σας, δηλαδή να μην πάρετε παράδειγμα από αυτούς.
Το "δούναι και λαβείν" έβλαψε και εξακολουθεί να μας βλάφτει.

Ο μερκαντιλισμός νεκρώνει τη διάθεση να δίνεις χωρίς να περιμένεις ανταπόκριση και την διάθεση να δέχεσαι χωρίς να νιώθεις ότι δεσμεύεσαι.Κάποιοι αρνούνται να δεχθούν ακόμα και την πορτοκαλάδα, την οποία τους προσφέρουν εκ λόγων ευπρεπείας ή ιδιαιτέρου ηθικού καθήκοντος. 

Όταν επικρατεί το κουφό και βουβό πνεύμα του μερκαντιλισμού ούτε διάθεση προσφοράς έχουμε ούτε διάθεση αποδοχής. Ούτε να κερνάς ούτε να σε κερνούν.  Ο μερκαντιλισμός συνδέει τόσο την προσφορά όσο και την αποδοχή με την υποχρέωση και τον καταναγκασμό. Διώχνει την χάρη που είναι απ΄ το Θεό.

Η αγάπη θέλει φιλόξενο τόπο. "Ξένος ήμην και περιεβάλετέ με", λέει ο Ιησούς. Πού να βρω φιλόξενο τόπο; Πού να βρω την ψυχή μου; . Δεν βρίσκω πού να ακουμπήσω την καρδιά μου, λέει ο Καμύ.

,«Πολίτης Κέϊν»

Του Μόσχου Εμμ. Λαγκουβάρδου

Η κινηματογραφική ταινία «Πολίτης Κέϊν» του Όρσον Ουέλλες, είναι ίσως η καλύτερη ταινία του κινηματογράφου που γυρίστηκε ποτέ. Ο ¨Ορσον Ουέλλες είναι σκηνοθέτης, σεναριογράφος και πρωταγωνιστής της ταινίας. Στο σημείωμα αυτό σχολιάζουμε , εν συντομία ,το μύθο του έργου, κυρίως όσον αφορά τα διαχρονικά μηνύματα που απορρέουν από αυτόν.

Ο Όρσον Ουέλλες προβλέποντας τα γεγονότα που πλησιάζουν, διαπραγματεύεται ένα θέμα, πριν ακόμα αυτό συμβεί , με το μέγεθος και την ένταση , που εμφανίζεται στη σημερινή εποχή. Η κεντρική ιδέα του έργου είναι τα τραύματα που προκαλεί στην ψυχή του παιδιού η απόσπασή του απ΄ το φυσικό του περιβάλλον, από τους γονείς του κι από το σπίτι του. Στην ουσία του πρόκειται για την καταφρόνηση της οικογένειας για χάρη των χρημάτων και του πλούτου. Το θέμα αυτό ετέθη στη σύγχρονη εποχή με την απουσία της μητέρας απ΄ το σπίτι και την ανάθεση της ανατροφής των παιδιών σε ξένους, (οικιακοί βοηθοί, παιδαγωγοί, δάσκαλοι, ψυχολόγοι κ.α..)

Το δράμα ξεκινάει όταν οι γονείς του μικρού Κέϊν, φτωχοί χωρικοί, αναθέτουν την ανατροφή του σε ξένους ανθρώπους, στην πόλη, με αντάλλαγμα τα χρήματα και ειδικότερα την προσδοκία μιας πλούσιας ζωής. Την αιτία αυτή του δράματος υπαινίσσονται τόσον η λέξη του τίτλου «πολίτης» , κάτοικος της πόλης, όσον και τα τελευταία λόγια του ήρωα, το όνομα «Ρόουζμπαντ», που είναι το όνομα ενός μικρού έλκυθρου, με το οποίο έπαιζε ο μικρός Κέϊν, όταν ζούσε κοντά στους γονείς του.

Ο Πολίτης Κέην έγινε πάμπλουτος, απόκτησε τα πάντα, αλλά ποτέ δεν μπόρεσε να γεμίσει το κενό που άφησε στην ψυχή του η απουσία της αγάπης των γονιών του. Τα ψυχικά τραύματα που δέχτηκε μεγαλώνοντας ανάμεσα σε ξένους ανθρώπους, στους οποίους τον έδωσαν οι γονείς του, με αντάλλαγμα τα χρήματα, δεν θεραπεύτηκαν ποτέ.

Στην εποχή μας το δράμα αυτό είναι συνυφασμένο με τη ζωή του κατοίκου της πόλης. Καθένας που κατοικεί σε μια σύγχρονη πόλη είναι , κατά κάποιο τρόπο, ένας «πολίτης Κέην», γιατί αναγκάζεται να βάλει την οικογένεια σε δεύτερη μοίρα σε σχέση με το επάγγελμα. Ένας «πολίτης Κέϊν» είναι επίσης και η γυναίκα με την εργασία της έξω απ΄ το σπίτι, όταν αναγκάζεται να βάλει σε δεύτερη μοίρα την οικογένεια, χάριν της επαγγελματικής επιτυχίας.

Ο Κέϊν δημιούργησε μια οικονομική αυτοκρατορία, αλλά δεν έδινε σ΄ αυτήν μεγαλύτερη σημασία από αυτήν που είχε η ανάμνηση του «ρόουζμπαντ» , του μικρού έλκυθρου, με το οποίο έπαιζε όταν ζούσε με τους γονείς του. Ο Κέϊν, με δυο λόγια, υπήρξε ένας άνθρωπος που απέκτησε τα πάντα και έχασε τα πάντα

Είναι απορίας άξιον, πώς ένας τέτοιος άνθρωπος, με τόσο μεγάλες ικανότητες, δεν μπορούσε να κοιτάξει στην ψυχή του, για να δει από τι πάσχει και να τη θεραπεύσει. Ίσως η πάθησή του ήταν ακριβώς σ΄ αυτό το «κοίταγμα», στην αποφυγή του να κοιτάξει μέσα στην ψυχή του.

Κάνει εντύπωση το γεγονός ότι από ένα τέτοιο έργο λείπει εντελώς το παραμικρό ίχνος θρησκευτικότητας , πράγμα που αφαιρεί από το έργο την ιδιότητα του μεγάλου, αφού κάθε μεγάλη Τέχνη είναι θρησκευτική. Η απουσία θρησκευτικής ζωής είναι και η μεγάλη τραγωδία της ζωής του ήρωα του έργου και του κάθε ανθρώπου που απομακρύνθηκε απ΄ το Θεό.

« Η θρησκεία είναι αναπόσπαστα δεμένη με την επίγνωση των αδυναμιών μας. Η επίγνωση αυτή βρίσκεται στο κέντρο της θρησκευτικής κοσμοαντίληψης. Να είσαι θρήσκος σημαίνει να αναγνωρίζεις την αναξιότητα και να αναλαμβάνεις την ευθύνη για τη διόρθωσή της. Πριν απ΄ το Χριστό, οι άνθρωποι βίωναν το Θεό (ή τους θεούς) ως κάτι έξω από αυτούς. Μετά το Χριστό, οι άνθρωποι (όχι όλοι, αλλά αυτοί που έμαθαν να βλέπουν δι’ Αυτού) βιώνουν τον Θεό μέσα τους. Έτσι ώστε να μπορούμε να λέμε ότι, δια του Χριστού, ο Θεός εισήλθε στον άνθρωπο. Δια του Χριστού έγινε ο Θεός άνθρωπος» (Βιτγκεστάϊν)

Το τελευταίο πλάνο της ταινίας, δείχνει την καταμέτρηση ενός πλήθους αντικειμένων στις συσκευασίες τους, στον πελώριο άδειο πύργο, όπου κείται το πτώμα του πολίτη Κέϊν, κι από όπου αναδύεται μαύρος καπνός πίσω από κιγκλιδώματα που θυμίζουν φυλακή. «Έτσι είναι αυτή η ζωή, καπνός που φεύγει, στάχτη που μένει» (Ασί ες λα βιντα κουέστα: φούμο κε σάλε, τσένερε κε ρέστα).

Κάθε άνθρωπος έχει μέσα στην ψυχή του έναν ιερό χώρο, έναν ποιοτικό κόσμο, στον οποίο τοποθετεί τα πρόσωπα, που ικανοποίησαν κάποτε τις απόλυτες ανάγκες του, τον πατέρα και τη μητέρα. Κανείς δεν μπορεί να τους βγάλει από εκεί, χωρίς να πληγώσει αθεράπευτα την ψυχή του. Αυτό να έχουν στο νου τους οι γονείς, για να μην κατηγορούν ο ένας τον άλλον, όταν χωρίζουν, προκαλώντας αθεράπευτα τραύματα, στις ψυχές των παιδιών τους.

ΑΥΤΟΓΝΩΣΙΑ

Του Μόσχου Λαγκουβάρδου

Είναι ένας Ινδός φιλόσοφος, ο Μαχάρσι, που όλο το έργο του συνοψίζεται σε δύο μόνο λέξεις, «ποιος είμαι;». Στην Ανατολή τους αρέσει να ασχολούνται με το μικρό αντικείμενο. Ένας γλύπτης π.χ. μπορεί να σκαλίζει μια ζωή ένα μικρό πράγμα. Φαίνεται ότι το αντικείμενο με το οποίο ασχολούνται είναι το κίνητρο, για να γνωρίσουν τον εαυτό τους, με την επιμονή επάνω σε ένα μικρό αντικείμενο;

Το τέλος των ελληνικών παραμυθιών είναι «κι έζησαν αυτοί καλά κι εμείς ακόμα καλύτερα». Τα λόγια αυτά είναι μια ευχή για το καλύτερο. Ένας συνάδελφός μου στη Βέροια τέλειωνε το λόγο του πάντα με αυτήν την επωδό: «Θα σιάξουν όλα». Είναι το ίδιο με το «έζησαν καλά και εμείς ακόμα καλύτερα».

Τα κινέζικα παραμύθια έχουν άλλο τέλος, οπωσδήποτε αισιόδοξο, αλλά με έναν όρο, που αποτελεί μια πνευματική υποθήκη. Οι Κινέζοι είναι πρακτικοί. Οι ευχές τους είναι συγκεκριμένες δεν είναι αόριστες. Δεν λένε μόνο τί να κάνουν για το καλό, αλλά και πώς να το κάνουν. Το τέλος των κινέζικων παραμυθιών είναι αυτό: «Αυτός που ξέρει πώς να το ζει το πνεύμα, δεν φοβάται θάνατο.» Άρα προτρέπουν τα παιδιά να μάθουν πώς να ζουν το πνεύμα.

Το πώς να ζούμε το πνεύμα εξαρτάται πόσο γνωρίζουμε ποιοί είμαστε. Αν δεν γνωρίζουμε τον εαυτό μας ούτε το πνεύμα θα ξέρουμε πώς να το ζούμε. Το πνεύμα δεν είναι άσχετο με τον εαυτό μας. Το αντίθετο συμβαίνει. Το πνεύμα είναι ο εαυτός μας μαζί με το σώμα φυσικά. Είμαστε άνθρωποι και όχι άγγελοι.

Πώς μπορούμε να γνωρίσουμε τον εαυτό μας; Πώς θα ξέρουμε ποιοι είμαστε; Πιστεύω ότι ο καλύτερος τρόπος να γνωρίσουμε τον εαυτό μας είναι να τον αγαπήσουμε όπως είναι. Αλλιώς δεν θα ξέρουμε τον εαυτό μας. Και για να τον αγαπήσουμε τον εαυτό μας όπως είναι, χρειάζεται θάρρος, που δεν το διαθέτει κανείς, ,από ό,τι λέει η επιστήμη της ψυχολογίας. Δεν μπορούμε μόνοι μας να εξηγήσουμε τα όνειρά μας και να γνωρίσουμε το Ασυνείδητό μας. Αυτός είναι ο λόγος ίσως που είμαστε εκ φύσεως κοινωνικά όντα και μόνο μέσα απ΄ τους άλλους γνωρίζουμε τον εαυτό μας. Μέσα απ΄ τους άλλους που μας αγαπούν όπως είμαστε.

ΑΠΟ ΤΟ ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟ ΤΟΥ ΑΝΤΡΕΪ ΤΑΡΚΟΦΣΚΙ*

Του Μόσχου Λαγκουβάρδου

«Η ζωή στους διάφορους σιδηροδρομικούς σταθμούς, επάνω σε βαλίτσες και μ’ όλες τις ταλαιπωρίες που συνδέονται μ’ αυτά τα ταξίδια, συνεχίζεται. Η Λάρα στο χωριό με πυρετό. Ω Θεέ μου! Είναι αδύνατον να ζούμε μ’ αυτό τον τρόπο!(…)

Θεέ μου! Πόσο αβάσταχτη είναι αυτή η θλίψη! Νομίζω πως θα καταρρεύσω. Νιώθω τόση ερημιά… Κι αυτό το αίσθημα γίνεται χειρότερο, όταν αρχίζεις να συνειδητοποιείς πως μοναξιά σημαίνει θάνατος. Όλοι μ’ έχουν προδώσει ή εξακολουθούν να με προδίδουν. Είμαι εντελώς μονάχος.(…) Πόσο φριχτό είναι να είσαι μόνος! Δεν θέλω να ζήσω άλλο. Φοβάμαι. Η ζωή μου έχει γίνει ανυπόφορη.»

Ο Ταρκόφσκι, στη ζωή του και στο έργο του εκφράζει την αγωνία του σύγχρονου ανθρώπου, ο οποίος δεν υποφέρει μόνο από την μοναξιά που προέρχεται από την αποξένωση από τους άλλους, αλλά και από την χειρότερη ακόμα μοναξιά της αποξένωσης από τον εαυτό του

Συνήθως αγάπη του εαυτού εννοούμε την φιλαυτία και γι’ αυτό δεν μιλάμε για την αγάπη του εαυτού γιατί φοβούμαστε την κατηγορία της φιλαυτίας. Δεν θέλουμε να είμαστε φίλαυτοι. Η αγάπη του εαυτού έχει κακή έννοια και την αγνοούμε και μαζί με αυτήν αγνοούμε και την αγά.πη του εαυτού μας με την καλή έννοια. Ποια είναι η καλή έννοια; Είναι η αγάπη του εαυτού που διώχνει το φόβο απ΄ την ψυχή. Πώς αγαπάμε την ψυχή μας με την καλή έννοια; Την αγαπάμε, αν μας αγαπάνε όπως είμαστε. Αν βρεθεί να μας αγαπήσει κάποιος όπως είμαστε, θα τολμήσουμε κι εμείς να αγαπήσουμε τον εαυτό μας, όπως είναι. Αυτή είναι η κεντρική ιδέα της ταινίας του Μπέργκμαν «Φθινοπωρινή συμφωνία». Να γιατί ο Μπέργκμαν έβλεπε τις ταινίες του Ταρκόφσκι δέκα φορές!

Κι αν δεν βρίσκεται κανείς που να τον εμπιστευτούμε τόσο ώστε να του ανοίξουμε την καρδιά μας και να μας αγαπήσει όπως είμαστε, τί μπορούμε να κάνουμε; Μπορούμε να ανοίξουμε την καρδιά μας στον Ιησού. Αυτός μας αγαπάει όπως είμαστε. Αλλά δεν μπορούμε ούτε αυτό να το κάνουμε, αν δεν έχει για μας η πνευματική ζωή υπόσταση. Αν δεν πιστεύουμε στην πνευματική ζωή. Αν δεν θεωρούμε τις σκέψεις μας και τα αισθήματά μας πραγματικά, όπως είναι. Αν θεωρούμε το πνεύμα ανυπόστατο δεν θα μας βοηθήσει η πνευματική σχέση με κανέναν ούτε με τον Ιησού Χριστό.

*

Αντρέι Ταρκοφσκι, Μαρτυρολόγιο, Ημερολόγια 1970-1986 , Εκδόσεις ΙΝΔΙΚΤΟΣ, σ.224

Η ΤΕΧΝΗ ΚΑΙ Η ΖΩΗ

Του Μόσχου Λαγκουβάρδου

Αν ο φιλόσοφος Θορώ, που για να βοηθήσει τους συνανθρώπους του έμεινε στη φυλακή, γιατί αρνιόταν να πληρώσει τους φόρους σε μια πολιτεία που δεν καταργούσε τη δουλεία, αν αυτός ο άνθρωπος λέει για τον εαυτό του πως δεν γνώρισε ούτε θα γνωρίσει ποτέ άνθρωπο χειρότερο από αυτόν, τί να πω εγώ;

Πώς τολμώ να κρίνω τους φίλους; Μια δικαιολογία υπάρχει μόνο, πως όλοι ζούμε με τους δαίμονες. Ποιός μπορεί να τους νικήσει μια για πάντα; Αν τα χτυπήματά τους άφηναν σημάδια, θα βλέπαμε τις πληγές που μας προκαλούν οι αγώνες με τους δαίμονες.

Μια φορά ρώτησα ένα φίλο, που τον θαύμαζα γιατί ήταν πολύ δυνατός άνθρωπος και για μένα ξεχωριστός καλλιτέχνης, ήταν ζωγράφος, τον ρώτησα πώς αυτός με την δύναμη και το θάρρος, που διέθετε, καπνίζει τσιγάρο. Μου είπε: δίνω κάτι στο δαίμονα, για να μην με κατασπαράξει.

Το γράψιμο συχνά ανταγωνίζεται τη ζωή. Γι΄ αυτό ο Ρομπέρτος έλεγε, πως μετά το γράψιμο είναι η ζωή! Δηλαδή ότι η ζωή έχει αξία. Το γράψιμο είναι ένας είδος προπόνησης για τη ζωή.

Με αυτόν τον ανταγωνισμό ανάμεσα στο γράψιμο και στη ζωή, συχνά αδικείται η ζωή. Πώς αδικείται; Αδικείται γιατί θυσιάζεται η αλήθεια μπροστά στην αισθητική επινόηση. Αυτό που λένε οι Ιταλοί, si no e vero, pero e bene trovato, δηλαδή ακόμα κι αν δεν είναι αλήθεια, πάντως είναι καλά ειπωμένο. Έτσι αν κάτι βγαίνει από το εσωτερικό μας ηφαίστειο, θυσιάζουμε καμιά φορά την αλήθεια στο πάθος. Κι η αλήθεια είναι ότι αγαπώ τους φίλους μου!

Διάβασα ένα επίγραμμα του Ερνέστο Καρντενάλ. Είχε χωρίσει με το κορίτσι του και το έγραψε. Λέει το επίγραμμα, "με το χωρισμό μας, χάσαμε κι οι δυο, αλλά εσύ χάνεις περισσότερο, γιατί εγώ θα αγαπήσω κι άλλη, όπως εσένα, αλλά εσένα δεν θα βρεθεί κανείς να σ' αγαπήσει, όπως εγώ.".Μου άρεσε το αισθητικό εύρημα, και επειδή τα γραπτά μου είναι από εδώ κι από εκεί, το κόλλησα κάπου, που δεν κολλάει. Γι' αυτό τώρα λέω στον εαυτό μου κι εγώ΄, σαν τον φιλόσοφο Θορώ, που τον αγαπώ, ότι δεν γνώρισα ούτε θα γνωρίσω χειρότερο άνθρωπό από μένα.

ΜΙΑ ΠΑΡΑΛΛΑΓΗ ΤΟΥ ΑΡΧΑΙΟΥ ΜΥΘΟΥ ΤΗΣ ΣΦΙΓΓΑΣ

Του Μόσχου Λαγκουβάρδου

Μας ενδιαφέρει να πατάμε σταθερά τα πόδια μας στη γη. Να γνωρίζουμε αυτό που είμαστε κι αυτό που είναι ο κόσμος, στον χρόνο και στον τόπο όπου ζούμε. Ο Ιησούς είπε να ζούμε σ’ αυτόν τον κόσμο, χωρίς να είμαστε από τα στοιχεία αυτού του κόσμου. Γνωρίζουμε τα στοιχεία αυτού του κόσμου, από τα οποία δεν θέλουμε να είμαστε. Δεν αγνοούμε τις μεθόδους του Κακού. Τα στοιχεία αυτά είναι; Το ψεύδος, η κλοπή και τα παρόμοια που περιέχονται όλα μέσα στην έννοια της υπερηφάνειας, Προσέχουμε να μην μπει η υπερηφάνεια αυτή στην καρδιά μας γιατί διώχνει τη χάρη και τη θέση της χάρης στην καρδιά μας την καταλαμβάνει η υπερηφάνεια. Αν δούμε αυτό το βδέλυγμα να βρίσκεται στον τόπο που δεν του ανήκει στην καρδιά μας, να βάλουμε σαν πρώτη προτεραιότητα στη ζωή μας, το να βγάλουμε απ΄ την καρδιά μας την υπερηφάνεια.
Μια παραλλαγή του αρχαίου Μύθου της Σφίγγας είναι κάπως έτσι. Αυτοί που δεν ενδιαφέρονταν για τη χάρη μέσα τους, δεν έχαναν τη ζωή τους, όπως έχαναν τη ζωή τους οι άλλοι που δεν εύρισκαν την σωστή απάντηση, αλλά έχαναν κάθε τι για το οποίο άξιζε να ζουν. Περίπου όπως συμβαίνει σήμερα που έχουμε όλα αυτά που χρειαζόμαστε, αλλά δεν τα χαιρόμαστε. .

ΔΥΝΑΜΙΣ

Του Μόσχου Λαγκουβάρδου

Μ’ αρέσει στην Εκκλησία, όταν βγαίνει ο ιερέας στην Ωραία Πύλη, και εύχεται μεγαλοφώνως «ΔΥΝΑΜΙΣ». Πιστεύω ότι η δύναμη αυτή είναι ενέργεια του Αγίου Πνεύματος, η οποία γίνεται αισθητή σε μας γιατί δίνει ζωή στο πνεύμα και στο σώμα μας. Στο Σύμβολο της Πίστεως ονομάζουμε το Άγιο Πνεύμα «ζωοποιό», που με τις άκτιστες Ενέργειές Του (Θεία Χάρη)  δίνει ζωή, αναζωογονεί, αναγεννά, ξανανιώνει τα πάντα, γιατί γεμίζει με την παρουσία Του τα πάντα. Αυτό που εξαρτάται από εμάς είναι, να κρατάμε με την προσοχή και την κατάλληλη άσκηση, πάντα ανοιχτά τα κανάλια στα οποία κυκλοφορεί η Άκτιστη Ενέργεια, η Θεία Χάρη του Αγίου Πνεύματος παντού στο σώμα μας και στην ψυχή μας.

Η ενέργεια αυτή είναι του Αγίου Πνεύματος (άκτιστη) και δεν είναι ενέργεια του κτιστού κόσμου, όπως νομίζουν στη Δύση, γιατί στη Δύση, μετά το Σχίσμα, δεν διακρίνουν την ουσία του Θεού και τις ενέργειες του Θεού και θεωρούν τη χάρη του Θεού κτιστή, δηλαδή όχι του Θεού, αλλά ως ένα από στοιχεία αυτού του κόσμου.

Η Δύση προσπαθεί να εξηγήσει με τη λογική της Θεία Χάρη: Αφού κανείς δεν γνωρίζει την ουσία του Θεού ούτε τη Θεία Χάρη γνωρίζει. Αλλά η χάρη δεν είναι άγνωστη στον άνθρωπο. Άρα η Χάρη δεν είναι του Θεού, αλλά του κτιστού αυτού κόσμου. Ο συλλογισμός αυτός της Δύσης, στην πράξη σημαίνει ότι διαχειριστής αυτής της χάρης δεν είναι ο Θεός, αλλά είναι ο εκπρόσωπός του στη γη. (καισαροπαπισμός, συγχωροχάρτια).

Την άκτιστη θεία χάρη εννοεί ο Ιησούς όταν λέγει να ζούμε σε αυτόν τον κόσμο, αλλά να μην είμαστε από τα στοιχεία αυτού του κόσμου, αλλά από τα στοιχεία της άκτιστης θείας χάρης, όταν επιτρέπουμε στη θεία χάρη να μας επισκεφτεί.

Στο εθιμκό δίκαιο , όταν μιλούμε για κάποιο έθιμο, που δεν γνωρίζουμε την πηγή του , χρησιμοποιούμε την αρχαιοπρεπή έκφραση «ουδείς οίδε εξότου φάνη», που σημαίνει κατά λέξη, «κανένας δεν ξέρει πότε φάνηκε». Κανένας λοιπόν δεν ξέρει πότε φάνηκαν οι εθιμικοί κανόνες, που ενώ είναι γνωστοί στους απλούς ανθρώπους του λαού μας, η επιστήμη τους αγνοεί. ΟΙ απλοί άνθρωποι γνωρίζουν τέτοιους εθιμικούς κανόνες του εθιμικού πολιτισμού, οι οποίοι έφθασαν μέχρις αυτούς «πάππον προς πάππον», απ΄ τον ένα παππού στον άλλον. Υπάρχει ένας ολόκληρος πολιτισμός που διαδόθηκε προφορικά από τα αρχαία χρόνια μέχρι σήμερα , που μόνο λίγοι ερευνητές, από τους επιστήμονες, ανακαλύπτουν κατά καιρούς κάποιους κανόνες του και τους φέρνουν στο φως.

Η αγράμματη γιαγιά μου γνώριζε, από τη γιαγιά της και εκείνη από τη δική της γιαγιά, πού βρίσκεται το κέντρο της δύναμης (ζωτικής ενέργειας) στο σώμα και μπορούσε να διεγείρει το κέντρο αυτό της δύναμης , για να ρέει η δύναμη ελεύθερα στα κανάλια της, όταν αισθανόμαστε εκείνη την γενική καταβολή της δύναμης στο σώμα μας και στο πνεύμα μας, που γίνεται αισθητή σαν μια γενική αδιαθεσία. Γνώριζε πώς ανοίγουν τα κανάλια της δύναμης για να κυκλοφορεί ελεύθερα η ζωτική αυτή ενέργεια παντού σε όλο το σώμα, ώστε να λειτουργούν ανεμπόδιστα τα διάφορα συστήματα και τα αντίστοιχα όργανά του.

Η ΧΑΡΑ ΤΟΥ ΚΑΦΕ !

Του Μόσχου Λαγκουβάρδου

Όλη η χαρά του καφέ, για μένα, είναι γιατί προσφέρεται , όπως προσφέρεται ένα δώρο σε φίλο και τίποτε δεν με εμποδίζει να νιώθω σαν ένας που δέχεται από τους φίλους του κάποιο δώρο.

Πολύ περισσότερο από τα δώρα, γιατί ενώ ο καφές μου προσφέρεται κάθε μέρα για χρόνια, σαν μια φιλία που διαρκεί, τα δώρα, δεν προσφέρονται κάθε μέρα, αλλά πρέπει να περιμένεις τα Χριστούγεννα και στην ονομαστική σου εορτή, αν είσαι τυχερός και σε θυμηθούν οι φίλοι σου.

Ένα δώρο είναι και ο καφές,ένα δώρο φίλων, γιατί αν ο σερβιτόρος κι ο ιδιοκτήτης του καφέ δεν ήταν φίλοι κι ήταν εχθροί σου , δεν θα σε σέρβιραν ποτέ και θα σ' άφηναν να περιμένεις, μέχρι να απελπιστείς και να φύγεις

.

Δεν γίνεται όμως αυτό, γιατί μια ευγενική κοπέλα θα σε εξυπηρετήσει τόσο καλά, που θα αναρωτηθείς, αν σ' αρέσει ο καφές ή η εξυπηρέτηση. Μάλλον το δεύτερο. Με τίποτε δεν θα ευχαριστιόσουν να πιεις τον καφέ σου στο σπίτι σου. Η κοπέλα θα σου πει και μια ευχή. Στο σπίτι σου ποιός έχει όρεξη να σου σου λέει κάθε μέρα μια ευχή για να χαρείς;

Η ΕΝΝΟΙΑ ΤΟΥ ΜΟΝΑΔΙΚΟΥ

Του Μόσχου Λαγκουβάρδου

Τί σημαίνει να είναι κανείς μοναδικός; Από μια άποψη σημαίνει ότι έχει αξία από μόνος του , αν βέβαια μπορεί να αναγνωρίσει την αξία του αυτή. Η Γραφή λέει ως προς αυτό δύο πράγματα: ότι έχουμε μέσα μας έναν θησαυρό και ότι η βασιλεία του Θεού είναι μέσα μας.
Το γεγονός αυτό δεν μας γλιτώνει από την μοναξιά. Τί θησαυρός είναι αυτός που δεν μας προστατεύει από το πικρό αίσθημα της μοναξιάς; Αν αισθάνομαι μοναξιά, τί σημασία έχει που ξέρω ότι ειμαι μοναδικός; Μοναδικός θα είχε σημασία αν δεν ένιωθα μοναξιά. Μπορεί να θεραπεύσει τη μοναξιά μου το αίσθημα ότι είμαι μοναδικός κι οι άλλοι είναι μοναδικοί; Η πίστη στην μοναδικότητα ίσως βοηθάει, αν δεν πιστεύουμε στην αυταπάτη ότι ανήκουμε σε ανθρώπους και μας ανήκουν οι άνθρωποι. Δεν ανήκουμε σε κανέναν ούτε μας ανήκει κανείς. Αυτό εννοούν οι Άραβες όταν λένε ότι η όμορφη γυναίκα είναι σαν τον έναστρο ουρανό, όλοι την θαυμάζουν αλλά δεν ανήκει σε κανέναν. Αυτό ισχύει για κάθε άνθρωπο που θα θέλαμε να είναι δικός μας. Δεν μπορεί να είναι δικός μας.
"Τρεξε ελεύθερος σαν το ζαρκάδι πάνω στα βουνά με τα αρώματα",λέει η αγαπημένη στον καλό της, στο Άσμα Ασμάτων, όταν τον συναντάει ύστερα από αγωνιώδη αναζήτηση. Αυτό πρέπει να πούμε κι εμείς στον κάθε άνθρωπο, που επιθυμούμε να τον κάνουμε κτήμα μας. Κανένας άνθρωπος δεν είναι κτήμα.
Για να γλιτώσουμε από το φόβο της μοναξιάς πρέπει να πιστέψουμε στην μοναδικότητα με την έννοια της ελευθερίας. Αν είμαστε μοναδικοί , είμαστε και ελεύθεροι, που σημαίνει δεν μας ανήκει κανείς ούτε ανήκουμε σε κανέναν.
Ξόδεψα τη ζωή μου επισκεπτόμενος φίλους, λέει ο ήρωας της αριστουργηματικής ταινίας "Οι φάλαινες του Αυγούστου", τον οποίον υποδύεται ο ηθοποιός Βίνσεντ Πράϊτ. Εννοεί ότι οι φίλοι του είναι ελεύθεροι, δεν τους κουβαλάει μαζί του, αλλά κι αυτός είναι ελεύθερος, ,πράγμα που σημαίνει ότι μπορεί να ξανοίγεται προς τους άλλους και να επικοινωνεί μαζί τους. Τελικά η ομορφιά ελκύει τον έναν προς τον άλλον, αλλά η επικοινωνία θα μας σώσει, όταν είναι άμεση και ειλικρινής. Την επικοινωνία αυτή αναζητάμε κι η επικοινωνία αυτή εμποδίζεται, όταν κλεινόμαστε στον εαυτό μας και ούτε πάμε προς τους άλλους ούτε τους άλλους δεχόμαστε , όταν έρχονται προς εμάς. Θάρθει εποχή λένε οι προφητείες που ο άνθρωπος θα διανύει δρόμο πολύ ώσπου να συναντήσει, αν είναι να συναντήσει έναν άνθρωπο. Αυτή είναι ίσως η εποχή μας, εποχή των τελευταίων πραγμάτων. Μαζί με την εμβάθυνση στο μοναδικό πρέπει να εμβαθύνουμε και στο ωραίο. Και το μοναδικό και το ωραίο είναι ελεύθερα από ιδιοτέλεια. Οι μποέμ ήταν φτωχοί. Όταν όμως έπεφταν χρήματα στα χέρια του έκαναν στον εαυτό τους ακριβά άχρηστα δώρα. Το ωραίο (και το μοναδικό) αγαπάει να κρύβεται, λέει ο Ηράκλειτος. Αυτό σημαίνει ότι για τον πρακτικό άνθρωπο που αναζητάει το ωφέλιμο και το χρήσιμο, είναι άχρηστο!

ΜΕ ΤΗΝ ΨΥΧΗ ΚΑΙ ΜΕ ΤΟ ΣΩΜΑ

Του Μόσχου Λαγκουβάρδου

Ο άνθρωπος ζει με την ψυχή και με το σώμα. Καμιά ενέργεια και κανένα πάθος δεν είναι μόνο της ψυχής ή μόνο του σώματος. Παντού συμμετέχουν και τα δύο αυτά αξεχώριστα στοιχεία του ανθρώπου.

Μόνο με την ψυχή ζουν μόνον οι άγγελοι που γι αυτό ονομάζονται «ασώματοι» και μόνο με το σώμα ζουν τα λιγότερο αναπτυγμένα ζώα. Ενώ τα περισσότερο αναπτυγμένα ζώα ζουν όπως ο άνθρωπος, με την ψυχή και με το σώμα. Ένα αναπτυγμένο ζώο. αν χάσει το «ηθικό» του πεθαίνει. Υπάρχουν περιπτώσεις, που άλογα ή σκύλοι πέθαναν από τη λύπη τους, όταν έχασαν τους κυρίους τους. Οι άνθρωποι και τα αναπτυγμένα ζώα έχουν κάποιο σκοπό στη ζωή τους, που όταν τον χάσουν, η ζωή τους δεν έχει νόημα και δεν θέλουν να ζουν.

Ανάλογα με ποιο από τα δύο στοιχεία ενεργούμε ή πάσχουμε, διακρίνουμε τις ενέργειες σε ψυχικές και σωματικές και τα πάθη σε σωματικά και ψυχικά. Ενώ στην πραγματικότητα δεν υπάρχει διαχωρισμός. Χαιρόμαστε και λυπούμαστε και με την ψυχή και με το σώμα. Χαρές και λύπες τις ζούμε και με το σώμα και με την ψυχή. 

Οι γιατροί όταν κάτι δεν είναι ξεκάθαρα σωματικό, το ονομάζουν ψυχολογικό και ικανοποιούν και τους ασθενείς τους, που παίρνουν θάρρος γιατί τα ψυχικά, δεν τα φοβούνται, ενώ αυτά προκαλούν και τα σωματικά στις περισσότερες περιπτώσεις. Ενώ σχεδόν όλες οι ασθένειες εμφανίζονται πρώτα στην ψυχή και μετά εκδηλώνονται και στο σώμα.

Ποτέ να μην χάνουμε το ηθικό μας. Όταν μια πόρτα κλείνει στην ζωή μας , πρέπει να πιστεύουμε πως μια άλλη πόρτα κάπου ανοίγει για μας. Αν ξέραμε ποιος συμβαδίζει στη ζωή μας, ποτέ δεν θα χάναμε την ελπίδα μας για το καλύτερο.

Μνήμη του πατέρα μου Μανώλη

Του Μόσχου Εμμ. Λαγκουβάρδου

Τον πατέρα μου Μανώλη, Κρητικό απ’ το Άνω Τριπόδο Μυλοποτάμου Ρεθύμνου, δεν τον θυμάμαι καθόλου. Ήμουν δύο ετών όταν σκοτώθηκε στο Αρμενοχώρι της Φλώρινας, το 1944. Ευτυχώς η εκ μητρός γιαγιά μου Βασιλική είχε τη σοφία και την αγάπη να μου μιλάει συχνά από μικρό παιδί για τον πατέρα μου με τέτοιο θαυμασμό, ώστε κατάφερε να βάλει μέσα στην καρδιά μου την εικόνα ενός ηρωικού και εξιδανικευμένου πατέρα!

Χάρις στη γιαγιά μου, απέκτησα δυο πατέρες, έναν πραγματικό, το Χρήστο απ΄ τη Σπερχειάδα Λαμίας ( η μητέρα μου ξαναπαντρεύτηκε μετά από λίγα χρόνια από το θάνατο του πατέρα μου) κι έναν ιδανικό το Μανώλη, από το Μυλοπόταμο. Πιστεύω ότι η ύπαρξη δύο πατέρων κι η αγάπη μου γι΄ αυτούς, με βοήθησε να δεχθώ με όλη μου την καρδιά τον Πατέρα-Θεό και τους Πατέρες της Εκκλησίας , της οποίας έγινα με τη δύναμη και με τη χάρη του Θεού πιστό τέκνο της.

Η ύπαρξη του ιδανικού πατέρα με έκανε να επιθυμώ με όλη τη δύναμη της καρδιάς μου να τον γνωρίσω πως ήταν για να γνωρίσω κι εγώ καλύτερα τον εαυτό μου. Χάρηκα όταν ύστερα από σαράντα χρόνια έμαθα από μια γριά γυναίκα ότι ο πατέρας μου έγραφε και με λαχτάρα πήγα στο σπίτι της να πάρω ένα ημερολόγιό του. Ήταν ένα χοντρό τετράδιο σαν αυτά που τηρούσαν οι μπακάληδες για τις λογιστικές τους καταγραφές. Απογοητεύθηκα όταν είδα ότι ο πατέρας μου δεν είχε γράψει τίποτα για τον εαυτό του, ούτε μια σειρά να λέει πως σκέφτεται και τι νιώθει.

Έτσι ξαναγύρισα στην παλιά μέθοδο να προσπαθώ να ανακαλύψω ποια ήταν τα αγαπημένα του πράγματα από εκείνα που ήθελε να έχει μαζί του, κυρίως από εκείνα που ήθελε να φωτογραφίζεται μαζί τους. Ευτυχώς αγαπούσε πολύ τις φωτογραφίες. Μου άφησε ένα μεγάλο άλμπουμ με πάμπολλες φωτογραφίες του, ώστε είχα πλούσιο υλικό να μελετώ την ψυχική ιδιοσυγκρασία του και μέσω αυτής και τη δική μου.

Με γνώμονα την ανακάλυψη της ψυχής κατέγραψα τα αγαπημένα πράγματα του πατέρα μου ανάλογα με τη συχνότητα που εμφανίζονται στις φωτογραφίες του. Αναφέρω εδώ μερικά κατά σειράν σπουδαιότητας. Ο πατέρας μου αγαπούσε να φωτογραφίζεται με έναν ή περισσότερους φίλους του κι έγραφε και τα ονόματά τους πίσω απ΄ τις φωτογραφίες. Είναι οπωσδήποτε χαρακτηριστικό το ότι δεν του άρεσε ποτέ να φωτογραφίζεται μόνος του, χωρίς κάποιο αγαπημένο πράγμα κοντά του. Μετά τους φίλους τη σειρά είχαν τα παιδιά, οι σκύλοι, τα δέντρα, το όπλο του, η κάπα του κ.α.

Αν ψάξει κανείς θα ανακαλύψει πολλά ψυχικά γνωρίσματα κληρονομημένα απ’ τους γεννήτορές του. Όσο για μένα, έμοιασα τον πατέρα μου στα αγαπημένα πράγματα που δεν ήθελε να τα αποχωρίζεται με την αγάπη μου στα βιβλία.Πάντα κουβαλάω αγαπημένα βιβλία μαζί μου. Ο πρωτότοκος γιος μου που έχει και το όνομα του πατέρα μου, ο Μανώλης, πήρε από αυτόν την αγάπη για το γράψιμο στο στυλ του παππού του. Πιο πολύ του αρέσει να αντιγράφει τις σκέψεις των άλλων και ποτέ δεν μιλάει για τον εαυτό του, μέχρι τώρα τουλάχιστον. Το αντίθετο με εμένα που μετέτρεψα τα άρθρα μου στον τύπο σε προσωπικό μου ημερολόγιο! Ευτυχώς ο κόσμος ,όχι μόνο δε δυσανασχετεί με το είδος αυτό της αυτοβιογραφικής γραφής, αλλά όπως φαίνεται του αρέσει κιόλας!

Η ΛΑΤΡΕΙΑ ΤΩΝ ΕΙΔΩΛΩΝ

Του Μόσχου Λαγκουβάρδου

Η λατρεία ανήκει μόνο στο Θεό. Η λατρεία του Θεού της αγάπης είναι για πάντα γιατί η αγάπη ουδέποτε εκπίπτει. Αν λατρέψουμε είδωλα αντί το Θεό, όταν τα είδωλα εκπέσουν θα πληγωθούμε. Ακόμα κι όσο τα είδωλα ισχύουν δεν μπορούμε να ζήσουμε μακρά και χαρούμενη ζωή με τα είδωλα.

Στην ταινία του Μπενίνι "Η τίγρις και το χιόνι", ο ήρωας λατρεύει μαι γυναίκα ως θεό και χάνει την αίσθηση της πραγματικότητας. Γίνεται πόλεμος, οι άνθρωποι σκοτώνονται γύρω του κι αυτός θεωρεί τις σφαίρες λουλούδια. Βλέπει τους ανθρώπους που απεργάζονται την καταστροφή του ως υπερασπιστές του κ.α΄.

Τα πάντα σ' αυτόν τον κόσμο υπόκεινται στην φθορά και στην εξαφάνιση. Ο κόσμος αυτός φεύγει καθώς και η επιθυμία μας γι' αυτόν τον κόσμο. Καινούρια μερα καινούρια εξουσία. Να μην αφήνουμε κανένα είδωλο, να μας εξουσιάζει. Πώς δεν θα μας εξουσιάζει κανένα ειδωλο; |Δεν θα μας εξουσιάζει άν έχουμε επίγνωση της μοναδικότητάς μας και πιστεύουμε σ' αυτήν.

 Τα λόγια του Ιησού σ' αυτούς που έχουν θα τους δοθεί και από αυτούς που δεν έχουν θα τους αφαιρεθεί, φαίνονται να είναι αντίθετα στη λογική. Πιστεύω ότι τα λόγια αυτά του Ιησού σημαίνουν τα εξής: "σ' αυτούς που έχουν πνεύμα, θα τους δοθεί πνεύμα , διότι είναι ενωμένοι με το πνεύμα του Θεού που τους αναγεννάει.. Από αυτούς που δεν έχουν πνεύμα που αναγεννάει και διατηρεί σε μια διαρκή νεότητα, θα τους αφαιρεθεί κι αυτό που νομίζουν ότι έχουν , οι "σωτήριοι θεοί" τους, διότι ο κόσμος αυτός παράγει μαζί με τους θεούς του και με την επιθυμία γι΄ αυτούς.

Τα λόγια αυτά του Κυρίου είναι μια χαρούμενη αγγελία, ένα Ευαγγέλιο της δημιουργικής ζωής και της διαρκούς νεότητας.

moschoblog.blogspot.com

Η ΕΠΙΓΝΩΣΗ ΤΟΥ ΜΟΝΑΔΙΚΟΥ ΕΑΥΤΟΥ

Του Μόσχου Λαγκουβάρδου

Η Εντολή του Χριστού είναι να αγαπάμε τον πλησίον μας σαν τον εαυτό μας. Άρα η αγάπη του πλησίον προϋποθέτει αγάπη του εαυτού. Αν δεν αγαπάμε τον εαυτό μας χωρίς όρους και χωρίς όρια, κανέναν δεν αγαπάμε. Από την ίδια την εμπειρία της αγάπης, γνωρίζουμε πως ό,τι αγαπάμε γίνεται για μας μοναδικό. Όταν κάτι δεν είναι μοναδικό για μας, αυτό σημαίνει ότι δεν το αγαπάμε. Κι αυτό ισχύει και για τον εαυτό μας.

Αν δεν αισθανόμαστε μοναδικοί, δεν αγαπάμε τον εαυτό μας και πρέπει να κάνουμε ό,τι μπορούμε για να τον αγαπήσουμε, ,που σημαίνει να τον δεχθούμε όπως είναι. Πράγμα που δεν μπορεί να γίνει, εκτός αν κάποιος μας αγαπήσει όπως είμαστε. Αν βρούμε κάποιον να μας αγαπήσει όπως είμαστε, μπορούμε κι εμείς να αγαπήσουμε τον εαυτό μας, όπως είναι. Και επειδή δεν βρίσκεται εύκολα κάποιος να μας αγαπήσει όπως είμαστε καταφεύγουμε στον Ιησού, που μας καλεί να πάμε σ΄Αυτόν όπως είμαστε και Αυτός θα κουβαλήσει τα φορτία μας.

Αλλά υπάρχουν άνθρωποι που αγαπούν τους άλλους, χωρίς να θέλουν να τους αλλάξουν, δηλαδή τους δείχονται όπως είναι και νιώθουν ευτυχισμένοι με την αγάπη τους, παρά τις δυσκολίες και τα βάσανα της αγάπης.

Η άσκηση που δυναμώνει το αίσθημα του μοναδικού, που νιώθουμε όταν μας αγαπούν, είναι να επαναλαμβάνουμε νοερά αυτά τα λόγια::

ΑΓΑΠΩ ΤΟΝ ΕΑΥΤΟ ΜΟΥ

Ο,ΤΙ ΚΙ ΚΑΝΕΙ

ΕΠΕΙΔΉ ΤΟ ΚΑΝΕΙ

ΑΓΑΠΩ ΤΟΝ ΕΑΥΤΟ ΜΟΥ

Ο,ΤΙ ΚΙ ΑΝ ΣΚΕΦΤΕΤΑΙ

ΕΠΕΙΔΉ ΤΟ ΣΚΕΦΤΕΤΑΙ

Ο φόβος που μας ακινητοποιεί και μας εμποδίζει να εκφράσουμε την αγάπη μας είναι μήπως αν το κάνουμε θα επιτρέψουμε στον άλλον να μας εξουσιάζει. Γι΄ αυτό προτιμάμε να μην εκφράσουμε αυτό που νιώθουμε. Αυτό μας υποβιβάζει στα ίδια μας τα μάτια, ως δειλούς. τα αισθήματά μας και ακόμα χειρότερα,,μας εμποδίζει ακόμα και να αγαπήσουμε,,δουλεύουμε με το αντίδοτο αυτού του φόβου, που είναι το δυνάμωμα του αισθήματος του μοναδικού που είμαστε. Πρώτα δουλεύουμε με την μοναδικότητα τη δική μας και των άλλων και κατόπιν κάνουμε την παραπάνω άσκηση, ώσπου να δοκιμάσουμε και στην πράξη την ικανότητα να αγαπάμε.

Αν δεν τονώσουμε το αίσθημα της μοναδικότητας της δική μας και των άλλων, ας μην κάνουμε την άσκηση αυτή, γιατί θα δυναμώσουμε αυτό ακριβώς που επιδιώκουμε να υπερνικήσουμε, τον εγωισμό μας.

ΜΙΑ ΜΙΚΡΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ ΣΤΗΝ ΑΓΑΠΗ

Του Μόσχου Λαγκουβάρδου

Η αγάπη είναι ο χρόνος της ζωής μας, ο χρόνος που λαχταράμε να τον χαρίσαμε στο αντικείμενο της αγάπης μας. Αφού νικήσουμε τη ζήλια με το να πιστέψουμε στην μοναδικότητα τη δική μας κι αυτών που αγαπάμε.

Ο Οδυσσέας δεν θα είχε δυνάμεις να αγωνιστεί με τις δυσκολίες για να επιστρέψει στην Ιθάκη, αν δεν πίστευε στην μοναδικότητά του και στην μοναδικότητα της Ιθάκης. Αν η Ιθάκη ήταν ένας κάποιος τόπος, που μπορούσε να αντικατασταθεί με οποιονδήποτε άλλον στον οποίο περνούσε καλά, όπως νόμιζαν οι σύ]ντροφοί του, οι νήπιοι, και χάθηκαν , ,θα χανόταν κι αυτός μαζί τους. Η πίστη στην μοναδικότητα που εχουμε καθένας από εμάς, είναι αυτή που μας δινει θάρρος και δύναμη, να αγωνιστούμε για να μείνουμε πιστοί στην αγάπη μας.

Το ίδιο και η Πηνελόπη, πίστευε στην μοναδικότητα του εαυτού της πρώτα κι ύστερα στη μοναδικότητα του Οδυσσέα και της Ιθάκης. Με αυτήν την πίστη κι οι αναπόφευκτες ισως πτώσεις, δεν είναι προς αφανισμόν της αγάπης. Να μην φοβούμαστε τα εμπόδια, μας διδάσκει ο Οδυσσέας, που το όνομά του σημαίνει ακριβώς αυτό, ότι είναι ο άνθρωπος που δεν μπορούν να τον κάμψουν τα εμπόδια. Πίστεψε, ,ψυχή μου, στην μοναδικότητά σου, και θα μείνεις πιστός και στην αγάπη αυτου που αγαπάς. Να έχεις θάρρος, να αφήνεις ελεύθερο τον αγαπημένο σου και να είσαι ελεύθερη και εσύ από το πάθος της ζήλιας, που μετατρέπει τον αγαπημένο σε απόκτηση, ενώ ούτε αυτός ούτε εσύ είστε αποκτήματα καθενός. Η ελυθερίια μας διέρχεται μέσα από την διαρκή αίσθηση της μοναδικότητας, όπως μοναδικός είναι ο Ιησούς, που μόνο γιατί υπάρχει είμαστε κι εμείς αληθινοι!

Ο έρωτας δε βλέπει με τα μάτια αλλά με το μυαλό (Σαίξπηρ)

Του Μ. Λαγκουβάρδου

H Ντιάνα Άκερμαν στο βιβλίο της Όραση, περιγράφει την εντύπωση που του έκανε ο Ομάρ Σαρίφ όταν τον γνώρισε από κοντά. Διατηρούσε την εικόνα του γοητευτικού Δόκτορα Ζιβάγκο, αλλά όταν τον είδε στην πραγματικότητα της φάνηκε κάθε άλλο παρά γοητευτικός άντρας: Όταν τον άκουσα σε τηλεοπτική του συνέντευξη να δηλώνει ότι το μόνο ενδιαφέρον του στη ζωή ήταν να παίζει μπρίτζ, με το οποίο περνούσε κατά κύριο λόγο τον ελεύθερο χρόνο του, προς μεγάλη μου έκπληξη μεταμορφώθηκε σε κάθε άλλο παρά ελκυστικό άντρα. (…)

       Αυτή την αλχημεία την είδα να λειτουργεί και αντίστροφα, όταν ένας κάθε άλλο παρά γοητευτικός άγνωστος άνοιξε το στόμα να μιλήσει και,ξάφνου, μεταμορφώθηκε σε γόη. Ευτυχώς που υπάρχουν τα θέλγητρα της σπιρτάδας, της εξυπνάδας, του πάθους, του ταλέντου, της χάρης. Ευτυχώς που αν και η όμορφη εμφάνιση τραβάει την προσοχή, η σταθερή έννοια της ομορφιάς αποκαλύπτεται σταδιακά. Ευτυχώς που, όπως το θέτει ο Σαίξπηρ στο «Όνειρο θερινής νύχτας»: « Ο έρωτας δε βλέπει με τα μάτια, αλλά με το μυαλό.*»

      Ο έρωτας βλέπει με το μυαλό. Η καλλιτεχνία, δηλαδή η όραση και η δημιουργία του ωραίου,  κανονικά δεν είναι επάγγελμα είναι "ερασιτεχνία" , δηλαδή έρωτας για την τέχνη με την οποία βλέπουμε και δημιουργούμε το ωραίο. Κίνητρο του καλλιτέχνη είναι ο έρωτας. Δεν υπάρχει ανέραστος καλλιτέχνης, εκτός αν είναι "στυγνός επαγγελματίας". Οι όροι βέβαια αλλάζουν και ερασιτεχνία θεωρείται η προχειρότητα, ενώ ο επαγγελματισμός θεωρείται υπευθυνότητα.

     Η Τέχνη δεν είναι επάγγελμα γι΄ αυτό και λέγεται ερασιτεχνία, δηλαδή έρωτας της Τέχνης. Οι καλλιτέχνες είναι ερωτευμένοι με το ωραίο και παραμένουν ερωτευμένοι και νέοι (δημιουργικοί) σε όλη τους τη ζωή. Υπάρχουν μουσικοί που παίζουν σε όλη τους τη ζωή , επί ώρες πιάνο, βιολί, βιολοντσέλο, πιο γρήγορα και απ΄ τους νέους. Η ενασχόλησή τους είναι η καλλιτεχνία, δηλαδή το να βλέπουν και να δημιουργούν το ωραίο.

     Η καλλιτεχνία ξεκινάει με την εφηβεία , όταν ξυπνάει η ερωτική επιθυμία και διαρκεί όλη τη ζωή. Η Τέχνη συμβαδίζει με τον έρωτα. Και δεν εννοούμε τον έρωτα για τη γυναίκα μόνο, αλλά για τα πάντα. Οι καλλιτέχνες όσο είναι δημιουργικοί είναι ερωτευμένοι κι όσο είναι ερωτευμένοι είναι δημιουργικοί. Και όχι μόνο οι καλλιτέχνες, αλλά και οι προφήτες, οι εφευρέτες οι ερευνητές επιστήμονες και κάθε δημιουργικός άνθρωπος. Πώς μπορούσε να είναι αλλιώς, αφού ο έρωτας είναι η ίδια η δημιουργική δύναμη;

Η ΘΕΑΤΡΙΚΟΤΗΤΑ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΖΩΗΣ

Του Μόσχου Λαγκουβάρδου

Όταν μου σύστησαν το Λαξ, έναν Αμερικανό, στην Κάλυμνο, το πρώτο που τον ρώτησα ήταν τί του έκανε εντύπωση όταν ήρθε πρώτη φορά στην Ελλάδα. Μου απάντησε, η θεατρικότητα της ελληνικής ζωής. Όπου κι αν βρεθείς, είπε, ό,τι κι αν κάνεις θα νιώσεις κάποιο μάτι να σε κοιτάζει. Δεν με εκπλήττει ότι στην Ελλάδα γεννήθηκε και έφθασε στην αξεπέραστη κορυφή των τραγικών ποιητών, το θέατρο. Στην Ελλάδα θαρρείς ότι όλα διαδραματίζονται επάνω σε σκηνή θεάτρου.
Με αυτά που άκουσα από το στόμα του Λαξ, και με τις δικές μου εμπειρίες σχημάτισα την γνώμη ότι οι Έλληνες είναι οι μεγαλύτεροι φίλοι του θεάματος από κάθε άλλον λαό στον κόσμο. Η φιλία του θεάματος δημιούργησε την γλυπτική τέχνη, η οποία έφθασε στην πλήρη ακμή της τα κλασικά χρόνια.
Η αγάπη του θεάματος ειναι αγάπη της μορφής. Αυτός είναι ο λόγος που ο μοντερνισμός με την διαστρεβλωση και την καταστροφή της μορφής δεν ευδοκίμησε στην Ελλάδα, για να μην πω ότι το ευρύ κοινό, δεν τον θεώρησε ποτέ ζωγραφική. Μάλλον θεώρησε τον μοντερνισμό ως προσβολή στην αισθητική του καλλιέργεια.
Και στα αρχαία χρόνια υπήρξαν παρόμοια φαινόμενα που οι πρωτεργάτες γελοιοποιήθηκαν, όπως ο μουσικός μαθητής του Πάνα, που τον τιμώρησαν οι θεοί, με το να τον μετατρέψουν σε τεράστιο σκαθάρι.