Η ΤΕΧΝΗ ΚΑΙ Η ΖΩΗ

Του Μόσχου Λαγκουβάρδου

Αν ο φιλόσοφος Θορώ, που για να βοηθήσει τους συνανθρώπους του έμεινε στη φυλακή, γιατί αρνιόταν να πληρώσει τους φόρους σε μια πολιτεία που δεν καταργούσε τη δουλεία, αν αυτός ο άνθρωπος λέει για τον εαυτό του πως δεν γνώρισε ούτε θα γνωρίσει ποτέ άνθρωπο χειρότερο από αυτόν, τί να πω εγώ;

Πώς τολμώ να κρίνω τους φίλους; Μια δικαιολογία υπάρχει μόνο, πως όλοι ζούμε με τους δαίμονες. Ποιός μπορεί να τους νικήσει μια για πάντα; Αν τα χτυπήματά τους άφηναν σημάδια, θα βλέπαμε τις πληγές που μας προκαλούν οι αγώνες με τους δαίμονες.

Μια φορά ρώτησα ένα φίλο, που τον θαύμαζα γιατί ήταν πολύ δυνατός άνθρωπος και για μένα ξεχωριστός καλλιτέχνης, ήταν ζωγράφος, τον ρώτησα πώς αυτός με την δύναμη και το θάρρος, που διέθετε, καπνίζει τσιγάρο. Μου είπε: δίνω κάτι στο δαίμονα, για να μην με κατασπαράξει.

Το γράψιμο συχνά ανταγωνίζεται τη ζωή. Γι΄ αυτό ο Ρομπέρτος έλεγε, πως μετά το γράψιμο είναι η ζωή! Δηλαδή ότι η ζωή έχει αξία. Το γράψιμο είναι ένας είδος προπόνησης για τη ζωή.

Με αυτόν τον ανταγωνισμό ανάμεσα στο γράψιμο και στη ζωή, συχνά αδικείται η ζωή. Πώς αδικείται; Αδικείται γιατί θυσιάζεται η αλήθεια μπροστά στην αισθητική επινόηση. Αυτό που λένε οι Ιταλοί, si no e vero, pero e bene trovato, δηλαδή ακόμα κι αν δεν είναι αλήθεια, πάντως είναι καλά ειπωμένο. Έτσι αν κάτι βγαίνει από το εσωτερικό μας ηφαίστειο, θυσιάζουμε καμιά φορά την αλήθεια στο πάθος. Κι η αλήθεια είναι ότι αγαπώ τους φίλους μου!

Διάβασα ένα επίγραμμα του Ερνέστο Καρντενάλ. Είχε χωρίσει με το κορίτσι του και το έγραψε. Λέει το επίγραμμα, "με το χωρισμό μας, χάσαμε κι οι δυο, αλλά εσύ χάνεις περισσότερο, γιατί εγώ θα αγαπήσω κι άλλη, όπως εσένα, αλλά εσένα δεν θα βρεθεί κανείς να σ' αγαπήσει, όπως εγώ.".Μου άρεσε το αισθητικό εύρημα, και επειδή τα γραπτά μου είναι από εδώ κι από εκεί, το κόλλησα κάπου, που δεν κολλάει. Γι' αυτό τώρα λέω στον εαυτό μου κι εγώ΄, σαν τον φιλόσοφο Θορώ, που τον αγαπώ, ότι δεν γνώρισα ούτε θα γνωρίσω χειρότερο άνθρωπό από μένα.