Μόσχος Λαγκουβάρδος, Η σύγχρονη λογοτεχνία

Η σύγχρονη λογοτεχνία από πνευματική άποψη, κατά κανόνα είναι κενή. Δε θα βρεις σ΄ αυτήν λόγο ζωής, να τον εγκολπωθείς. Η σύγχρονη λογοτεχνία δεν έχει λόγο ζωής , είναι νηπιώδης, με την αρχαία σημασία του όρου «νήπιος» (νη-έπος, όχι- λόγος ).
Ποιος είναι ο λόγος , εννοώ το λόγο της ζωής, της σύγχρονης λογοτεχνίας π.χ. στην ποίηση του ο Σεφέρη ή του Ελύτη , δυο αντιπροσωπευτικών συγχρόνων Ελλήνων ποιητών;
«Κράτησα τη ζωή μου/ ταξιδεύοντας ανάμεσα /σε κίτρινα δέντρα», γράφει σε κάποιο ποίημά του ο Σεφέρης. Και σε κάποιο άλλο που αναφέρεται σε κάποια αγαπημένη γυναίκα γράφει: «Για μια Ελένη, για ένα άδειο πουκάμισο» . Τι σημαίνουν τα λόγια αυτά του Σεφέρη; Σημαίνουν ότι το νόημα της ζωής είναι το κενό, και η φθορά, που συμβολίζει η Ελένη και τα κίτρινα δέντρα; Αυτό είναι το νόημα της ζωής στην ποίηση του Σεφέρη;
Ένα παράδειγμα από την ποίηση του Ελύτη: «Τα θεμέλιά μου στα βουνά» (Άγιον Εστί). . Τι σημαίνουν τα λόγια αυτά του Ελύτη; Ότι τα θεμέλια της ζωής ενός ανθρώπου δεν είναι οι αξίες της ζωής , δεν είναι το πνεύμα αυτό που προέχει, δεν είναι η αγάπη, η καλοσύνη, η εμπιστοσύνη στην πρόνοια του Θεού, αλλά τα υλικά αντικείμενα; Είναι πιο σταθερός ο υλικός κόσμος απ΄ τον πνευματικό; Κι όμως τα πράγματα παρέρχονται και η επιθυμία των ανθρώπων γι΄ αυτά, όπως λέει η Αγία Γραφή,.
-Ποιος είναι ο λόγος ζωής του Καζαντζάκη;- Δεν πιστεύω τίποτα, δεν ελπίζω τίποτα , δεν φοβάμαι. Είμαι ελεύθερος. – Τι σημαίνουν τα λόγια αυτά ; - Σημαίνουν ότι το σπουδαιότερο είναι η αποφυγή του φόβου; Είναι η ελευθερία απελπισία; Ζει ο άνθρωπος χωρίς καμιά ελπίδα; Δεν ξέρουμε τα πρακτικά αποτελέσματα της απελπισίας για τον κόσμο, όταν μένει εκεί και δεν προχωράει στην πίστη στο Θεό;
Το ίδιο «πιστεύω» έχει και ο υπερρεαλιστής Εμπειρίκος. Ποιο είναι το νόημα της ζωής στην ποίηση του Εμπειρίκου; «Δεν έχουμε κυδώνια». Αυτή είναι η ποιητική απάντηση στην αναζήτηση του λόγου στον Εμπειρίκο. Μια άλλη έκφρασης της απελπισίας..
Στο βιβλίο του «Τέχνη και Ζωή» ο καθηγητής Θεοδωρίδη υποστηρίζει την κοινωνιολογική άποψη όσον αφορά την καλλιτεχνική δημιουργία. Κατά την κοινωνιολογική άποψη αυτό που προέχει είναι η εργασία και γενικά η χρησιμότητα.
Κάποιος γνωστός μου δικηγόρος, που υποστήριζε την άποψη αυτή , δεν έβρισκε κανένα νόημα στη ζωή του πατέρα του, γιατί ήταν γέρος και δεν μπορούσε να εργάζεται. «Γιατί να ζει; Δεν προσφέρει τίποτα.», έλεγε οικτίροντάς τον.
Είναι το νόημα της ζωής η χρησιμότητα. Δεν αξίζει η ίδια η ζωή ενός ανθρώπου, αλλά η αξία της είναι σ΄ αυτό που προσφέρει
Εδώ και πολλά χρόνια δε διαβάζω σύγχρονη λογοτεχνία . Αναζητώ στις πηγές το λόγο της ζωής, που στη σύγχρονη λογοτεχνία δεν τον βρίσκω. «Για μας είναι τα ταξίδια», λέει ο φίλος μου Χατζούλης, ζωγράφος , εννοώντας τα πνευματικά ταξίδια. «Τα άλλα είναι φθορά». Η σύγχρονη λογοτεχνία συνηθίζει τον κόσμο στο κενό και στη φθορά. Ο λόγος της ζωής καταδιώκεται. Κάποτε ο Ιησούς έφευγε απ την Ιερουσαλήμ και οι Ιουδαίοι έστειλαν απεσταλμένους να του πούνε , καθώς έφευγε, ότι δεν τον θέλουν να βασιλέψει σ΄ αυτούς. Τα λόγια αυτά του Κυρίου ισχύουν και στην εποχή μας : «Ιερουσαλήμ, Ιερουσαλήμ. Ποσάκις ηθέλησα επισυναγαγείν τα τέκνα σου, ως η όρνις τα νοσσία εαυτής, αλλ’ ουκ ηθελήσατε.»

"Ρεθεμνιώτικα Νέα"