Ο Κυνισμός στην πράξη

Του Μόσχου Εμμ. Λαγκουβάρδου

«Πώς αν τις απ’ εχθρών ωφελείτο»

H Κυνική φιλοσοφία την πράξη είναι ένας τρόπος ζωής, σαν αυτόν που οι περιστάσεις δίδαξαν να ζει στην εξορία ο Διογένης . Η Κυνική φιλοσοφία ιδίως στην εποχή των ισχνών αγελάδων, όπως η σημερινή , είναι πάρα πολύ χρήσιμη, γιατί είναι ένα μάθημα πώς να ζούμε με διάκριση, δηλαδή σύμφωνα με τις περιστάσεις. Αξίζει να μάθουμε πώς ζούσαν οι αρχαίοι Κυνικοί φιλόσοφοι, που διάλεγαν την θεληματική φτώχεια, γιατί πίστευαν ότι ο πλούτος διαφθείρει τον άνθρωπο και ασκούσαν στις καλύτερες περιπτώσεις τη διάκριση. Η διάκριση στην Ορθόδοξη Παράδοση είναι μέγιστη αρετή.


Οι αρχαίοι Κυνικοί πίστευαν ότι η φιλοσοφία έχει αξία στην πράξη και δεν είναι θεωρίες. Με τις στιχομυθίες που ακολουθούν προσπαθούμε να δείξουμε πώς οι κυνικοί φέρονταν ανάλογα με τις περιστάσεις, ώστε να ωφελούνται ακόμα και από τα εμπόδια που συναντούσαν. Πίστευαν δηλαδή ότι τα εμπόδια δεν είναι ατυχήματα , αλλά είναι αυτό το ίδιο το υλικό της ζωής, και ο τρόπος να ζεις σύμφωνα με τις περιστάσεις δείχνει την πνευματικότητα του ανθρώπου.


- «Διογένη, έχασες την πατρίδα σου και τα χρήματά σου». Διογένης: - « Ούτε έτσι ήταν κακό» (Ουδ΄ ούτως κακώς). Χάρις στην εξορία και στις στερήσεις έγινα φιλόσοφος».


-«Διογένη, αστόχησες να χτυπήσεις με την πέτρα το σκύλο και χτύπησες την μητρυιά σου». Διογένης:-«Ούτε έτσι ήταν κακό. Αυτό πρέπει πρωτίστως να ασκεί και να φροντίζει κανείς , να ξεστρατίζει την τύχη απ’ τ’ ανεπιθύμητα».


Διογένης στον Πλάτωνα:-«Τι κρίμα, Πλάτων , που δεν καταδέχεσαι να φάμε μαζί έξω στην αγορά κάτι απλό (άπλαστον). Πλάτων:-«Ούτε έτσι είναι κακό, Διογένη. Μακάρι η απλότητά σου (άπλαστον) να μην ήταν πλαστή».


Πλάτων στο Διογένη:-« Διογένη, έκανες τόσους εχθρούς με το αλλόκοτο φέρσιμό σου». Διογένης:-«Ούτε έτσι ήταν κακό, Πλάτων. Τι σόϊ φιλόσοφος θα ήμουν, αν φερόμουν όπως εσύ που διδάσκεις σε όλη σου τη ζωή και δεν ενόχλησες ποτέ κανέναν;»


Από μια ελληνική παροιμία: -«Έχασες πολλά χρήματα».-«Καλύτερα που το χτύπημα ήρθε στο βιός μου κι όχι στο κεφάλι μου».


Από ένα διήγημα του Τσέχωβ - «Η γυναίκα σου σε πρόδωσε».-«Καλύτερα που πρόδωσε εμένα κι όχι την πατρίδα».


Από το μυθιστόρημα του Κνουτ Χάμσουν, Ένας αλήτης παίζει με σουρντίνα:
- «Σε πάνε να σε σκοτώσουν».- «Καθόμουν επάνω σ’ ένα καρφί . Τραβήχτηκα λίγο πιο εκεί κι ένιωσα καλύτερα».


Από τη βιογραφία του Φεντόρ Ντοστογιέφσκι: -« Ένιωσες τον τρόμο του θανάτου» -(Το Φεντόρ Ντοστογιέφσκι του χάρισαν τη ζωή ενώ βρισκόταν μπροστά στο εκτελεστικό απόσπασμα). Ντοστογιέφσκι: -«Ούτε έτσι ήταν κακό. Η πρώτη σκέψη που ήρθε στο μυαλό μου μόλις άκουσα ότι μου χάρισαν τη ζωή ήταν η σκέψη γιατί δεν αγαπώ όλους τους ανθρώπους».
-«Σε οδήγησαν με τα πόδια σιδηροδέσμιο μέχρι τη Σιβηρία.» Ντοστογιέφσκι:- «Ούτε έτσι ήταν κακό. Χάρις στην οδυνηρή οδοιπορία , διάβασα το Ευαγγέλιο». ( Στο μακρύ δρόμο του Ντοστογιέφσκι προς την εξορία μια γυναίκα σε κάποιο χωριό έβαλε στο χέρι του ένα μικρό Ευαγγέλιο. Το Ευαγγέλιο αυτό, όπως ομολόγησε ο ίδιος ο μεγάλος συγγραφέας, κράτησε το πνεύμα του ζωντανό στις φριχτές συνθήκες της εξορίας. Ο Ντοστογιέφσκι διάβαζε ανελλιπώς κάθε μέρα το Ευαγγέλιο. Την τελευταία μέρα της ζωής του ζήτησε από τη γυναίκα του να ανοίξει το Ευαγγέλιο και να του διαβάσει αυτό που γράφει η σελίδα. Η σελίδα άρχιζε με αυτά τα λόγια: «Άγωμεν». Ο Ντοστογιέφσκι μόλις άκουσε τη λέξη αυτή που σημαίνει «Ας πηγαίνουμε», είπε στη γυναίκα του, «σήμερα θα πεθάνω» και πράγματι αυτή τη μέρα πέθανε.


Από τον βίο του Σωκράτη: Δήμιος στο Σωκράτη: -« Σωκράτη, μαθαίνεις μουσική ενώ σε λίγα λεπτά θα πιεις το κώνειο». Σωκράτης: -« Δεν είναι κακό. Δεν θα πάω στην άλλη ζωή άμουσος».


Από τη ζωή του Κυνικού φιλοσόφου Κράτη. ( Ο Κράτης, κυνικός φιλόσοφος, ήταν ζάπλουτος. Πούλησε την τεράστια περιουσία του και μάζεψε ένα ολόκληρο θησαυρό. Ύστερα ξανοίχτηκε με τη βάρκα στο πέλαγος και πέταξε το θησαυρό του στη θάλασσα. Βρήκε μια γυναίκα κυνική φιλόσοφο και έζησαν μαζί ζητιανεύοντας).
-«Τι κρίμα, Κράτη, πούλησες την τεράστια περιουσία σου κι όλα τα χρήματα που πήρες τα πέταξες στη θάλασσα». Κράτης: - «Ουδ’ ούτως κακώς» (Ούτε έτσι ήταν κακό).Δεν κινδυνέψαμε ούτε από ληστές, ούτε από το κράτος».


Σημείωση: Οι αναφορές στον Διογένη και στον Πλάτωνα είναι διασκευή από το βιβλίο «Οι Αρχαίοι Κυνικοί» Αποσπάσματα και μαρτυρίες, Επιμέλεια, Μετάφραση, Σχολιασμός Ν.Μ. Σκουτερόπουλος, Εκδόσεις «Γνώση», Αθήνα 2006). Πρόκειται για ένα σπουδαίο βιβλίο που διαβάζεται ευχάριστα χάρις στο χιούμορ του. Είναι ένα καλαίσθητο βιβλίο που προσφέρεται , σε εκπληκτικά φτηνή τιμή, ένα δώρο στους φίλους αναγνώστες. Η τιμή αυτή οπωσδήποτε δεν καλύπτει ούτε το κόστος. Αλλά φαίνεται και εδώ η αποτυχία της Εκπαίδευσης να κάνει τους μαθητές να αγαπήσουν το βιβλίο. Τώρα ποιος θα νικήσει την προκατάληψη για τους αρχαίους; Η χλεύη και η λάσπη της αρχαιοπληξίας απέδωσε τους καρπούς της. Ας όψεται η αριστερή διανόηση, (ιντελιγκέντσια).

Ετικέττες: "Κυνισμός", "Κυνικοί", "Διογένης", "φιλοσοφία" , "το καλό βιβλίο"