Η υποτίμηση του ανθρώπου

Του Μόσχου Εμμανουήλ Λαγκουβάρδου

"Είπεν ο Κύριος τοις εαυτού μαθηταίς. Ανακύψατε και επάρατε
τας κεφαλάς υμών, διότι εγγίζει η απολύτρωσις υμών."
(Λουκ.ΚΑ, 28-33)

Η υποτίμηση του ανθρώπου δεν είναι καινούρια και δεν ήρθε με τη νέα εποχή και με την παγκοσμιοποίηση. Η υποτίμηση με την έννοια του υπό όρους σεβασμού του ανθρώπου είναι πανάρχαια και συνδέεται με τον δυτικό φεουδαλισμό, με τα ολοκληρωτικά καθεστώτα και με την αρχαία ανατολική απολυταρχία.

Ακόμα και σήμερα υπάρχουν άνθρωποι σε κάποιες χώρες της άπω Ανατολής που η αξία τους είναι λιγότερη από τη σκόνη του δρόμου. Αυτό είναι και το όνομα της κατηγορίας αυτών των ανθρώπων: λιγότερο από σκόνη.

Παρόμοια υποτίμηση έγινε στον αναπτυγμένο κόσμο. Η τεχνική πρόοδος συνέβαλε σ΄ αυτό, γιατί αντί να ανακουφίσει τον φτωχό κόσμο, έγινε το εργαλείο να υποτιμηθεί ακόμα περισσότερο με τον φεουδαλισμό και την αθεϊα της νέας εποχής. Οι φεουδάρχες είναι δυνάστες, αντί σύμμαχοι των λαών. Οι άρχοντες, γράφει το Ευαγγέλιο, καταδυναστεύουν τους λαούς.

Μια παροιμία λέει, αυτό που κάνουν σήμερα στον ποιητή, θα κάνουν αύριο σε σένα. Η παροιμία σημαίνει ότι οι δυνάστες διαστρέφουν πνευματικά τους λαούς και κατόπιν τους κάνουν δούλους. Ο αγώνας για την ελευθερία, λέει το Ευαγγέλιο, δεν είναι με συγκεκριμένους ανθρώπους, αλλά είναι αγώνας με τις αρχές και τις εξουσίες του σκότους του αιώνος τούτου.

Οι λαοί πάσχουν από την εξουσία γιατί δεν έχουν δική τους ηγεσία. Οι λαοί κυβερνιούνται είτε φανερά από τους ξένους ή κρυφά από τα πειθήνια όργανά τους. Ο Μαμωνάς, ο θεός του χρήματος της αδικίας, δεν έχει πατρίδα.

Τη μεγαλύτερη πνευματική διαστροφή έπαθαν εκείνοι που αρνούνται το πνεύμα και τις πνευματικές αξίες. Αυτοί δεν ξέρουν τί κάνουν. Παράδειγμα ο Μαρξ ο οποίος ασπάστηκε την αθεϊα και υποστήριζε ότι "η κριτική της θρησκείας είναι το θεμέλιο κάθε κριτικής".

Ο Μαρξ και οι οπαδοί του αρνούνται την ύπαρξη του πνευματικού κόσμου. Περιορίζουν τον κόσμο στα αισθητά πράγματα. Οτιδήποτε δεν ζυγίζεται, δεν μετράται, δεν επαληθεύεται στο επιστημονικό πείραμα δεν υπάρχει. Αυτό υποστηρίζει η αθεϊα, κι όμως κανείς δε ζει εξωτερικά με τα άλατα. Ο άνθρωπος βλέπει πέρα απ΄ τον κόσμο των αισθήσεων την πνευματική διάσταση των πραγμάτων.

Ο Μαρξ αποκαλούσε τη θρησκεία όπιο του λαού. Εννοούσε κάτι αισθητό, όπως είναι το όπιο ή έβλεπε πέρα από αυτό στην πνευματική διάσταση του πράγματος; Το ίδιο κι όταν λέμε "ψηλά το κεφάλι",εννοούμε να σηκώσουμε το κεφάλι ψηλά για να δούμε την κορυφή του Ολύμπου ή εννοούμε να έχουμε θάρρος και να μην αφήνουμε να μας καταβάλει το πνεύμα της δειλίας.Κι αυτός λοιπόν που με τα λόγια του αρνείται τον πνευματικό κόσμο και το Θεό, κι αυτός ζει με το πνεύμα και με την πνευματική διάσταση των πραγμάτων και όχι με τα εξωτερικά άλατα.

Ο άνθρωπος είναι εικόνα του Θεού και ως εικόνα του Θεού είναι χωρίς όρους σεβαστός. Η Διδασκαλία του Χριστού κατήργησε τις διακρίσεις των ανθρώπων και ανήγαγε τον άνθρωπο ως αξία αυτή καθ΄ εαυτή. Δεν έχει ανάγκη ο άνθρωπος να αποδείξει οτιδήποτε για να είναι σεβαστός ως άνθρωπος.

Στα αρχαία χρόνια οι δούλοι βρίσκονταν στο έλεος των κυρίων τους. Οι κύριοι είχαν δικαίωμα ζωής και θανάτου πάνω σ΄ αυτούς και στις οικογένειές τους. Αν ένας δούλος ή ένας που ανήκε σε χαμηλή κοινωνική τάξη διέπραττε κάποιο αδίκημα μαζί με αυτόν τιμωρούνταν και οι συγγενείς του.

Η απολυταρχία δεν αναγνώριζε κανένα δικαίωμα στους φτωχούς. Στην Ινδία π.χ. αν κάποιος παρίας, (παρίες ήταν αυτοί που ήταν κάτω από τις 36 τάξεις που υπήρχαν) άγγιζε κατά λάθος ένα βραχμάνο (οι βραχμάνοι ανήκαν στην ανώτερη κοινωνική τάξη των Ινδιών) ο παρίας τιμωρούνταν με θάνατο.

Τέτοια ήταν η υποτίμηση του ανθρώπου στις κοινωνίες αυτές πριν έρθει στη Γη ο Χριστός για να γίνει σεβαστός χωρίς όρους ο άνθρωπος. Δεν έπαψε όμως ακόμα ο άνθρωπος να υποτιμάται κρυφά ή και φανερά στα ολοκληρωτικά καθεστώτα.

Ο κόσμος αποδίδει την ανελευθερία στην ανυπαρξία της Παιδείας. Πράγματι ο άνθρωπος αν δεν διαστραφεί πνευματικά, δεν γίνεται δούλος. Όταν καταλύεται η ελευθερία του αγωνίζεται να διώξει τους δυνάστες του. Η Παιδεία εμπνέει την αγάπη στο Θεό και στην ελευθερία της πατρίδας.

Υπάρχουν άνθρωποι σε κάποιες χώρες της άπω Ανατολής που η αξία τους είναι λιγότερη από τη σκόνη του δρόμου. Αυτό είναι και το όνομα της κατηγορίας αυτών των ανθρώπων: λιγότερο από σκόνη.

Παρόμοια υποτίμηση έγινε και στον αναπτυγμένο κόσμο. Η τεχνική πρόοδος αντί να ανακουφίσει τον φτωχό κόσμο, έγινε το εργαλείο για να υποτιμηθεί ακόμα περισσότερο από τον φεουδαλισμό και την αθεϊα της νέας εποχής.