Δανειστής και οφειλέτης

Του Μόσχου Εμμανουήλ Λαγκουβάρδου

(απόσπασμα)

Πήγαμε χθες στο πάρκο του Αγίου Αντωνίου, για το αγαπημένο πράσινο, για να μας φτιάξει τη διάθεση . Το αγαπημένο πράσινο τα δέχεται όλα. Υπομένει εκ φύσεως τα πάντα. «Τί ρίχνει ο ουρανός και τα βουνά δεν το δέχονται», λέει ο λαός εκτιμώντας την υπομονή των βουνών, που συμβολίζουν τις αιώνιες, τις απαρασάλευτες πνευματικές αξίες του ανθρώπου.
Η δική μας ανυπόμονη διάθεση που μας βασανίζει είναι γνωστή σε όλους και κανείς δεν ξέρει από πότε άρχισε. «Θα σιάξουν όλα» λένε οι απλοί άνθρωποι, αλλά η διάθεση του υπερήφανου ανθρώπου δεν καταλαβαίνει τίποτα.: Απαιτεί τα πάντα από τους πάντες, ακόμα κι από τον ουρανό να μη βρέξει και χαλάσει τα μαλλιά των γυναικών.
Η μόνη αποτελεσματική θεραπεία της αρρωστημένης διάθεσης του απαιτητικού ανθρώπου είναι η ταπείνωση και η άφεση. Για την υπερηφάνεια είπε ο Κύριός μας στους μαθητές Του, «αφήστε τους νεκρούς να θάψουν τους νεκρούς τους». Η θεραπεία στη δική μας περίπτωση είναι επίσης απλή: Αφήνουμε τις απαιτήσεις να απαιτούν τις απαιτήσεις τους.
Πόσο μας βασανίζει η απαιτητική διάθεση. Για να γλιτώσουν από τα βάσανά της οι στωικοί φιλόσοφοι γινόντουσαν θεληματικά φτωχοί. Μοίραζαν τις περιουσίες και το σπουδαιότερο άφηναν την απαιτητική διάθεση.
«Ο άνθρωπος κατέχεται από αυτό που κατέχει», λέει ο Απόστολος Παύλος. Για να είναι ελεύθεροι οι στωικοί φιλόσοφοι δεν ήθελαν να κατέχουν τίποτε. Πολλοί ζούσαν ως ζητιάνοι, για να μην ξεχνούν ότι χρειάζονται τους άλλους και γίνονται αλαζόνες. Οι πιστοί αφήνονταν στο Θεό. Ομολογούσαν ότι δεν μπορούν να ζήσουν με τις δικές τους δυνάμεις και εγκαταλείπουν τον εαυτό τους στα χέρια του Θεού.
«Έγινα οφειλέτης πάντων», γράφει ο Απόστολος Παύλος στην Επιστολή του προς τους Ρωμαίους.

Η αγάπη των σκύλων

Του Μ.Ε.Λαγκουβάρδου


Καλή είναι η αγάπη των σκύλων και των γάτων, αν είναι αληθινή κι αν σέβεται την ελευθερία του άλλου, είτε αυτός είναι άνθρωπος είτε είναι σκύλος.

Οι δύστυχοι σκύλοι με όλη την αγάπη των φίλων των ζώων. συνεχίζουν τη σκυλίσια ζωή τους. Κανένας -αν μπορούσε να διαλέξει- δεν θα άντεχε να κάνει τέτοια ζωή , ούτε για μια μέρα.

Αλλά ο άνθρωπος βλέπει και τη ζωή του σκύλου απ΄ τη δική του άποψη. Κάποιος πλούσιος άρχοντας την αρχαία εποχή, τότε που οι άνθρωποι λάτρευαν τα φυτά και τα δέντρα, πίστευε πως και τα δέντρα νιώθουν όπως οι άνθρωποι. Στόλιζε τα κλαδιά τους με χρυσά κοσμήματα , έφερνε χορευτές και χόρευαν μπροστά τους , για να διασκεδάσουν.

Εν πάση περιπτώσει η αγάπη για τους σκύλους είναι καλή, αν συμπεριλάβει και τα άλλα ζώα που σφαγιάζονται για το τραπέζι ακόμα και των φίλων των ζώων.

Τα έθνη και τα κράτη

Του Μόσχου Εμμανουήλ Λαγκουβάρδου

Τα έθνη χρειάζονται τα κράτη ή τα κράτη χρειάζονται τα έθνη για να υπάρξουν;

Η ιδέα του πολυεθνικού κράτους (ιδέα των εχθρών των εθνών και των λαών) δείχνει ότι τα κράτη χρειάζονται τα έθνη για να υπάρξουν. Όχι έθνος, όχι κράτος (όχι κρατική υπόσταση του λαού).

Τα εθνικο-απελευθερωτικά κινήματα σε όλη τη γη είναι αγώνες των λαών.

Τα οράματα και τα πειράματα των διανοουμένων παγιδεύουν τους λαούς.

Οι λαοί γνωρίζουν την πατρίδα τους, τις θεωρίες των διανοουμένων και των αυτόκλητων σωτήρων δεν γνωρίζουν, αν και τις πληρώνουν με αίμα.

Συνειδητή ζωή

Μόσχου Εμμανουήλ  Λαγκουβάρδου

        Παλιά στο τέμπλο των ναών, πάνω από την Ωραία Πύλη, υπήρχε η εικόνα ενός άγρυπνου οφθαλμού, που θύμιζε στους πιστούς να ζουν συνειδητά και να μην έχουν κοιμισμένο το πνεύμα τους. Ο οφθαλμός αυτός είναι η εικόνα της συνείδησης του ανθρώπου ή του Θεού, που βλέπει τα πάντα κι η συνειδητή ζωή δεν είναι παρά η ζωή μπροστά στο Θεό.
       Η συνείδηση μοιάζει με το μάτι της κοινότητας. Δεν θα σκεφτόμαστε ούτε θα κάναμε την ατιμία , αν τη σκεφτόμασταν και την κάναμε μπροστά σε όλους. Όταν είμαστε συνειδητοί είναι σαν να σκεφτόμαστε και ενεργούμε μπροστά σε όλους. Αρκεί να ρωτήσουμε ποιος σκέφτεται και ποιος ενεργεί, για να μην μπορεί να σταθεί στο μυαλό μας καμιά σκέψη ατιμίας. Αν ο κλέφτης την ώρα που πάει να κλέψει γίνει συνειδητός, δεν θα έχει πια όρεξη να κλέψει. Γι΄ αυτό ο απλός άνθρωπος από την πείρα του ονομάζει αυτούς που διαπράττουν το κακό «ασυνείδητους». Νους προσεκτικός μας χρειάζεται, λέει ο Αββάς Ποιμήν. Αν ο νους μας προσέχει κι αναζητά την πηγή των σκέψεων και των επιθυμιών, οι πονηρές σκέψεις και επιθυμίες εξαφανίζονται μαζί με τον εμπνευστή τους.
       Πώς συγκεντρώνεσαι και γράφεις; Δε συγκεντρώνομαι. Μπαίνοντας στο νόημα διαφόρων ιστοριών, ποιημάτων, μύθων, προσπαθώ να δω πού συμφωνούν. Τελευταία θυμήθηκα το μύθο της Γοργόνας του Μεγαλέξαντρου. Τι σημαίνει άραγε; Γιατί άφηνε να ζουν μόνον οι ναυτικοί που ήξεραν ότι ο Μέγας Αλέξανδρος ζει, ενώ τους άλλους τους έπνιγε στη θάλασσα; Είναι φανερό ότι θέλει να πει, να μην νοθεύουμε την αλήθεια, γιατί δεν μπορούμε να ζούμε χωρίς αυτήν. Η αλήθεια είναι της καρδιάς και η καρδιά είναι κατοικία του Θεού και πρέπει να είναι καθαρή από κάθε μολυσμό σαρκός και πνεύματος. Δεν φέρνουμε μπροστά στη συνείδηση ό,τι δεν θα το φέρναμε μπροστά στο Θεό.                Έχουμε διαρκή μνήμη του Θεού με την νοερά προσευχή, με την οποία επικαλούμαστε το έλεος του Θεού. Συνείδηση είναι η γνώση που έχει το πνεύμα του ανθρώπου για την ίδια την ύπαρξή του.
Στις ανώμαλες περιόδους της ιστορίας πολλοί χάνουν την περιουσία τους και πολλοί χάνουν τη ζωή τους. Οι περιουσίες ξαναγίνονται. .Αλίμονο σ΄ αυτούς που χάνονται. Ο εχθρός τώρα δεν επιτίθεται στις περιουσίες των ανθρώπων. Επιτίθεται στους ίδιους τους ανθρώπους, στο ηθικό τους, στη συνείδησή τους. Αυτή πρέπει να φυλάξουμε. Να την κρατήσουμε καθαρή. Η καθαρή συνείδηση είναι αιώνια κι αμετάβλητη. Αυτό σημαίνουν τα λόγια του Ευαγγελίου «Η αγάπη ουδέποτε εκπίπτει».
         Η καθαρή συνείδηση του ανθρώπου είναι αιώνια ως εικόνα του Θεού. Αλλάζουν οι τόποι, περνούν τα χρόνια, αλλά η καθαρή συνείδηση, η επίγνωση του εαυτού, παραμένει. Μοιάζει με καθρέφτη, στον οποίο όλα αντανακλώνται και αλλάζουν, αλλά αυτός παραμένει. Πολλοί παρασύρονται από τις αντανακλάσεις και δεν έχουν επίγνωση του καθρέφτη. Δεν χρειάζεται να κάνουμε τίποτε ιδιαίτερο για να δούμε τον εαυτό μας. Απλώς να βγάλουμε τα εμπόδια κι ο εαυτός μας αποκαλύπτεται όπως είναι.
          Σκέψου πόσα εμπόδια σκεπάζουν την πραγματικότητα για τον σημερινό άνθρωπο. Έχουν αδόκιμο νου , λέει ο Απόστολος Παύλος, δεν έχουν δηλαδή τα χαρίσματα του Ιησού, εκείνοι που δεν έχουν επίγνωση ότι ο Ιησούς Χριστός είναι μέσα στην καρδιά τους

Ο αληθινός εαυτός

Τα θεμέλιά μου στα βουνά

Λαρισινά δοκίμια, Μ.Ε. Λαγκουβάρδου

«Τα θεμέλιά μου στα βουνά»

«Τα θεμέλιά μου στα βουνά», γράφει ο Ελύτης , παραφράζοντας το στίχο της Αγίας Γραφής. «Σήκωσα τους οφθαλμούς εις τα όρη, από όπου θάρθει η βοήθειά μου, η βοήθεια του Θεού, που δημιούργησε τον ουρανό και τη γη».Τα θεμέλιά μου στα βουνά, στις θεμελιακές, στις απαρασάλευτες αξίες του ανθρώπου, από όπου θαρθεί η βοήθειά του. Κανένας δεν μπορεί να βάλει θεμέλιο άλλο από αυτό που υπάρχει, ο Ιησούς Χριστός.
H κακοδαιμονία μας είναι έλλειψη Παιδείας. Όταν η Παιδεία, όπως σήμερα, απομακρύνεται απ΄ το στόχο της, ο λαός μας δυστυχεί. Η Παιδεία (και η Οικονομία) βασίζεται στη μόρφωση και στη δικαιοσύνη.Η Παιδεία δε βασίζεται στις γνώσεις χωρίς αρετή. Γνώσεις χωρίς αρετή είναι πανουργία. Τώρα με την παράδοση της εθνικής κυριαρχίας στην Οικονομία (ουσιαστικά και στην Παιδεία) η Παιδεία δεν είναι εθνική κι ο λαός μας δεν έχει πρότυπα.
;Aγαπάμε το καλό, φτάνει να υπάρχουν πρότυπα να μιμηθούμε. Θέλουμε την καλύτερη ποιότητα. Κανείς δεν διαλέγει το χειρότερο, αν ξέρει να διακρίνει ανάμεσα στο χειρότερο και στο καλύτερο.
Οι μαϊμούδες στην αρχή έτρωγαν τις πατάτες όπως τις έβρισκαν χωρίς να τις καθαρίσουν απ΄ τα χώματα. Ώσπου μια μαϊμού, που διέθετε καλύτερη εξυπνάδα , σκέφτηκε να πάρει ένα κομμάτι ξύλο και να καθαρίσει την πατάτα απ΄ το χώμα.. Έκτοτε όλες οι μαϊμούδες, που όπως και οι άνθρωποι, διακρίνονται για τον μιμητισμό τους , έκαναν το ίδιο.
Αυτό είναι ένα ζωντανό παράδειγμα της ευεργετικής επίδρασης των προτύπων χάρις στην έμφυτη ικανότητα της μίμησης. Τώρα επιβλήθηκε το πονηρό πνεύμα της ισοπέδωσης δήθεν χάριν της ειλικρίνειας. Δεν υπάρχει πολύτιμο και ευτελέστερο, ούτε ουσιαστικό και επιφανειακό. Είναι όλα το ίδιο. Δεν υπάρχουν πρότυπα. Το δήθεν αντιηρωικό πνεύμα της εποχής προτείνει τους "αντιήρωες" ενός κόσμου που πεθαίνει μέσα στις ανομίες του. Το πνεύμα αυτό θα αλλάξει, όταν αλλάξουν τα πρόσωπα που διευθύνουν την Παιδεία και την Οικονομία. Το δίλημμα τώρα είναι παραλογισμός ή αυτοσυγκράτηση και περισυλλογή, αυτό που στην Εκκλησία μας ονομάζεται νηπτική ζωή, αυτάρκεια, ησυχία.
Η ύπαρξη προτύπων δίνει ένα άλλο περιεχόμενο στη ζωή. Δεν σκεφτόμαστε με τον τρόπο που απαξιώνει τον άνθρωπο. Δεν λέμε, τί μπορώ να κάνω αφού είμαι μόνος. Αυτός ο τρόπος σκέψης οδηγεί στην αυτολύπη και στην αυτοκτονία. Ο καθένας μπορεί και πρέπει να αλλάξει τη νοοτροπία αυτή, αρχίζοντας απ΄ τον εαυτό του. Δεν είμαστε κοπάδι κι η ζωή μας δεν είναι ζωή σε στρατόπεδο συγκεντρώσεως.
Η μεγαλύτερη ίσως προκατάληψη του κόσμου είναι αυτή που θεωρεί μάταιο να ακολουθείς το δρόμο του Θεού, αφού δεν το κάνουν όλοι. "Τί εγώ θα σώσω τον κόσμο"; Αν είχε αυτήν την προκατάληψη η μαϊμού στο παράδειγμά μας, όλες οι μαϊμούδες στη γη, θα εξακολουθούσαν να τρώνε τις πατάτες με τα χώματα.
Τα άλογα στην πηγή , διψασμένα, κοιτάζουν ώρα πολλή το νερό, το οσφραίνονται και μόνον όταν είναι απολύτως βέβαια ότι είναι καθαρό, πίνουν.
Τα πουλιά, προσέχουν τις φωλιές τους σαν κόρη οφθαλμού. Από αυτές εξαρτάται η ζωή των παιδιών τους. Ακόμα κι ένα επίβουλο βλέμμα να πέσει στη φωλιά τους, την εγκαταλείπουν, και φεύγουν να χτίσουν σε άλλο ασφαλές μέρος καινούρια φωλιά. Οι άνθρωποι αδιαφορούν για τις επιρροές που διαφθείρουν τις ψυχές των παιδιών τους.
Ο καλύτερος τρόπος να πιστέψεις είναι να μιμηθείς κάποιον που πιστεύει. Γι’ αυτό πηγαίνουμε προσκυνητές στο Άγιον Όρος , για να βρεθούμε κοντά στους Πατέρες και να δεχθούμε την ευλογία τους. Τα μοναστήρια πρέπει να είναι ανοιχτά , για να πηγαίνουν οι άνθρωποι και να βλέπουν έναν άλλον τρόπο ζωής. .
Ο Απόστολος Παύλος γράφει προς τους Κορινθίους: «Αδελφοί, καθαρίσωμεν εαυτούς από παντός μολυσμού σαρκός και πνεύματος, επιτελούντες αγιωσύνη εν φόβω Θεού. Χωρήσατε ημάς. Ουδένα ηδικήσαμεν, ουδένα εφθείραμεν, ουδένα επλεονεκτήσαμεν.» ( Β’ Κορινθ., Ζ, 1-10).
( Αδελφοί, ας καθαρίσουμε τους εαυτούς μας από καθετί που μολύνει το σώμα και την ψυχή. Ας ζήσουμε μια αγία ζωή με φόβο Θεού. Δώστε μας λίγο χώρο στην καρδιά σας. Κανέναν δεν αδικήσαμε, κανέναν δεν καταστρέψαμε, κανέναν δεν εκμεταλλευτήκαμε.)
Ξέρουμε από την εμπειρία μας ότι λίγη ζύμη φουσκώνει όλο το φύραμα. Οι λίγοι που βοήθησαν και βοηθούν τον κόσμο, γνωρίζουν την αξία του ανθρώπου ως εικόνα του Θεού. Έχουν το χάρισμα του Αγίου Πνεύματος να βλέπουν στο πρόσωπο του Θεανθρώπου Ιησού τη δόξα του Θεού!

Οι λαοί δυστυχούν

Λαρισινά δοκίμια, Μ.Ε.Λαγκουβάρδου

(καινούρια συστήματα , καινούρια βάσανα)

Πρώτη φορά,φαίνεται , ξένοι παίρνουν τις δουλειές μας Έτσι εξηγείται που δεν υπάρχει. στην ελληνική γλώσσα λέξη που να σημαίνει αυτούς που τους παίρνουν τις δουλειές τους ομαδικώς, όπως υπάρχει π.χ. η λέξη "άποικοι" που σημαίνει αυτούς που τους παίρνουν τα σπίτια τους.
Αυτό γίνεται όταν περιορίζεται η εθνική κυριαρχία του λαού. Η παράδοση της εθνικής κυριαρχίας στην οικονομία στους ξένους είναι το χαρακτηριστικό της αποικιοκρατίας.. Η παράδοση της εθνικής κυριαρχίας στη χώρα μας, έγινε με το νόμο, δηλαδή με τη θέληση των κυβερνήσεων. Δεν ρωτήθηκαν όμως οι Έλληνες, αν θέλουν να τους πάρουν τις δουλειές τους και τα σπίτια τους.
Κανένας δεν ήξερε , τί σημαίνει παράδοση της εθνικής κυριαρχίας στην οικονομία στους ξένους. Η Παιδεία δεν δίδαξε ποτέ ότι αυτό σημαίνει ξεσπίτωμα και μειωμένα εργατικά δικαιώματα. Όχι μόνο δεν το δίδαξε, αλλά το αγνοούσε και η ίδια. Διαφορετικά δεν θα άλλαζε το όνομά της από Εθνική Παιδεία σε "μάθηση" , δηλαδή σε γνώσεις. .Για τους λαούς ισχύει η παροιμία, όπως τους λαλούν έτσι χορεύουν, όταν δεν έχουν Παιδεία, η οποία να βασίζεται στη μόρφωση και στην δικαιοσύνη.
Θα μου πείτε, πάλι καλά, που δεν παραδόθηκε στους ξένους η εθνική κυριαρχία σε όλους τους τομείς. Σε όλους τους τομείς παραδίδεται η εθνική κυριαρχία, όταν παραδίδεται στην οικονομία. Κανένας δεν μπορεί να διαχειριστεί ελεύθερα τα του οίκου του, όταν δεν έχει δική του οικονομία.
Κανένας δε νοιάζεται αν η ανεργία των νέων φτάνει στο μισό του εργατικού πληθυσμού κι ο ένας στους δύο νέους είναι για πάντα άνεργος. Και δεν νοιάζεται κανένας γιατί η Παιδεία δε βασίζεται στη μόρφωση και στη δικαιοσύνη, αλλά στις γνώσεις.
Οι Κινέζοι, ως πρακτικός λαός, έχουν αυτή την παροιμία: «οι λαοί δυστυχούν, όταν οι άρχοντες δεν αγαπούν το λαό».Η αγάπη των αρχόντων φαίνεται στην αγάπη τους και στη φροντίδα τους για τους νέους. Όταν οι άρχοντες αγαπούν το λαό η Παιδεία βασίζεται στη μόρφωση και στη δικαιοσύνη και όχι στις «ξερές» γνώσεις . Στις γνώσεις βασίζεται η Παιδεία κι η οικονομία της πυραμίδας του πλούτου, στην οποία οι πλούσιοι γίνονται πλουσιότεροι κι οι φτωχοί φτωχότεροι;
Μεγάλο ποσοστό των νέων βιώνει το καταλυτικό συναίσθημα μιας νέας μορφής ανεργίας όχι παροδικής, αλλά παντοτινής με την ευθύνη να βαρύνει όχι τις κυβερνήσεις αλλά τους ίδιους τους άνεργους νέους. Φρίκη!
Η ζωή έχει νόημα όταν νιώθουμε ότι είμαστε χρήσιμοι στους άλλους. Ρίζα όλων των κακών, λέει ο Απόστολος Παύλος είναι η φιλαργυρία. Η φιλαργυρία είναι εκτροπή από την αγάπη για τους άλλους στην αγάπη για τον εαυτό μας, λόγω του φόβου της αυτοσυντήρησης, που είναι ο φόβος του θανάτου.
Είναι φοβερό το συναίσθημα που νιώθεις όταν δεν συμμετέχεις στην κοινή προσπάθεια, αυτό που βασανίζει τους άνεργους νέους που νιώθουν ότι δεν τους χρειάζεται κανείς. Είναι τόσο καταλυτικό το συναίσθημα αυτό , που μόνο με θαύμα, μπορεί ένας νέος, που δεν έχει εμπειρία των δυσκολιών της ζωής, να αντέξει αυτή την φοβερή μείωση της προσωπικότητάς του. Ο Θεός να βοηθήσει τους νέους μας που παλεύουν με αυτόν τον φοβερό πειρασμό.
Στη Σουηδία οχτώ φροντίζουν για έναν που δεν μπορεί να φροντίσει τον εαυτό του. Άλλος φροντίζει για την υγεία του, άλλος για την κατοικία του, άλλος για τη διατροφή του, άλλος για τις πληρωμές στις τράπεζες και στους οργανισμούς κοινής ωφελείας και άλλος για την αναψυχή.
Και γιατί αυτοκτονούν τόσο πολλοί στη Σουηδία, ρώτησα την γνωστή μου κυρία που μας έφερε τα καλά αυτά νέα από το ταξίδι της στις χώρες της Σκανδιναβία. Από την έλλειψη του ήλιου, είπε η κυρία. Έξι μήνες έχουν νύχτα εκεί.
Σκέφτηκα ότι ο Θεός έκανε έτσι τον άνθρωπο, που να νιώθει ότι φροντίζει τον εαυτό του μόνο όταν φροντίζει τους άλλους. Η εγκατάλειψη του εαυτού είναι η χειρότερη εγκατάλειψη. Όταν δεν μας χρειάζεται κανένας. Εγκαταλείπουμε και εμείς τον εαυτό μας.
Τα μυρμήγκια, σύμφωνα με όσα γράφει στο βιβλίο του ο Μωρίς Μαίτερλινγκ, έχουν λύσει το πρόβλημα της φροντίδας με το εξής σοφό ένστικτό τους, που τους χάρισε ο Θεός. Τα πλούσια μυρμήγκια που 'εχουν όλες τις αποθήκες με τις τροφές δικές τους, δεν τρώνε αν δεν χορτάσουν όλα τα φτωχά, εργατικά μυρμήγκια που δεν έχουν καμιά απολύτως ιδιοκτησία.
Μένουν σε όλη τους τη ζωή στο να προσέχουν τις αποθήκες τους, χωρίς να μπορούν να αγγίξουν τίποτα. Κυριολεκτικά κρέμονται από πάνω τους και περιμένουν τους εργάτες που γυρίζουν το βράδυ κουρασμένοι απ΄ τη δουλειά και τρώνε την τροφή τους για τον εαυτό τους κι ύστερα και για τους πλούσιους αδελφούς τους. Μετά κάνουν εμετό στο στόμα των πλουσίων.
Είναι η νέα αποικιοκρατία αυτό που ζούμε τώρα; Η Παιδεία κι η οικονομία δεν βασίζονται στη μόρφωση και στη δικαιοσύνη, αλλά στις γνώσεις!

Περί ανδρείας

Του Μόσχου Εμμανουήλ Λαγκουβάρδου

Λαρισινά δοκίμια, Μ.Ε.Λαγκουβάρδου

ΠΕΡΙ ΑΝΔΡΕΙΑΣ

"Και ιδού εγώ μεθ' υμών ειμι πάσας τας ημέρας έως της συντελείας του αιώνος.

       Ο εθνικός μας ποιητής,  Διονύσιος Σολωμός, στο ποίημά του "Ο Πόρφυρας", περιγράφοντας το θάνατο του  ήρωά του,  καταγράφει την  εμπειρία της ανδρείας:  "Αστραψε φως και γνώρισε ο νιος τον εαυτό του", γράφει.  Ο Σολωμός είναι ορθόδοξος και γνωρίζει την ύψιστη τελείωση του ανθρώπου, που είναι η ένωση του ανθρώπου με το Θεό, η θέωση, στην οποία οι άγιοι βλέπουν το 'Aκτιστο Φως. Κανένας δεν φοβάται, όταν αισθάνεται την παρουσία του Θεού εντός του. "Ο Θεός μεθ'' ημών και ουδείς καθ'  ημών". 

       Η γνώση του εαυτού, η αυτογνωσία, είναι θεογνωσία, λένε οι Άγιοι Πατέρες της Εκκλησίας μας. Ο φόβος είναι άγνοια του εαυτού μας. Αν ο άνθρωπος ξέρει ποιος είναι δε φοβάται. Η ανδρεία λείπει στις μέρες μας. Οι πολίτες  δεν γνωρίζουν  τον εαυτό τους. Η Εκπαίδευση δεν διδάσκει την αυτογνωσία στους νέους. 

       Στο Μεσολόγγι, όταν το πολιορκούσαν οι Τούρκοι, ο πόλεμος «εμπόδισμα δεν ήταν, στις κορασιές να τραγουδούν και στα παιδιά να παίζουν» (Σολωμού, «Ελεύθεροι Πολιορκημένοι»)

      Η ανδρεία συνδέεται με τη δημιουργικότητα. Ο εχθρός επιτίθεται στους νέους με την ανεργία και τους πολεμάει με τη δειλία και τη λήθη. Τους  απογυμνώνει από τη δημιουργικότητα μέσα στην οποία ο νέος εκδηλώνει  την προσωπικότητά του, την ιστορία του , τις σχέσεις του, από αυτό που κάνει τον άνθρωπο να είναι μοναδικός. Η νεανική ανεργία είναι καταστροφή.  Δεν απομένει στον νέο , παρά να αναζητεί τρόπους λήθης του εαυτού.

        Στα "Μυστήρια " , ένα από τα ωραιότερα μυθιστορήματα του Νορβηγού συγγραφέα Κνουτ Χάμσουν υπάρχει μια σκηνή, που κάποιος φτωχός ανάπηρος αφήνει τον εαυτό του να τον ταλαιπωρούν άδικα και να τον εξευτελίζουν, χωρίς να υπερασπίζεται τον εαυτό του,;

        Σε όλα τα παραδείγματα ανυπεράσπιστου ανθρώπου, με κορυφαίο το παράδειγμα του Ιησού υπάρχει αυτό το κοινό στοιχείο, η εκούσια αποδοχή του μαρτυρίου.Σαν πρόβατο στα χέρια του κουρευτή του, άφωνος υπομένει τα σεπτά πάθη Του ο Κύριος, γράφει ο Ευαγγελιστής.

        Στο μυθιστόρημα «Δόκτωρ Ζιβάγκο», ο Παστερνάκ περιγράφει τον εξευτελισμό ενός πατέρα μπροστά στον έφηβο γιο του. Ένοπλοι άντρες επάνω στα άλογά τους γελοιοποιούν τον πατέρα , που δέχεται τον εξευτελισμό χωρίς να φέρει την παραμικρή αντίσταση. Ένας φοβερός υπαινιγμός για τα μαρτύρια που υπέφερε ο λαός της Ρωσίας με την επιβολή του ολοκληρωτικού καθεστώτος των μπολσεβίκων.

       Αυτός που με επίγνωση, αρνείται να προβάλει αντίσταση στη βία, αρνείται συνειδητά  να έχει οτιδήποτε κοινό με τους διώκτες του και εκδηλώνει τη θέλησή του να είναι  αυτός το τελευταίο άδικο θύμα. Είναι πιο δυνατός απ΄ τους διώκτες του που αγνοούν ποια θα είναι η κατάληξη στην περιστασιακή δύναμή τους.

       Στο περιστατικό της τρικυμίας στη λίμνη , οι μαθητές του Ιησού φοβήθηκαν .. «Σώσε μας, Κύριε, γιατί χανόμαστε». Ο Κύριος τους επιτίμησε για το φόβο τους.: «Τι δειλοί εστέ;» (Γιατί είστε έτσι δειλοί;). Πώς μπορούσαν να μην ξέρουν ποιοι είναι και Ποιος είναι ο Κύριός τους, και ο Θεός τους.

      «Γιατί δε βοήθησε ο Θεός αυτούς που χάθηκαν;» Ο Μπεν Χουρ δεν άφησε το λογισμό αυτόν , να τον εξουθενώσει. Ο Μπεν Χουρ δεν λησμόνησε τις ευεργεσίες του Κυρίου.

«Ο Θεός που με με έσωσε απ΄ τις γαλέρες, δεν θα μ’ αφήσει τώρα να χαθώ», είπε. 

ΠΡΟΚΑΤΑΛΗΨΕΙΣ

Του Μόσχου Εμμανουήλ Λαγκουβάρδου

Ο Πίτερ Ουστίνωφ έγραψε ένα βιβλίο εναντίον των προκαταλήψεων Ο Ουστίνωφ αφηγείται με το γνωστό χιούμορ του, διάφορα περιστατικά της ζωής του και στηλιτεύει τις προκαταλήψεις όπου τις συναντά στην ενδιαφέρουσα ζωή του ως διάσημου ηθοποιού και συγγραφέα.

Ως μότο στο βιβλίο του έχει τη ρήση του Άλμπερτ ΑϊνστάΪν "μια προκατάληψη είναι πιο δύσκολο να διασπαστεί από ένα άτομο", πράγμα που είναι μια έμμεση ομολογία, πως δίχως προκατάληψη δεν γίνεται να γράψεις εναντίον της προκατάληψης.

Γι' αυτό να θυμάσαι πάντα αυτό που λένε οι Άγιοι της Εκκλησίας μας, πως μόνο αυτό που γράφεται με αγάπη θα ακουστεί.

Ο Σουηδός συγγραφέας του Χρονικού του Σαν Μικέλε, Άξελ Μούντε, ιατρός το επάγγελμα, πήγε να ζήσει στην Ιταλία και τυφλώθηκε από τον δυνατό ήλιο της. Ο Μούντε κάθισε και έγραψε ένα βιβλίο πώς να βρεις το φως σου, όταν σε τυφλώσει το δυνατό φως του ήλιου, και θεραπεύτηκε.

ΣΥΜΠΑΘΕΙΑ ΚΑΙ ΕΝΣΥΝΑΙΣΘΗΣΗ

Του Μόσχου Εμμανουήλ Λαγκουβάρδου

Στη συμπάθεια μπαίνεις στη θέση του άλλου. Στην ενσυναίσθηση δεν μπαίνεις στη θέση του άλλου. Είσαι ο άλλος.

Ο Άγιος Αλώνιος θα μπορούσε να ονομαστεί ο Άγιος της ενσυναίσθησης. Ο Άγιος Αλώνιος έλεγε: "Σ' αυτόν τον κόσμο μόνο εγώ είμαι κι ο Θεός".