Περί ανδρείας

Του Μόσχου Εμμανουήλ Λαγκουβάρδου

Λαρισινά δοκίμια, Μ.Ε.Λαγκουβάρδου

ΠΕΡΙ ΑΝΔΡΕΙΑΣ

"Και ιδού εγώ μεθ' υμών ειμι πάσας τας ημέρας έως της συντελείας του αιώνος.

       Ο εθνικός μας ποιητής,  Διονύσιος Σολωμός, στο ποίημά του "Ο Πόρφυρας", περιγράφοντας το θάνατο του  ήρωά του,  καταγράφει την  εμπειρία της ανδρείας:  "Αστραψε φως και γνώρισε ο νιος τον εαυτό του", γράφει.  Ο Σολωμός είναι ορθόδοξος και γνωρίζει την ύψιστη τελείωση του ανθρώπου, που είναι η ένωση του ανθρώπου με το Θεό, η θέωση, στην οποία οι άγιοι βλέπουν το 'Aκτιστο Φως. Κανένας δεν φοβάται, όταν αισθάνεται την παρουσία του Θεού εντός του. "Ο Θεός μεθ'' ημών και ουδείς καθ'  ημών". 

       Η γνώση του εαυτού, η αυτογνωσία, είναι θεογνωσία, λένε οι Άγιοι Πατέρες της Εκκλησίας μας. Ο φόβος είναι άγνοια του εαυτού μας. Αν ο άνθρωπος ξέρει ποιος είναι δε φοβάται. Η ανδρεία λείπει στις μέρες μας. Οι πολίτες  δεν γνωρίζουν  τον εαυτό τους. Η Εκπαίδευση δεν διδάσκει την αυτογνωσία στους νέους. 

       Στο Μεσολόγγι, όταν το πολιορκούσαν οι Τούρκοι, ο πόλεμος «εμπόδισμα δεν ήταν, στις κορασιές να τραγουδούν και στα παιδιά να παίζουν» (Σολωμού, «Ελεύθεροι Πολιορκημένοι»)

      Η ανδρεία συνδέεται με τη δημιουργικότητα. Ο εχθρός επιτίθεται στους νέους με την ανεργία και τους πολεμάει με τη δειλία και τη λήθη. Τους  απογυμνώνει από τη δημιουργικότητα μέσα στην οποία ο νέος εκδηλώνει  την προσωπικότητά του, την ιστορία του , τις σχέσεις του, από αυτό που κάνει τον άνθρωπο να είναι μοναδικός. Η νεανική ανεργία είναι καταστροφή.  Δεν απομένει στον νέο , παρά να αναζητεί τρόπους λήθης του εαυτού.

        Στα "Μυστήρια " , ένα από τα ωραιότερα μυθιστορήματα του Νορβηγού συγγραφέα Κνουτ Χάμσουν υπάρχει μια σκηνή, που κάποιος φτωχός ανάπηρος αφήνει τον εαυτό του να τον ταλαιπωρούν άδικα και να τον εξευτελίζουν, χωρίς να υπερασπίζεται τον εαυτό του,;

        Σε όλα τα παραδείγματα ανυπεράσπιστου ανθρώπου, με κορυφαίο το παράδειγμα του Ιησού υπάρχει αυτό το κοινό στοιχείο, η εκούσια αποδοχή του μαρτυρίου.Σαν πρόβατο στα χέρια του κουρευτή του, άφωνος υπομένει τα σεπτά πάθη Του ο Κύριος, γράφει ο Ευαγγελιστής.

        Στο μυθιστόρημα «Δόκτωρ Ζιβάγκο», ο Παστερνάκ περιγράφει τον εξευτελισμό ενός πατέρα μπροστά στον έφηβο γιο του. Ένοπλοι άντρες επάνω στα άλογά τους γελοιοποιούν τον πατέρα , που δέχεται τον εξευτελισμό χωρίς να φέρει την παραμικρή αντίσταση. Ένας φοβερός υπαινιγμός για τα μαρτύρια που υπέφερε ο λαός της Ρωσίας με την επιβολή του ολοκληρωτικού καθεστώτος των μπολσεβίκων.

       Αυτός που με επίγνωση, αρνείται να προβάλει αντίσταση στη βία, αρνείται συνειδητά  να έχει οτιδήποτε κοινό με τους διώκτες του και εκδηλώνει τη θέλησή του να είναι  αυτός το τελευταίο άδικο θύμα. Είναι πιο δυνατός απ΄ τους διώκτες του που αγνοούν ποια θα είναι η κατάληξη στην περιστασιακή δύναμή τους.

       Στο περιστατικό της τρικυμίας στη λίμνη , οι μαθητές του Ιησού φοβήθηκαν .. «Σώσε μας, Κύριε, γιατί χανόμαστε». Ο Κύριος τους επιτίμησε για το φόβο τους.: «Τι δειλοί εστέ;» (Γιατί είστε έτσι δειλοί;). Πώς μπορούσαν να μην ξέρουν ποιοι είναι και Ποιος είναι ο Κύριός τους, και ο Θεός τους.

      «Γιατί δε βοήθησε ο Θεός αυτούς που χάθηκαν;» Ο Μπεν Χουρ δεν άφησε το λογισμό αυτόν , να τον εξουθενώσει. Ο Μπεν Χουρ δεν λησμόνησε τις ευεργεσίες του Κυρίου.

«Ο Θεός που με με έσωσε απ΄ τις γαλέρες, δεν θα μ’ αφήσει τώρα να χαθώ», είπε.