Μόσχος Λαγκουβάρδος, Γράμμα σ΄ έναν σύγχρονο έφηβο

Δεν θέλω να σε συμβουλεύσω για τίποτα, γιατί δεν σ΄ αρέσει να σε συμβουλεύουν και γιατί ακόμα κι αν δεχόσουν να ακούσεις τις συμβουλές μου, δεν θα τις εφάρμοζες. Διάβασες το βιβλίο "Με λένε Άραμ"; Ένας παππούς συμβούλεψε τον εγγονό του, που για πρώτη φορά θα πήγαινε στην πόλη. Καμιά συμβουλή του παππού δεν χρησίμεψε σε τίποτε. Γιατί από όσα προέβλεψε ο παππούς άλλα δεν συνέβησαν καθόλου, κι αυτά που συνέβησαν ήταν εντελώς αντίθετα.
Η ενημέρωση όμως και η διαφώτιση δεν είναι συμβουλές. Σου δίνουν τα στοιχεία εκείνα που δεν έχεις στη διάθεσή σου, για να σχηματίσεις σωστή αυτοκατανόηση. Αν δεν θέλεις να έχεις ούτε αυτά τα στοιχεία σημαίνει ότι δεν σε ενδιαφέρει ο εαυτός σου, δηλαδή δεν σε ενδιαφέρει να ξέρεις ποιος είσαι, πούθε έρχεσαι και που πηγαίνεις.
Με άλλα λόγια θέλεις να αφήνεις τους άλλους να σκέφτονται για σένα και να σε οδηγούν εκεί όπου θέλουν εκείνοι. Τουλάχιστον πρέπει να ξέρεις ποιοι είναι αυτοί, στους οποίους εμπιστεύτηκες με τόση εμπιστοσύνη τον εαυτό σου και την τύχη σου. Ποιοι είναι άραγε; Είναι κάποιοι συνομήλικοί σου, τους οποίους θεωρείς πιο ικανούς απ΄πο σένα να σκέφτονται και να αποφασίζουν, αντί να σκέφτεσαι και να αποφασίζεις εσύ ο ίδιος για τον εαυτό σου;
Η ενημέρωση λοιπόν και η διαφώτιση, δεν είναι συμβουλές, ούτε σου αφαιρούν την δυνατότητα να κρίνεις μόνος σου. Το αντίθετο συμβαίνει. Η ενημέρωση και η διαφώτιση, όταν είναι σωστή σε βοηθάει να γνωρίσεις τον εαυτό σου και να βρεις ποιο είναι το καλύτερο για σένα, όσον αφορά όλα αυτά που σε ενδιαφέρουν αυτό τον καιρό.
Η αυτοκατανόηση είναι αναγκαία ιδίως για τον νέο, που έχει όλη τη ζωή μπροστά του, γιατί δεν είναι απλώς γνώση του εαυτού μας, αλλά και γνώση της προσωπικής ιστορίας μας, η οποία παίζει σπουδαίο ρόλο σ΄ αυτό που είμαστε. Πάρε παράδειγμα τους καρπούς των φυτών. Έχουν όλοι τις ιδιότητες του τόπου και του
που γίνονται. Έτσι και ο άνθρωπος έχει τις ιδιότητες του χρόνου και του τόπου, όπου μεγάλωσε, έστω κι αν δεν ξέρει. Κανένας δέν είναι ξεκομμένος απ΄ την ιστορία του. Με αυτήν την έννοια λένε στη φιλοσοφία ότι οι γενικές ιδέες είναι ψεύτικες. Ο άνθρωπος δεν παύει ποτέ να είναι ο συγκεκριμένος άνθρωπος κι όταν αρνείται την μοναδικότητά του δεν είναι ευτυχισμένος, όταν δηλαδή γίνεται ένας αριθμός ή ένα υλικό αντικείμενο,ένα δέμα, όπως λέγεται στην αργκό.
Ο άνθρωπος λοιπόν είναι μοναδικός, αφού και η προσωπική ιστορία του καθενός διαφέρει λίγο ή πολύ, και έχει και τη δυνατότητα να εκφράσει τη μοναδικότητά του.
Να δώσει έκφραση στις σκέψεις του και στα αισθήματά του, σ΄ αυτό που σκέφτεται και σ΄ αυτό που νιώθει.
Η έκφραση ικανοποιεί την ανάγκη για αναγανώριση, που ειναι μια πανανθρώπινη ανάγκη τόσο μεγάλη, που ίσως είναι η πιο μεγάλη από όλες, πιο μεγάλη κι από την ανάγκη της αυτοσυντήρησης και της αναπαραγωγής. Η έκφραση ή καλύτερα η δυνατότητα της έκφρασης ,ικανοποιεί την μεγαλύτερη ανάγκη του ανθρώπου και υπάρχει από τότε που υπάρχόυν οι άνθρωποι. Έτσι έχει πλούσια ιστορία και μπορούμε να ξέρουμε τις μορφές της από την πείρα της ανθρωπότητας. Όταν ένα πράγμα εκφράζει λύπη, όλα τα ανθρώπινα όντα νιώθουν ότι αυτή η έκφραση είναι της λύπης κι όταν εκφράζει χαρά ή άλλα συναισθήματα π.χ. μίσος, οργή, απελπισία , ξέρουμε όλοι ότι η έκφραση αυτή είναι έκφραση χαράς ή μίσους ή οργής ή απελπισίας ή ακόμα και σύγχυσης αισθημάτων.
Η Τέχνη περισσότερο από κάθε άλλη δραστηριότητα του ανθρώπου μπορεί να ικανοποιήσει την ανάγκη του ανθρώπου για εκφραση , π.χ. η μουσική, το τραγούδι, ο χορός, η ζωγραφική κ.α. Η Τέχνη ξέρει να κάνει ωραίες μορφές. Κάθε έκφραση σκέψης ή συναισθήματος δεν είναι οπωσδήποτε ωραίο, δεν έχει δηλαδή τα στοιχεία που συνθέτουν μια ωραία μορφή π.χ. την αρμονία, το ρυθμό κλπ.Τα στοιχεία αυτά είναι κοινά τόσο στα έργα της Τέχνης όσο και στη Φύση, όπου ο Καλλιτέχνης είναι ο Δημιουργός του κόσμου.
Από τα αρχαία ακόμα χρόνια είτε από πνεύμα αντιλογίας είτε από ραθυμία μερικοί δεν κοπίαζαν να μάθουν τους κανόνες της Τέχνης, για να παράγουν τα στοιχεία αυτά που συνθέτουν το ωραίο. Υπάρχει στην Ελληνική Μυθολογία ο μύθος ενός μαθητή του θεού της μουσικής Πάνα, που κατάργησε τους κανόνες που δίδασκε ο Θεός της μουσικής και οι θεοί θεώρησαν την πράξη του αυτή ως ύβρη και τον τιμώρησαν με το να τον μεταμορφώσουν από άνθρωπο σε σκαθάρι.
ΣΤην Τέχνη το αίσθημα που εκφράζεται χάνει την ωμότητά του και λαμβάνει πνευματική υφή. Έτσι μπορούμε να τα νιώθουμε χωρίς να μας βλάπτουν. Στην τέχνη οι μορφές είναι έτσι καμωμένες, ώστε η έκφραση χάνει την ωμότητά της, για να μη μας βλάψει. Δεν χρειάζεται για να νιώσουμε το αίσθημα αυτού που μαχαιρώνεται, να μαχαιρωθούμε κι εμείς, ούτε χρειάζεται για να νιώσουμε τη φρίκη ενός πτώματος, να
δούμε ένα πραγματικό πτώμα ή να μυρίσουμε τη δυσωδία του.
Η τέχνη λοιπόν ξέρει να κάνει ωραίες μορφές και μέσω των συνθέσεών της κομίζει στον φιλότεχνο αισθήματα και σκέψεις, με σκοπό να του χαρίσει την αισθητική συγκίνηση, ώστε να τον κάνει να αγαπήσει τον κόσμο. Αυτή είναι η ψυχική ανάταση που προσφέρει η Τέχνη, ότι μας κάνει να αγαπήσουμε τον κόσμο και πριν από όλα τον αυτό μας τον ίδιο, αφού προηγουμένως τον κατανοήσουμε σωστά, μέσα στη προσωπική του ιστορία.
Η δυνατότητα της έκφρασης καθώς και η ικανότητα να κάνουμε ωραίες μορφές για να εκφραζόμαστε είναι έμφυτα χαρίσματα και υπάρχουν εν δυνάμει μέσα σε όλους. Όλοι οι άνθρωποι γεννιούμαστε καλλιτέχνες, αρκεί να καλλιεργήσουμε τα έμφυτα αυτά χαρίσματα, για να είμαστε και εν ενεργεία καλλιτέχνες ή απλώς φιλότεχνοι, που είναι σχεδόν το ίδιο, η ίδια δημιουργική απασχόληση.
Αν τα χαρίσματα αυτά μένουν ακαλλιέργητα ο κόσμος δεν έχει τη δυνατότητα να αντισταθεί στην παρακμή και στην διαφθορά της λεγόμενης "μοντέρνας τέχνης". Η προπαγάνδα χάριν του κέδρους παρουσιάζει τα σκύβαλα για έργα τέχνης και εξαπατάει τους αδαείς. Ευτυχώς ο απλός κόσμος με το σοφό αισθητήριό του αντιλαμβάνεται τη συνωμοσία και αποστρέφεται τη σύγχρονη τέχνη, σαν κάτι ακατανόητο, ανούσιο και ανόητο πράγμα. Πολλοί όμως πέφτουν στην παγίδα, γιατί θέλουν να δείξουν ότι είναι μέσα στα πράγματα και φοβούνται μήπως φανούν απαίδευτοι και ακαλλιέργητοι, και αγοράζουν πράγματα χωρίς αξία, ως έργα τέχνης.
Η μεγαλύτερη όμως παγίδευση των νέων ιδίως, γίνεται στο χώρο της μουσικής και του χορού. Είναι δύσκολο να καταλάβεις την παγίδα μέσα στην οποία σε έχουν κλείσει, με το να σου παρουσιάζουν την απουσία της αισθητικής ως αισθητική, και το άσχημο ως ωραίο. Ο νέος έλκεται απ΄ την μιμητική επιθυμία, δηλαδή επιθυμεί αυτό που επιθυμούν και οι άλλοι, ώστε του είναι αδύνατο μόνος του, να έχει ορθή αυτοκατανόηση. Η δικαιολογία του είναι ότι "αυτό κάνουν και οι άλλοι". Ακόμα κι αν συνειδητοποιήσει ότι αυτές οι κινήσεις των ρομπότ δεν έχουν την αρμονία και το ρυθμό του χορού και δεν είναι χορός, δεν θα μπορέσει να αντισταθεί στο ότι το είδος αυτό των μηχανικών κινήσεων. Ας είναι επικίνδυνες και βλαβερές για τη σωματική του ακεραιότητα και για την υγεία του και τη ζωή του, αυτός τις θέλει, γιατί τις θέλουν και οι άλλοι.
Η παροιμία του λαού λέει πως το ψάρι βρωμάει απ το κεφάλι.Και το βρώμικο κεφάλι στην τέχνη είναι αυτοί που διαθέτουν το χρήμα και στον τομέα της τέχνης , όπως και παντού,και μπορούν με τη δύναμη που διαθέτουν να ελέγχουν τις κυβερνήσεις και να χειραγωγούν τους πολιτικούς.