ΤΙ ΕΚΑΝΕ ΕΝΤΥΠΩΣΗ ΣΕ ΕΝΑΝ ΞΕΝΟ;

Του Μόσχου Λαγκουβάρδου

Ρώτησα έναν Αμερικανό ποιητή που άφησε την Νέα Υόρκη κι ήρθε να ζήσει τα τελευταία χρόνια της ζωής του στην Ελλάδα, τί του έκανε εντύπωση στους Έλληνες και μου είπε:

-Μου έκανε εντύπωση , ότι γελάτε με τα λυπηρά πράγματα.
-Τί εννοείς;
-Εννοώ ότι μπορεί να λέτε ή να τραγουδάτε λυπηρά πράγματα γελώντας.

Πράγματι έτσι συμβαίνει. .Πάρε παράδειγμα το τραγούδι που λέει "μέτρα τον πόνο κι άσε με μόνο στην ερημιά". Που το λέει η Γιοβάνα, με την γλυκειά της φωνή, που νομίζεις ότι εννοεί "μέτρα τη χαρά κι έλα μαζί μου στην συντροφιά". Ή το χαρούμενο χορευτικό σκοπό, που λέει "τούτη η γης που την πατούμε όλοι μέσα θε να μπούμε",

Τί μπορεί να σημαίνει ο τρόπος αυτός να μην μπορούμε να ξεχάσουμε την θλίψη, ακόμα και στην πιο μεγάλη χαρά; Είναι αυτό που περιγράφει ο Ρίλκε, με τον στίχο "ο θάνατος τολμάει να κλάψει εντός μας κι όταν γελάμε".

Μήπως σημαίνει ότι ο λαός μας είναι ο πιο βασανισμένος λαός του κόσμου, που δεν μπορεί να "σηκώσει το κεφάλι του" από τον πόνο και την θλίψη;

'Η μήπως συμβαίνει το εντελώς αντίθετο: Ότι δεν λέμε να σκύψουμε το κεφάλι μοιρολατρικά ακόμα και στα πιο λυπηρά πράγματα; Μήπως ο τρόπος αυτός δείχνει το αγωνιστικό πνεύμα των Ελλήνων; Μήπως αυτό εννοεί εμμέσως ο στίχος του Σολωμού στην Ωδή στον Μπάϋρον:

Λευτεριά για λίγο πάψε
να χτυπάς με το σπαθί
Μόνο σίμωσε και κλάψε
εις του Μπάϋρον το κορμί;

Ή ο άλλος στίχος του μοιρολογιού στο θάνατο του Μάρκου Μπότσαρη;

-Μάρκο, πού άφσες το σπαθί πού αφήκες το ντουφεκι
-Το πήραν οι συντρόφοι μου, το πήραν τα παιδιά μου
και με τους Τούρκους πολεμούν και τους κοτζαμπασήδες.