ΘΕΡΑΠΕΙΕΣ

Του Μόσχου Εμμ. Λαγκουβάρδου

ΘΕΡΑΠΕΙΕΣ

Η ιατρική όπως και κάθε άλλη θεραπεία βασίζεται στη γνώση της υγιούς κατάστασης, αυτού που θέλει να θεραπεύσει. Το νέο ευρωπαΪκό νομοθέτημα για την προστασία της οικογένειας από την ενδο-οικογενειακή βία, αγνοεί την υγιή κατάσταση της οικογένειας και λαμβάνει ως βάση την διαλυμένη οικογένεια στη Δύση.

Αυτό είχε υπόψη του ο Εθνικός μας ποιητής Διονύσιος Σολωμός, όταν απευθυνόμενος στους γιατρούς της εποχής του, είπε: "Ιατροί, όταν αρρωστήσω, παρακαλώ μη με εξετάσετε. Αφήστε με να ζήσω!"

Στη χώρα των εσχάτων

Του Μόσχου Εμμ. Λαγκουβάρδου

      Είναι  οι  μέρες μας οι τελευταίες μέρες ενός κόσμου που οδεύει προς το τέλος του;   Η ιδέα του τέλους, όσο κι αν είναι τρομακτική  δε φεύγει  απ΄ το μυαλό μας. Ο κόσμος δεν είναι αιώνιος. Είναι οι μέρες που όπως γράφει το Ευαγγέλιο, ο Υιός του ανθρώπου αποκαλύπτεται, που γίνονται φανερά πράγματα κρυμμένα από καταβολής κόσμου;

      Τις μέρες αυτές, το Ευαγγέλιο, είναι τόσο επίκαιρο, που  νομίζεις ότι διαβάζεις εφημερίδα. Πράγματι διαβάζοντας  το Ευαγγέλιο του Λουκά, στο σημείο που αναφέρεται στα τελευταία πράγματα,  νομίζεις ότι διαβάζεις  εφημερίδα. Τόσο οικεία είναι η περιγραφή του κόσμου που χάθηκε με τον κατακλυσμό και του κόσμου της ημέρας της Αποκάλυψης του Κυρίου.  

       Εκείνη τη μέρα, γράφει, να μην αναλωθούμε αποκλειστικά με την επιβίωση, αλλά να πλησιάσουμε το Χριστό. Και τότε οι άνθρωποι, έτρωγαν και έπιναν, πάντρευαν και παντρεύονταν, , μέχρι την ημέρα που εισήλθε ο Νώε στην Κιβωτό και ήλθε ο κατακλυσμός και χάθηκαν όλοι. 

       Τον καιρό της Αποκάλυψης,οι δίκαιοι θα συναχθούν με το σώμα του Χριστού.

Γράφει το Ευαγγέλιο επί λέξει: « Λέγω υμίν, ταύτη τη νυκτί  δύο έσονται επί κλίνης μιας. Ο εις παραληφθήσεται, και ο έτερος αφεθήσεται.(...) Και αποκριθέντες, λέγουσιν αυτώ. Πού , Κύριε; Ο δε είπεν αυτοίς. Όπου το σώμα, εκεί συναχθήσονται οι αετοί. Πλην ο Υιός του ανθρώπου, άρα ευρήσει την πίστιν επί της γης;»

       Ρώτησαν οι μαθητές: « Πού παραλαμβάνονται , Κύριε; Και απάντησε: Όπου είναι το σώμα, εκεί συναχθήσονται οι αετοί», ονομάζοντας σώμα τον εαυτόν Του και αετούς τους δικαίους.

       Έλεγε δε στους μαθητές Του την παραβολή της χήρας που με επιμονή ζητούσε από τον δικαστή να της αποδώσει το δίκαιο, για να τους διδάξει να προσεύχονται αδιαλείπτως και επιμόνως προς τον Θεόν, με τη βεβαιότητα, ότι ο Θεός θα εισακούσει τις δεήσεις τους και θα χορηγήσει σ΄ αυτούς ό,τι κι αν του ζητήσουν, διότι από αυτόν προέρχεται κάθε δώρημα τέλειο και αγαθό.

       Τα τελευταία λόγια της νεκρώσιμης ακολουθίας, αποτελούν την πιο σπουδαία πνευματική υποθήκη που αφήνει ο νεκρός στους αγαπημένους του, όταν φεύγει από αυτόν τον κόσμο..

     Πρόκειται για τον στίχο αυτόν από τον 118 ψαλμό του Δαβίδ: : « Καιρός του ποιήσαι τω Κυρίω, διεσκέδασαν τον νόμον σου», που σημαίνουν « Έφθασε διά τον Κύριον  ο καιρός να αντιδράσει και να εφαρμόσει δικαιοσύνην εναντίον των εχθρών μου. Αυτοί κατεπάτησαν και κατεξέσχισαν τον Νόμον σου.»

      Παρόμοιες καταστάσεις σαν τη δική μας και χειρότερες,  έζησαν οι άνθρωποι στο παρελθόν. Σε μια τέτοια κατάσταση ο Δαβίδ έγραψε  στίχους σαν αυτόν,  «προορώμην τον Κύριόν μου ότι εκ δεξιών μου εστί, ίνα μη σαλευθώ»

      Ο Άγιος Αλώνιος θεωρούσε το τέλος του ως τέλος του  κόσμου . Σ’  αυτόν τον κόσμο, έλεγε, δεν υπάρχει κανείς εκτός από εμένα και το Θεό.  Από την άποψη αυτή , η εποχή των τελευταίων πραγμάτων είναι τα τελευταία πράγματα της ζωής ενός ανθρώπου, δηλαδή ο λόγος του Θεού. Και στον κάθε άνθρωπο τελείται το «μυστήριον της ανομίας», όταν ο άνθρωπος μέσα στην καρδιά του, βάζει την υπερηφάνεια , το «βδέλυγμα της ερημώσεως»,  στη θέση που ανήκει στο Θεό.

       . Η ευλογία του Θεού εγκαταλείπει αυτόν που δεν την θέλει. . «Δεν ηθέλησε την ευλογία και ιδού ο οίκος αυτού αφίεται έρημος.».  

Δύο διαφορετικοί κόσμοι

Του Μόσχου Εμμανουήλ Λαγκουβάρδου

«Αγωνίζου τον καλόν αγώνα της πίστεως
Και επιλαβού της αιωνίου ζωής εις ην και
εκλήθης.»
(Τιμ. 1, ΣΤ΄11-16)

          Δύο κόσμοι, που εξωτερικά φαίνονται ίδιοι, ο δυτικός και ο ορθόδοξος κόσμος, είναι στην πραγματικότητα τόσο διαφορετικοί, ώστε μέγα χάσμα χωρίζει τον έναν από τον άλλον. Το χάσμα του διαφορετικού νοήματος της ζωής. Ο δυτικός κόσμος τείνει να γίνει το παγκόσμιο μοντέλο, ως προς τα εξωτερικά φαινόμενα. Ως τρόπος ζωής όμως είναι εντελώς διαφορετικός από τον ορθόδοξο. Άλλος είναι ο προορισμός του ανθρώπου, για τον δυτικό κόσμο και εντελώς διαφορετικός είναι για τον ορθόδοξο. .
       Ο δυτικός άνθρωπος δεν μπορεί να καταλάβει πώς άλλοι άνθρωποι χαίρονται μέσα στις στερήσεις, ενώ αυτός δυστυχεί στον υπερκαταναλωτισμό του. Χρειάζεται ψυχαναλυτές και οδηγούς να του δείχνουν πώς να ζει και να αναπνέει, πώς να τρώει και πώς να πίνει, πώς να περπατάει και πώς να κάθεται, πώς να κοιμάται και πώς να ξυπνάει.
      Η διαφορετική πίστη όσον αφορά τον προορισμό του ανθρώπου, στους δύο κόσμους, στερεί το νόημα της ζωής από τον δυτικό άνθρωπο , ενώ δίνει νόημα στον αγώνα της ζωής. στον ορθόδοξο. Ο δυτικός κόσμος π.χ. πιστεύει ότι ο προορισμός του ανθρώπου είναι η ιδιοτελής ατομική ευτυχία. Το αντίθετο ισχύει στην Ορθόδοξη παράδοση. Στην Ορθόδοξη Παράδοση διδασκόμαστε να πιστεύουμε ότι ο προορισμός του ανθρώπου είναι να γίνει ελεύθερος από την καταπίεση, όμοιος με το Θεό. Να αγωνίζεσαι και να συναντάς δυσκολίες δεν είναι ατυχία, αλλά είναι αυτό το ίδιο το νόημα της ζωής. Η ελευθερία είναι ο αγώνας για την ελευθερία.
      Η πίστη όσον αφορά τον προορισμό του ανθρώπου επηρεάζει την κάθε στιγμή. Κάθε στιγμή αγωνιζόμαστε γι΄ αυτό που πιστεύουμε. Ακόμα και τη στιγμή που ξυπνάμε το πρωί είναι διαφορετική η διάθεση του δυτικού ανθρώπου ο οποίος πιστεύει ότι ο προορισμός του είναι η ιδιοτελής ατομική ευτυχία, η ικανοποίηση, η ευχαρίστηση, η ηδονή από τη διάθεση του ορθοδόξου, ο οποίος πιστεύει ότι ο προορισμός του είναι ο αγώνας για την ελευθερία.
     -Θεέ μου, πόσα εμπόδια για την ευτυχία μου σήμερα, σκέφτεται το πρωί , ο νέος στο δυτικό κόσμο, ο οποίος πιστεύει ότι ο προορισμός του είναι η ευχαρίστηση , η διασκέδαση και γενικά η ηδονή.
     -Θεέ μου, πόσα εμπόδια στον αγώνα για την ελευθερία, σκέφτεται ο νέος στον ορθόδοξο κόσμου, ο οποίος πιστεύει ότι ο προορισμός του είναι ο αγώνας για την ελευθερία. Στην πρώτη περίπτωση τα εμπόδια αφαιρούν το νόημα της ζωής του.δυτικού νέου, ενώ στη δεύτερη περίπτωση , τα εμπόδια τα ίδια, δίνουν νόημα στη ζωή του ορθόδοξου νέου.
     Η πίστη στον προορισμό του ανθρώπου δεν είναι προσωπικό θέμα, διότι δεν ενδιαφέρει μόνο το άτομο, αλλά και το κοινωνικό σύνολο. Η πίστη δεν είναι ιδιωτική υπόθεση. Είμαστε ελεύθεροι να πιστεύουμε αυτό που πιστεύουμε, αλλά η πίστη μας δεν είναι προσωπική υπόθεση, αφού δεν αφορά μόνον εμάς, αλλά αφορά και του άλλους.
      Δεν είναι προσωπικό θέμα τί πιστεύουμε ότι είναι η αλήθεια, ότι είναι ο Θεός, η ελευθερία, η δικαιοσύνη, η ειρήνη και οι άλλες αρετές; Κι αυτό δεν ισχύει μόνο γι' αυτούς που καταλαμβάνουν δημόσια αξιώματα, αλλά και για τον κάθε άνθρωπο.
      Αν η πίστη είναι προσωπικό θέμα, δεν ενδιαφέρει το ποιόν του ανθρώπου κανέναν άλλον εκτός από τον ίδιο τον άνθρωπο. Πόσο αληθεύει όμως αυτό; Αν π.χ. ο πιλότος μιας ιδιωτικής αεροπορικής εταιρίας πιστεύει ότι η ατομική ή η ομαδική αυτοκτονία είναι καλή πράξη, δεν ενδιαφέρει κανέναν παρά τον ίδιο τον πιλότο; Δεν ενδιαφέρει τους άλλους, αν κάποιος πιστεύει ότι σκοτώνοντας τους άπιστους (άντρες, γυναίκες, παιδιά ), θα πάει στον παράδεισο;
     .Οι αρχαίοι Έλληνες δεν απένειμαν ποτέ δημόσιο αξίωμα ,σε κανέναν , αν δεν ήταν απολύτως βέβαιοι για το ήθος του.

Το "γράφειν" και η ελευθερία

Του Μόσχου Εμμανουήλ Λαγκουβάρδου

Πώς μπορούμε να ελευθερωθούμε με το γράψιμο; Από ποιο πράγμα να ελευθερωθούμε με το γράψιμο; Η ελευθερία είναι αγώνας για την ελευθερία. Το γράψιμο είναι αγώνας με το λόγο. Αγώνας για ποιο πράγμα;

Συνήθως όταν μιλάμε για το γράψιμο ως αγώνα εννοούμε τον αγώνα για την έκφραση. Για να έχει το γράψιμο αισθητική αξία. Γι' αυτό ψάχνουμε να βρούμε τρόπους για να είναι το γράψιμο λογοτεχνικό, να έχει τις αρετές του λόγου, σαφήνεια, ακρίβεια, ωραίες εικόνες και μεταφορές. Όλα αυτά όμως είναι φροντίδα για την αισθητική. Η φροντίδα για την ελευθερία ποια είναι;

"Μέτοχοι γενόμενοι της αρρήτου δόξης σου, ει και στίγματα φέρω πταισμάτων..." Για να έχει το γράψιμο τη δύναμη να μας ελευθερώνει από τα πάθη, από τα στίγματα των πταισμάτων, πρέπει να έχει σημείο αναφοράς το Θεό. Με την μετοχή του πνεύματός μας στην άρρητη δόξα του Θεού, η Θεία Χάρις μας καθαρίζει από την κακία μας.

Αυτή πιστεύω είναι η ελευθερία με το γράψιμο, η καθαρότητα της καρδιάς. Γράφοντας με σημείο αναφοράς το Θεό, δεν μας ενδιαφέρουν τόσο οι αισθητικές επινοήσεις και γενικά η αισθητική αξία , αυτό που μας ενδιαφέρει είναι ότι το γράψιμο είναι και ένας είδος θεραπείας από τα πάθη μας. Χάρις σ΄ αυτό γνωρίζουμε καλύτερα τον εαυτό μας και παρακαλούμε το Θεό να μας ελευθερώσει από αυτά.

ΠΟΛΛΟΙ ΝΟΜΙΖΟΥΝ ΟΤΙ ΕΙΝΑΙ ΧΡΙΣΤΙΑΝΟΙ ΧΩΡΙΣ ΝΑ ΠΙΣΤΕΥΟΥΝ ΣΤΗΝ ΑΝΑΣΤΑΣΗ

Του Μ.Λαγκουβάρδου

Αυτός που δεν πιστεύει στην Ανάσταση του Χριστού, δεν έχει δει ακόμα τη δόξα του Θεού στο πρόσωπο του Κυρίου Ιησού Χριστού. Δεν έχει φτάσει στο στάδιο του φωτισμού και του δοξασμού.

Στην πραγματικότητα είναι ως προς την πίστη του ειδωλολάτρης, αφού πιστεύει στα είδωλα του μυαλού του, θεωρώντας τη λογική του ανώτερη από την Πίστη. Ως προς δε τη γνώση της θεραπευτικής μεθόδου της Εκκλησίας είναι αγράμματος.

Βλ. Ι.Σ.Ρωμανίδη,Δογματική και Συμβολική Θεολογία της Ορθοδόξου Καθολικής Εκκλησίας

ΑΥΤΟ ΠΟΥ ΛΕΙΠΕΙ ΑΠ΄ ΤΗΝ ΚΟΙΝΩΝΙΑ ΜΑΣ

Του Μόσχου Εμμ. Λαγκουβάρδου

Η κοινωνία μας διαθέτει σωστούς ανθρώπους, οι οποίοι μπορούν να εκφράσουν την γνώμη τους επάνω σε φλέγοντα κοινωνικά θέματα, ελεύθεροι από ιδιοτέλεια.

Υπάρχουν οι άνθρωποι αυτοί και δεν επιτρέπεται στη σημερινή εποχή με την ευκολία της επικοινωνίας, να μην ενώνονται με σκοπό να ακούγεται ο λόγος τους και να ασκή την επιρροή που πρέπει, αφού το μόνο όπλο που έμεινε στους πολίτες, όταν η δημοκρατία δε λειτουργεί, είναι ο λόγος.

Αφού ο κομματισμός αχρήστευσε τις ενώσεις των Ελλήνων, πρέπει όσοι έχουν λόγο να συναισθανθούν το καθήκον τους και να το πράξουν, αντί να "θεώνται" μακρόθεν τα γεγονότα, ως να ζουν σε έναν άλλον, διαφορετικό απ' τον δικό μας κόσμο, και η πραγματικότητα δεν τους αφορά.

ΘΕΡΑΠΕΥΘΕΙΤΕ ΜΕ ΤΗ ΜΝΗΜΗ ΤΟΥ ΘΕΟΥ

Του Μόσχου Λαγκουβάρδου

Θεραπευτείτε απ΄ την αρρώστια της τηλεόρασης με τη μνήμη Θεού. Μπορείτε σήμερα κιόλας να αρχίσετε τη δοκιμασμένη αυτή μέθοδο: Δεν χρειάζεστε παρά μόνο μια ήσυχη γωνιά όπου μπορείτε να κάθεστε ήσυχα για λίγα λεπτά της ώρας.

Μείνετε στην ήσυχη γωνιά σας ένα λεπτό της ώρας χωρίς την τηλεόραση. Αφαιρέστε από από την παρακολούθηση της τηλεόρασης ένα λεπτό και αφιερώστε το στη μνήμη του Θεού. Ένα λεπτό να επαναλαμβάνετε το Όνομα του Ιησού. Αν το θέλετε μπορείτε να το κατορθώσετε.

Κάντε το ίδιο και τις επόμενες μέρες, αυξάνοντας τη διάρκεια της μνήμης του Θεού ,σταδιακά , μέχρι να φτάσετε τα τρία λεπτά ή τα πέντε λεπτά και συνεχίστε να θυμάστε το Θεό τρία ή πέντε λεπτά της ημέρας, ώσπου να νιώσετε την απερίγραπτη γλυκύτητα της Επίκλησης του Ονόματος του Ιησού.

Αν παρ΄ ελπίδα δεν σας αρέσει η γλυκιά μνήμη του Θεού κι αντί γι΄ αυτήν προτιμάτε την τηλοψία, η αρρώστια της τηλεόρασης δεν είναι θεραπεύσιμη με αυτόν τον τρόπο. Πριν όμως παραιτηθείτε, ζητείστε απ΄ το Θεό να σας χαρίσει τη διάθεση να Τον θυμάστε, όπως έκανε ο Δαβίδ, που ευχόταν με αυτά τα λόγια του 103 ψαλμού:

"Ηδυνθείη εν αυτώ η διαλογή μου" (Ας γίνει γλυκιά η θύμησή μου του Κυρίου).

_______________________________________________

Αντίρρηση: -Τί λέει αυτός; Τί είναι αυτά που λέει;
-Θα σου απαντήσει για τη δύναμη του λόγου, για τη δύναμη του μοναδικού όπλου που μας απομένει, μια σύγχρονη δημοσιογράφος , η Αν Άλμπαουμ, στο άρθρο της για τον Πούτιν:

" Αυτό που πρωτίστως φοβάται ο Πούτιν, γράφει η Άννα, δεν είναι η στρατιωτική δύναμη της Δύσης, αλλά ο λόγος που έρχεται από τα δυτικά, η ρητορική της δυτικής δημοκρατίας (;)" Ο λόγος είναι το μοναδικό μας όπλο!

Αθεϊα και κοινωνικό κράτος

Λαρισινά

Δοκίμια
Μ.Ε.Λαγκουβάρδου

                                             Αθεϊα και κοινωνικό κράτος

                                                  (Αυτός τας ασθενείας ημών  έλαβεν

                                                   Και τας νόσους ημών εβάστασεν.»

                                                                          (Ησαίας 54, 3)

    Από τότε που υπάρχει ο άνθρωπος  μέχρι σήμερα  διεξάγεται ένας αδυσώπητος αγώνας, ανάμεσα  στην ανιδιοτελή αγάπη του Θεού και στην ιδιοτέλεια του  μαμωνά, του θεού του χρήματος, ανάμεσα, όπως θα λέγαμε σήμερα στη δωρεάν   Παιδεία και  Υγεία, και στη μετατροπή τους σε εμπόρευμα.

     Γιατί βγήκαν οι προύχοντες στα σύνορα της αρχαίας Δεκαπόλεως και  απαγόρευσαν την είσοδό του Ιησού, στην περιοχή τους. Μήπως βγήκε ο λαός με τους αρρώστους του, γιατί δεν ήθελαν να θεραπεύσει τα παιδιά του;  Και τότε γιατί τον ακολουθούσε πλήθος κόσμου όπου πήγαινε, ώστε αναγκαζόταν να ανεβαίνει σε πλοία για να διδάξει τον κόσμο;  Σε κάποιο σπίτι ξήλωσαν τη στέγη για να φτάσει ο ασθενής μπροστά στον Κύριο! Οι θεραπείες του Ιησού στον κόσμο είναι η αιτία της εχθρότητας εναντίον Του. 

      Μήπως η εχθρότητα κατά του Σωκράτη ήταν επειδή ο Σωκράτης δίδασκε ότι ο κόσμος ήταν από νερό ή από αέρα ή από φωτιά;   Ο Σωκράτης διώχθηκε γιατί δίδασκε ότι είναι προτιμότερο να σ΄ αδικήσουν, παρά να αδικήσεις.

     Γιατί οι προύχοντες δεν ήθελαν την δωρεάν υγεία και τη δωρεάν παιδεία; Αθεϊα και κοινωνικό κράτος δε γίνεται. Οι φτωχοί έχουν στήριγμά τους το Θεό και τις αρετές του Θεού. Έχουν με το μέρος τους τη δικαιοσύνη, την ειρήνη, την πίστη στο Θεό. Σ’  Αυτόν στηρίζουν όλες τις ελπίδες τους. Η αθεϊα , είτε ως άρνηση της υπάρξεως του Θεού είτε ως καπηλεία της Πίστης, δεν είναι με το μέρος των φτωχών.

       Παραθέτω δύο παραδείγματα για την αντίληψη των ανθρώπων του λαού για την αθεϊα. Κάποιος, μιλώντας για την αδερφή του, είπε: « Δεν  πάτησε ποτέ να ιδή τη μάνα της. Ούτε στην εκκλησία πήγαινε ποτέ. Αλλά αυτό δεν με εκπλήττει. Αυτή δεν αγαπάει τη μάνα της και θ΄ αγαπάει την Παναγία; 

       Μια φορά μου μιλούσε κάποιος  γνωστός μου για τους φτωχούς ανθρώπους στο χωριό, που δεν είχαν ανώτερη μόρφωση, αλλά είχαν πίστη στο Θεό.  « ένας αδερφός μου στον εμφύλιο, ήταν στρατιώτης» είπε, «κι ο άλλος, αντάρτης. Όταν ο αντάρτης ερχόταν κρυφά τη νύχτα να δει τη μάνα , η μάνα του έλεγε , αυτοί , γιε μου Σ..    , δεν αγαπούν το Χριστό, θ΄ αγαπήσουν εμάς;».

       Το κοινωνικό κράτος φροντίζει για την παιδεία, για την υγεία για την εργασία , για  την υπεράσπιση των δικαιωμάτων και των ελευθεριών του λαού.  Η αιτία που διώχθηκαν οι Προφήτες, οι Απόστολοι  του Χριστού κι ο Ίδιος ο Χριστός  φαίνεται από την απάντηση που έδωσε ο Κύριος στον Ιωάννη τον Πρόδρομο: Παραθέτω τη σχετική περικοπή από το Ευαγγέλιο του Ματθαίου: 

      "Ο δε Ιωάννης ακούσας εν τω δεσμωτηρίω τα έργα του Χριστού, πέμψας δύο των μαθητών αυτού είπεν αυτώ. Συ  ει ο ερχόμενος ή έτερον πρσδοκώμεν; Και αποκριθείς ο Ιησούς είπεν αυτοίς: «πορευθέντες απαγγείλατε Ιωάννη α ακούετε και βλέπετε. Τυφλοί αναβλέπουσι και χωλοί περιπατούσι, λεπροί καθαρίζονται και κωφοί ακούουσι, νεκροί εγείρονται και πτωχοί ευαγγελίζονται. Και μακάριος εστιν ος εάν μη σκανδαλισθή εν εμοί.".

      Είναι χαρακτηριστικά επίσης του λόγια του Ιησού προς τους ίδιους τους διώκτες Του: " Ιερουσαλήμ, Ιερουσαλήμ, η αποκτένουσα τους προφήτας και λιθοβολούσα τους απεσταλμένους προς αυτήν. ποσάκις ηθέλησα  επισυναγαγείν τα τέκνα σου ον τρόπον επισυνάγει όρνις τα νοσσία εαυτής και ουκ ηθελήσατε Ιδού αφίεται υμίν ο οίκος υμών έρημος. 

                                                  

ΟΙ ΔΥΟ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΕΣ

Του Μόσχου Εμμ. Λαγκουβάρδου

Υπάρχουν δύο διδασκαλίες:

1) Η καλή διδασκαλία και οι λόγοι της πίστεως της νοεράς ενεργείας της καρδιάς και

2) Οι βέβηλοι και γραώδεις μύθοι.

Όταν οι γραώδεις μύθοι γίνονται νοήματα της καρδιάς, ο άνθρωπος αρρωσταίνει τη "νόσο της θρησκείας"

Η Ορθοδοξία δεν είναι θρησκεία. Είναι ιατρική που θεραπεύει τη "νόσο της θρησκείας"

Τί είναι γραώδεις μύθοι;

Γραώδεις μύθοι είναι οι επινοήσεις αυτών που βαριούνται να μάθουν την καλή διδασκαλία και τους λόγους της πίστεως και με ό,τι αρπάζουν από δω κι από κει σκαρώνουν την προσωπική τους μυθολογία, με βασικό επιχείρημα την άγνοιά τους και αυταπατώνται ότι γνωρίζουν την αλήθεια.

Από αυτούς τους μύθους να παραιτείσαι.

Πώς μπορούμε να ξέρουμε πώς σκέφτεται ο Θεός ή ποια είναι η Ουσία του Θεού; Ο Θεός βλέπει όλη την αιωνιότητα, ενώ εμείς βλέπουμε την παρούσα ζωή, που μπροστά στην αιωνιότητα είναι μικρότερη από σταγόνα στον ωκεανό. Ποιος μπορεί να ξέρει πώς θά 'ναι ο καθένας μας στην αιωνιότητα, για να κρίνουμε το Θεό;

"Έπεχε σεαυτώ και τη διδασκαλία, επίμενε αυτοίς. Τούτο γαρ ποιών και σεαυτόν σώσεις και τους ακούοντάς σου ". (Τιμ.Α΄, κεφ. Δ΄, 4-8).

Μία ιατρική μέθοδος υπό διωγμόν;

Του Μόσχου Εμμ. Λαγκουβάρδου

Ο π. Ιωάννης Σ. Ρωμανίδης, ο μεγαλύτερος θεολόγος του 20ού αιώνος, γράφει πως η Ορθοδοξία δεν είναι θρησκεία. Είναι ιατρική μέθοδος που θεραπεύει την "νόσο της θρησκείας".

Η μέθοδος αυτή ξεκινάει από τη δημιουργία του ανθρώπου και συνεχίζεται μέσω των πατριαρχών και προφητών του Ισραήλ, μέσω του Κυρίου Ιησού, που το όνομά Του σημαίνει Σωτήρ, μέσω των Αποστόλων, των Μαθητών και των Αγίων, σε μια αδιάσπαστη σειρά, μέχρι σήμερα.

Τα κοινό γνώρισμα που συνδέει όλους αυτούς που γνωρίζουν και εφαρμόζουν την εν λόγω ιατρική μέθοδο, από την αρχή , μέχρι σήμερα είναι ότι θεράπευαν τους νοσούντας δωρεάν και ότι όλοι αυτοί διώχθηκαν μέ κάθε τρόπο, βασανίστηκαν, μαρτύρησαν και απέθαναν με βίαιο θάνατο.

Ο Απόστολος Παύλος, ο οποίος μαρτύρησε στη Ρώμη, γράφει στην Α΄Επιστολή του προς του Κορινθίους: " Καγώ ελθών προς υμάς, αδελφοί, ήλθον ου καθ΄ υπεροχήν λόγου ή σοφίας καταγγέλλων υμίν το μαρτύριον του Θεού. Ου γαρ έκρινα του ειδέναι τι εν υμίν ει μη Ιησούν Χριστόν , και τούτον εσταυρωμένον. Και εγώ εν ασθενεία και εν φόβω και εν τρόμω πολλώ εγενόμην προς υμάς, και ο λόγος μου και το κήρυγμά μου ουκ εν πειθοίς ανθρωπίνης σοφίας λόγοις, αλλ΄ εν αποδείξει Πνεύματος και δυνάμεως, ίνα η πίστις υμών μη η εν σοφία ανθρώπων, αλλ΄ εν δυνάμει Θεού."

Δηλαδή, αν οι γιατροί σήμερα θεράπευαν δωρεάν, θα φοβούνταν να πάνε στις πόλεις γιατί θα διώκονταν;

Δεν έκρινα, λέει ο Απόστολος Παύλος, στους Κορινθίους, να σας γνωρίσω κάτι άλλο, ειμή τον Ιησού Χριστό κι αυτόν εσταυρωμένον. Κι εγώ ασθενής και με φόβο και τρόμο πολύ ήρθα σε σας και ο λόγος μου και το κήρυγμά μου δεν θέλει να σας εξαναγκάσει να πεισθήτε, αλλά επαφίεμαι στην πνευματική δύναμη και στην πίστη σας, η οποία δεν είναι αναγκαστική, όπως η σοφία των ανθρώπων, αλλά όποιος θέλει πιστεύει στη δύναμη του Θεού.

ΤΟ ΣΟΛΟ ΤΟΥ ΟΝΕΙΡΟΥ

Λαρισινά

Δοκίμια
Μ.Ε.Λαγκουβάρδου

                                     ΤΟ ΣΟΛΟ ΤΟΥ ΟΝΕΙΡΟΥ

        Προχθές το βράδυ είδα αυτό το όνειρο. Ήμουνα μέλος του πληρώματος ενός φορτηγού αυτοκινήτου που έπαθε βλάβη μέσα στα νερά. Ο οδηγός του που ήταν ένας μάστορας αντί να διορθώσει τη βλάβη τσαλαβουτούσε στα νερά τραγουδώντας κάποιο τραγούδι που μου θύμισε το τραγούδι του Θεοδωράκη, που τραγουδάει ο Γρηγόρης Μπιθικώτσης, «Στράτα τη στράτα, σου τόχω πει / φεύγουν τα νιάτα σαν αστραπή./ Σ’ αυτό το δρόμο, που κίνησες να πας,/ κοίτα να προλάβης τον καιρό, / πούναι σαν το κύμα τ΄ αρμυρό.»
      Απ’ την αρχή του τραγουδιού και του ονείρου μέχρι το τέλος ακουγόταν μέσα στο πλατάγισμα των νερών, ο ήχος ενός κροταλία. Ο κροταλίας έπαιζε σόλο, που στο όνειρο σήμαινε ότι κρατούσε το πάτημα του τραγουδιού, τη βάση του τραγουδιού από το ομηρικό «σέλλω» που θα πει «ορμώ», «σείω».
       Το σόλο του ονείρου, το σόλο του κροταλία καλύτερα, είναι όλο το χθεσινοβραδυνό όνειρο, που αν και είχε όλα τα στοιχεία ενός εφιάλτη -από την αρχή έως το τέλος το κυρίαρχο στοιχείο είναι η εικόνα του κροταλία, του πιο ιοβόλου από όλα τα φίδια- εντούτοις ήταν ένα καλό όνειρο γιατί η διάθεσή μου ήταν καλή. Το όνειρο το κρίνουμε απ΄ την διάθεση που δημιουργεί, καλή ή κακή.
       Το όνειρο ξεχώριζε από τα άλλα γιατί μαζί με τις εικόνες που μου έδειχνε έδινε και την εξήγησή τους. Ήταν σαν μια παραβολή, που αυτός που τη λέει , εξηγεί μαζί τι σημαίνει. Έτσι όταν μέσα στη νύχτα σηκώθηκα απ΄ το κρεβάτι μόνο και μόνο για να το καταγράψω, δεν δυσκολεύτηκα καθόλου, γιατί συνέχιζα να το βλέπω. Τόσο καθαρά είχε χαραχτεί στη μνήμη μου.
        Τα μόνα στοιχεία που πρόσθεσα είναι ο τίτλος «Το σόλο του ονείρου». Δεν έβαλα ως τίτλο αυτόν που έπρεπε «το σόλο του κροταλία», γιατί αποφεύγω το «γκροτέσκο», το άγριο, το πρωτόγονο, ως έκφραση. Πρόσθεσα επίσης ένα μέρος της ερμηνείας του ονείρου, αφού η ερμηνεία συνόδευε, όπως είπα, τις εικόνες του ονείρου. Π.χ. όταν είδα το σύνθημα «Ελευθερία ή θάνατος» το όνειρο μου εξήγησε, ότι σημαίνει ότι η «Ελευθερία» είναι ζωή, ενώ ο θάνατος είναι ο θάνατος. Οι αγωνιστές που είχαν το σύνθημα αυτό πίστευαν ότι δεν είχαν άλλη επιλογή, απ΄ το να ζήσουν και ότι σε καμία περίπτωση δεν θα αγωνίζονταν για να πεθάνουν. |Αυτοί που προτιμούν να πεθάνουν παραιτούνται από τον αγώνα για τη ζωή τους
         Μαζί με την ονειρική αυτή ερμηνεία του συνθήματος «Ελευθερία ή θάνατος» πρόσθεσα τη δική μου ερμηνεία η οποία είναι ότι η αποφυγή του αγώνα για τη ζωή, οδηγεί στην αιματοχυσία και στο θάνατο. Σύμφωνα με την ερμηνεία του ονείρου η παθητικότητα είναι η ίδια ο θάνατος. Αυτός που ζει παθητικά, που παραιτείται από τον αγώνα για την ίδια τη ζωή του είναι ήδη νεκρός. Η ψυχή του είναι νεκρή.
        Είδα το όνειρο στις τέσσερις και μισή το πρωί και το κατέγραψα. αμέσως, για να μην το ξεχάσω. Είναι ένα καλό όνειρο, κρίνοντας από την καλή διάθεση με την οποία το θυμόμουν ενώ τα στοιχεία του ταιριάζουν σε εφιάλτη, παρά σε καλό όνειρο.
       Το όνειρο, (το ασυνείδητο) σκεφτόταν παράξενα. Μου θύμισε τα λόγια του στάρετς Ζωσιμά προς τον Δημήτριο Καραμαζώφ του Ντοστογιέφσκι «Μέσα στον πόνο, θα ευλογήσεις τη ζωή».

Γιατί αρρωσταίνουμε;

Του Μόσχου Εμμανουήλ Λαγκουβάρδου

     "Τί κάνετε εσείς εδώ;" ρώτησε κάποιος επισκέπτης ;τον μοναχό ενός μοναστηριού. "Εμείς τί κάνουμε εδώ;" απάντησε ο μοναχός. "Εμείς δεν κάνουμε κατάχρηση του κόσμου".Πράγματι ο μοναχός δε ζει, όπως όλος ο κόσμος, για ν΄ αρέσει στον εαυτό του. Ο μοναχός ζει για ν΄ αρέσει στο Θεό. Αν όλος αυτός ο κόσμος που δεν προσεύχεται και που αυτοκτονεί, επισκεπτόταν τα μοναστήρια, θα ήξερε πως υπάρχει κι άλλος τρόπος ζωής, εκτός απ΄ τον συνηθισμένο.

    Ερχόμαστε σ΄ αυτόν τον κόσμο για να ζήσουμε μακρά κι ευτυχισμένη ζωή. Τα παιδιά γεννιούνται κανονικά με όλες τις δυνάμεις για να ζήσουν. Ο κόσμος μας δόθηκε για να κάνουμε καλή χρήση. Εμείς κάνουμε κατάχρηση κι αρρωσταίνουμε. Δεν χρησιμοποιούμε το σώμα μας γι’ αυτό που έγινε κι αρρωσταίνουμε. Η καρδιά μας έγινε για να αγαπάει με ανιδιοτέλεια. Εμείς ταυτίζουμε την ανιδιοτελή ενέργεια της καρδιάς με την μολυσμένη με ιδιοτέλεια ενέργεια της «λογικής» και γινόμαστε δούλοι των πραγμάτων, πράγμα που μας αρρωσταίνει, γιατί γεννηθήκαμε να είμαστε ελεύθεροι.
    Η σκηνή στην οποία ο Ιησούς εκδιώκει τους εμπόρους απ΄ το ναό, είναι και μια παραβολή στην οποία ο ναός είναι η καρδιά του ανθρώπου και οι έμποροι είναι η ιδιοτέλεια. Ο Θεός δεν έπλασε την καρδιά μας για την ιδιοτέλεια. Πρέπει να δουλεύουμε όχι μόνο για τη δική μας ευτυχία αλλά και για την ευτυχία των άλλων.
    Αν ρωτήσετε έναν άνθρωπο της παλιάς γενιάς, γιατί ερχόμαστε οι άνθρωποι στη ζωή, θα σας απαντήσει: « Θέλει ρώτημα, γιατί ερχόμαστε στη ζωή; Ερχόμαστε για να ζήσουμε». Αν κάνετε την ίδια ερώτηση σ΄ έναν επιστήμονα, σ΄ ένα τεχνοκράτη, σ΄ έναν σκεπτικιστή, θα σας απαντήσει, «εξαρτάται από διαφόρους παράγοντες, γιατί ερχόμαστε στη ζωή. Το μόνο βέβαιο είναι ότι ερχόμαστε για να πεθάνουμε». Το ίδιο θα σας πει κι ένας φιλόσοφος. Ο άνθρωπος σύμφωνα με τη φιλοσοφία του υπαρξισμού είναι «ον προς θάνατον».
    Ετσι μιλούν οι επιστήμονες. Δυστυχώς έτσι μιλούν ‘όλοι. Σαν να σπούδασαν όλοι κάποια αναλυτική επιστήμη και στατιστική. Αναλύουν το κάθε πράγμα και αραδιάζουν πειστικά επιχειρήματα για να στηρίξουν τις απόψεις τους. . Κανένας δεν μιλά από την εμπειρία του. Όλοι έχουν στοιβαγμένες γνώσεις από τις εφημερίδες, τα περιοδικά , την τηλεόραση. Δεν θα συναντήσεις κανέναν που οι μόνες σπουδές στη ζωή του είναι τα μαθήματα που πήρε στον πανεπιστήμιο της ζωής. Ακόμα κι αν ανεβείς στην πιο ψηλή κορυφή των Καμβουνίων, στον Πρίονο, στη Δεσκάτη Γρεβενών.
     Κι αφού το μόνο βέβαιο για το σύγχρονο κόσμο είναι ότι ερχόμαστε στη ζωή για να πεθάνουμε, ο κανόνας δεν είναι η υγεία του ανθρώπου, αλλά η αρρώστια. Γενικά το κανονικό δεν είναι αυτό που προάγει τη ζωή, αλλά αυτό που την καταστρέφει.
    Βλέπεις , ευγενικέ αναγνώστη, ότι κάτι δεν πάει καλά στη λογική αυτού του κόσμου. Το «Ευαγγέλιο μας διδάσκει: Να ζείτε σ΄ αυτόν τον κόσμο, χωρίς να είστε από τα στοιχεία αυτού του κόσμου.
.

ΔΕΝ ΕΡΧΟΜΑΣΤΕ ΓΙΑ ΤΙΣ ΑΡΡΩΣΤΙΕΣ

Του Μόσχου Εμμανουήλ Λαγκουβάρδου

Δεν ερχόμαστε για τις αρρώστιες. Ερχόμαστε για να ζήσουμε μακρά κι ευτυχισμένη ζωή.

Ένας φίλος μου παιδίατρος, που το πτυχίο του το πήρε με άριστα, μου έλεγε για τα παιδιά ότι γεννιούνται εφοδιασμένα να ζήσουν με όλες τις δυνάμεις τους και όχι να ζήσουν μια μίζερη ζωή.

Η δύναμη είναι του εκλεπτυσμένου. "Το άνθος του Νανμπού, σκίζει το βράχο για να ανθίσει. Παλαβώστε. Ανθίστε" *

_____________________________________________
*Μ.Λαγκουβάρδου, Ο Θεός του Θερισμού, Δοκίμιο επάνω στην κινηματογραφική ταινία του Γιοσίρο Τακίτα, " Όταν έπεσε και το τελευταίο σπαθί".

ΙΑΧΗ

Του Μ.Ε.Λαγκουβάρδου

Η ιαχή προέρχεται από το ρήμα "ιάχω", που σημαίνει "φωνάζω", "κραυγάζω".

"Το λοιπόν, αδελφοί μου, ενδυναμούσθε εν Κυρίω και εν τω κράτει της ισχύος αυτού. ενδύσασθε την πανοπλίαν του Θεού προς το δύνασθαι υμάς στήναι προς τας μεθοδείας του διαβόλου. ότι ουκ έστιν ημίν η πάλη προς αίμα και σάρκα, αλλά προς τας αρχάς, προς τας εξουσίας, προς τους κοσμοκράτορας τους σκότους του αιώνος τούτου, προς τα πνευματικά της πονηρίας εν τοις επουρανίοις."

Εμείς πλουτίζουμε το μυαλό μας με πληροφορίες, με γνώσεις, με λογικά επιχειρήματα, , σαν να πηγαίνουμε να κουβεντιάσουμε, και δεν προετοιμάζουμε την καρδιά μας για την πάλη όχι προς σάρκα και αίμα, αλλά προς τα αρχάς, προς τα εξουσίας, προς τους κοσμοκράτορας τους σκότους του αιώνος τούτου, προς τα πνευματικά εν τοις επουρανίοις" .

"τούτο γαρ φρονείσθω εν υμίν ο και εν Χριστώ Ιησού, ος εν μορφή Θεού υπάρχων ουχ αρπαγμόν ηγήσατο το είναι ίσα Θεώ, ελλ΄ εαυτόν εκένωσε μορφήν δούλου λαβών, εν ομοιόματι ανθρώπων γενόμενος, και σχήματι ευρεθείς ως άνθρωπος εταπείνωσεν εαυτόν γενόμενος υπήκοος μέχρι θανάτου, θανάτου δε σταυρού.

διό και ο Θεός αυτόν υπερύψωσε και εχαρίσατο αυτώ όνομα το υπέρ παν όνομα, ίνα εν τω ονόματι Ιησού παν γόνυ κάμψη επουρανίων και επιγείων και καταχθονίων , και πάσα γλώσσα εξομολογήσηται ότι Κύριος Ιησούς Χριστός εις δόξαν Θεού πατρός." ."

ΤΟ ΣΥΝΔΡΟΜΟ ΤΟΥ ΠΑΝΙΚΟΥ

 Του Μόσχου Εμμανουήλ Λαγκουβάρδοου

                                      ΤΟ ΣΥΝΔΡΟΜΟ ΤΟΥ ΠΑΝΙΚΟΥ

Πώς θεραπεύεται το σύνδρομο του πανικού; Οπωσδήποτε όχι με λογικά επιχειρήματα. Γιατί όμως δεν θεραπεύεται με λογικά επιχειρήματα, με την ενέργεια δηλαδή του εγκεφάλου, αφού ο τρόμος αυτός είναι στο μυαλό;

Αυτό είναι επίσης ένα μεγάλο παράδοξο. Ο τρόμος είναι στο μυαλό και με καμιά ενέργεια του μυαλού δεν θεραπεύεται.

Σήμερα έγινε διακοπή του ηλεκτρικού ρεύματος στη Λάρισα και κάποιοι εγκλωβίστηκαν στους ανελκυστήρες. Γιατί ανησυχεί αυτός που δεν του αρέσει να κλείνεται πουθενά; Θα τηλεφωνήσει κάποιος στην πυροσβεστική και ύστερα από λίγη ώρα θαρθεί να σε βγάλει.

Όλα αυτά τα λέει η λογική, αλλά ο πανικός δεν ακούει τη λογική. Δεν σκέφτεται λογικά. Δε σκέφτεται καθόλου. .

Ο Παν δεν ήταν μόνο ο μυθικός θεός της μουσικής που έθελγε με τις γλυκές μελωδιες τα αυτιά των βοσκών, ήταν ενίοτε πνεύμα πονηρόν, που του άρεσε να κατατρομάζει αυτούς που τριγύριζαν μόνοι τους στις ερημιές των βουνών.

Ο τρόμος του πανικού προκαλείται όταν κανείς είναι μόνος, σε έρημο και σκοτεινό μέρος, όπου δεν υπάρχει ελπίδα να σε βοηθήσει κανείς, όπως είναι οι ερημιές των δασών και των βουνών.

Τώρα οι ερημιές και οι τρόμοι των βουνών ήρθαν στην πόλη, σαν τους εισπρακτικούς ληστές που άφησαν τα βουνά και ληστεύουν τον κόσμο όπου βρεθεί, αδιακρίτως αν είναι χωριό, κωμόπολη ή πόλη.

 Η καλύτερη πρόληψη για το σύνδρομο του πανικού του ανελκυστήρα είναι αυτή που θα μου πρότεινε, είμαι βέβαιος, ο φίλος μου ο πρόεδρος.

-Τί θά ΄κανες αν ήσουν εσύ; θα τον ρωτούσα αν τον είχα τώρα εδώ .

-'Ακουσε , Μόσχο μου, θα μού 'λεγε ο αγαπητός μου πρόεδρος. Εξαρτάται. Εμένα, όπως ξέρεις, μ΄ άρέσει το τσίπουρο, με μεζέ, που θα τον κάνω ο ίδιος, κανένα ψαράκι, κανένα χταποδάκι , ψημένο στη σχάρα, με μπόλικο λεμόνι.

Θα κοπανούσα μερικά τσίπουρα και μετά θα έμπαινα , θεραπευμένος, στο κουτί του ανελκυστήρα. Τώρα εσύ, αν αγαπάς το κρασί, γίνεται και με το κρασί, μόνο θα χρειαστείς άλλο μεζέ.

ΔΕΝ ΠΑΡΑΔΩΣΑΜΕ ΟΛΗ ΤΗΝ ΕΘΝΙΚΗ ΚΥΡΙΑΡΧΙΑ ΑΛΛΑ ΜΕΡΟΣ ΤΗΣ!

Του Μόσχου Λαγκουβάρδου

Διάβασα το άρθρο του κ. Κωνσταντίνου Χολέβα, το σχετικό με την συμφωνία της Λισσαβώνας για την εθνική κυριαρχία. Ο συντάκτης του άρθρου υποστηρίζει ότι στη Λισσαβώνα δεν παραδώσαμε στους Ευρωπαίους, ολόκληρη την εθνική μας κυριαρχία, αλλά ένα μέρος της μόνο, αυτό που αφορά την οικονομία μας και διατηρήσαμε την εθνική κυριαρχία για τα πνευματικά θέματα, την θρησκεία, την παιδεία κ.α.

Η απορία μου δεν είναι αν παραδώσαμε μέρος της εθνικής κυριαρχίας. Η απορία μου είναι πώς μπορούμε να έχουμε μερική εθνική κυριαρχία στα πνευματικά θέματα, χωρίς εθνική κυριαρχία στα οικονομικά. Αυτός είναι ο λόγος που δεν συμμερίζομαι την αισιοδοξία του αρθρογράφου, για τους αγώνες που μπορούμε να δώσουμε στην Ευρώπη υπέρ των εθνικών μας θεμάτων, χωρίς δική μας οικονομία .

Στις ΗΠΑ, ως γνωστόν, την εκτελεστική εξουσία ασκεί ο Πρόεδρος αλλά μόνον αν την εγκρίνει το Κογκρέσο, το οποίο αποφασίζει για τα οικονομικά θέματα. Καμιά απόφαση του Προέδρου δεν έχει στην πραγματικότητα ισχύ, αν δεν αποφασίσει η Γερουσία για την έγκριση των οικονομικών κονδυλίων τα οποία απαιτούνται για την εκτέλεση των αποφάσεων του Προέδρου. Όποιος ελέγχει την οικονομία αυτός ασκεί την εξουσία.

Πώς η Ελλάς θα αποφασίζει π.χ. για την επάνδρωση των εκκλησιών με ιερείς, αν δεν αποφασίζει η ίδια για την οικονομία της ; Ήδη σε κάθε πέντε κενές θέσεις θα διορίζεται ένας μόνο ιερεύς κιαι οι υπόλοιπες τέσσερις θα μένουν κενές. Δεν υπάρχει οικονομική κάλυψη για τον διορισμό ιερέων και στις άλλες θέσεις. Ενώ υπάρχει οικονομική κάλυψη για την ανέγερση τζαμιών. Τα τζαμιά είναι πιο αρεστά στους Δυτικούς από τους ορθόδοξους ναούς. Ποια είναι η εθνική κυριαρχία στα πνευματικά θέματα, χωρίς εθνική κυριαρχία στην οικονομία;

Πώς οι Έλληνες θα θεραπεύσουν την αρρώστια του κομματισμού που διέλυσε την κοινωνία και τις ενώσεις των Ελλήνων, αν τα οικονομικά ενισχύουν την διάλυση της οικογένειας, της κοινωνίας, της παιδείας, της υγείας;

Ο έσω άνθρωπος

Του Μόσχου Εμμανουήλ Λαγκουβάρδου

Υπάρχει ο έσω άνθρωπος; Πώς το ξέρουμε; Ποιος τον είδε ποτέ; Άρα, αν υπάρχει, δεν είναι ορατός με τα μάτια , ούτε γίνεται αντιληπτός με κάποια από τις άλλες αισθήσεις. Πώς γίνεται αντιληπτός;

Αν δεν υπάρχει ο έσω άνθρωπος, πώς βλέπουμε τις ενέργειές του, την καλοσύνη, την ευγένεια, την εσωτερική ομορφιά; Μήπως οι ενέργειες αυτές δεν είναι του έσω ανθρώπου, αλλά είναι ενέργειες της σάρκας, του αίματος, των οστών ή των οξέων και των αλάτων;