ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΚΡΙΣΕΩΣ

Του Μόσχου Λαγκουβάρδου

Ο φιλόλογος της τάξης μου ζητούσε να γράφουμε το μάθημα της ημέρας στο τετράδιο Αντιγραφής. Αν και το γράψιμο στο τετράδιο της Αντιγραφής ήταν υποχρεωτικό , σπανίως έγραφα την αντιγραφή μου.

    Όταν εξήταζε ο καθηγητής, αν δεν είχες γράψει στο τετράδιο, δεν σου επέτρεπε να απαντήσεις και ρωτούσε κάποιον άλλο μαθητή. Έτσι δεν λάβαινα μέρος στο μάθημα εκτός από τις μία δύο φορές το χρόνο που ερχόταν ο επιθεωρητής. Ο καθηγητής μου από κακό ζόρι μ΄ άφηνε να μιλήσω.Ίσως θεωρούσε υπερβολική τιμωρία να μου στερεί το λόγο, ιδίως όταν δεν σήκωνε κανένας χέρι να μιλήσει, μπροστά στον επιθεωρητή.

     Αυτή την κακή συνήθεια τη συνέχισα και στο πανεπιστήμιο. Ήθελα να εξετάζομαι όχι για τη μνήμη μου με ερωτήσεις μνήμης π.χ. "τί είναι έγκλημα" ή τί είναι "μαντσιπάτσιο".
Το βιβλίο του Ρωμαϊκού δικαίου του καθηγητή Νίκου Πανταζόπουλου ήταν ογκωδέστατο και κανείς δεν θα μπορούσε να το αποστηθίσει, εκτός από αυτούς που είναι "τέρατα μνήμης". Έτσι ο μακαρίτης καθηγητής, είχε περιορίσει σε μερικά ευνοούμενα μέρη του βιβλίου, μεταξύ των οποίων ήταν η Μαντσιπάτσιο και η Τραντίτσιο, που έγώ ούτε αυτά τα αποστήθισα με αποτέλεσμα να το δίνω κάμποσες φορές στο πτυχίο και να κόβομαι.

      Την πέμπτη ή έκτη φορά είχα μάθει όχι το μάθημα, αλλά την ψυχολογία του καθηγητή. Κάποια στιγμή, βρήκα την ευκαιρία, να πω, έτσι στον αέρα, mea culpa, κύριε καθηγητά. Ο Πανταζόπουλος με κοίταξε περιμένοντας τη συνέχεια.

-Ο "Φίχτε Φούχτεν" στην Ιστορία του Πολιτισμού....
-Διαβάζετε Φίχτε Φουχτεν;
-Είναι ο αγαπημένος μου συγγραφέας για τη δυναστεία των Ισαύρων.
(Οι Ίσαυροι ήταν η αδυναμία του Πανταζόπουλου, γιατί κατήργησαν το γραπτό ΡωμαΪκό δίκαιο και εφάρμοσαν το ελληνικό εθιμικό δίκαιο).
Λέει πως όταν το δίκαιο το καταργεί η άρχουσα τάξη, αλλάζει εντελώς το δίκαιο και αφήνει την επιγραφή την ίδια. Ενώ όταν καταργείται υπό την πίεση του λαού, αλλάζει η επιγραφή και το δίκαιο παραμένει το ίδιο.

     Στους Ίσαυρους έγινε το πρώτο. Κατάργησαν το δίκαιο και άφησαν την επιγραφή την ίδια, με μια μικρή προσθήκη. Έγραψαν "Ιουστιάνειος Νομοθεσία επί το φιλανθρωπέστερον μεταρρυθμισθείσα". Ενώ δεν ήταν καθόλου Ιουστιάνειος η νομοθεσία.

    Όπως έκανε το ΠΑΣΟΚ με την ΕΣΑ, υπό την πίεση της κοινής γνωμης. Άλλαξε την επιγραφή και άφησε την ουσία όπως ήταν.