Θεωρία και πράξη

Του Μόσχου Λαγκουβάρδουκ

Ένα παιδάκι βλέπει τα κόκκινα μήλα στο μανάβη και τα χαίρεται. Αυτό είναι πράξη.Ο πατέρας του, γονατίζει σιμά του και του λέει, "αυτά τα λένε μήλα".

Αυτό που του λέει ο πατέρας δεν είναι πράξη, είναι θεωρία. Δεν είναι η απόλαυση της ομορφιάς των κόκκινων μήλων. Ευτυχώς ακόμα το παιδάκι δεν κάνει την σύγχυση που κάνει ο μπαμπάς του ανάμεσα σ' αυτό που είναι και σ' αυτό που σκέφτεται γι΄αυτό που είναι.

Την άλλη φορά που το παιδάκι θα πάει στο μανάβη με τον μπαμπά του και θα ξαναδεί τα κόκκινα μήλα, δυστυχώς δεν θα τα χαρεί, γιατί θα θυμάται ή θα προσπαθήσει να θυμηθεί πώς τα λένε. Το πνεύμα του παιδιού με την ηλίθια παρέμβαση του πατέρα του, έχασε το δρόμο του.

Όταν αυτό επαναληφθεί και σε άλλα πράγματα και όχι μόνο στα κόκκινα μήλα, το παιδί δεν θα έχει πια την αίσθηση των πραγμάτων, αλλά τη θεωρία για τα πράγματα. Θα αντικαταστήσει τα βιώματα με την γνώσεις του.

Όταν θα τον ενοχλεί κάποιο βίωμα, όπως την κυρία την ενοχλεί το βίωμα με την πεθερά της, αντί να αλλάξει την ζωή της, θα αλλάξει ίσως την θεωρία της, αλλά η ζωή θα παραμένει η ίδια , με νέα συσκευασία!

Η έννοια της επιείκειας

Του Μόσχου Λαγκουβάρδου

Ο λαός και η Εκκλησία το ίδιο , είναι επιεικής στα θέματα της ηθικής. Δεν καταδικάζει με αποτροπιασμό αυτούς που παραβαίνουν τους κανόνες της ηθικής. Θυμάμαι όταν ήμουν παιδί έλεγα στη μητέρα μου, ότι δεν θα αγαπούσα καμία και δεν θα παντρευόμουν κι η μητέρα μου γελούσε κι έλεγε: «Θα βρεθεί και για σένα καμιά σκορδόπιστη και θα σε καβαλικέψει στ’ αυτιά.»

Την άπιστη την έλεγε «σκορδόπιστη». Το σκόρδο είναι σύμβολο του κοινού, του δίχως αξία γιατί είναι συνηθισμένο. Σε αντίθεση π.χ. με τα ζαφείρια, τους πολύτιμους λίθους, που είναι σπάνια κι έχουν μεγάλη αξία. Ο Έλιοτ στα Τέσσερα Κουαρτέττα του, χρησιμοποιεί την εξής εικόνα: «Σκόρδα και ζαφείρια στη λάσπη».

Ο λαός μιλάει με εικόνες και μεταφορές και δεν χρησιμοποιεί όρους και γενικές έννοιες. Π.χ. το κοινό, το συνηθισμένο , το παρομοιάζει με «σκόρδο».

Μ’ αρέσει που ο λαός μας κι η Εκκλησία είναι επιεικής. Δεν είναι σαν τους προτεστάντες και τους ζηλωτές που διακρίνουν τους ανθρώπους σε καθαρούς και σε αμαρτωλούς ή σε καλούς και σε κακούς, κι οι μεν καλοί θα πάνε στον παράδεισο ενώ οι κακοί θα πάνε στην κόλαση.

Όταν οι Μαθητές ζήτησαν απ΄ τον Ιησού να τους επιτρέψει να ζητήσουν να πέσει φωτιά και να κάψει τους αμαρτωλούς γιατί είναι ζιζάνια, ο Ιησούς τους είπε να αφήσουν να μεγαλώνουν τα ζιζάνια με το καλό σιτάρι, μήπως η φωτιά μαζί με τα ζιζάνια κάψει και το καλό σιτάρι.

Η επιείκεια δεν σημαίνει προτίμηση της αμαρτίας, προς Θεού! Άλλωστε η αμαρτία και τιμωρεί και δεν είναι ευτυχώς για πάντα. Πάντα ελπίζουμε να ελευθερωθούμε από αυτήν. Έχουμε τα παραδείγματα Αγίων οι οποίοι υπήρξαν προηγουμένως αμαρτωλοί.
Η επιείκεια η οποία είναι επίσης όρος της νομικής επιστήμης, έχει την έννοια του "αποδιδόναι εκάστω το προσήκον". Μόνον ο Θεός κρίνει οριστικά κι Αυτός περιμένει την μετάνοια του αμαρτωλού και την επιστροφή του στην αγάπη. Ο αμαρτάνων μισεί την εαυτού ψυχήν.

Αξίζει να σημειωθεί ότι επιείκεια δείχνει επίσης η εικονογραφία της Εκκλησίας, στην οποία ακόμα και οι αμαρτωλοί στον Άδη ιστορούνται ευπρεπισμένοι.

Ο έρωτας είναι δύναμη θετικής συνειδητοποίησης

Του Μόσχου Λαγκουβάρδου

 Διάβασα στο διαδίκτυο το εξής σχόλιο μιας νέας γυναίκας, για τον έρωτα  "Όλοι θέλουν ν' αγαπήσουν αλλά κανένας δεν πέφτει στον έρωτα, σαν σε φωτιά." Αν ερμηνεύω σωστά τα λόγια της νέας γυναίκας , εννοεί ότι ο έρωτας είναι τυφλό πάθος, όπως τυφλώνεται κανείς και πέφτει στη φωτιά. Κάτι παραπλήσιο λέει και το λαϊκό άσμα "θα τα κάψω τα ρημάδια τα λεφτά μου". Αλλά ο σοφός λαΪκός τραγουδιστής παραμένει στον έλεγχο της συνείδησης. Θα κάψει τα λεφτά του, όχι τον εαυτό του!

Ο έρωτας είναι δύναμη θετικής συνειδητοποίησης. Με αυτήν την έννοια οι Πατέρες της Εκκλησίας ονομάζουν τον έρωτα του Θεού "Θείον έρωτα". Οι αρχαίοι λόγιοι που δημιούργησαν την ελληνική γλώσσα, έδωσαν στην αγάπη το όνομα του έρωτα από το ρήμα "ρώννυμι" δηλαδή είμαι ρωμαλέος, δυνατός. Ο έρωτας είναι όπως στις ταυρομαχίες, δύναμη για κατανόηση (αγάπη) όχι δύναμη για εξόντωση (τυφλό πάθος).

Στις ταυρομαχίες ο ταυρομάχος προσπαθεί να κάνει τον ταύρο να συνειδητοποιήσει την ματαιότητα της τυφλής ορμής του. Ο ταύρος κάποια στιγμή «συνειδητοποιεί», ότι το να ορμάει επάνω σε οτιδήποτε είναι κόκκινο μπροστά του είναι μάταιο και ησυχάζει.

Δείχνει παντελή άγνοια του βαθύτερου συμβολισμού της ταυρομαχίας, ο σκοτωμός του ταύρου. Η πάλη ανάμεσα στη συνείδηση του ταυρομάχου και στο ασυνείδητο του ταύρου, δεν γίνεται για να θανατωθεί το ασυνείδητο, αλλά για να δεχθεί τον έλεγχο της συνειδήσεως, να αφυπνιστεί. Ούτε ο σκοτωμός του ταύρου εκφράζει το νόημα της ταυρομαχίας ούτε ο σκοτωμός του ταυρομάχου.

Στον έρωτα το να ονομάζει κανείς «δύναμη» την αδυναμία του ανεξέλεγκτου πάθους είναι άγνοια. Ο ποιητής για να δικαιολογήσει την παράδοση στην ανεξέλεγκτη απ’ την συνείδηση ορμή «ηρωισμό» , αγνοεί την πάλη ανάμεσα στο σώμα και το πνεύμα. Με την ποιητική άδεια όλα είναι δυνατά, ακόμα και τα αδύνατα. Αλλά κανένας ούτε ο ποιητής δεν μπορεί να αρνηθεί ότι η πάλη ανάμεσα στο σώμα και στο πνεύμα του ανθρώπου θα ειρηνέψει με τον σκοτωμό του ενός ή του άλλου πολεμιστή.

Οι διαφοροι τύποι δαιμονισμένων στα Ευαγγέλια και στην παγκόσμια Λογοτεχνία δείχνουν την πικρή εμπειρία της ανθρωπότητας, όταν οι ανεξέλεγκτες δυνάμεις της καταστροφής, επικρατούν στον κόσμο. Κανένας λογικός άνθρωπος δεν είναι με το μέρος των πολέμων και της βίας γενικά, και εναντίον της εσωτερικής ειρήνης του ανθρώπου. .Απόκτησε την εσωτερική σου ειρήνη και χίλιοι άνθρωποι γύρω σου θα σωθούν, λέει ο Άγιος Σεραφείμ του Σαρώφ.

Η απιστία στο γάμο δεν είναι «μαγκιά», αλλά ταπείνωση». Μια καταγγελία της βίας

Του Μόσχου Λαγκουβάρδου

  Διάβασα στο διαδίκτυο την εξής καταγγελία μιας γυναίκας, που μοιάζει με κραυγή εξιλέωσης; «Η απιστία στο γάμο δεν είναι «μαγκιά», αλλά ταπείνωση.»

Η συνειδητοποίηση ότι η απιστία στο γάμο, είναι ταπείνωση είναι το πρώτο βήμα για την απελευθέρωση των θυμάτων από τους μηχανισμούς που ιεροποιούν την βία, δήθεν με τον ιερό σκοπό της βοήθειας προς αυτά, που τα εξασφαλίζει μια ψεύτικη ευμάρεια.

Ο Ιησούς κατήργησε τις θυσίες για να σταματήσει την ιεροποίηση της βίας. Υπάρχουν όμως ακόμα θυματοποιητικοί μηχανισμοί που εξακολουθούν να λειτουργούν εις βάρος των θυμάτων. Χρειάζεται το θάρρος των θυμάτων να καταγγείλουν την ιεροποίηση της βίας. Το πρώτο βήμα είναι να μην υποκρίνονται ότι δήθεν υπάρχει «ιερός σκοπός». Δεν είναι ιερές θυσίες η εκμετάλλευση. Όταν τα θύματα της βίας συνειδητοποιήσουν ότι η εκμετάλλευση της ανάγκης τους δεν είναι ιερός σκοπός , θα κάνουν το πρώτο βήμα προς την απελευθέρωσή τους από αυτήν.

Στην αρχαία ελληνική μυθολογία το παράδειγμα του Θησέα είναι κλασικό. Ο Θησέας, σύμφωνα με τον αρχαίο μύθο, επιστρέφοντας από την Κρήτη, «ξέχασε» να αλλάξει τα μαύρα πανιά των πλοίων, με αποτέλεσμα ο βασιλιάς της Αθήνας Αιγέας να αυτοκτονήσει πέφτοντας στη θάλασσα, που έκτοτε ονομάζεται Αιγαίον Πέλαγος απ΄’ το όνομά του. Στην πραγματικότητα ο Θησέας κατήργησε τις ανθρωποθυσίες που τελούσε το καθεστώς του πατέρα του, στέλνοντας τους νέους της Αθήνας στον Μινώταυρο της Κρήτης, δήθεν για ιερό σκοπό, που δεν ήταν άλλος από την παραμονή ενός ανελεύθερου καθεστώτος στην εξουσία. Παρόμοιους «ιερούς σκοπούς» μετέρχεται η βία εις βάρος των θυμάτων για την διαιώνισή της.

«Ιερά σφάγια» της βίας μπορούμε να θεωρήσουμε την Αναστάσια Φιλίπποβνα στον Ηλίθιου του Ντοστογιέφσκι και την Λόλα στην ομώνυμη κινηματογραφική ταινία του Φαϊσμπίντερ. Για να ελευθερωθούν από την θυματοποίησή τους έπρεπε να υπομείνουν μέχρι τέλους την ανέχεια, για την οποία το περιβάλλον τους δεν τις «προετοίμασε» στα παιδικά τους χρόνια, γιατί τις μεγάλωσε με την ψεύτικη υλική ευμάρεια, που δεν διαρκεί μέχρι το τέλος.

Το θέμα που ανέκυψε την εποχή των πρώτων χριστιανών στη διανομή της τροφής στα κοινά συσσίτια έχει πολύ μεγαλύτερη σημασία από ό,τι η διανομή της τροφής, γιατί δείχνει τη στάση της κοινωνίας απέναντι στις χήρες και στα ορφανά, αλλά και στις μητέρες γενικά και στα παιδιά.

Oι Απόστολοι εξέλεξαν " άντρες με καλή φήμη, γεμάτους με τη σοφία του Αγίου Πνεύματος," για να ασχοληθούν με αυτό το θέμα, που είναι ευρύτερο από όσο φαίνεται, αν δεν το δούμε μόνο από την άποψη της διανομής της τροφής. Δεν είναι μόνο η σωστή διανομή της τροφής στις γυναίκες που μεγαλώνουν τα παιδιά μας, αλλά αφορά γενικά στη στάση της κοινωνίας απέναντι στα παιδιά. Την ευθύνη κατ’ αρχήν έχουν ο πατέρας και η μητέρα που μεγαλώνει τα παιδιά, αλλά τα παιδιά δεν είναι μόνον του πατέρα και της μητέρας που τα μεγαλώνει, τα παιδιά είναι η μελλοντική κοινωνία ολόκληρη. Ποια είναι η στάση της κάθε γενιάς απέναντι στη γενιά που έρχεται;

Η σημερινή στάση της γενιάς αυτής, η οποία φαίνεται ότι ξεπερνάει σε διαφθορά και σε αδιαφορία κάθε άλλη γενιά, είναι φαινόμενο παθολογικό που χρειάζεται θεραπεία. Στην πραγματικότητα τα παιδιά ή μάλλον οι μητέρες που μεγαλώνουν παιδιά έχουν αφεθεί στην τύχη τους και στην πραγματικότητα αντιμετωπίζουν την αδιαφορία και την περιφρόνηση των ανδρών.
Ανυπομονώ, γράφει ο Απόστολος Παύλος, πότε θα γεννηθεί εντός σας ο Χριστός. Πότε θα βάλουμε πρότυπο της ζωής μας τον Ιησού Χριστό. Ο Ιησούς κατήργησε τις θυσίες και απεκάλυψε την υποκρισία των διωκτών

Η σημερινή γενιά ζει με ψευδαισθήσεις

Του Μόσχου Λαγκουβάρδου

«Διακονείν τραπέζαις» (Πράξεις ΣΤ¨, 1 επ.)

Το θέμα που έθιξαν οι Απόστολοι ως προς την «διακονία των τραπεζών» στα κοινά συσσίτια των πρώτων χριστιανών είναι πολύ μεγάλης σημασίας και όλος ο πολιτισμός κρίνεται από αυτό: από το πώς φέρεται ο κόσμος στις χήρες και στα ορφανά, αλλά και στις μητέρες γενικά και στα παιδιά.

Και οι Απόστολοι εξέλεξαν " άντρες  με καλή φήμη, γεμάτους με τη σοφία του Αγίου Πνεύματος," για να ασχοληθούν με αυτό το θέμα, που είναι ευρύτερο από όσο φαίνεται, αν δούμε μόνο την τροφή Αλλά δεν είναι μόνο πώς θα γίνει η σωστή διανομή της τροφής στις γυναίκες που μεγαλώνουν τα παιδιά μας, αλλά αφορά γενικά στη στάση της κοινωνίας απέναντι στα παιδιά. Την ευθύνη κατ’ αρχήν έχουν ο πατέρας και η μητέρα που μεγαλώνει τα παιδιά, αλλά τα παιδιά δεν είναι μόνον του πατέρα και της μητέρας που τα μεγαλώνει, τα παιδιά είναι η μελλοντική κοινωνία ολόκληρη. Ποια είναι η στάση της κάθε γενιάς απέναντι στη γενιά που έρχεται;

Η σημερινή στάση της γενιάς αυτής, η οποία φαίνεται ότι ξεπερνάει σε διαφθορά και σε αδιαφορία απέναντι στις γενιές που έρχονται είναι φαινόμενο παθολογικό που χρειάζεται θεραπεία. Στην πραγματικότητα τα παιδιά ή μάλλον οι μητέρες που μεγαλώνουν παιδιά έχουν αφεθεί στην τύχη τους και στην πραγματικότητα αντιμετωπίζουν την αδιαφορία και την περιφρόνηση των ανδρών.

Πώς μπορούσε να είναι διαφορετικά αφού τα χαρακτηριστικά αυτά της αδιαφορίας και της περιφρόνησης προσιδιάζουν στον ύπνο, ο ύπνος είναι από την άποψη αυτή αδιαφορία και οι σημερινοί άντρες και γυναίκες που δεν έγιναν ακόμα πατέρες και μητέρες εν πολλοίς κοιμούνται, δηλαδή ζουν με ψευδαισθήσεις.

Τί να κάνουμε, θα μου πείτε. Πρώτα να ξυπνήσουμε πνευματικά, ώστε να μην έχει ηθικό έρεισμα η πλουτοκρατία που προπαγανδίζει τον εφησυχασμό. Να ψηφίσουμε μόνο τις κυβερνήσεις που λαμβάνουν καθαρή στάση απέναντι στο τεράστιο αυτό θέμα . Μαζί με την πνευματική αφύπνιση να απαιτήσουμε να γίνει νόμος του κράτους ο μισθός της έγγαμης γυναίκας.

Κάθε πολίτης που θέλει να είναι υπεύθυνος πρέπει να λάβει θέση απέναντι σ' αυτό το τεράστιο θέμα, που θα κρίνει το μέλλον του πολιτισμού. Αν αφεθούμε παθητικά στη μοίρα, η ανθρωπότητα αν γλιτώσει την ολοκληρωτική καταστροφή, δεν θα γλιτώσει την επιστροφή στη βαρβαρότητα.

ΟΙ ΦΑΛΑΙΝΕΣ ΤΟΥ ΑΥΓΟΥΣΤΟΥ

Του Μόσχου Λαγκουβάρδου

Στην αμερικανική κινηματογραφική ταινία «Οι φάλαινες του Αυγούστου» ο ήρωάς της που τον υποδύεται ο Βίνσεντ Πράϊς, επισκέπτεται κάποια φίλη στην εξοχική της κατοικία, που βρίσκεται σε κάποια ερημική ακτή της Ουαλίας. Πιστεύει πως μπορεί να μείνει μαζί της μια που και εκείνη είναι μόνη με την τυφλή αδελφή της, αλλά η αδελφή της φίλης του απορρίπτει την πρότασή του να μείνει μαζί τους.

Έτσι με μετρημένη λύπη στην καρδιά του, συνειδητοποιεί ότι στην πραγματικότητα δεν περίμενε τίποτε, πως ό,τι χρειαζόταν το είχε ήδη και δεν είχε ανάγκη να ξεκινάει κάθε φορά μια καινούρια αναζήτηση.

Αυτό σημαίνουν τα λόγια του «Ξόδεψα τη ζωή μου επισκεπτόμενος φίλους… Έμαθα στη ζωή μου να μην περιμένω τίποτε». Την αλήθεια αυτή την μαθαίνει ο χαριτωμένος αυτός άνθρωπος, όταν πίνει το πικρό ποτήρι της απόρριψης της φιλίας του για μια ακόμα φορά. Τότε μόνο συνειδητοποιεί ότι δεν περίμενε τίποτε. Όλη του τη ζωή την έζησε με την ψευδαίσθηση ότι περιμένει κάτι ενώ δεν περίμενε τίποτε διαφορετικό ή τίποτε επί πλέον αυτού που είχε ή αυτού που ήταν, ένας άνθρωπος ολοκληρωμένος, αυτάρκης, που μπορούσε να προσφέρει τον εσωτερικό του πλούτο στους άλλους, αντί να συνεχίζει να αγνοεί την πληρότητα του εαυτού του.

Ο Αμερικανός ποιητής Ρόμπερτ Λαξ, που είχε κι αυτός ανάλογες εμπειρίες γιατί έζησα όλη του τη ζωή μόνος, (έζησε τα περισσότερα χρόνια της ζωής του ως ερημίτης στην Κάλυμνο και στην Πάτμο)  έγραψε στο πνευματικό του ημερολόγιο τα λόγια αυτά: «Κάποτε ξεκινάμε μια αναζήτηση (ή κάνουμε μια επίσκεψη σε φίλους ή προσφέρουμε τη φιλία μας κάπου και την απορρίπτουν) και δεν ξέρουμε τί ζητάμε μέχρι να ξαναρθούμε στην αρχή».

Η διδαχή των Φαρισαίων και των Σαδδουκαίων

Του Μόσχου Λαγκουβάρδου

ΟΙ Φαρισαίοι, κι οι Σαδδουκαίοι είχαν αγάπη για τον εαυτό τους, αλλά για τους άλλους υποκρίνονταν τους δίκαιους, ενώ ήταν γεμάτοι πονηρία και αρπαγή. Υποκρίνονταν ότι είναι δίκαιοι και τηρούσαν τους εξωτερικούς τύπους για να εξαπατούν τον κόσμο.

Ο Χριστός δεν ξεχωρίζει την αγάπη για τον εαυτό μας απ΄ την αγάπη για τους άλλους. Αυτό σημαίνουν τα λόγια Του "αγαπάτε τον πλησίον σας σαν τον εαυτό σας". Προσέχετε, είπε στους μαθητές Του, την διδαχή των Φαρισαίων και των Σαδδουκαίων. Τους είπε επί λέξει να προσέχουν την ζύμη τους κι οι μαθητές του και εκείνοι νόμισαν ότι τους μιλάει για το ζυμάρι. "Πώς ου νοείτε, ότι ου περί άρτου είπον υμίν, προσέχειν από της ζύμης του άρτου, αλλ' από της διδαχής των Φαρισαίων και των Σαδδουκαίων.¨"

Οι Φαρισαίοι που τηρούσαν τους τύπους πίστευαν στο πεπρωμένο, ότι η μοίρα κυβερνάει τον κόσμο, κάτι παραπλήσιο με την πίστη της Ανατολής στο κάρμα, και ό,τι κι αν συμβεί, λένε πως φταίει το κάρμα και δεν μπορούμε να κάνουμε τίποτε, για να θεραπευτούμε από την υποκρισία, την πονηρία και την αρπαγή ενώ οι Σαδδουκαίοι πίστευαν , όπως οι Επίκουρος, πως ο Θεός δημιούργησε τον κόσμο και τον άφησε στην τύχη του,

Ο Απόστολος Παύλος στην πρώτη επιστολή του προς τους Κορινθίους, τους καλεί να παραδειγματιστούν από όσα συνέβησαν στους πατέρες τους, γιατί δεν ευδόκησε ο Θεός σε πολλούς από αυτούς, ώστε να μην γίνουν κι αυτοί επιθυμητές κακών και πάθουν τα ίδια παθήματα. Γράφει επί λέξει: "Εκάθισεν ο λαός φαγείν και πιείν και ανέστησαν παίζειν. Μηδέ πορνεύωμεν, καθώς τινές επόρνευσαν και έπεσον εν μια ημέρα εικοσιτρείς χιλιάδες. Μηδέ εκπειράζωμεν τον Χριστόν, καθώς τινές επείρασαν και υπό των όφεων απώλοντο. (...) Ταύτα δε πάντα τύποι συνέβαινον αυτοίς εκείνοις, εγράφη δε προς νουθεσίαν ημών, εις ους τα τέλη των αιώνων κατήντησεν. Ώστε ο δοκών εστάναι βλεπέτω μη πέση."

"ΑΠΟΚΤΗΣΕ ΤΗΝ ΕΣΩΤΕΡΙΚΗ ΣΟΥ ΕΙΡΗΝΗ ΚΑΙ ΧΙΛΙΟΙ ΑΝΘΡΩΠΟΙ ΓΥΡΩ ΣΟΥ ΘΑ ΣΩΘΟΥΝ" -ΑΓΙΟς ΣΕΡΑΦΕΙΜ ΤΟΥ ΣΑΡΩΦ

Του Μόσχου Λαγκουβάρδου

Είναι δυνατόν όλοι αυτοί οι άνθρωποι γύρω μας να είναι ο εαυτός μας; Γι’ αυτούς που μας αγαπάνε και μας φέρονται καλά, μπορώ να δεχθώ ότι είναι ο εαυτός μας. Αλλά για τους άλλους που ούτε να μας δουν ούτε να μας ακούσουν θέλουν, πώς να να πω και γι΄ αυτούς πως είναι ο εαυτός μου;

Κι όμως δεν είμαστε εντελώς απροετοίμαστοι και γι΄ αυτό το ενδεχόμενο. Από τις μικρές και τις μεγάλες εσωτερικές συγκρούσεις, ξέρουμε πως περίπου είναι να βλέπουμε κι αυτούς που μας στενοχωρούν ως τον εαυτό μας. Οι Πατέρες της Εκκλησίας λένε πως αυτός που δεν αγαπάει τους εχθρούς του δεν ξέρει τίποτε για τον Ιησού Χριστό. Μπορούμε όμως να αγαπάμε ακόμα και τους εχθρούς μας, αν δεν αγαπάμε και δεν δεχόμαστε τον εαυτό μας, όπως είναι;

Αρχίστε να λέτε «αγαπώ τον εαυτό μου, όπως είναι» και θα δείτε τί πόλεμο θα δεχθείτε. Δοκιμάστε το και θα δείτε. Αξίζει να δείτε ποιος σας πολεμάει περισσότερο και γιατί. Θα εκπλαγείτε όταν διαπιστώσετε ότι αυτός που εναντιώνεται στην αγάπη του εαυτού μας χωρίς όρους, είναι ο ίδιος ο εαυτός μας. Όχι ο αληθινός. Είναι ο εαυτός που τον ταυτίσαμε με τον αληθινό. Και ποιος είναι αυτός; Είναι το σώμα μας, ειδικότερα, το σαρκικό μας φρόνημα.

Γιατί το σαρκικό φρόνημα εναντιώνεται; Γιατί νιώθει πως αν αγαπάμε τον εαυτό μας, όπως είναι και φυσικά και τους άλλους, ακόμα και τους εχθρούς μας, το σαρκικό φρόνημα δεν έχει λόγο υπάρξεως και εξαφανίζεται. Σκεφθείτε επάνω σ’ αυτήν την ιδέα της αγάπης του εαυτού μας, όπως είναι και μετά θα κουβεντιάσουμε, εν καιρώ, τις λεπτομέρειες.

Επειδή όμως βιάζεστε να δείτε πώς θα το πετύχουμε ν’ αγαπήσουμε τον εαυτό μας, όπως είναι, θα σας πω το εξής: Βρείτε κάποιον να σας αγαπάει όπως είστε και θα τολμήσετε και σεις να δείτε μέσα σας και ν’ αγαπήσετε τον εαυτό σας όπως είναι.

Η Θεία Χάρη μένει

Του Μόσχου Λαγκουβάρδου

Σ' αυτόν τον κόσμο μόνο εγώ είμαι κι ο Θεός, έλεγε ο Άγιος Αλώνιος. Για τον Άγιο όλοι οι άνθρωποι είναι αδέλφια ή ακόμα καλύτερα είναι ένας άνθρωπος ή γίνονται ένας άνθρωπος όταν έχουν μέσα τους το Χριστό ή έχουν μέσα τους το Χριστό, αφού ο Χριστός είναι ο αληθινός εαυτός μας. Κάτι από όλα αυτά ή όλα αυτά σκεφτόταν ο Άγιος Αλώνιος, αν ερμηνεύουμε σωστά τα λόγια του.

Όταν ρώτησαν τον Άγιο Παϊσιο, τί σημαίνουν τα λόγια αυτά του Αγίου Αλωνίου, ο Άγιος Παϊσιος απάντησε: "Άμα τα αλωνίσεις όλα , έτσι είναι."

Στην αμφιβολία μου, αν μέσα μας έχουμε όλοι τον Ιησού Χριστό, ως τον αληθινό εαυτό μας, ακόμα και εκείνοι που δεν δοξάζουν το Θεό στο θεανδρικό πρόσωπό Του, δηλαδή δεν δέχονται ότι ο Ιησούς Χριστός είναι τέλειος Θεός και τέλειος άνθρωπος, όπως πιστεύουμε οι ορθόδοξοι, η απάντηση είναι ότι οι αρνητές, δεν γνωρίζουν τον εαυτό τους και συνεπώς δεν γνωρίζουν τον μοναδικό Σωτήρα του κόσμου, τον Κύριόν μας και Θεό μας.

'Αρα η αναμονή του Αποστόλου Παύλου, πότε θα γεννηθεί ο Χριστός μέσα σε όλους, είναι στην πραγματικότητα, πότε θα γνωρίσουν τον αληθινό εαυτό τους, για να ομολογήσουν το Χριστό και να βαπτιστούν, σύμφωνα με την Εντολή Του. Η σκέψη αυτή βασίζεται, στη Θεία Χάρη του Χριστού. Πώς θα ζήσει ο άνθρωπος, αν τον εγκαταλείψει η Χάρη; Άρα η Χάρη μένει ακόμα και σε κατοικίες εχθρικές, όπως το φως δεν μιαίνεται από το χώρο που φωτίζει.

 Αυτό σημαίνει ότι η Χάρη είναι Άκτιστη. Αν ήταν κτιστή , όπως πλανώνται οι αιρετικοί της Δύσης.θα νοσούσε μαζί μας. Η χάρη μένει ακόμα και σε εχθρικό περιβάλλον. Αυτό σημαίνουν τα λόγια της Γραφής ότι το σαρκικό φρόνημα αντιμάχεται διαρκώς το πνεύμα. "Διότι το φρόνημα της σαρκός έχθρα εις Θεόν" (Ρωμ 8,7)

Παραθέτω το εξής σχετικό σχόλιο του π. Παντελεήμονος Κρούσκου, με την άδειά του:  Όταν ξυπνάμε να λέμε αυτό του αββά Αλωνίου. Τότε μπαίνουμε σε ιερή επιφυλακή,γινόμαστε μονότροποι, μανικοί ίνα αρέσουμε στον μόνον Όντα,ευρισκόμενοι ενώπιοι ενωπίω του Μόνου. Ταπεινωνόμαστε, ερευνούμε το κατ εικόνα, ποθούμε το καθ ομοίωσιν, αναγνωρίζουμε πώς χωρίς Αυτόν δεν υπάρχουμε. Ακριβώς τότε νομίζω, όταν εννοήσουμε πώς ό,τι υπάρχει στον ουρανό, στην γη, στα καταχθόνια ή ετέρα άλλη κτίσις δεν έχει ουσία, παρά μόνον μέσω Αυτού και από Αυτόν. Τότε παίρνουν τα πράγματα νόημα και ύπαρξη και γινόμαστε ικανοί να δούμε την καθαρώτερη ουσία τους

Το ήθος είναι ουσιαστικό στοιχείο του ανθρώπου

Του Μόσχου Λαγκουβάρδου

Προσπαθούμε  να ερμηνεύουμε τον λόγο αποβλέποντας στο πνεύμα και όχι στο γράμμα. Καμιά φορά κάτι μπορεί να μην είναι ακριβές σύμφωνα με την γραμματική ερμηνεία, αλλά είναι αληθινό κατά το πνεύμα.  Ακόμα κι αν  η ερμηνεία δεν είναι ακριβής κατά το γράμμα, είναι αληθινή,  αν είναι αληθινή κατά το πνεύμα. Το πνεύμα δίνει ζωή, το γράμμα σκοτώνει τη ζωή, λέει ο Απόστολος Παύλος.

Με την προοπτική αυτή δεν μπορούμε να απαντήσουμε στα ερωτήματα, τα οποία επικεντρώνονται στην γραμματική ερμηνεία και είναι αδιάφορα για το πνεύμα.  Στο ερώτημα π.χ. τί είναι η αλήθεια είναι φανερό ότι το ενδιαφέρον στρέφεται στην γραμματική ερμηνεία και ζητεί έναν ορισμό της αλήθειας, για την ικανοποίηση μιας διανοητικής περιέργειας και όχι γιατί υπάρχει βαθύτερη αιτία. 

Αυτός είναι ο λόγος που  δεν μπορεί να δοθεί απάντηση σε εσφαλμένα όσον αφορά το πνεύμα, ερωτήματα.  Η ορθή ερώτηση είναι "Ποιός είναι η αλήθεια", διότι η αλήθεια δεν υπάρχει χωρίς το ήθος.  

 H αλήθεια είναι ο Ιησούς Χριστός! Αν ο Ιησούς Χριστός δεν είναι η αλήθεια, κανένας άνθρωπος δεν είναι αληθινός. "Μόνο επειδή υπάρχεις, είμαι κι εγώ αληθινός" (Μιγκέλ ντε Ουναμούνο).

ΠΕΡΙ ΦΟΒΟΥ

Του Μόσχου Λαγκουβάρδου

Το αίσθημα ανασφάλειας που αισθανόμαστε ως παιδιά και που ανταποκρίνεται στο φυσικό και πηγαίο αίσθημα στοργής του πατέρα και της μητέρας δεν είναι το ίδιο αίσθημα του φόβου που αισθάνεται το Εγώ σε ό,τι τείνει να το εξαλείψει και μαζί να εξαλείψει το φόβο που μας ακινητοποιεί.

Άλλος είναι ο φόβος που μας ακινητοποιεί και μας καθιστά ευάλωτους στην εκμετάλλευση κι άλλος είναι ο φόβος που ενεργοποιεί τόσο την αγάπη μας για τα προσφιλή μας πρόσωπα όσο και την αγάπη μας για τον Θεό. Δεν είναι ορθή η ερμηνεία του ενός αισθήματος με το άλλο. Όταν στην μυστική ευχή ο ιερέας μπροστά στην Αγία Τράπεζα ζητεί από τον Θεό να χαρίσει τον φόβο των μακαρίων Εντολών Του, είναι φανερό ότι ο φόβος αυτός δεν έχει καμία σχέση με τον φόβο που ακινητοποιεί.

Παραθέτουμε ένα απόσπασμα της μυστικής ευχής του ιερέως μπροστά στην Αγία Τράπεζα: « Ένθες και ημίν και των μακαρίων σου εντολών φόβον, ίνα τας σαρκικάς επιθυμίας πάσας καταπατήσαντες, πνευματικήν πολιτείαν μετέλθωμεν, πάντα τα προς ευαρέστησιν την σην και φρονούντες και πράττοντες».

Ο ιερέας ζητεί τον φόβο που ενεργοποιεί, που δίνει τη δύναμη να μετέλθωμε πνευματική πολιτεία, για να χαρούμε τις δωρεές του πνεύματος, με την δική μας συνέργεια γιατί η Θεία Χάρη δεν θα μας επισκεφθεί με μαγικό τρόπο, χωρίς εμείς να αγωνιστούμε να αφαιρέσουμε τα εμπόδια.

Το Εγώ του φόβου, βάζει εμπόδια σε κάθε απόφαση να ζητήσουμε την ελευθερία από την υποδούλωση στις σαρκικές επιθυμίες και ηδονές. «Δεν είσαστε άξιοι ν’ αγαπάτε χωρίς ιδιοτέλεια και να χαίρεστε τις πνευματικές χαρές», μας λέει. Αν δεν είμαστε άξιοι, απαντάμε, πώς αγαπούσαμε στα χρόνια της αθωότητας, πριν γίνουμε δέσμιοι των σαρκικών ηδονών,; «Δεν ήταν αγάπη αυτό που νιώθατε ως παιδιά για τα πρόσωπα του πατέρα και της μητέρας, που τους βλέπατε σαν θεούς. Ήταν το αίσθημα της βεβαιότητας ότι όλα τα μπορούν. Ήταν απλώς το αίσθημα ασφάλειας που σας παρείχαν , γιατί είσαστε ανασφαλείς. Όταν πάψατε να είσθε ανασφαλείς ή όταν τα πρόσωπα αυτά δεν μπορούσαν να σας δώσουν το αίσθημα της ασφάλειας, γιατί άλλες πιεστικές ανάγκες προέκυψαν με την πάροδο του χρόνου, δεν νιώθετε πια το ίδιο. Δεν είσθε άξιοι πια να χαρείτε την ομορφιά με ανιδιοτέλεια.»

Έτσι λέει το Εγώ του φόβου και του πόνου, που κάνει τα πάντα να διατηρήσει την βασιλεία του και να μας κρατήσει δέσμιους στο φόβο και στον πόνο. Το Εγώ προσπαθεί να εμποδίσει να δούμε την αλήθεια ότι μπορούμε να ελευθερωθούμε από αυτό, αν στηριχθούμε στο μόνο ποθητό αίσθημα ασφάλειας που νιώθουμε όταν αγαπάμε το Θεό πάνω από όλα.

Τώρα στα χρόνια αυτά της κρίσης η μόνη παρήγορη σκέψη που νιώθουμε είναι όταν λέμε στον εαυτό μας, ότι εμείς έχουμε την ελπίδα μας στο Χριστό! Αμήν

Η ΘΕΙΑ ΧΑΡΗ ΚΑΙ ΤΟ ΝΟΗΜΑ ΤΗΣ ΖΩΗΣ

Του Μόσχου Λαγκουβάρδου

 Όλοι επιλέγουμε ,όταν μπορούμε, τον  τρόπο που θέλουμε να ζούμε κι όταν δεν μπορούμε συμβιβαζόμαστε με ό,τι μας εξασφαλίζει «τα προς το ζην», δηλαδή το «μεροκάματο του τρόμου». Αν και για τίποτε δεν υπάρχει πλήρης ασφάλεια, διότι υπάρχουν τα έκτακτα (θεομηνίες, αρρώστιες, σεισμοί, λιμοί, καταποντισμοί, δύναμη πυρός κ.ά. ) Υπάρχει μόνον σχετική εξασφάλιση, πράγμα που δεν μας δίνει το πλήρες νόημα της ζωής, αυτό που θα μας κάνει να νιώσουμε την γαλήνη της ψυχής, που είναι αναγκαία, για να διατηρηθούμε υγιείς και για να χαρούμε τη ζωή που μας χαρίζει ο Θεός. (τίμα τον πατέρα σου και την μητέρα σου, ίνα εύ σοι γένηται, και ίνα μακροχρόνιος γένη επί της γης της αγαθής, ης Κύριος ο Θεός σου δίδωσί σοι.)

Σύμφωνα με την Διδασκαλία της Εκκλησίας, η δύναμη της ζωής είναι η χάρη του Θεού, η οποία για να έρθει και για να μείνει θέλει το ανάλογο με αυτήν περιβάλλον μέσα μας, δηλαδή θέλει να αφαιρούμε τα εμπόδια που δεν επιτρέπουν τη χάρη του Θεού να μας επισκεφθεί. Με άλλα λόγια .η δύναμη για να ζούμε έρχεται από μέσα μας, από κάτι που δεν χρειάζεται αποδείξεις και λογικά επιχειρήματα για να υπάρξει αλλά που χρειάζεται το ανάλογο με αυτήν περιβάλλον.

Όταν γνωρίσουμε ποια είναι η χάρη , θα γνωρίσουμε και ποιο είναι το ανάλογο περιβάλλον. Αν η δύναμη της ζωής αποτελείται από τα στοιχεία της γαλήνης, της ηρεμίας, της αγάπης και της χαράς του πνεύματος, και γενικά από όλα αυτά τα στοιχεία που υπερασπίζονται και προάγουν τη ζωή και το περιβάλλον της χάρης αποτελείται από τα στοιχεία αυτά. Είναι φυσικό η δύναμη της ζωής να μην θέλει περιβάλλον που αποτελείται από τα στοιχεία που την διαβρώνουν, την φθείρουν, την αρρωσταίνουν και την οδηγούν στο θάνατο.

Αυτό που πρέπει να τονιστεί ιδιαιτέρως στο σημείο αυτό είναι ότι η Θεία Χάρη και η δύναμη της ζωής, γιατί χωρίς τη Θεία Χάρη ούτε τη δύναμη της ζωής μπορεί κάτι απ΄ έξω να μας την εξασφαλίσει, είναι δώρο του Θεού και ως δώρο του Θεού τη δεχόμαστε. Δεχόμενοι τη δύναμη της ζωής ως δώρο του Θεού, δεν πέφτουμε στην υπερηφάνεια, αλλά ευγνωμονούμε το Θεό γιατί παρόλο που είμαστε αμαρτωλοί επιδαψιλεύει τις άπειρες ευεργεσίες Του στον άνθρωπο. Έτσι δεν απελπιζόμαστε ιδίως στις δύσκολες εποχές, σαν τη δική μας, διότι έχουμε την ελπίδα μας στον Χριστό. Ο Χριστός είναι ο υπερασπιστής της ζωής μας!

Τα εμπόδια της Θείας Χάρης, και της δύναμης τη ζωής που  δεν την αφήνουν να μας επισκεφθεί ή που την βραχυκυκλώνουν στην καρδιά μας, είναι σύμφωνα με την Χριστιανική Διδασκαλία , τα πάθη του ανθρώπου. Παράδειγμα το ανθρωποκτόνο πάθος του θυμού που δεν σκοτώνει μόνο, αλλά και προκαλεί την γενική καχυποψία και εμποδίζει την ενότητα μεταξύ των ανθρώπων.

Ο Άγιος Θαλάσσιος, ο νηπτικός Πατέρας της Εκκλησίας γράφει κάπου, για το πάθος αυτό που διώχνει τη Θεία Χάρη από την καρδιά μας,  πως ο Θεός μας έδωσε το θυμό, για να θυμώνουμε όχι με τον άνθρωπο, αλλά για να θυμώνουμε με τα πάθη.

Ακόμα και η Νομική Επιστήμη διακρίνει τον άνθρωπο από την άδικη πράξη. Έτσι ενώ καταδικάζει την άδικη πράξη, τον άνθρωπο δεν τον τιμωρεί. Η φυλακή δεν έχει την έννοια της τιμωρίας, αλλά του περιορισμού για να μην τελέσει ο καταδικασθείς και άλλες άδικες πράξεις και να ενταχθεί ως υγιές μέλος της κοινωνίας, μετά την έκτιση της ποινής του , η οποία έχει την έννοια του σωφρονισμού και όχι της ανταποδόσεως του κακού.

Με τη Θεία Χάρη στην καρδιά μας μπορούμε να  αγαπάμε όλους τους ανθρώπους και να είμαστε ενωμένοι μεταξύ μας στο όνομα του Ιησού Χριστού. 

ΑΛΗΘΙΝΗ ΣΩΤΗΡΙΑ

Του Μόσχου Λαγκουβάρδου

 Κάποια χορωδία στη Ρωσία τελείωσε την παράστασή της μ' ένα  πανέμορφο τραγούδι που το κοινό το άκουσε όρθιο στο θέατρο, το "πραβντασλάβνιε" που σημαίνει "Ορθοδοξία" και κατά λέξη "Αληθινή Σωτηρία", όπως λένε στη γλώσσα τους οι Σλάβοι την Ορθοδοξία. Από τη λέξη "Σλάβνιε", σωτηρία, προέρχεται και η ονομασία τους ως έθνος και όχι από το "σκλάβος".

 ΟΙ ίδιοι δεν θα έλεγαν ποτέ τον εαυτό τους "Σκλάβο", πράγμα που είναι αληθινό, αν γνωρίζουμε τους αγώνες που έδωσε το έθνος αυτό για την ελευθερία του και για την Ορθοδοξία, την "Πραβντασλάβνιε", την αληθινή σωτηρία, όπως λένε την Ορθοδοξία στη γλώσσα τους. 

Το πνεύμα είναι η ζωή του ανθρώπου

Του Μόσχου Λαγκουβάρδου

Καλόν είναι να μας θυμάται ο κόσμος με το όνομα που ευλόγησε η Εκκλησία. Αν κι εμείς προσθέσουμε κάτι με τη χάρη του Θεού, ας είναι ευλογημένο να μας θυμούνται και με αυτό. Π.χ. Η μητέρα μου συνδέεται στη μνήμη μου με το "προσεύχομαι πρώτα για τους εχθρούς και μετά για τα παιδιά μου". Ο παππούς μου ο Αγγελάκης συνδέεται στη μνήμη μου, με το "δεν είμαι φτωχός, φτωχός είναι ο διάβολος."

Ο μακαρίτης ο συνάδελφός μου Γώργιος συνδέεταο στη μνήμη μου με αυτό που πίστευε, ότι "ο κόσμος θα καταστραφεί και μόνο η Διδασκαλία του Χριστού θα μείνει.". Η Ειρήνη στην Κάλυμνο συνδέεται στη μνήμη μου με την υπομονή. Όταν την θυμάμαι λέω μέσα μου "το Ρηνιώ, με τα τα καλά και κακά δεχούμενα". Ο υπομείνας εις τέλος σωθήσεται, λέει το Ευαγγέλιο.

Ο Θωμάς Σάνκαρα, συνδέεται στη μνήμη μου με αυτό που ήθελε. Θέλω, έλεγε, ο κόσμος να με θυμάται ως τον άνθρωπο που έδωσε τη ζωή του για την ανθρωπότητα. Ο Ιωάννης ένας φτωχός άνθρωπος, που κοιμόταν στον δρόμο, έλεγε πως ήθελε να τον θυμάται ο κόσμος ως άνθρωπο νοήμονα. Αποκαλούσε τον εαυτό του "Ιωάννης ο νοήμων", αν και μιλώντας με ακρίβεια, έπρεπε να αποκαλεί τον εαυτό του "Ιωάννης ο ακτήμων".

Να εξομολογηθώ. Προσπαθώ να ερμηνεύω τον λόγο όχι κατά το γράμμα, αλλά κατά το πνεύμα. Καμιά φορά κάτι μπορεί να μην είναι ακριβές με το γράμμα, αλλά είναι αληθινό κατά το πνεύμα. Αν η ερμηνεία μου δεν είναι ακριβής με το γράμμα, τουλάχιστον είναι αληθινή κατά το πνεύμα. Το πνεύμα δίνει ζωή, το γράμμα σκοτώνει τη ζωή, λέει ο Απόστολος Παύλος. Πιστεύω ότι η αληθινή ερμηνεία των λόγων "το πνεύμα το ζωοποιόν" είναι όσον αφορά στον άνθρωπο, ότι η άκτιστη θεία χάρη είναι η ζωή του ανθρώπου.

Η ΔΙΑΔΟΧΗ ΤΟΥ ΒΟΥΔΑ

Του Μόσχου Λαγκουβάρδου

Στη διαδοχή του Βούδα, ο Βούδας θέτει στους υποψηφίους διάφορα ερωτήματα τα οποία δεν έχουν καμία απάντηση και λαμβάνει το χρίσμα ο υποψήφιος που δίνει την καλύτερη "απάντηση".

Στή διαδοχή του Βούδα Σακυαμούνι, ο Βούδας ανέβηκε στο θρόνο και έδειξε στους υποψηφίους ένα λουλούδι. Δόθηκαν διάφορες απαντήσεις από τους υποψηφίους. Το χρίσμα έλαβε ο υποψήφιος που δεν έδωσε καμία απάντηση και μόνο χαμογέλασε!

Με παρόμοιες "απαντήσεις" περνούσα κι εγώ τις εξετάσεις γι' αυτό όταν ήρθε και με ρώτησε κάποιος γνωστός μου, πώς να απολογηθεί στο δικαστήριο, έχοντας διαπράξει το αδίκημα, του είπα να απαντήσει με το χαμόγελο.

Ο άνθρωπος με άκουσε και απλώς χαμογέλασε στη δίκη. Αλλά έτυχε ο πρόεδρος να μην αγαπάει το χιούμορ όταν δικάζει και τον μάλωσε:

-Εσύ γιατί γελάς; του είπε. Εσύ πρέπει να κλαίς όχι να γελάς.

Η παραβολή του άδικου οικονόμου

Του Μόσχου Λαγκουβάρδου

Ο διαχειριστής είναι επιφορτισμένος με την επιμέλεια της περιουσίας για την διατήρηση και την αύξησή της. Αν από την διαχείρισή του η περιουσία μειώνεται, δεν είναι καλός διαχειριστής όσον αφορά την διατήρηση και την αύξηση της περιουσίας. Συνεπώς δεν αξίζει να επιβραβευτεί από τον κύριο της περιουσίας.

Αν όμως από την διαχείριση της περιουσίας προκύπτει προσωπικό όφελος του κυρίου της περιουσίας π.χ. δημιουργήθηκαν φίλοι διότι η περιουσία βοήθησε κάποια πρόσωπα που είχαν ανάγκη και τα οποία αισθάνονται ευγνωμοσύνη για την βοήθεια που δέχθηκαν , αξίζει για την προσωπική αυτή ωφέλεια να αναγνωρίσει ο κύριος την υπηρεσία του κακού κατά τα άλλα διαχειριστή του.

Έχοντας υπόψει το προσωπικό όφελος του κυρίου της περιουσίας, δεν θα μας φανεί παράξενο, αν ο κύριος της περιουσίας παρόλο, που δεν είναι ευχαριστημένος με την διαχείριση της περιουσίας του και προτίθεται να αντικαταστήσει τον διαχειριστή του, εντούτοις επαινεί τον κακό διαχειριστή του, για την προσωπική ωφέλεια την οποία δέχθηκε.

Με αυτό το σκεπτικό θα αντιληφθούμε την παραβολή του Κυρίου για τον άδικο διαχειριστή, που ενώ προτίθεται να τον αντικαταστήσει, εντούτοις επιβραβεύει την πράξη του να δημιουργήσει φίλους, μειώνοντας αισθητά τα χρέη τους προς την περιουσία. Ο έπαινος επιβραβεύει την δημιουργία φίλων από την διαχείριση της περιουσίας.

Το συμπέρασμα που συνάγεται από την παραβολή είναι ότι η χρήση του πλούτου πρέπει να γίνεται με τέτοιο τρόπο ώστε να ωφελείται ηθικά ο κύριός του. Μόνη η διατήρηση ή η αύξηση του πλούτου δεν προσφέρει ηθική ωφέλεια σ’ αυτόν που τον κατέχει.

Κάθε μέρα υπάρχει ένα μήνυμα για σένα

Του Μόσχου Λαγκουβάρδου

Κάθε μέρα υπάρχει ένα μήνυμα για τον καθένα από μας, αν έχουμε πίστη στο Ευαγγέλιο και το ανοίγουμε για να το διαβάσουμε, να εμβαθύνουμε σ’ αυτό με τη βοήθεια των Πατέρων της Εκκλησίας και με την κατανόηση που μας χαρίζει ο Θεός και να το εφαρμόσουμε, όσο μπορούμε.

Αν ρωτάτε πώς το βρίσκω το μήνυμα για μένα, ακολουθώ το παράδειγμα του Ντοστογιέφσκι που άνοιγε κάθε μέρα στην τύχη την Καινή Διαθήκη και τη διάβαζε. Αυτό κάνω κι εγώ και προσθέτω μαζί το Ευαγγέλιο και τον Απόστολο που όρισε η Εκκλησία να αναγιγνώσκεται μαζί με το Ευαγγέλιο.

Σήμερα το Ευαγγέλιο άνοιξε στο σημείο εκείνο, που ο Κύριος μιλάει για τους Γαλιλαίους, που ο Πιλάτος ανάμιξε το αίμα τους με το αίμα των θυσιών τους. Μήπως αυτοί ήταν οι πιο αμαρτωλοί από όλους και χάθηκαν; Δεν ήταν οι πιο αμαρτωλοί, αλλά αν δεν μετανοείτε το ίδιο θα χαθείτε.

Την περικοπή αυτή τη διάβασα πολλές φορές αλλά πάντοτε μου έμενε κάποια απορία. Και ποτέ δεν θυμήθηκα να ρωτήσω τον πνευματικό μου. Δεν χάθηκαν, γιατί ήταν πιο αμαρτωλοί από τους άλλους; Για ποιο άλλο λόγο χάθηκαν; Διαβάζοντας ξανά και ξανά στο τέλος αντιλήφθηκα τι είναι αυτό που τους έκανε τους Γαλιλαίους να χαθούν από τις αμαρτίες τους; Αμαρτίες έχουν και άλλοι, ουδείς αναμάρτητος.

Αυτό που ξεχώριζε τους Γαλιλαίους φαίνεται από τα λόγια του Ευαγγελίου περί μετανοίας. Αν δεν μετανοείτε, θα έχετε την τύχη των Γαλιλαίων. Άρα αυτό που καταδίκασε τους Γαλιλαίους κι αυτούς που θα έχουν την ίδια τύχη με αυτούς είναι η αμετανοησία.

ΠΕΡΙ ΨΥΧΗΣ

Του Μόσχου Λαγκουβάρδου

Στο ερώτημα, γιατί δεν κυβερνάει ο νους, αφού γεννήθηκε για να κυβερνάει , δεν ξέρω καμιά απάντηση. Μήπως ο νους είναι μια αίσθηση όπως η όραση, που ό,τι βλέπεται το βλέπει και δεν έχει δική της ελεύθερη επιλογή; Αν ο νους είναι μια αίσθηση της ψυχής, η έκτη αίσθηση, αυτό σημαίνει ότι την ελεύθερη επιλογή έχει η ψυχή.

Το αρχικό ερώτημα, τώρα διατυπώνεται ως εξής: Γιατί δεν κυβερνάει η ψυχή, αφού γεννήθηκε να κυβερνάει; Μήπως η ψυχή θα μπορούσε να κυβερνάει, αν ήταν δυνατή. Δεν μπορούμε να ζητήσουμε από μια αδύνατη ψυχή, να κυβερνάει, όπως δεν μπορούμε να ζητήσουμε από ένα άρρωστο σώμα να τρέξει και να τερματίσει σ' ένα Μαραθώνιο.

Άρα στο ερώτημα γιατί δεν κυβερνάει η ψυχή, αφού γεννήθηκε να κυβερνάει, η απάντηση είναι ότι η ψυχή κυβερνάει όταν είναι καλά και δεν κυβερνάει όταν δεν είναι καλά. Οι αρχαίοι ΚΙνέζοι πίστευαν πως αυτός που έχει δυνατό το πνεύμα του , δεν έχει θέση στο θάνατο. Ο Ιησούς είπε, αυτός που πιστεύει σε μένα, δεν θα πεθάνει ποτέ.

Περί χρήματος

Του Μόσχου Λαγκουβάρδου

Το χρήμα είναι πραγματικά μια αξία. Ένας φίλος μου τό 'λεγε poetry in motion! Αλλά δεν θέλει καμιά άλλη προϋπόθεση, πέρα από τις ικανότητες και τις ευκαιρίες να το αποκτάς;

Αν το να μπορείς να το αποκτάς ήταν το παν, αυτοί που το αποκτούν θα είχαν το παν, αλλά δεν το έχουν. Και πρώτο από όλα δεν έχουν το σπουδαιότερο: προσωπική ελευθερία. Υπηρετούν το χρήμα, όπως οι δούλοι τα αφεντικά τους. Για να κατέχουν χρήματα πουλάνε τα πάντα, ακόμα και τον εαυτό τους. Κάποιος πούλησε τη μασέλα του κι όταν επέστρεψε στο σπίτι του, η γυναίκα του δεν του άνοιγε την πόρτα, γιατί χωρίς τη μασέλα, δεν γνώριζε τη φωνή του!

Θα μου πείτε, μήπως η δουλεία του χρήματος είναι η μόνη δουλεία; Δεν γίνονται δούλοι οι άνθρωποι και για άλλα πράγματα, όπως είναι η φήμη, το όνομα, τα αξιώματα. Ναι, είναι και αυτά κι άλλα αμέτρητα, που για χάρη τους οι άνθρωποι χάνουν την προσωπική τους ελευθερία και την εσωτερική τους ειρήνη.

Αλλά το χρήμα ξεγελάει γιατί δίνει την βεβαιότητα, πως και μόνη η κατοχή του, χωρίς την γνώση και το ήθος αξίζει. Ακόμα κι ένας ανόητος, νομίζει πως αν έχει χρήματα, θα είναι άξιος να τα χρησιμοποιήσει προς το συμφέρον του.

moschoblog.blogspot.com

Η ΘΕΙΑ ΧΑΡΗ ΚΙ Η ΑΡΕΤΗ ΤΗΣ ΔΙΑΚΡΙΣΕΩΣ

Του Μόσχου Λαγκουβάρδου

Η μή αντίληψη της θείας χάρης, ως άκτιστης ενέργειας του Θεού, ίσως είναι η αιτία του πόνου.

 Μια φορά στο νησί συντρώγαμε στο εστιατόριο,, με ένα φτωχό παιδί. Ο πατέρας του είχε εγκαταλείψει την οικογένειά του και ζούσε με μια γυναίκα σε άλλο νησί. Τα παιδιά του πεινούσαν. 

Ο πατέρας του εστιάτορα, ένας γέρος άνθρωπος στην ηλικία , μπήκε ξαφνικά στο εστιατόριο του γιου του, κι όταν είδε το παιδί να κάθεται μαζί μου στο τραπέζι και να τρώει, το έπιασε απ΄ το αυτί και τό 'βγαλε έξω απ΄ το εστιατόριο, νομίζοντας ότι είναι κάποιο παιδάκι που ζητιανεύει.

Το γεγονός αυτό το φέρνω ως παράδειγμα, για να δείξω, ότι ο άνθρωπος αυτός δεν ενήργησε με την αρετή της διάκρισης, δεν διέκρινε (δεν είδε) στο φτωχό παιδί την ίδια θεία χάρη που υπήρχε και μέσα του και μέσα σε κάθε άνθρωπο, τη χάρη του Ιησού.

Άραγε αντιλαμβάνομαι την άκτιστη θεία χάρη (ενέργεια); Η χάρη είναι ενός προσώπου, του Ιησού, που είναι το αληθινό πρόσωπο κάθε άνθρώπου.  Νιώθω την παρουσία του Ιησού εντός μου;

Η Θεία Χάρη δεν είναι φαινόμενο του κόσμου τούτου, δεν είναι όπως λέμε «κτιστή», αλλά είναι «εκ Θεού», είναι άκτιστη, αδημιούργητη ενέργεια του Θεού.  Αδημιούργητη σε σχέση με την υλική δημιουργία, με τα φαινόμενα.

Ονομάζομε την αντίληψη της θείας χάρης «αρετή της διακρίσεως». «Τα άνω ζητείτε, τα μη βλεπόμενα, τα ανώτερα , τα πνευματικά». Όχι τα υλικά, αυτά που φθείρονται. Έχομε θησαυρό μέσα σε οστράκινα σκεύη. Τα οστράκινα σκεύη φθείρονται. Ο θησαυρός δεν φθείρεται, δεν είναι από τα στοιχεία αυτού του κόσμου. 

Στην Ανατολή όταν μιλούν για ένα πράγμα που δεν μιαίνεται φέρουν ως παράδειγμα το άνθος του λωτού, που η λάσπη δεν κολλάει επάνω του. Εμείς έχουμε το παράδειγμα του φωτός, που δεν μιαίνεται. 

Η αισιοδοξία ενός ορθοδόξου

Του Μόσχου Λαγκουβάρδου

Είμαι ορθόδοξος και είμαι αισιόδοξος γιατί έχω πεισθεί 1.ότι η χάρη του Θεού, σύμφωνα με την Εκκλησία, είναι άκτιστη ενέργεια του Θεού, δηλαδή δεν είναι από τον κόσμο αυτόν που φθείρεται και πεθαίνει. Οι Ορθόδοξοι χριστιανοί πιστεύουμε στη ζωή, που είναι η χάρη του Θεού.

2. Εμείς ζούμε με τη χάρη της Εκκλησίας, η οποία μας σκεπάζει με την σκέπη του Χριστού και της Παναγίας. Κάποιος συγκεκριμένα ο Γιάννης Τσαρούχης αναρωτιόταν, ποιός εμποδίζει τον ήλιο να μας κάψει. Η χάρη της Εκκλησίας εμποδίζει τον ήλιο να μας κάψει.

3. Πιστεύουμε ότι η Εκκλησία σκεπάζει τα παιδιά του Θεού και μαζί με αυτά και τα παιδιά που ακόμα δεν έλαβαν το βάπτισμα .Η μη πίστη στη Θεία Χάρη ως άκτιστη ενέργεια του Θεού και η πλάνη να πιστεύουν ότι η χάρη είναι εκ του κόσμου τούτου, ο οποίος υπακούει στην ανάγκη και φθείρεται και πεθάνει είναι φοβερή απιστία και δεν διαφέρει από την αθεϊα, διότι δεν έχει την ελπίδα της σωτηρίας, αν η χάρη του Θεού είναι ενέργεια του κόσμου τούτου.

Δυστυχώς δεν ανησυχούμε για την ακρίβεια της πίστης μας. Θεωρούμε ότι η ανησυχία αυτή είναι των θεολόγων και δεν αφορά την καθημερινή ζωή, αλλά την ζωή μετά το θάνατο. ΚΙ όμως ο διάσημος ψυχίατρος και συγγραφέας Καρλ Γιούγκ, θεωρεί αιτία των ασθενειών την μη ορθή πίστη, την μη ορθή θρησκευτική συνειδητοποίηση, όπως την αποκαλεί.

Η μη ορθή πίστη

Του Μόσχου Λαγκουβάρδου

Ότι πρέπει οι πιστοί στο Χριστό να ενδιαφερόμαστε για την ορθότητα της πίστεως είναι καθήκον πρώτιστο. Το κείμενο που ακολουθεί παρόλο που δεν γράφεται από έναν επαϊοντα, ωστόσο έχει ως κίνητρο την αγάπη και με αυτό το πνεύμα πρέπει να το διαβάσει ο ευγενικός αναγνώστης.

Γράφοντας για την, κατά τον Καρλ Γιούγκ, αιτία όλων των ασθενειών -αυτό δηλώνει ο ίδιος σε σχετική επιστολή του προς κάποιον κληρικό και συγγραφέα της εποχής του- δεν έχουμε σκοπό να προκαλέσουμε φόβο στον αναγνώστη. Αν και μπορεί κάποιος να το εκλάβει ως αιτία να φοβηθεί, αν κρίνει ότι υπάρχει σ’ αυτόν η αιτία όλων των ασθενειών. Το γράφουμε, για να δώσουμε μια ώθηση στον αναγνώστη, να αναζητήσει και να βρει ποιο είναι το αντίδοτο στην αιτία αυτή, αν διαπιστώσει ότι υπάρχει πράγματι στον εαυτό του.

Κατά τον Κάρλ Γιούγκ η αιτία όλων των ασθενειών είναι η μη ορθή πίστη, η μη ορθή θρησκευτική συνειδητοποίηση, όπως την χαρακτηρίζει. Ποια είναι μη ορθή θρησκευτική συνειδητοποίηση; Η αθεϊα π.χ. το να διαπιστώνει κανείς ότι είναι άθεος, ότι αρνείται την ύπαρξη του Θεού, διότι πείθεται ότι ο Θεός δεν υπάρχει. Όταν απλώς αναζητεί το Θεό, γιατί πιστεύει ότι υπάρχει, αλλά δεν μπορεί, λόγω του ότι βασανίζεται από διάφορες αμφιβολίες και πειρασμούς, να τον βρει και μάλιστα προσεύχεται στο Θεό, να του δώσει πίστη ή να του δυναμώσει την πίστη που έχει, αυτός δεν είναι άθεος. Αυτός είναι ολιγόπιστος, αλλά καθόλου άθεος.

Η αθεϊα ,λοιπόν, δεν μπορεί κανείς να πει ότι είναι ορθή θρησκευτική συνειδητοποίηση, δεν είναι καν θρησκευτική συνειδητοποίηση. Είναι ανυπαρξία θρησκευτικής συνειδητοποίησης. Μη ορθή θρησκευτική συνειδητοποίηση είναι π.χ. η αίρεση ή η τυπική θρησκευτικότητα, στην οποία οι πιστοί αρκούνται στην τήρηση των εξωτερικών θρησκευτικών τύπων κ.ά.

Θα φέρουμε ως παράδειγμα ένα γεγονός από την σημερινή πραγματικότητα, που μπορεί να θεωρηθεί ως παραβολή για την έλλειψη ορθής θρησκευτικής συνειδητοποίησης. Μοιάζει ως ανέκδοτο, αλλά είναι ένα πραγματικό γεγονός. Ένας εκκεντρικός δισεκατομμυριούχος στην Αμερική, άφησε κληρονόμο της αμύθητης περιουσίας του τη …γάτα του. Είναι ευνόητο ότι η γάτα δεν μπορούσε φυσικά να καταλάβει τι συνέβη και συνέχισε να ζει σαν μια γάτα και όχι ως κληρονόμος. Το ζώο αδυνατεί να συνειδητοποιήσει την ύπαρξη της κληρονομίας.

Στο Ευαγγέλιο η παραβολή του Κυρίου, για τον άνθρωπο που βρίσκει σε ένα χωράφι θησαυρό και πουλάει τα πάντα, και αγοράζει το θησαυρό, μπορεί να θεωρηθεί ότι αναφέρεται στην αληθινή πίστη. Οπωσδήποτε δεν βρίσκει καθένας θησαυρό στο χωράφι. Αν κάποιος βρει θησαυρό, αλλά δεν ξέρει την αξία του, το ίδιο, δεν πρόκειται να κάνει το παραμικρό για να τον αποκτήσει και σαν την γάτα, που αγνοεί την κληρονομία, αγνοεί κι ο άνθρωπος τον θησαυρό.

Έχουμε όλοι οι άνθρωποι, γράφει ο Απόστολος Παύλος, θησαυρό «εν οστρακίνοις σκεύεσι». Έχουμε όλοι επίγνωση του θησαυρού αυτού. Δυστυχώς όχι. Όσοι συνειδητοποιούν την ύπαρξη του θησαυρού δεν έχουν οπωσδήποτε μη ορθή θρησκευτική συνειδητοποίηση, την αιτία όλων των ασθενειών κατά τον Καρλ Γιούγκ.

Ο Γιουγκ , βέβαια, δεν είναι ένας συνηθισμένος άνθρωπος, είναι ένας σπουδαίος ψυχίατρος, ψυχολόγος και συγγραφέας και μακάρι να είχε γνωρίσει την Ορθόδοξη Χριστιανική Διδασκαλία διότι είναι βέβαιο ότι θα την είχε ασπαστεί και θα μπορούσε να βοηθήσει τον προτεσταντικό χώρο να συνειδητοποιήσει την δική του «μη ορθή θρησκευτική συνειδητοποίηση».