Μ.Ε.Λαγκουβάρδος, Εναντίον της "παιδικής λογοτεχνίας"

Εναντίον της παιδικής λογοτεχνίας
Μ.Ε. Λαγκουβάρδος

Υπάρχουν πολλοί λόγοι για τους οποίους είμαστε εναντίον της «παιδικής λογοτεχνίας». Θα εξετάσουμε μόνο μερικούς. Κατ΄ αρχήν αρνούμαστε ότι η λεγόμενη «παιδική λογοτεχνία» είναι «παιδική». Γιατί είναι παιδική η «παιδική λογοτεχνία»; ; Όχι βέβαια γιατί γράφεται από παιδιά, γιατί η «παιδική λογοτεχνία» δε γράφεται από παιδιά, αλλά από μεγάλους. .
Προφανώς ονομάζεται «παιδική λογοτεχνία» επειδή είναι γραμμένη για να διαβαστεί από παιδιά.. Τι σημαίνει αυτό στην πραγματικότητα; Σημαίνει ότι οι γράφοντες «παιδική λογοτεχνία» γνωρίζουν τόσο πολύ καλά την παιδική ψυχή, ώστε είναι βέβαιοι ότι τα γραφόμενά τους είναι ωφέλιμα σε κάθε παιδί που θα τα διαβάσει.
Ωστόσο κανένας δεν πιστεύει ότι οι συγγραφείς της «παιδικής λογοτεχνίας» είναι σοφοί. Ούτε οι ίδιοι που τη γράφουν ισχυρίζονται ότι είναι σοφοί ή ότι είναι γνώστες της παιδικής ψυχής σε τόσο μεγάλο βαθμό, ώστε να είναι σίγουροι για την επίδραση που έχουν τα λόγια τους και οι αισθητικές επινοήσεις τους στα παιδιά.
Μόνον σοφοί θα μπορούσαν να εισχωρήσουν τόσο βαθιά μέσα στην παιδική ψυχή , για να δώσουν στα παιδιά πνευματική τροφή μέσω της λογοτεχνίας, δεδομένου ότι η φύση πρόβλεψε ότι δεν είναι ακόμα έτοιμα να τη δεχτούν χωρίς να τους βλάψει.
Αντί να γράψουν λοιπόν γι΄ αυτούς που είναι σε θέση να δεχτούν ή να απορρίψουν τα κείμενά τους, γράφουν για τα παιδιά, που δεν μπορούν να ξέρουν τι θέλουν και τι είναι αυτό που τους ωφελεί ή τους βλάφτει.
Έχουν οι συγγραφές της «παιδικής λογοτεχνίας» αυτή τη σοφία να μπορούν να γνωρίζουν τα βάθη της παιδικής ψυχής και να προσαρμόζουν κατόπιν τα κείμενά τους στις εκάστοτε πνευματικές δυνατότητες και στις απαιτήσεις των παιδιών;
Αυτό που με την πνευματική ωρίμανση των παιδιών επαφίεται στην πνευματική ικανότητα του κάθε παιδιού, το υποκαθιστά ο συγγραφέας της «παιδικής λογοτεχνίας». Με άλλα λόγια η «παιδική λογοτεχνία» αίρει την προστασία που η ίδια η Πρόνοια του Θεού έβαλε στο παιδί, για να το φυλάξει από την πνευματική τροφή, που δεν είναι ακόμα σε θέση να δεχτεί. Το ίδιο γίνεται άλλωστε και με τη φυσική τροφή.
Η «παιδική λογοτεχνία» παίζει ανάλογο ρόλο με αυτόν του πνευματικού αναδόχου στη βάπτιση των νηπίων. Με τη διαφορά ότι δεν αναλαμβάνει , όπως ο ανάδοχος, ευθύνη απέναντι στην κοινότητα ,όπως γίνεται στη βάφτιση των νηπίων, όπου την ευθύνη του αναδόχου εγγυάται η Εκκλησία.
Ο σπουδαιότερος λόγος για τον οποίο είμαστε εναντίον της λεγόμενης «παιδικής λογοτεχνίας» είναι ότι η λογοτεχνία αυτή μπορεί να είναι βλαβερή για την ψυχή των παιδιών. Το ότι τα παιδιά δεν είναι σε θέση να μετέχουν σε όλες τις μορφές της Τέχνης, αυτό είναι χάριν της πνευματικής και ψυχικής τους υγείας.
Δίνουμε γάλα στα παιδιά, όσο το στομάχι τους δεν μπορεί να δεχθεί άλλη τροφή. Αν δώσουμε άλλες τροφές, ενώ το παιδί πρέπει μόνο με το γάλα να τρέφεται, θα το κάνουμε κακό, έστω κι αν το ξεγελάσουμε παρασκευάζοντας «παιδικές τροφές» για να τις δεχθεί το στομάχι του. Αν το παιδί δεν έχει την ικανότητα να δεχθεί την πνευματική τροφή, δεν είναι σαν να το ξεγελάμε με την «παιδική λογοτεχνία»; Ποιος αναπληρώνει την έλλειψη του ανεπτυγμένου νου του παιδιού;
Η μαγεία είναι ανεπίτρεπτη γιατί χρησιμοποιεί μεθόδους που καταργούν την κριτική ικανότητα του υποκειμένου. Αυτός που υφίσταται τη μαγική υποβολή, στερείται εντελώς ή κατά ένα μεγάλο μέρος ,την ελευθερία του και υπακούει σαν τον υπνωτισμένο στις υποβολές αυτού που ασκεί τις μαγικές τεχνικές σε βάρος του.
Είμαι εναντίον της παιδικής λογοτεχνίας για τους λόγους που θα εξηγήσω παρακάτω. Ο λόγος για τον οποίο γράφεται «παιδική λογοτεχνία» προφανώς είναι η αδυναμία των παιδιών , να χαρούν την «μη παιδική» λογοτεχνία; Είναι αυτός ο λόγος ειλικρινής, ανιδιοτελής και χωρίς κίνδυνο για τα παιδιά ; Γιατί γράφεται η «παιδική λογοτεχνία;»
Η λογοτεχνία είναι μία σε όλες τις εποχές και για όλους τους ανθρώπους. Η λογοτεχνία είναι μία και είναι καλή λογοτεχνία ή κακή λογοτεχνία. Ποτέ δεν υπήρξε «παιδική λογοτεχνία», ούτε τώρα υπάρχει, αν και ένα είδος καλής ή κακής λογοτεχνίας ονομάζεται «παιδική» όχι γιατί γράφεται από παιδιά, αλλά γιατί «απευθύνεται» στα παιδιά ή γιατί την αγαπούν τα παιδιά.
Θα μου πείτε και τα παραμύθια που διηγούνταν οι παππούδες δεν ήταν παιδική λογοτεχνία, Ούτε τα παραμύθια ούτε κανένα άλλο είδος του λόγου ήταν «παιδικό» με την έννοια της «παιδικής λογοτεχνίας». Όλα τα είδη του λόγου προφορικού και γραπτού δημιουργήθηκαν για τον ιδανικό αναγνώστη, αυτόν που είναι δεκτικός, που έχει δηλαδή την ανάλογη πνευματικότητα για να το δεχθεί, να το κατανοήσει και να το χαρεί.
Λογοτεχνία με εκπτώσεις ως προς την ουσία της , χάριν των αναγνωστών μειωμένης πνευματικότητας δεν υπήρξε ποτέ σε καμιά μεγάλη ή μικρή λογοτεχνία του κόσμου και είναι «φρούτο» της Νέας Εποχής. Στην Αμερική όπου ανθεί η «παιδική λογοτεχνία» οι νέοι αντί να είναι προετοιμασμένοι να αγαπήσουν το βιβλίο, το πρώτο που σκέφτονται μόλις τελειώσουν το σχολείο είναι να βρουν δουλειά.
Σε όλο τον κόσμο το υπουργείο παιδείας έχουν καταλάβει τεχνοκράτες που δεν νοιάζονται για τη μόρφωση των νέων, αλλά για το πώς θα μετατρέψουν όλο τον κόσμο σε δούλους. Ήδη η φτώχεια και η ανέχεια σε όλο τον κόσμο τον προετοιμάζει να δεχθεί με προθυμία τη δουλεία, αρκεί να τον ταϊζουν. «Να μας κάνουν δούλους, αρκεί να μας ταϊζουν»!

"Ρεθενιώτικα Νέα"