Πώς περνάμε;

Λαρισινά δοκίμια
Μ.Ε. Λαγκουβάρδου

πηγη: ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ ΛΑΡΙΣΗΣ

Πώς περνάμε;

Ενώ όλοι ρωτάμε ο ένας τον άλλον πώς περνάμε, κανένας δεν απαντάει. Γιατί άραγε; Μήπως γιατί νιώθουμε πως κανένας δεν θέλει να ξέρει; Στην πραγματικότητα όλοι θέλουμε να ξέρουμε, αν κάποιος βρήκε καλύτερο τρόπο από τον δικό μας να ζει . Μια φορά όταν στις σκάλες του δικαστικού μεγάρου, κάποιος δικαστικός με είδε πρώτη φορά με γένια, είπε: να, υπάρχει εναλλακτικός τρόπος ζωής.
Δεν είναι άσχημο , βέβαια, η προσωπική μας ζωή να διατηρεί το μυστήριό της. Αλλά είναι η σιωπή σεβασμός στο μυστήριο της προσωπικής ζωής ή μήπως είναι ένδειξη απουσίας προσωπικής ζωής; Έτσι που τη ζωή σου ρήμαξες εδώ, σε όλη τη γη την χάλασες, γράφει ο ποιητής.
Γιατί κάνουμε, λοιπόν, την αναπάντητη ερώτηση, πώς περνάμε; Τι σημαίνει πώς περνάμε; Είναι η ζωή του ανθρώπου πέρασμα; Πέρασμα από τι; Μήπως είναι η ζωή επικίνδυνο ποτάμι και προβληματιζόμαστε πώς θα το περάσουμε; Μερικοί βέβαια ζουν σαν να είναι η ζωή ένα αναπόφευκτο κακό, με το οποίο πρέπει να τελειώνει κανείς μια ώρα αρχύτερα!
Η ερώτηση «πώς τα περνάς» μάλλον σημαίνει πώς περνάμε το χρόνο μας ή πώς περνάει ο χρόνος μέσα από εμάς. Η εικόνα του χρόνου που περνάει ή που περνάμε εμείς το χρόνο μας, δείχνει ότι ο χρόνος είναι ροή, ρέει σαν το νερό στο ποτάμι, ενώ οι κοίτες του ποταμού μένουν σταθερές. Στο χρόνο που ρέει διαρκώς, τι είναι άραγε σταθερό; Όλα ρέουν, λέει ο Ηράκλειτος, και τίποτα δεν μένει. Δεν θα μπορούσες να περάσεις από το ίδιο ποτάμι δυο φορές.
Είναι φανερό ότι πρόκειται για το χρόνο. Αλλά τι είναι χρόνος; Πώς γίνεται αισθητός; Είναι ο χρόνος στοιχείο του υλικού κόσμου ή ο χρόνος είναι μέσα μας; Ο φιλόσοφος Καντ έκανε μια πολύ σοβαρή διαπίστωση για τον χρόνο και τον χώρο, που αποτελεί και μια απόδειξη ότι ο άνθρωπος εκτός από σώμα είναι και πνεύμα. Διαπίστωσε πως οι διαστάσεις του χρόνου και του χώρου υπάρχουν μέσα στον άνθρωπο, πριν να υπάρξει ο χώρος και ο χρόνος γι΄ αυτόν. Ο χρόνος και ο χώρος, σύμφωνα με τον Καντ είναι στη δομή της ψυχής. Αν υποθέσουμε ότι δεν είχαμε εμπειρία του χρόνου και του χώρου, πάλι θα γνωρίζαμε τις δύο αυτές διαστάσεις του αισθητού κόσμου.
Ο χρόνος ως προς τον τρόπο που τον αισθανόμαστε είναι καθαρά ψυχολογική υπόθεση. Ανάλογα με την ψυχική μας διάθεση άλλοτε φεύγει σαν αστραπή κι άλλοτε πηγαίνει με τον αραμπά. Λέμε ότι είμαστε εξαρτημένοι από το χρόνο, ενώ στην πραγματικότητα την διαφορά την κάνει η ψυχική μας διάθεση. Οι αρχαίοι έλεγαν ότι ο χρόνος δαμάζει τα πάντα. Ακόμα και στους μυθολογικούς θεούς τους ο χρόνος άφηνε τα σημάδια επάνω τους. Ο χρόνος από την άποψη αυτή είναι αναγκαστικός ακόμα και για τους θεούς, αφού και αυτοί υπακούουν στην ανάγκη.
Για εμάς τους ορθοδόξους χριστιανούς δεν έχει σημασία ο χρόνος, αλλά η αιωνιότητα. Το πνεύμα και ο κόσμος των αρετών είναι αιώνιος και δεν υπόκειται στην καταδυνάστευση του χρόνου. Η αγάπη ουδέποτε εκπίπτει. Το πνεύμα και οι καρποί τους πνεύματος είναι πάντοτε νέοι και ο άνθρωπος που έχει τη χάρη του Θεού είναι παντοτινά ένας καινούριος άνθρωπος και δεν έχει θέση στη φθορά του. Ο Χριστός μίλησε για ανθρώπους οι οποίοι δεν θα γευθούν θάνατο.