Από τα πράγματα στα νοήματα (Μια πνευματική υποθήκη του παππού μου)

 Του Μόσχου Εμμανουήλ Λαγκουβάρδου  

      Κάποτε, ζήτησα από τη μητέρα μου να μου πει κάτι για τον παππού μου Αγγελάκη, που τον υπεραγαπώ. Η μητέρα μου ήταν δύο χρόνια κατάκοιτη κι εγώ προσπαθούσα να την βοηθήσω να κρατήσει την πνευματική της διαύγεια , με τις αναμνήσεις της από τα παιδικά της χρόνια στη Δεσκάτη Γρεβενών.

     Μια φορά, είπε η μητέρα μου, τον είπε κάποιος "φτωχό". "Δεν είμαι φτωχός", είπε ο παππούς. "Φτωχός είναι ο διάβολος".

      Αυτή η μικρή ιστορία από τον παππού μου Αγγελάκη Κοτίτσα, εκ Δεσκάτης Γρεβενών (1885-1957), όπως μου την διηγήθηκε η μητέρα μου,  είναι μια πνευματική υποθήκη, ιδίως για τον σημερινό άνθρωπο ο οποίος ζει επιφανειακά και αγνοεί το νόημα της ύπαρξής του.

     Ο παππούς μου δεν έλειπε ποτέ από την εκκλησία κι όλες οι ιστορίες, οι διδαχές, οι συμβουλές του ήταν από την διδασκαλία της  Εκκλησίας. Με μάθαινε πώς να θαυμάζω τον κόσμο ως το τέλειο δημιούργημα του Θεού, πώς να σέβομαι τη ζωή, ακόμα και στην πιο μικρή μορφή της, πώς να νιώθω συμπόνια για τους ανθρώπους και για κάθε αισθανόμενο ον.

     Στην εκκλησία αποκτάμε ένα ιδιαίτερο είδος γνώσης, διαφορετικό από εκείνο που κατέχουν οι άνθρωποι, που ζουν επιφανειακά. Η ανθρώπινη ζωή αποκτά το νόημά της χάρη στη βοήθεια του Θεού. Όποιος βρήκε το θεμέλιο της ζωής καταλαβαίνει τα σύμβολα και τις παραβολές. Όλα τα πράγματα είναι μεταφορές  γι΄ αυτόν που έχει θεμέλιο της ύπαρξής του τον Ιησού.

  Δεν είναι, λοιπόν, παράξενο, πώς ένας απλός άνθρωπος , όπως είναι ο  παππούς μου Αγγελάκης μπορεί να δει το πνευματικό νόημα που έχουν τα πράγματα ώστε να μεταβαίνει από τα πράγματα στα νοήματα. Με αυτήν την έννοια ο Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης έλεγε πως τα πράγματα είναι οι καλύτεροι οιωνοί.

      Ο παππούς εξέλαβε τη λέξη "φτωχός" με την έννοια του φτωχού σε αρετές, και βρήκε την ευκαιρία να δείξει ότι μόνο ο διάβολος είναι φτωχός από κάθε αρετή. Το ίδιο είπε κι ο αρχαίος ιστορικός Ξενοφών: "Τους ανθρώπους ουκ εν τω οίκω τον πλούτον και την πενίαν έχειν, αλλ΄ εν ταις ψυχαίς". (Οι άνθρωποι δεν έχουν τον πλούτο και τη φτώχεια στο σπίτι τους, αλλά στις ψυχές τους).