Τρεις ιδέες περί ειρήνης

Λαρισινά

Δοκίμια

Μ.Ε.Λαγκουβάρδου

                                            Τρεις ιδέες περί ειρήνης

            <<Πορευθέντες εισήλθον εις κώμην Σαμαρειτών, ώστε ετοιμάσαι αυτώ. Και ουκ εδέξαντο αυτόν. Ιδόντες οι μαθηταί αυτού Ιάκωβος και Ιωάννης είπον. Κύριε, θέλεις είπωμεν πυρ καταβήναι από του ουρανού και αναλώσαι αυτούς ως και Ηλίας εποίησεν; Στραφείς δε επετίμησεν αυτοίς. Και επορεύθησαν εις ετέραν κώμην. >> (Λουκά θ,49-56)

                     Ένας φίλος μου που έζησε στην Αμερική μου είπε, πως εκεί έχουν μια ειδική έκφραση για την ιδέα περί ειρήνης. Λένε πως πρέπει να διαχειρίζεσαι το θυμό σου. Αυτό δε σημαίνει ότι οι Αμερικάνοι ξέρουν πώς να διαχειρίζονται το θυμό τους. Αν κρίνουμε από το γεγονός ότι σχεδόν σε όλες τις εστίες αναταραχής στον κόσμο είναι κι αυτοί μέσα, μάλλον οι Αμερικάνοι δεν τα καταφέρνουν και τόσο καλά στη διαχείριση του θυμού τους.

              Αλλά τι σημαίνει η έκφραση ‘διαχειρίζομαι το θυμό μου;” Σημαίνει ότι είναι στο χέρι μου  να θυμώσω ή να μη θυμώσω, κάθε φορά που υπάρχει μια αιτία να θυμώσω; Όπως π.χ. είναι στο χέρι μου να ξοδέψω λιγότερα ή περισσότερα χρήματα κάθε φορά που πηγαίνω κάπου; Είναι ο θυμός, όπως η διαχείριση των χρημάτων και γενικά όπως είναι η οικονομία; Γιατί χρησιμοποιούν τον όρο “διαχείριση” για το θυμό και για την αιτία που διαταράσσει την ειρήνη της ψυχής και τις σχέσεις του ανθρώπου με τους άλλους; Στην οικονομία τα τελευταία χρόνια πήραμε μια ιδέα για τα κόλπα που χρησιμοποιούν οι αγορές, για να πίνουν το αίμα των φτωχών λαών.

                   Πώς γίνεται η διαχείριση του θυμού για χάρη της ειρήνης; Ποια είναι η αιτία της ατομικής και της μαζικής βίας; Ο θυμός προκαλείται από ό,τι εμποδίζει την ικανοποίηση κάποιας επιθυμίας. Αρκεί να είναι κανείς γεμάτος επιθυμίες, όπως είναι ο σημερινός κόσμος, και θα είναι πάντα θυμωμένος, μη μπορώντας να τις ικανοποιήσει.

                   Είμαστε, λοιπόν, ανυπεράσπιστοι μπροστά στις επιθυμίες; Δεν θα μπορούσαμε να παραιτηθούμε  τουλάχιστον από αυτές που δεν είναι σημαντικές για μας,  χωρίς να χρειάζεται να αλλάξουμε κάθε φορά ζωή; Από τη  γνώση της σύστασης της ψυχής όπως την αποκάλυψε ο Ίδιος ο Κύριός μας Ιησούς Χριστός, οι Απόστολοι, οι Άγιοι Πατέρες της Εκκλησίας μας αλλά κι η Επιστήμη της εποχής μας, φαίνεται ότι η ψυχή αφορά όλον τον άνθρωπο. Όλος ο άνθρωπος βρίσκεται στο καθένα από τα τρία συστατικά μέρη της ψυχής, το επιθυμητικό, το γνωστικό, το θυμικό, όπως ονομάζονται. Παρόλο που η ψυχή μας υπάρχει ολόκληρη σε καθεμιά από τις τρεις αυτές ικανότητες, δεν έχουμε τρεις ψυχές, αλλά μία.

                   Το μείζον πρόβλημα στην εποχή μας είναι το αίτημα της ενότητας. Στην εποχή μας η ενότητα της ψυχής διασπάστηκε. Ο άνθρωπος νιώθει σαν να έχει πολλές ψυχές. Η ενότητα της ψυχής είναι το υπόδειγμα για την ειρήνη. Ανήρ δίψυχος, ακατάστατος εν πάσαις ταις οδοίς αυτού, λέει η Γραφή. Το χριστιανικό δόγμα της Αγίας Τριάδος εκφράζει την ενότητα και την  αγάπη των τριών θεϊκών προσώπων και αποτελεί το πρότυπο του ανθρώπου, όσον αφορά τη σχέση του με τον εαυτό του, με τους άλλους και με το Θεό.

                  Για να μπορείς, λοιπόν, να διαχειρίζεσαι το θυμό σου, πρέπει να βρεις το πρόσωπο που η αγάπη σ΄ αυτό δημιουργεί την ενότητα της ψυχής. Η ψυχή ούτε μετράται, ούτε ζυγίζεται για να μπορέσει κανείς να την φέρει σε ισορροπία.  Η Γραφή λέει, πως η αγάπη καλύπτει όλα τα σφάλματα Μη ψάχνεις στις φιλοσοφίες και στις επιστημονικές θεωρίες. Ο Ιησούς Χριστός , ως Άγγελος Ειρήνης κατοικεί στην ψυχή εκείνου που Τον ακολουθεί. Έρθετε προς με καγώ αναπαύσω υμάς. Πράος ειμί και ταπεινός τη καρδία. Ο γαρ ζυγός μου χρηστός και το φορτίον μου ελαφρύ.

                   Στο φίλο μου θύμησα το μυστικό που εφαρμόζουν οι μοναχοί για να μη θυμώνουν. Εφαρμόζουν τα λόγια του Ιησού, ευλογείτε μην καταράσθε. Να λές, όπως οι μοναχοί, Να  ναι ευλογημένο, και δεν θα θυμώσεις.

Η ανθρωπότητα είναι μία σε πολλά πρόσωπα. Όταν ευλογείς κάποιον τον εαυτό σου ευλογείς στο πρόσωπο του άλλου κι όταν θυμώνεις μαζί του, την ειρήνη του Χριστού πληγώνεις. Είτε καλό κάνουμε, είτε κακό, ο τελικός αποδέκτης είναι ο Ιησούς. Στο σώμα Του υπάρχουν τα στίγματα από τις πληγές όλων μας. Είναι δύσκολο να είσαι χριστιανός ορθόδοξος. Θα φέρεις τα στίγματα των πληγών των άλλων. Η νηστεία είναι συμμετοχή στη στέρηση των άλλων κι η προσευχή είναι προσευχή υπέρ των άλλων, αν θέλουμε να θεραπευθούμε από το θυμό μας και από τα άλλα αρνητικά συναισθήματα που μας φθείρουν. Ένας γιατρός τελείωσε το βιβλίο του με αυτά τα λόγια: Ο μόνος σίγουρος τρόπος να αρρωστήσει κανείς είναι  να κατακρίνει και να μη συγχωρεί.

                 Έτσι θα μπορέσουμε ίσως να καταλάβουμε τι σημαίνουν τα λόγια του Αγίου Αλώνιου: Σ’  αυτόν τον κόσμο μόνο εγώ είμαι κι ο Θεός. Ο αγγλο-σαξωνικός τρόπος ζωής που επιβάλλεται αυτόν τον καιρό παντού, στην  συμπεριφορά, στο ντύσιμο, σε όλα , μεταφέρει και σε μας τη σχιζοφρένειά του.  

                 Τί έκανε ο Ιησούς μπροστά στους οργισμένους μαθητές Του που ήθελαν να ρίξει φωτιά και να κάψει τους Σαμαρείτες γιατί θύμωσαν μαζί Του και δεν Τον δέχθηκαν στην κώμη τους; Μήπως θύμωσε με όλους; Ο Ιησούς δεν έχασε την ειρήνη Του. Απλά πορεύθηκε με τους μαθητές Του σε άλλη κώμη!

                 Ο Απόστολος Παύλος , για το ίδιο θέμα, της ειρήνης, γράφει από τη φυλακή στους Κολασαείς να επιμένουν στην προσευχή και να ευγνωμονούν το Θεό. Να προσεύχονται επίσης να δώσει ο Θεός να διακηρύξει το μυστήριο της σωτηρίας που προσφέρει ο Χριστός., για το οποίο είναι τώρα φυλακισμένος. Προσεύχεστε, τους γράφει, για να φανερώσω στους ανθρώπους αυτό το μυστήριο σύμφωνα με την εντολή που μου έχει δοθεί.