«Άκουσε να χαρείς»

Του Μόσχου Εμμ. Λαγκουβάρδου

Σήμερα όπως κάθε μέρα προβάλλει η ίδια ερώτηση , πώς θα χαρώ. Θυμάμαι τη μακαρίτισσα τη γιαγιά μου τη Βασιλική, που το βράδυ, όταν γυρνούσα στο σπίτι με ρωτούσε «πώς χάρηκες σήμερα;» αντί το συνηθισμένο «πως πέρασες σήμερα». Ήταν βέβαιη ότι ολόκληρη μέρα έχει πάντα κάτι για να χαρείς. Ξέρω πως και τώρα απ΄ τον ουρανό την ίδια ερώτηση μου κάνει. Κανείς δεν μπορεί να μας αφαιρέσει την πίστη, ότι η ζωή μας δόθηκε για να τη χαρούμε. Είναι τόσο σύντομη η ζωή μας που δεν αξίζει τις θλιβερές μας σκέψεις. Άλλωστε η ίδια η ομιλία και η επαφή μας δίνει χαρά. Είναι χαρά να θυμάμαι τους δικούς μου και να τους μιλώ. Το ίδιο πιστεύω νιώθουν κι εκείνοι. Αφού αυτό ισχύει σ΄ αυτή τη ζωή γιατί να μην ισχύει και στην άλλη, την πιο αληθινή; Ο γέρων Πορφύριος όταν πλησίασε η ώρα να φύγει παρηγορούσε τα πνευματικά του παιδιά λέγοντας ότι τώρα θα είναι πιο κοντά τους. Θα είναι μέσα τους.

Είναι μια καλή συνήθεια να αρχίζεις να μιλάς σαν να έχεις κάτι χαρούμενο να πεις, έστω κι αν δεν υπάρχει τίποτε χαρούμενο. Ιδίως όταν δεν υπάρχει τίποτα χαρούμενο πρέπει να αντλούμε από μέσα μας τη χαρά από τα αποθέματα που έχουμε στη διάθεσή μας. Για πολλούς τα αποθέματα αυτά είναι η ευτυχία των παιδικών τους χρόνων. Μια ανεξάντλητη δεξαμενή χαράς. Για άλλους πάλι, όπως για το φίλο μου τον κυρ Άγγελο, τον πταισματοδίκη, τα αποθέματα της χαράς του ήταν η καλή του η καρδιά. Όταν τα πράγματα δεν πήγαιναν καλά ο κύρ Άγγελος έλεγε: «Η καρδιά μας είν’ καλή» κι ύστερα σφύριζε ένα χαρούμενο σκοπό. Από τότε που γνώρισα τον κυρ Άγγελο κάθε φορά που είμαι λυπημένος σφυρίζω.

Η ίδια η ομιλία και η επαφή μεταξύ μας σου δίνει χαρά. Παράδειγμα ο γάμος. Στα πρώτα χρόνια του γάμου οι σύζυγοι όσοι είχαν παραδοσιακούς γονείς και πήραν τους τρόπους τους χρησιμοποιούσαν παραπλήσιες εκφράσεις που έδειχναν την διάθεση να κάνουν τον άλλον να χαρεί. «Άκουσε να χαρείς» «θα σου πω κάτι να γελάς» κ.α. Περνώντας τα χρόνια για τους περισσότερους αραιώνει η μνεία της χαράς ώσπου παραλείπεται εντελώς απ΄ τις κουβέντες τους. Τέλος παύουν και οι κουβέντες μεταξύ τους. Αυτό είναι το τελευταίο στάδιο πριν από τη νέκρωση του γάμου. Μιλάει καθένας μοναχός του και ο Διάβολος ή η τηλεόραση μιλάει και στους δυο.


Οι παλιοί χρησιμοποιούσαν τους τρόπους αυτούς γιατί πίστευαν ότι η επικοινωνία είναι ειλικρινής και σου δίνει χαρά η ομιλία και η επαφή με τους αγαπημένους σου και με όλους τους καλοπροαίρετους ανθρώπους. Η συνήθεια να μιλάς συμβατικά για να τηρείς τους τύπους είναι φράγκικη. Στην αρχή φαινόταν παράξενη, ώσπου και οι Έλληνες ασπάστηκαν την τυπική ευγένεια και δεν χαίρονται πια να μιλάνε με τους άλλους και να βρίσκονται σε επαφή μαζί τους. Μιλάνε μόνο για να μεταδώσουν πληροφορίες, όπως κάνουν τα ζώα και τα έντομα. Τα μυρμήγκια π.χ. όταν συναντιούνται δίνουν με σήματα πληροφορίες για το που υπάρχει τροφή για να την κουβαλήσουν στη φωλιά τους.

Τη φτώχεια αυτή σε συναισθήματα και σκέψεις δείχνει και η διψώσα έρημος της λεκτικής επικοινωνίας των ανθρώπων. Ο λόγος του σημερινού ανθρώπου στερείται εντελώς από εικόνες, μεταφορές και λοιπά καλολογικά στοιχεία. Τα τελευταία χρόνια που οι τεχνοκράτες κατέλαβαν την εξουσία και ελέγχουν την Εκπαίδευση ο νέος άνθρωπος πάσχει από την πνευματική του γυμνότητα λόγω της λεξιπενίας. Δεν έχει πια τη δυνατότητα να εκφράσει τον εαυτό του. Αργότερα δεν θα μπορεί ούτε να σκεφτεί. Αντί να σκέφτεται θα επαναλαμβάνει συνθήματα της τηλεόρασης, του εμπορίου ή των πολιτικών κομμάτων.

Τώρα η επαφή μεταξύ μας συνήθως δεν έχει άλλο σκοπό από την εργασία. Κρίμα που η διεστραμμένη αυτή νοοτροπία ήρθε και στη χώρα μας από την Ευρώπη. Το κινητό τηλέφωνο επεξέτεινε το χώρο της εργασίας παντού, ακόμα και στο δρόμο ή στην ώρα του φαγητού. Το κινητό έσπασε το ρεκόρ που κατείχαν τα λεγόμενα «γεύματα εργασίας» που οι μετέχοντες σ΄ αυτά αντί να χαρούν την παρέα και το φαγητό δουλεύουν ακόμα κι αυτήν την ώρα που θα έπρεπε να ανήκει στον εαυτό τους. Οι παλιοί σκλάβοι που τους πουλούσαν μαζί με τα χτήματα ζούσαν και πέθαιναν στο χώρο της εργασίας με το όνειρο της ελευθερίας. Ο σημερινός άνθρωπος δεν ξέρει τί είναι σκλαβιά. Βλέπει τη σκλαβιά του σαν κοινωνική κατάκτηση! Αλλά μη λυπάσαι. Η πιο σκοτεινή ώρα της νύχτας είναι λίγο πριν την αυγή. «Εκεί όπου πλεόνασε η αμαρτία περίσσευσε η χάρις!»