Η εμπειρία και το δοκίμιο

 Μόσχου Εμμανουήλ Λαγκουβάρδου

Μια ιστορία του Γεωργιανού συγγραφέα, του αποκληθέντος «πατέρα της Γεωργίας» Σουλκχάν- Σαμπά Ορμπελιάνι λέει ότι κάποτε ζούσε ένας φιλόσοφος γνωστός για τη μόρφωση και τη σοφία του. Μια μέρα εγκατέλειψε την πόλη, έστησε τη σκηνή του στην έρημο, όπου σκεπτόταν και προσευχόταν μέσα στη μοναξιά και τη γαλήνη. Υπήρξαν ακόμα κι άλλοι έξι φιλόσοφοι πολύ μορφωμένοι, που ωστόσο δεν κατάφεραν να δώσουν τη σωστή έννοια σε μια λέξη και πήγαν να ζητήσουν τη γνώμη του ερημίτη.
Ποια να ήταν άραγε αυτή η λέξη; Πολλοί θα έλεγαν ότι η λέξη αυτή ήταν η «πόλις». Ποια είναι η σωστή έννοια της πόλης; Ποιος θα μπορούσε να ξέρει καλύτερα από ένα φιλόσοφο που εγκατέλειψε την πόλη και πήγε να ζήσει στην έρημο; Η αμφισβητούμενη έννοια πρέπει να είναι η έννοια της πόλης.
Εγώ όμως θα έλεγα, επειδή πάντα με απασχολεί η έννοια του δοκιμίου κι ακόμα δεν έχω κατασταλάξει στο τι είναι και τι δεν είναι το δοκίμιο, λέω ότι η λέξη που ζητούσαν οι έξι Γεωργιανοί φιλόσοφοι να μάθουν τη σωστή της έννοια, ήταν η λέξη δοκίμιο. Τι είναι το δοκίμιο; Είναι λόγος με τον οποίο προσπαθείς να αποδείξεις κάτι ή να πείσεις κάποιους για κάτι. Είναι μια υποκειμενική άποψη η οποία έχει τη δική σου προτίμηση και δεν ενδιαφέρεται για την πειθώ ή είναι μια αναζήτηση για κάτι που δεν ξέρεις και το δοκιμάζεις με το γραπτό σου αν είναι αληθινό ή αν δεν είναι αληθινό. Αν κρίνω από μένα θεωρώ βαρετό να γράφω για πράγματα που ξέρω. Άρα γράφω αυτό που δεν ξέρω.
Αλλά ας δούμε τι είπε στους έξι φιλοσόφους ο ερημίτης. «Άκουσε,» λέει η ιστορία « την ερώτηση και έμεινε βουβός. Τον ξαναρώτησαν. Στο τέλος ο μοναχικός τους αποκρίθηκε:
- Ξοδέψατε τα πλούτη σας για να μιλάτε όμορφα κι εγώ παράτησα τα δικά μου και τον κόσμο για να μπορώ να σωπαίνω.
Και μια και δεν κατάφεραν να του πάρουν άλλη λέξη, οι φιλόσοφοι έφυγαν σαστισμένοι.

Σημείωση: Το θαυμάσιο αυτό βιβλίο έχει τίτλο Η Σοφία του Μύθου, Εκδ. Χατζηνικολή, μετάφραση Κώστα Ασημακόπουλου και Ντίνας Σιδέρη.