Το αίτημα στην Νοερά Προσευχή

Του Μόσχου Λαγκουβάρδου

Κατά τους Πατέρες δεν εξαρτάται από εμάς η ποιότητα της προσευχής, αλλά η ποσότητα.  Από μας εξαρτάται να προσευχόμαστε αδιαλείπτως. Το αίτημα στην Νοερά Προσευχή είναι η καθαρότης της ίδιας, δηλαδή η απουσία αλλοτρίων λογισμών και η αυτενέργεια.  Και τα δύο αιτήματα είναι έργον της Θείας Χάρης.  Στην Νοερά προσευχή  δεν νοείται  άλλο αίτημα.  " Η διάνοια παρακολουθεί την νοερά προσοευχή, αλλά δεν συμμετέχει με λογικά σχήματα. Απλώς αφουγκράζεται την προσευχή του Αγίου Πνεύματος μέσα στην καρδιά. Αυτή είναι η ευχή του Αγίου Πνεύματος μέσα στην καρδιά του ανθρώπου. " (Ιωάννου Ρωμανιδη, Πατερική Θεολογία, σ.207)/

Εκτός του ότι είναι πρακτικά αδύνατη η Νοερά Προσευχή με αιτήματα πλην του ελέους  , δεν συμβαδίζει με τα αιτήματα αυτά η Νοερά Προσευχή για ουσιαστικούς λόγους. Η Νοερά Προσευχή αφορά στην οικοδομή του εαυτού μας . "Ο γαρ λαλών γλώσση ουκ ανθρώποις λαλεί, αλλά τω Θεώ.  Ουδείς γαρ ακούει, πνεύματι δε λαλεί μυστήρια".

 "Η εν Χριστω πνευματικότης είναι στην ουσία της μία θεραπευτική αγωγή, η οποία προσφέρεται από τον Χριστό σε όλους τους ανθρώπους. Είναι σχεδιασμένη για όλους τους ανθρώπους. Δεν είναι μόνο για τους μοναχούς ή τους παπάδες* ή τους μορφωμένους ή τους διανοουμένους, διότι μέσα της δεν έχει καθόλου διανόησι. Ούτε έχει σχέσι με τα εξωτερικά φαινόμενα του ανθρώπου, αλλά με τα εσωτερικά και κρυπτά." (Ι. Ρωμανίδης)

 Από εμάς εξαρτάται να είναι η καρδιά μας καθαρή. Να αγωνιζόμαστε να αφαιρούμε τα εμπόδια που εμποδίζουν την Θεία Χάρη να μας επισκεφθεί. Το γεγονός της εκδίωξης από τον Ναό του Θεού των εμπόρων, είναι παραβολή για την Νοερά Προσευχή. Ο Ιησούς  εκδιώκει τους εμπόρους, και μάλιστα είναι η μοναδική φορά που χρησιμοποιεί σωματική βία με το φραγγέλιο ανατρέπει τα τραπέζια των κολλυβιστών.

Η καρδιά μας είναι ο οίκος του Θεού, στον οποίο δεν  προσευχόμαστε εμείς, αλλά προσεύχεται η Θεία Χάρη, "Στην Ορθόδοξη Παράδοσι οσάκις η Γραφή ομιλεί περί προσευχομένου Αγίου Πνεύματος μέσα στον άνθρωπο,  όταν δηλαδή λεγη ότι το Άγιο Πνεύμα προσεύχεται στον Προφήτη ή μέσα στον Απόστολο, δεν ομιλεί περί λογικής προσευχής, αλλά περί νοεράς. (...) Η νοερή λατρεία όμως που είναι ανώτερης μορφής λατρεία , δεν είναι λατρεία που προσφερεται στο Θεό από τον άνθρωπο με πρωτοβουλία του ανθρώπου. Και τούτο διότι σε κάποιο στάδιο της πνευματικής αναπτύξεως του ανθρώπου ήλθε το Πνεύμα το Άγιο στον άνθρωπο αυτόν, στην καρδιά του, και μετέφερε την λατρεία του Θεού από τον εγκέφαλο στον χώρο της καρδιάς. Οπότε στον άνθρωπο αυτόν γίνεται πλέον η λατρεία του Θεού νοερώς στον χώρο της καρδιάς. " (Ιωάννου Ρωμανιδη, Πατερική Θεολογία, σ.207)/

Δεν μπορούμε να χρησιμοποιούμε την  Νοερά Προσευχή σε συνδυασμό με άλλα αιτήματα, όπως στις αυτοσχέδιες προσευχές. Αυτό άλλωστε , είναι πρακτικά αδύνατο. Δεν μπορούμε να συνδέσουμε στην ολιγόλογη Νοερά Προσευχή  μεγάλες ή μικρός περιγραφές συγκεκριμένων αιτημάτων για τα πρόσωπα για τα οποία θέλουμε να προσευχηθούμε.

Η Νοερά Προσευχή αποτελείται από τα ορισμένα λόγια «Κύριε Ιησού Χριστέ Υιέ του Θεού ελέησόν με». Βέβαια νοερές προσευχές μπορούμε να κάνουμε πολλές , αλλά  η Νοερά Προσευχή ή Καρδιακή Προσευχή ή Προσευχή του Ονόματος του Ιησού είναι η καθιερωμένη στην Ορθοδοξία Νοερά Προσευχή, το απαύγασμα των Προσευχών της Ορθοδοξίας.  Κύριε Ιησού Χριστέ Υιέ του Θεού ελέησόν με. .

Το αίτημα της Νοεράς Προσευχής για το έλεος του Θεού καλύπτει όλα τα αιτήματα. Αυτός ίσως είναι ο λόγος που στην Ορθόδοξη Παράδοση η Εκκλησία δεν προτρέπει τους πιστούς να προσεύχονται με αυτοσχέδιες προσευχές, εκτός από τις προσευχές της Εκκλησίας μας, στις ιερές Ακολουθίες της.

Η Νοερά Προσευχή παραφράζοντας τα λόγια του Αποστόλου Παύλου , "διετάγη δι' αγγέλων εν χειρί μεσίτου, ο δε μεσίτης ενός ουκ εστιν" (Γαλ.3:19) (δόθηκε με τη μεσολάβηση αγγέλων στα χέρια ενός μεσίτη, ο δε μεσίτης δεν μεσιτεύει για έναν). Η ΝΟερά Προσευχή δόθηκε για να προσευχόμαστε μεσιτεύοντας και για τους άλλους, ως μέλη του σώματος του Χριστού. Άλλωστε η επίκληση για το έλεος του Θεού, γίνεται υπέρ σύμπαντος κόσμου, με τα λόγια "ελέησον ημάς".

Με το ίδιο πνεύμα κάνουμε την Νοερά Προσευχή, σύμφωνα πάλι με τα λόγια του Αποστόλου Παύλου, που αναφέρονται στον πιστό ως μέλος του σώματος του Χριστού. "το αυτό υπέρ αλλήλων μεριμνώσι τα μέλη. και είτε πάσχει έν μέλος, συμπάσχει πάντα τα μέλη, είτε δοξάζεται εν μέλος συγχαίρει πάντα τα μέλη. Υμείς δε έστε σώμα Χριστού και μέλη εκ μέρους." (1 Κορ.12 26) (τα μέλη να φροντίζουν το ένα το άλλο. Πραγματικά , όταν υποφέρει ένα μέλος, συμπάσχουν όλα τα μέλη κι όταν δοξάζεται ένα μέλος, συνδοξάζονται όλα τα μέλη.)

Με ποιά άραγε έννοια χρησιμοποιεί ο Απόστολος Παύλος τη λέξη "δόξα"; Οπωσδήποτε δεν έχει την έννοια την σημερινή, της φήμης. Ο Απόστολος δίδει βαθύτερη έννοια στο ρήμα δοξάζω. Δοξάζουμε το Θεό οι χριστιανοί, όχι γιατί τον κάνουμε απλώς γνωστό στους άλλους, αλλά γιατί κατανοούμε στο βάθος την σχέση μας μαζί Του, γιατί αγαπάμε τον Θεό με όλη τη δύναμη της ψυχής μας.

________________________
* Ο π. Ι.Ρωμανίδης έζησε στην Αμερική όπου η αναφορά στους ιερείς ως παπάδες, δεν έχει υποτιμητική έννοια. Άλλωστε η λέξη "παπάς" σημαίνει "πατέρας".