Μια μικρή προσέγγιση στην Ορθόδοξη Παράδοση. Θά ΄θελες να ξέρεις και να εφαρμόζεις λίγα απλά πράγματα για να είσαι χαρούμενος σύμφωνα με τους Πατέρες;

Του Μόσχου Εμμανουήλ Λαγκουβάρδου


Θα αναρωτιέσαι ίσως και συ μαζί μου, ευγενικέ αναγνώστη, γιατί δεν μας μαθαίνουν αυτά τα λίγα απλά πράγματα και γιατί δεν μας βοηθούν να τα εφαρμόζουμε για να είμαστε χαρούμενοι; Γιατί απομακρύνουν τον κόσμο από την Ορθόδοξη Παράδοση η οποία θεραπεύει το σώμα και την ψυχή;
Μια απάντηση είναι η άγνοια. 'Αλλη απάντηση είναι ότι ο θεραπευμένος δεν αγοράζει ό,τι τον διατάζουν ούτε χειραγωγείται από αυτούς που καταδυναστεύουν τον κόσμο.
Αυτό που απασχολεί τη σκέψη όλων μας αυτόν τον καιρό είναι πως θα αντιμετωπίσουμε τον πόνο και τη λύπη.Όταν είμαστε μόνοι γεμίζουμε σκέψεις και αισθήματα. Ό,τι χειρότερο για να αρρωστήσουμε. Τί μπορούμε να κάνουμε, για να έχουμε λίγη ησυχία μέσα μας;
Οι λογισμοί της διάνοιας δεν πρέπει να κατεβαίνουν στην καρδιά, γιατί από κει μπαίνουν στο νου και τον σκοτίζουν. Νους σκοτισμένος δεν έχει χαρά. Ο άγιος Γρηγόριος ο Παλαμάς προσευχόταν διαρκώς "Κύριε, διάλυσον το εν εμοί σκότος" (Κύριε, διάλυσε το σκοτάδι μέσα μου).
Εδώ πρέπει να κάνουμε μια διευκρίνηση, ότι άλλο είναι ο νους και άλλο η διάνοια. Η διάνοια είναι αυτό που λέμε "λογική". Η διαφορά μετξύ νου και λογικής είναι όταν προσπαθείς μάταια να εκλογικεύσεις μερικά πράγματα τα οποία υπερβαίνουν τη λογική. Η λογική μας βοηθάει στις πρακτικές ανάγκες της ζωής, αδυνατεί όμως να δώσει απαντήσεις στα βαθύτερα, στα εσωτερικά θέματα που μας βασανίζουν.
Αν δεν ξέρουμε αυτή την ουσιώδη διαφορά μεταξύ της διάνοιας (λογικής) και του νου, δεν θα προσέχουμε τους λογισμούς μας. Κι αν δεν προσέχουμε τους λογισμούς μας θα βρισκόμαστε σε τέτοια σύγχυση, που δεν θα διακρίνουμε το ουσιώδες από το επουσιώδες, ούτε το πολύτιμο από το φτηνό. Αυτό το νόημα έχουν τα λόγια "μη βάζεις καρδιά στα πράγματα". Δηλαδή μην αφήνεις τους λογισμούς της διάνοιας να μπαίνουν στην καρδιά κι από κει στο νου και να τον σκοτίζουν.
Όταν οι Γερμανοί υποχωρούσαν , έκαιγαν τα χωριά από όπου περνούσαν και ο κόσμος κατέφευγε στα βουνά για να σωθεί. Μια φορά οι Γερμανοί σκότωσαν ένα γέρο που προσπαθούσε να ανεβάσει στο βουνό το γουρούνι του. Όταν η γριά του πληροφορήθηκε το θάνατo του γέρου, το πρώτο πράγμα που ρώτησε να μάθει ήταν η τύχη του γουρουνιού! Η γριά είχε τον ίδιο λογισμό για τον άνθρωπο και το ζώο!
Πώς οι λογισμοί της διάνοιας δεν θα κατεβαίνουν στην καρδιά κι από κεί θα μπαίνουν στο νου και θα τον σκοτίζουν, για να μη μπορούμε ποτέ να χαρούμε με τό σκοτάδι στο νου μας; Πώς δεν θα βάζουμε καρδιά στα πράγματα; Πως δεν θα έχω εμπαθή (παθιασμένη) προσέγγιση των πραγμάτων; Πώς θα βλέπω τους λογισμούς της διάνοιας δίχως φόβο και πάθος;
Γνώρισα κάποιον που είχε την ικανότητα να διακρίνει αμέσως τους λογισμούς της διάνοιας και να τους εμποδίζει να κατεβούν στην καρδιά του και να σκοτίσουν το νου του. Όταν πάθαινε κάποια ζημιά, έλεγε στον εαυτό του: "Κάλιο που ήρθε στο βιος μου και όχι στο κεφάλι μου".
Μια Εντολή είναι κάπως δύσκολη να την καταλάβεις. Πρόκειται για την Εντολή, "Μη επιθυμήσαι όλως" , που σημαίνει να μην επιθυμείς καθόλου. Πώς μπορεί να ζήσει κανείς χωρίς επιθυμία;
Για να κατανοήσουμε την Εντολή και να την εφαρμόσουμε πρέπει να διακρίνουμε την επιθυμία και να δούμε ποια επιθυμία πρέπει να την εγκαταλείψουμε όλωσδιόλου. Οπωσδήποτε η Εντολή δεν εννοεί την επιθυμία για τα πνευματικά, τα ανώτερα, τα μη βλεπόμενα, αλλά για τα πράγματα που όταν τα επιθυμούμε προκαλούμε την εξέγερση των άλλων.
Αυτό το είδος της επιθυμίας ονομάζεται "μιμητική επιθυμία". Γιατί επιθυμούμε μόνο ό,τι επιθυμούν και οι άλλοι. Ο Κϋριος λέει, πως όταν ο άνθρωπος επιθυμεί τη βασιλεία του Θεού , δεν θα στερηθεί τα πράγματα που είναι αναγκαία για τη ζωή του.
Στα στρατόπεδα συγκεντρώσεως των ναζί και των σοβιετικών επιβίωσαν εκείνοι που για να σώσοουν την ψυχή τους θυσίαζαν και τη ζωή τους. Αυτοί έσωζαν και την ψυχή και το σώμα τους.

Π ν ε υ μ α τ ι κ ό ς: "Ευλογημένε, μην εμποδίζεις τη χάρη του Θεού να σ΄ επισκεφθεί. Ακολουθώντας την Ορθόδοξη Παράδοση μέσα στην Εκκλησία θα περάσεις τα στάδια της κ ά θ α ρ σ η ς (τήρηση των Εντολών), της ν ή ψ η ς (νοερά προσευχή με οδηγό που έχει εμπειρία της νοεράς προσευχής) και της φ ώ τ ι σ η ς, που είναι η πλήρης θεραπεία, για να γίνεις πράος, ειρηνικός και χαρούμενος, δίκαιος, δηλαδή ένα με το Θεό.

Τρία είναι τα στάδια της θεραπείας, όσοι είναι και οι βαθμοί των κληρικών, του διακόνου, που αντιστοιχεί στην κάθαρση, του ιερέως που αντιστοιχεί στη φώτιση και του επισκόπου, που αντιστοιχεί στη θέωση στην οποία καλούμαστε να φτάσουμε όλοι και να γίνουμε ένα με το Θεό. Αυτό σημαίνουν τα λόγια "Εγώ είπα, θεοί εστέ".