Περί ονομάτων

Του Μόσχου Εμμανουήλ Λαγκουβάρδου

Σε κάθε ευγενικό αναγνώστη που τιμά το ιστολόγιο αυτό με την εγγραφή του στη στήλη των αναγνωστών του στέλνω ως δώρο μια μικρή ετυμολογική δοκιμή του ψευδωνύμου του ή του ονόματός του. Το ίδιο έκανα και με το όνομα "πάγκαλος", αν και δεν ήρθε ως τώρα κανείς με το ψευδώνυμο αυτό.

Το όνομα πάγκαλος πολύ πιθανόν να είναι ευφημισμός του "πάγκακος" ή του "παγκάκιστος", για τους εξής λόγους: Πρώτον γιατί όπως είναι γνωστόν τα πλείστα επώνυμα είναι σκωπτικά ή ειρωνικά παρωνύμια και κανείς δεν θα αποκαλούσε σκωπτικά ή ειρωνικά κάποιον "πάγκαλο", αν δεν το χρησιμοποιούσε κατ΄ ευφημισμόν και δεύτερον γιατί ο Ελληνικός λαός από άκρα λεπτότητα, ευαισθησία και καλαισθησία αποφεύγει να ονομάσει το κακό και το άσχημο και το αντικαθιστά με το αντίθετό του όπως π.χ. το ξύδι, που το ονομάζει γλυκόζη.Η Εκκλησία μας εξάλλου διδάσκει να μην χρησιμοποιούμε το όνομα του Εχθρού του ανθρωπίνου γένους. Ονομάζοντας ένα πράγμα μετέχουμε σ΄ αυτό. Το ίδιο όπως όταν διαβάζουμε ένα κείμενο.Αυτός είναι ο λόγος, που ενοχλούμαστε όταν είμαστε υποχρεωμένοι να προφέρουμε μια χυδαιολογία, γιατί ονομάζοντας το χυδαίο μετέχουμε σ΄ αυτό.

Μια φορά στο δικαστήριο εμφανίστηκε κάποιος κατηγορούμενος ο οποίος
είχε πληθώρα καταδικών εις βάρος του. Ο πρόεδρος του δικαστηρίου
εκφώνησε το όνομά του , που ήταν Ακίνδυνος Καλλίας. “Εσείς” είπε κοιτάζοντας το
ποινικό του μητρώο, “δεν πρέπει να λέγεστε Ακίνδυνος Καλλίας, αλλά επικίνδυνος
κακίας”. Ο πρόεδρος ξέχασε ότι οι Έλληνες χρησιμοποιούν τον ευφημισμόν.

Η άκρα ευαισθησία τους δεν τους επιτρέπει να προφέρουν την ασχήμια.
Αυτός είναι ο λόγος που οι κακόφωνες λέξεις τους ενοχλούν και τις
διορθώνουν απαλαίνοντας την κακοφωνία ή τις αντικαθιστούν, ενώ έναν ξένο που δεν έχει την ευαισθησία του Έλληνα δεν τον ενοχλούν. Οι Έλληνες απαλαίνουν τους σκληρούς ήχους, όπως τους ήχους "γκ" , "ντ" ή "μπ" κ.α. Δεν θα πουν “αγκάπη” ή “ντήμος” ή "μπντελύσομαι", αλλά "αγάπη","δήμος", "βδελύσομαι".

Το έναυσμα για να γράψω αυτή την μικρή ιστορία περί ονομάτων μου έδωσε ο ευγενικός αναγνώστης με το ψευδώνυμο Κατακουζηνός. Του εύχομαι "Καλώς ήρθε" στο ιστολόγιο. Η παρουσία του μας τιμά και μας ενισχύει.
Σαν ένα ευχαριστώ σε κάθε καινούριο φίλο αναγνώστη έκανα μια μικρή ετυμολογική δοκιμή επάνω στο ψευδώνυμό του.

Το όνομα Κατακουζηνός πιθανόν να προέρχεται απ΄ το ρήμα "κυδαίνω" που θα πει ευφραίνω τον άνακτα. Δεν είναι τυχαίο ότι ο βασιλεύς των φρούτων είναι το κυδώνι, ο βασιλεύς Κυδώνιος, όπως λέγεται.

Και γιατί το κυδώνι είναι ο βασιλιάς των φρούτων; Βασιλιάς είναι αυτός που κυριαρχεί στα πάθη του, και στο μεγαλύτερο από όλα στην κοιλιά του. Γι’ αυτό έδωσε το βασιλικό αξίωμα ο Θεός σε κάθε άνθρωπο, για να βασιλεύει στα πάθη του. Η Αγία Γραφή λέει πως αυτός που κυριαρχεί στην κοιλιά του είναι πιο δυνατός από αυτόν που κυριαρχεί σε μια χώρα. Αυτός είναι βασιλιάς και άρχοντας και όχι ο κοιλιόδουλος.

Ένας άγιος έτρωγε μόνο κυδώνια. Γιατί; Γιατί κυδώνια δεν μπορείς να φας πολλά και μένεις με το στομάχι αδειανό, ό,τι πρέπει για περισυλλογή, για στοχασμό και για προσευχή. Ένας άλλος άγιος μιλώντας για το μέτρο στο φαγητό έλεγε πως πρέπει να τρώμε τόσο όσο δεν θα μας εμποδίζει να προσευχόμαστε. Με τις αναθυμιάσεις των φαγητών ο νους σκοτίζεται και δεν ελέγχει τη γλώσσα.

Αυτός που παραγεμίζει την κοιλιά του ούτε να σκεφτεί μπορεί, ούτε να στοχαστεί, ούτε να προσευχηθεί. Υβρίζει μόνο και καταφρονεί τους άλλους, μην μπορώντας να δει τη σκιά του, την προβάλλει στους άλλους,. Αυτός είναι αξιολύπητος γιατί παραβαίνει τους δυο στοιχειώδεις κανόνες της υγείας, να μην κατακρίνεις και να μην απωθείς. Ο διάσημος γιατρός Τζώρτζ Γκρόντεκ έγραψε στο βιβλίο του “Εκείνο”, ότι οι δυο σίγουροι τρόποι για να αρρωστήσει κανείς είναι να κατακρίνει και να απωθεί.

Ο Ελληνικός λαός πριν την αμερικάνικη ισοπέδωσή του διατηρούσε τον
Αρχαίο πολιτισμό που μεταδόθηκε με την παράδοση και με την Εκκλησία.
Ο Αρχαίος πολιτισμός βρισκόταν σε τόσο μεγάλο ύψος ευαισθησίας και καλαισθησίας
ώστε η ψυχή του απλού ανθρώπου δεν άντεχε ακόμα και να ονομάσει το Άσχημο και αντικαταστούσε το όνομα του άσχημου με το όνομα του αντίστοιχου όμορφου. Αυτό λέγεται ευφημισμός. Το ξύδι το έλεγε "γλυκόζη" και το πάγκακο ή το παγκάκιστο το έλεγε "πάγκαλο". Αν δεν μπορούσε να βρει, τη στιγμή που μιλούσε για κάτι άσχημο, την αντίστοιχη λέξη, ζητούσε συγνώμην. Όπως όταν μιλούσε για ζώα ή για οτιδήποτε πρόσβαλε την καλαισθησία του.